အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးအခြင့္အလမ္း

ေခတ္မီတိုးတက္ေသာ ႏိုင္ငံသစ္တခုတည္ေဆာက္ရာမွာ လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳဟာ အဓိကက်ပါတယ္။ ေရွးယခင္ကေတာ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ဖို႕ ဥစၥာအရင္းအႏွီးကိုပဲ ထည့္သြင္းေျပာဆိုခဲ့ၾကေပမယ့္၊ တစတစနဲ႔တခ်ိဳ႕ေသာ ၾကြယ္၀တဲ့တိုင္း ျပည္ေတြဟာ ဥစၥာဓန အမ်ားအျပားမရွိပဲ အခ်ိန္နဲ႕ေငြကိုပညာေရးမွာ ျမွဳပ္ႏွံရာကေန အသိပညာ အရင္းအႏွီး ရလာျပီး တိုင္းျပည္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ျဖစ္လာၾကတာကို ပညာရွင္ေတြ သတိျပဳမိလာၾကပါတယ္။ အဲဒီကေနစလို႕ လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ တိုးတက္မွဳဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြဟာ ကမၻာ့ႏိုင္ငံ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ မူ၀ါဒေတြမွာ လႊမ္းမိုးေနရာယူလာပါေတာ့တယ္။ ဒီလိုလူသားအရင္းအျမစ္ ဖြံ႕ျဖိဳးဖို႕ဆိုတာမွာ ပညာေရးအခြင့္အလမ္းမ်ားမွာသာမက က်န္းမာေရး အခြင့္အလမ္းမ်ား အျပည့္အ၀ ခံစားခြင့္ရရွိဖို႕လဲ လိုအပ္လွပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ “က်န္းမာေရး ဆိုတာကလဲ လာဘ္ၾကီးတပါးပဲ” မဟုတ္ပါလားရွင္။



ဒါေၾကာင့္လဲ လူသားတိုင္း ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး အခြင့္အလမ္းေတြ အျပည့္အ၀ ရရွိလာႏိုင္ဖို႕ကို ကမၻာနဲ႕အ၀ွမ္း ေဆာင္ရြက္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုေဆာင္ရြက္ရာမွာ လူဦးေရရဲ႕ တ၀က္ေက်ာ္ျဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ပညာရည္ တိုးတက္ျမင့္မားလာျခင္း၊ က်န္းမာၾကံ့ခိုင္လာျခင္းဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတခုလံုး တိုးတက္ျမင့္မားလာေရးအတြက္ အေရးၾကီးတာေၾကာင့္၊ “အမ်ိဳးသမီးေတြ အတြက္ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး အခြင့္အလမ္းမ်ား ရရွိေရး” လွဳပ္ရွားမွဳေတြဟာလဲ ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။

