ဟိုတေလာက “ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြးမ်ားအား ထုတ္ေဖာ္သင္ၾကားမွဳအႏုပညာ” ေဆာင္းပါးထဲမွာ ဟားဗတ္တကၠသိုလ္က ေဒါက္တာ ဟို၀ါ့ဒ္ဂတ္တနာနဲ ့သူ ့ရဲ့ သုေတသနအဖြဲ႕၀င္ေတြ ခြဲျခားျပဆိုထားတဲ့ ဥာဏ္ရည္အမ်ိဳးအစား (၈)မ်ိဳးအေၾကာင္းကို က်ြန္မ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီဥာဏ္ရည္ အမ်ိဳးအစား (၈)မ်ိဳးေပၚ အေျခခံျပီး သင္ခန္းစာမ်ားေရးဆြဲျခင္း မဟာဗ်ဴဟာ ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ ပထမတခုကေတာ့ 8 in 1 ဆိုျပီး အားလံုးေပၚ အာရံုထား ေရးဆြဲျခင္းျဖစ္ျပီး၊ ေနာက္တခုကေတာ့ intelligence တခုခ်င္းအေပၚမွာ အာရံုထား ေရးဆြဲျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမဆံုးတစ္ခုကို က်ြန္မတို႔ ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ပါ။
(၁) ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြးဆိုင္ရာ ကိရိယာတန္ဆာပလာ ေသတၱာေလးတခု
ဥာဏ္ရည္တခုခ်င္းစီအလိုက္ ထူးျခားေသာ စြမ္းအင္မ်ား ရွိတတ္ပါတယ္။ ဂါတ္နာဆိုသူ ပညာေရးသုေတသန ပညာရွင္တဦးကေတာ့ ဒီစြမ္းအားေတြကို ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြးေတြရဲ့ ပင္မလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားလို႔ ေခၚေ၀ၚခဲ့ပါတယ္။ ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြးတခုခ်င္းဆီမွာ သက္ဆိုင္ရာ ဇီ၀ျဖစ္စဥ္နဲ႔ အာရံုခံစားမွဳဆိုင္ရာ စြမ္းအင္ေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ေဒးဗစ္ေလဇီယာက သင္ခန္းစာေတြမေရးဆြဲခင္မွာ ပထမဆံုးေလ့လာသင့္တဲ့ ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြးဆိုင္ရာ ကိရိယာတန္ဆာပလာ ေသတၱာေလးတစ္ခုကို တီထြင္ခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ေသတၱာေလးထဲမွာ ပါ၀င္တာေတြကေတာ့
(၁.၁) Logical/ Mathematical
သေကၤတမ်ား၊ ေဖာ္ျမဴလာမ်ား၊ တြက္ခ်က္မွဳမ်ား၊ ဆက္စပ္ေတြးေတာမွဳမ်ား၊ ဂရပ္ဖစ္ပံုမ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္မွဳမ်ား၊ လွ်ိဳ႕၀ွက္စာေဖာ္ထုတ္ျခင္း၊ ျပႆနာေျဖရွင္းျခင္း၊ ယုတိၱေဗဒဆိုင္ရာ ကစားပြဲမ်ား၊ နံပါတ္စဥ္မ်ား၊ လိုရင္းအခ်ဳပ္ ေဖာ္ျပျခင္းမ်ား ဆိုင္ရာ သင္ခန္းစာမ်ား ပါ၀င္ပါတယ္။
(၁.၂) Verbal/ Linguistic
Creative Writing၊ သဒၵါနည္းက် ေျပာဆိုျခင္း၊ ရယ္ရႊင္ဖြယ္ဟာသမ်ား ေျပာဆိုျခင္း၊ ဒိုင္ယာရီထားရွိသံုးစြဲျခင္း၊ စာေပဖတ္ရွဴေလ့လာျခင္း၊ ကဗ်ာစာေပဖတ္ရွဳျခင္း၊ ပံုျပင္မ်ားဖန္တီးေျပာဆိုျခင္း၊ က်ပန္းစကားေျပာျခင္း၊ စကားစစ္ထိုးပြဲက်င္းပျခင္း ဆိုင္ရာ သင္ခန္းစာမ်ားပါ၀င္ပါတယ္။