အမ်ိဳးသမီးေရးရာ လွဳပ္ရွားမွဳတိုင္းလိုလိုမွာ ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္ၾကတဲ့ အပိုင္းကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ပညာသင္ၾကားႏိုင္ခြင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥေရာပနဲ႕ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတို႕မွာ ၁၈၀၀ျပည့္ႏွစ္မ်ားအထိ အမ်ိဳးသမီးမ်ား မူလတန္းပညာသင္ၾကားခြင့္ကို ကန္႕သတ္ထားခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံအမ်ားစုမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား တကၠသိုလ္ပညာတက္ေရာက္သင္ၾကားခြင့္ အခြင့္အေရးဟာ ဒုတိယကမၻာစစ္ျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာမွ အရွိန္အဟုန္နဲ႕ တိုးျမင့္လာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ပညာသင္ၾကားႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြ ေပးလိုက္ျခင္းဟာ လူ႕ေဘာင္တခုလံုးအတြက္ ၾကီးစြာေသာ တိုးတက္ေျပာင္းလဲမွဳ ေျခလွမ္းေတြျဖစ္ေၾကာင္း တတ္သိပညာရွင္မ်ားက ေထာက္ျပေျပာဆိုၾကပါတယ္။ ၂၀၀၄ခုႏွစ္က အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသ ရုပ္ျမင္သံၾကားအစီအစဥ္တခုနဲ႕ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခန္းမွာ အေမရိကန္သမၼတ ကေတာ္ ေလာ္ရာဘြတ္ရွ္က အမ်ိဳးသမီးေတြကို ပညာသင္ၾကားခြင့္ ရရွိေစျခင္းဟာ စီးပြားေရးတိုးတက္မွဳ အက်ိဳးစီးပြားတခုကိုတင္ ျဖစ္ထြန္းေစတာ မဟုတ္ပဲ၊ ကေလးသူငယ္မ်ား ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳ အက်ိဳးေက်းဇူးကိုပါ ရရွိေစေၾကာင္း၊ ပညာတတ္အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ သားဆက္ျခားျခင္း၊ ကေလးငယ္မ်ား အစာအာဟာရ ျပည့္မွီေအာင္ တြက္ခ်ေက်ြးေမြးျပဳစုျခင္း၊ ကေလးျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ျခင္း၊ ကေလးပညာေရး စတာေတြမွာ ဗဟုသုတ ပိုမ်ားတာေၾကာင့္ ကေလးသူငယ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို အေထာက္အကူ ျပဳတယ္လို႕ ေထာက္ျပေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

၂၁ရာစုကာလမွာက်ေတာ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ပညာသင္ၾကားႏိုင္ခြင့္ အခြင့္အလမ္းဟာ အာရွတိုက္နဲ႕ အာဖရိကတိုက္ ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕ကလြဲရင္ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ရရွိေနပါျပီ။ ၂၀၀၇ခုႏွစ္ အာရွပစိဖိတ္ေဒသ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရးစစ္တမ္းအရ အာရွပစဖိတ္ေဒသမွာ အမ်ိဳးသားနဲ႕ အမ်ိဳးသမီးေတြၾကားက ပညာသင္ၾကားခြင့္ အခြင့္အလမ္းေတြ ျခားနာမွဳေၾကာင့္ ေဒသစီးပြားေရးမွာ ႏွစ္စဥ္အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္းသံုးဆယ္ ဆံုးရွံဳးေနေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ က်ြန္မတို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ အမ်ိဳးသမီးငယ္ေတြရဲ႕ အထက္တန္းေက်ာင္းတက္ေရာက္မွဳႏွဳန္းဟာ ရာခိုင္ႏွဳန္းေလးဆယ္၀န္းက်င္မွာပဲ ရွိေနပါေသးတယ္။ မူလတန္းတက္ေရာက္မွဳႏွဳန္းဟာလဲ ရာႏွဳန္းျပည့္မဟုတ္ေသးပါဘူး။ ဓေလ့ထံုးစံအရ ကန္႕သတ္ခ်က္ေတြ၊ ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးဆုတ္ယုတ္မွဳေတြ၊ အစိုးရရဲ႕ ပညာေရးဘတ္ဂ်က္ခြဲေ၀မွဳ အားနည္းခ်က္ေတြနဲ႕ ပညာေရးမူ၀ါဒ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြဟာ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ပညာသင္ၾကားႏိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရးကို ထိခိုက္ေစခဲ့ျပီး၊ ဆက္လက္ထိခိုက္ေနဆဲပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုထိခိုက္မွဳေတြဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတခုလံုးရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ကို က်ဆင္းေစတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႕ၾကာေစပါတယ္။