(၁.၃) Visual/ Spatial
ပံုဆြဲျခင္း၊ စိတ္ကူးယဥ္ပံုေဖာ္ျခင္း၊ အေရာင္ႏွင့္ စာလံုးပံုစံမ်ားေရြးခ်ယ္ျခင္း၊ ပန္းခ်ီဆြဲျခင္း၊ ဒီဇိုင္းဆြဲျခင္း၊ ပန္းပုထုျခင္း၊ မ်က္ႏွာျပင္တခုေပၚတြင္ စကၠဴ၊ အ၀တ္စ၊ ဓာတ္ပံုစသည္မ်ား ျဖတ္ညွပ္ကပ္လုပ္ျခင္း (collage) သင္ခန္းစာမ်ား ပါ၀င္ပါတယ္။
(၁.၄) Musical/Rhythmic
သဘာ၀အသံမ်ား၊ တူရိယာသံမ်ား၊ သီခ်င္းေရးျခင္း၊ သီခ်င္းဆိုျခင္း၊ ဂီတသရုပ္ေဖာ္ျခင္း ဆိုင္ရာ သင္ခန္းစာမ်ားပါ၀င္ပါတယ္။
(၁.၅) Interpersonal
jigsaw ကစားျခင္း၊ အုပ္စုဖြဲ႔ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ တဦးႏွင့္တဦး မိတ္ဖြဲ႔စကားေျပာေစျခင္း၊ အျခားသူမ်ား၏ ခံစားမွဳမ်ားကိုနားလည္တတ္ေစျခင္း၊ စုေပါင္းေလ့လာသင္ယူျခင္းဆိုင္ရာ သင္ခန္းစာမ်ားပါ၀င္ပါတယ္။
(၁.၆) Naturalist
အပင္ႏွင့္ သတၱ၀ါမ်ားအား ဂရုစိုက္ေလ့လာျခင္း၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္အား စူးစမ္းျခင္း၊ မ်ိဴးစိတ္မ်ားအားေလ့လာျခင္း၊ ပတ္၀န္းက်င္ေလ့လာေရး ခရီးထြက္ျခင္းဆိုင္ရာ သင္ခန္းစာမ်ားပါ၀င္ပါတယ္။
(၁.၇) Bodily/Kinesthetic
ကိုယ္ဟန္အမူအရာ၊ ရိုးရာယဥ္ေက်းမွုအက၊ကာယပညာ၊ ကိုယ္လံုပညာ၊ အားကစားျပဳလုပ္ျခင္း (ေဘာလံုးကန္၊ ေရကူး၊ ၾကက္ေတာင္ရိုက္ျခင္း) ဆိုင္ရာ သင္ခန္းစာမ်ား ပါ၀င္ပါတယ္၊
(၁.၈) Intrapersonal
အာရံုစူးစိုက္ျခင္း၊ စနစ္တက် ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္တတ္ျခင္း၊ မိမိကိုယ္မိမိ ယံုၾကည္မွဳျမဲျမံေစျခင္း၊ တဦးခ်င္းစီအလိုက္ ပေရာဂ်က္မ်ား ဖန္တီးျခင္း ဆိုင္ရာ သင္ခန္းစာမ်ား ပါ၀င္ပါတယ္။
ဒီေသတၱာငယ္ေလးကို ေသခ်ာေလ့လာျပီးမွ သင္ခန္းစာမ်ား ေရးဆြဲဖန္တီးသင့္တယ္လို႔ ပညာရွင္မ်ားက အဆိုျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။
(၂) 8 in 1 သင္ခန္းစာ ေရးဆြဲပံုအဆင့္ဆင့္
သင္ခန္းစာမ်ားေရးဆြဲရာမွာ လိုက္နာရမယ့္ အဆင့္မ်ားကေတာ့
(၂.၁) အေၾကာင္းအရာ၊ အခ်က္အလက္မ်ားအား အာရံုျပဳျခင္း
သင္ခန္းစာမွာ ပါ၀င္သင့္တဲ့ အေၾကာင္းအရာနဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ အခ်က္အလက္မ်ားကိုပဲ အာရံုထားရပါမယ္။ သင္ခန္းစာေရးဆြဲျခင္းျဖစ္ျပီး၊ သင္ရိုးညႊန္းတန္းတခုလံုးမဟုတ္ေၾကာင္း သတိျပဳရပါမယ္။
(၂.၂) သင္ခန္းစာ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား၊ အက်ိဳးရလာဒ္မ်ားအားေဖာ္ထုတ္ျခင္း
သင္ခန္းစာရဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ေရးသားရပါမယ္။ ဒီသင္ခန္းစာျပီးသြားတဲ့အခါ ေက်ာင္းသားေတြကို ဘာေတြသိေစခ်င္တာလဲ၊ ဘာေတြကို နားလည္ေစခ်င္တာလဲ ဆိုတာ စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ရပါမယ္။
(၂.၃) ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြးမ်ားဆိုင္ရာ ကိရိယာေသတၱာငယ္အား အသံုးျပဳျခင္း
ေသတၱာငယ္ထဲက အသံုး၀င္မယ့္ ကိရိယာတန္ဆာပလာသင္ခန္းစာေတြကို ဥာဏ္ရည္တခုခ်င္းစီအလိုက္ ေရြးထုတ္ရပါမယ္။ ေရြးခ်ယ္ေနစဥ္မွာ ကိုယ္ေရးဆြဲမယ့္ သင္ခန္းစာရဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကို စိတ္ထဲမွာ ရွိေနျပီးမွ ေရြးခ်ယ္ပါ၊ မဟုတ္ရင္ အခ်က္အလက္ေတြ ရွဳပ္ေထြးကုန္တတ္ပါတယ္။
(၂.၄) ေရြးခ်ယ္လိုက္သည့္ အရာမ်ားအား မည္သို႔သံုးစြဲမည္ကို အနက္ဖြင့္ျခင္း
ဥာဏ္ရည္တခုခ်င္းအလိုက္ ေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ ကိရိယာတခုခ်င္းကို ေဘးမွာ ကြက္လပ္ေတြခ်န္ျပီး ေရးခ်ရပါမယ္၊ ျပီးေတာ့မွ အဲဒီကြက္လပ္ေတြမွာ ေက်ာင္းသားေတြ ဘယ္ေလာက္ထိ ပါ၀င္သင္ယူမွဳရွိႏိုင္တယ္၊ ဘယ္လိုသင္ေထာက္ကူေတြ သံုးရမယ္၊ ေက်ာင္းသားေတြနားလည္ေအာင္ ဘယ္လိုသင္မယ္၊ သူတို႔နားလည္လက္ခံႏိုင္စြမ္းကို ဘယ္လိုသံုးသပ္မယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ေတြကို အနက္ဖြင့္ေရးသားရပါမယ္။
(၂.၅) သင္ခန္းစာအခ်က္အလက္မ်ားအား အစီအစဥ္တက် ေနရာခ်ျခင္း
ဒီအဆင့္ကေတာ့ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ပါ။ သင္ခန္းစာအတြင္းမွာ ပါ၀င္ရမယ့္ learning activities မ်ားကို အစီအစဥ္တက် ေနရာခ်ထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ သတိျပဳရမွာ တခုက သေဘာသဘာ၀အားျဖင့္ကို 8 in 1 မဟာဗ်ဴဟာ ဟာ student-centered ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာ၊ ဆရာမေတြအေနနဲ႔ facilitator role ကေန တာ၀န္ယူရမွာပါ။ ေက်ာင္းသားေတြဟာ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြးမ်ိဳးစံုနဲ့ အက်ြမ္း၀င္လာတဲ့အခါ ေက်ာင္းသားေတြကို သူတို႔ဘယ္ ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြးအေပၚမွာ ထပ္ျပီး စူးစိုက္ေလ့လာသြားခ်င္သလဲဆိုတာ ေမးျမန္းရပါမယ္။ အဲဒီအခါမွာ ေက်ာင္းသားေတြဟာ သူတို႔စိတ္၀င္စားတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကို ေလ့လာခ်င္စိတ္ေပၚလာပါမယ္။ ဒီလိုဆိုရင္ သင္ယူေလ့လာေရးရဲ့ အၾကီးမားဆံုး တန္းတစ္ခုကုိ သူတို႔ ေက်ာ္သြားႏိုင္ပါျပီ။ အဲဒါကေတာ့ motivation ပါပဲ။