ပညာေရးအခြင့္အလမ္းလိုပဲ က်န္းမာေရးအခြင့္အလမ္းေတြျဖစ္တဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳခံစားခြင့္၊ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်မွဳ အခြင့္အေရး၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအား အၾကမ္းဖက္မွဳ စတဲ့အခ်က္ေတြဟာလဲ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳအတြက္ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ၁၉၉၀ ေႏွာင္းပိုင္း အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရး လွဳပ္ရွားမွဳမ်ားဟာ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ အခြင့္အလမ္းေတြကို ဦးစားေပးလာခဲ့ၾကပါတယ္။ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳဆိုတာမွာ အေျခခံက်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မွဳေတြျဖစ္တဲ့ ကာကြယ္ေဆးထိုးတာ၊ ကိုယ္၀န္ရွိမရွိစစ္ေဆးတာ၊ လိင္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ကူးစက္ေရာဂါေတြရွိမရွိ စစ္ေဆးတာ စတဲ့အခ်က္ေတြကေန ရွဳပ္ေထြးနက္နဲလွတဲ့ ေဆးစစ္ခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ရင္သားကင္ဆာ စတဲ့ ေရာဂါမ်ားအား ကုသရန္ စစ္ေဆးခ်က္မ်ားပါ ပါ၀င္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ား က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳကို ခံစားႏိုင္ခြင့္ အခြင့္အလမ္းမ်ား နည္းပါးမွဳေၾကာင့္ ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ပြားေနရပါတယ္။ ၂၀၀၅ခုႏွစ္ မွတ္တမ္းမ်ားအရ ကမၻာတ၀ွမ္းက အိတ္ခ်္အိုင္ဗီကူးစက္ခံရသူ ၃၈.၆ သန္းအနက္ ၁၇.၃ သန္းဟာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီျပႆနာေတြရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲကေတာ့ ကမၻာေပၚမွာ မိဘမဲ့ကေလးငယ္ေတြ အမ်ားၾကီး ေပၚထြက္လာခဲ့ရတာပါ။

ယူနီဆက္စာရင္းဇယားမ်ားအရ က်ြန္မတို႕ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီပိုးကူးစက္ခံရသူ အမ်ိဳးသမီး တသိန္းေက်ာ္ရွိေနပါတယ္။ စီးပြားေရးအေျခအေန ဆုတ္ယုတ္မွဳရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာေတြျဖစ္တဲ့ လူကုန္ကူးမွဳ၊ လိင္က်ြန္အျဖစ္သြတ္သြင္းခံရမွဳ၊ ျပည့္တန္ဆာအလုပ္ျဖင့္ အသက္ေမြးမွဳ စတာေတြအျပင္၊ လံုေလာက္တဲ့ က်န္းမာေရးအသိပညာေပးျခင္း မရွိတာေတြ၊ အေျခခံက်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳ ေဆာင္ရြက္ျခင္း အားနည္းခ်က္ေတြရယ္ဟာ ဒီလိုအျဖစ္ဆိုးေတြရဲ႕ အရင္းခံအခ်က္ေတြပါပဲ။ ဒီလို လံုေလာက္တဲ့ က်န္းမာေရးအသိပညာေပးမွဳ မရွိတာေတြနဲ႕ အေျခခံက်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳ အားနည္းခ်က္ေတြဟာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေရာဂါပိုး ပ်ံ့ပြားမွဳေတြသာမက ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ ေသဆံုးမွဳႏွဳန္းကိုလဲ တိုးတက္ျမင့္မားေစပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးေသဆံုးမွဳဟာ ႏွစ္စဥ္ သံုးေထာင္နဲ႕ ငါးေထာင္ေက်ာ္အတြင္းမွာ ရွိေနေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာက်န္းမာေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ႕ မွတ္တမ္းမ်ားမွာ ေရးသားထားပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေဆးရံု၊ ေဆးခန္းမ်ားမွာ မွတ္ပံုတင္ခြင့္ရရွိေရး၊ လိုအပ္ေသာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳမ်ား ရရွိေရး၊ ႏိုင္ငံပိုင္ေဆးရံုမ်ားမွာ အခမဲ့သားဖြားခြင့္ရရွိေရးဟာ တိုးတက္ေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ေပၚထြန္းလာေရးအတြက္ အလြန္ပဲ အေရးၾကီးလာပါတယ္။