(၃) 8 in 1 သင္ယူမွဳျဖစ္စဥ္
8 in 1 ျဖစ္စဥ္ဟာ သင္ယူမွဳနဲ႔ သင္ယူသူေတြအေပၚမွာ ၾကီးစြာေသာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳရွိပါတယ္။
ေခတ္သစ္ ဦးေႏွာက္ပိုင္းဆိုင္ရာ သုေတသနပညာရွင္ေတြျဖစ္တဲ့ ဟူစတန္၊ ဂ်င္ဆင္၊ဆိုင္လ္၀က္စ္စတာနဲ႔ ၀ိုလ္ဖီတို႔က သင္ယူမွဳနဲ့ပတ္သက္တဲ့ ေကာက္ခ်က္ေတြကို အခုလို ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။
၁။ လူတေယာက္သည္ တစံုတခုအား ေလ့လာသင္ယူရန္ နည္းလမ္းမ်ားပိုမိုရရွိလာလွ်င္ ထိုသူသည္ အဆိုပါအေၾကာင္းအရာအား အမွန္တကယ္ ေလ့လာသည္။
၂။ ထိုနည္းတူစြာပင္ ေလ့လာသင္ယူရန္ နည္းလမ္းမ်ားစြာ ရွိသျဖင့္၊ ထိုသူသည္ အဆိုပါအေၾကာင္းအရာအား မွတ္မိသိရွိသြားသည္။
၃။ ထုိမွ်မက ေလ့လာသင္ယူရန္ နည္းလမ္းမ်ားစြာရွိသျဖင့္၊ ထိုသူသည္ အဆိုပါအေၾကာင္းအရာအား နားလည္သိျမင္သြားသည္။
စသျဖင့္ မွတ္ခ်က္ေတြပါ။
8 in 1 မဟာဗ်ဳဟာမွာဆိုရင္ နည္းလမ္းမ်ိဳးစံု၊ သင္ေထာက္ကူမ်ိဳးစံု ပါ၀င္တာေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားေတြ သင္ခန္းစာကို နားလည္သိျမင္ျပီး၊ ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြး ထူးျခားေကာင္းမြန္လာႏိုင္မယ္ဆိုတာ ထင္ရွားပါတယ္။
ေနာက္အားသာခ်က္တခုက ေက်ာင္းသားေတြကိုယ္တိုင္ တက္တက္ၾကြၾကြ ပါ၀င္ႏိုင္မွဳျဖစ္ပါတယ္၊ ဆရာေတြေျပာတာေတြခ်ည္း ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ထိုင္နားေထာင္ေနရင္ passive recipient ပဲျဖစ္မွာပါ။ တကယ္ေတာ့ ပညာေရးရဲ့ အဆံုးစြန္ ရည္မွန္းခ်က္ဟာ passive recipient ျဖစ္ဖို႔မဟုတ္ပါ။ Lifelong Learner ေတြျဖစ္လာဖို႔ပါ။ 8 in 1 မဟာဗ်ဴဟာဟာ Lifelong Learner အမ်ားအျပားကို ေမြးထုတ္ႏိုင္တဲ့ ဗ်ဴဟာေကာင္းတစ္ခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္၊
ေနာက္ပိုင္းက်မွ ေနာက္ထပ္ မဟာဗ်ဴဟာတမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ Intelligence-Focused သင္ခန္းစာေရးဆြဲျခင္း မဟာဗ်ဴဟာေလးအေၾကာင္း ထပ္မံတင္ျပပါဦးမယ္။
ခင္မမမ်ိဳး
ကိုးကား
Lazear, D.
Houston, J. (1982) The possible human: A course in extending your physical, mental and creative abilities, J.P Tarcher,
Sylwester, R. (2000) A biological brain in a cultural classroom: Applying biological research to classroom management, Corwin Press, CA
Wolfe, P. (2001) Brain Matters: Translating research into classroom practice,