ဒါတြင္မကေသးပါဘူး။ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အၾကမ္းဖက္ခံရမွဳအေရးဟာလဲ ျပည္သူ႕က်န္းမာေရးဆိုင္ရာမွာ အေရးၾကီးတဲ့ အေၾကာင္းအရာ တရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ၾကီး (WHO) ရဲ႕ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အၾကမ္းဖက္ခံရမွဳရဲ႕ ေရတိုေရရွည္ က်န္းမာေရးဆိုးက်ိဳးမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ထားခဲ့ပါတယ္။ တကမၻာလံုးမွာ ရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီး ၁၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းမွ ၆၉ ရာခိုင္ႏွဳန္းထိဟာ အမ်ိဳးသားအေဖာ္ရဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳကို ဘ၀မွာ တၾကိမ္ေတာ့ အနည္းဆံုးခံခဲ့ၾကရတယ္လို႕ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ၾကီးက မီးေမာင္းထိုးျပခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို အၾကမ္းဖက္မွဳေတြဟာ အဓမၼက်င့္မွဳ၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေစာ္ကားမွဳ၊ အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္ ရိုက္ႏွက္ႏိွပ္စက္မွဳ၊ မိသားစုတြင္းမွ ေျပာေရးဆိုခြင့္မရွိပဲ အႏွိမ္ခံရမွဳ စတဲ့ပံုသ႑ာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ဒါေတြဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးကို စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ထိခိုက္ေစတဲ့ အရာေတြျဖစ္တာေၾကာင့္၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးေတြကို ထိခိုက္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အၾကမ္းဖက္ခံရမွဳမွ ကင္းေ၀းေစေရးအတြက္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ ဥေပေဒမ်ားကို သက္ဆိုင္ရာအစိုးရမ်ားမွ ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

က်ြန္မတို႕ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ “သားကိုသခင္၊ လင္ကိုဘုရား”၊ “မယားေနစ၊ ေၾကာင္ေသမွ” စတဲ့ အစြန္းေရာက္ ထံုးတမ္းစဥ္လာ အဆိုအမိန္႕ေတြရယ္၊ စီးပြားေရးဆုတ္ယုတ္မွဳေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားရတဲ့ စိတ္ဖိစီးမွဳေပါက္ကြဲမွဳေတြရယ္၊ စစ္အုပ္စုရဲ႕ “အဓမၼျပဳက်င့္တာကို စစ္ဆင္ေရးလက္နက္အျဖစ္” အသံုးျပဳမွဳေတြရယ္၊ စတာေတြေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳခံရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ ရွိေနသလို၊ အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မွဳခံေနရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြလဲ အမ်ားၾကီး ရွိေနၾကပါတယ္။ ဒီလိုအၾကမ္းဖက္မွဳေတြဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ကိုယ္က်န္းမာ၊ စိတ္ခ်မ္းသာေရးကို ထိခိုက္မွဳျဖစ္လာတာနဲ႕အမွ် လုပ္အားနဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရး၊ အသိဥာဏ္စြမ္းပကားနဲ႕ လူ႕ေဘာင္ကို တိုးတက္ေစေရး၊ မိခင္ေမတၱာနဲ႕ ကေလးသူငယ္ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေရး စတဲ့ စြမ္းေဆာင္ရည္ေတြကို က်ဆင္းေစလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာ့လူ႕ေဘာင္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားပညာေရး၊ က်န္းမာေရးအခြင့္အလမ္းမ်ား အျပည့္အ၀ခံစားခြင့္ရရွိေရးကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ၾကပါစို႕ လို႕ေျပာၾကားရင္း နိဂံုးခ်ဳပ္ပါရေစရွင္။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၀၀၉)

(ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံ၊ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အလမ္း အစီအစဥ္တြင္ ထုတ္လႊင့္ခဲ့ေသာ ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါသည္)