အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ဥပေဒေရးရာ အခြင့္အေရးမ်ားကို ျမွင့္တင္ျခင္း

ဒီမိုကရက္တစ္ျမန္မာ့အသံ ပရိသတ္မ်ားရွင္။

အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြ၊ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းေတြကို ပိတ္ပင္ထားတဲ့ အတားအဆီးေတြထဲမွာ ဥပေဒေရး အခြင့္အလမ္းေတြဟာ အဓိကက်ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံမွဳ၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ၊ အခမဲ့ေစခိုင္းမွဳ၊ ဥပေဒေရးရာ အခြင့္အေရးေတြကို နားမလည္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို အႏိုင္က်င့္ေစာ္ကားမွဳ စတာေတြဟာ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြမွာ ျဖစ္ပြားေနဆဲပါပဲ။ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္းေတြကို ႏွိမ့္ခ်ထားတဲ့ ဥပေဒေတြ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ တရားစီရင္ေရးက႑ခ်ိဳ႕ယြင္းမွဳေတြ၊ ဥပေဒနဲ႕အညီ အေရးယူေဆာင္ရြက္မွဳပိုင္းဆိုင္ရာ အားနည္းခ်က္ေတြဟာ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္းေတြကို ကန္႕သတ္ထားၾကပါတယ္။




ဒါေၾကာင့္လဲ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၀၇ ခုႏွစ္အၾကား ငါးႏွစ္တာကာလအတြင္းမွာ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ အစိုးရေတြနဲ႕ ေဒသခံ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးအဖြဲ႕ေတြ ပူးေပါင္းျပီး၊ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံ ဆယ္ႏိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ဥပေဒအခြင့္အလမ္း ျမွင့္တင္ေရးအစီအစဥ္ေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီအစီအစဥ္ေတြမွာ က႑ သံုးခု ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ပထမက႑တခုကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ဥပေဒေရးရာ အခြင့္အလမ္းေတြကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးတဲ့ ဥပေဒေတြ ျပဌာန္းေပးဖို႕ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီအစီအစဥ္ကို ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ အယ္လ္ေဘးနီးယားႏိုင္ငံ၊ မိုဇင္းဘတ္ႏိုင္ငံနဲ႕ ဘီနင္ႏိုင္ငံတို႕မွာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အယ္လ္ေဘးနီးယားႏိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မွဳကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးတဲ့ ဥပေဒကို ျပဌာန္းေပးဖို႕ အယ္လ္ေဘးနီးယား အမ်ိဳးသမီးမ်ားက လက္မွတ္ေရးထိုးေတာင္းဆိုမွဳကို ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံထဲမွာရွိေနတဲ့ အစိုးရမဟုတ္တဲ့အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးလွဳပ္ရွားသူေတြဟာ နယ္အႏွံ႕၊ ျမိဳ႕အႏွံ႕ကို သြားေရာက္ျပီး လက္မွတ္မ်ားစုေဆာင္းခဲ့ၾကတာမွာ အယ္လ္ေဘးနီးယားအမ်ိဳးသမီးမ်ားက တခဲနက္အားေပးလက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလက္မွတ္ေတြကို အယ္လ္ေဘးနီးယား အစိုးရကို တင္ျပခဲ့ၾကတာေၾကာင့္ အယ္လ္ေဘးနီးယား ပါလီမန္ကေန ဒီဥပေဒကို ျပဌာန္းေပးလာခဲ့ပါတယ္။

မိုဇင္ဘတ္ႏိုင္ငံမွာဆိုရင္လဲ အမ်ိဳးသမီးေတြကို လူကုန္ကူးတာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ဥပေဒတရပ္ မရွိခဲ့ေသးတာေၾကာင့္၊ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ ေဒသခံအမ်ိဳးသမီးမ်ား စုေပါင္းျပီး၊ လူကုန္ကူးမွဳကို တားျမစ္တဲ့ ဥပေဒတရပ္ ေပၚထြန္းလာေအာင္ ၾကိဳးပမ္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘီနင္မွာဆိုရင္လဲ ႏွဳတ္နဲ႕ျဖစ္ေစ၊ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ျဖစ္ေစ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေစာ္ကားမွဳေတြကို တားျမစ္တဲ့ ဥပေဒတရပ္ ေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။

အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ဥပေဒေရးရာအခြင့္အလမ္းေတြကို ျမွင့္တင္ေရးဆိုင္ရာ ဒုတိယက႑တခုကေတာ့ ခ်မွတ္ျပဌာန္းထားတဲ့ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးဥပေဒေတြ က်င့္သံုးေရး၊ ဥပေဒနဲ႕အညီ အေရးယူေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြကို တိုးျမွင့္ေပးေရးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးႏိုင္ဖို႕၊ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အလမ္းေတြ တိုးျမွင့္ေစႏိုင္ဖို႕ ဆိုတာ ဥပေဒတရပ္ ျပဌာန္းထားရံုနဲ႕ မလံုေလာက္ပါဘူး။ တရားေရးဆိုင္ရာ ၀န္ထမ္းမ်ားအားလံုးက ဒီဥပေဒကို လက္ေတြ႕နားလည္ က်င့္သံုးမွဳ ျပဳလုပ္ဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။ ဒါနဲ႕ပတ္သက္ျပီး အယ္လ္ေဘးနီးယား၊ ဘီနင္၊ ရ၀မ္ဒါႏိုင္ငံမ်ားမွာ တရားေရး၀န္ထမ္းေတြ၊ ေရွ႕ေနေတြ၊ ဥပေဒေလ့လာသူေတြကို အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးဥပေဒ က်င့္သံုးေရးဆိုင္ရာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ေလ့လာသင္ယူေစတဲ့ သင္တန္းေပး လွဳပ္ရွားမွဳေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။ တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္ေတြက ဆရာ၊ ဆရာမေတြက ဦးေဆာင္ျပီး၊ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ဘြဲ႕ေတြ၊ ဒီပလိုမာ ပရိုဂရမ္ေတြကိုလဲ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဥပေဒသင္ရိုးညႊန္းတန္းမ်ားမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ဥပေဒအခြင့္အလမ္းဆိုင္ရာ ဘာသာရပ္မ်ား ထည့္သြင္းလာခဲ့ၾကပါတယ္။

ေနာက္ထပ္အေရးပါတဲ့ က႑တခုကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဥေပေဒေရးဆိုင္ရာ အခြင့္အလမ္းေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အရပ္ဘက္လူထုလူတန္းစားအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အၾကံေပးႏိုင္မွဳ၊ သင္တန္းေပးႏိုင္မွဳ၊ အကူအညီေပးႏိုင္မွဳ စြမ္းရည္ကို ျမွင့္တင္ေပးေရးျဖစ္ပါတယ္။ ဘီနင္ႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ အရပ္ဘက္လူထု လူတန္းစားအဖြဲ႕အစည္းေတြကေန ဦးေဆာင္ျပီး၊ သင္တန္းမွဴးတရာေက်ာ္ကေန အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ဥပေဒေရးဆိုင္ရာ အခြင့္အလမ္းေတြကို အမ်ိဳးသမီး တသိန္းေက်ာ္ကို သင္တန္းပို႕ခ်ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ားဆိုရင္လဲ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ဦးေဆာင္ျပီး၊ သိန္းနဲ႕ခ်ီတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ဥပေဒေရးအခြင့္အလမ္းသင္တန္းေတြ ပို႕ခ်ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒါတြင္မကေသးပါဘူး။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ဥပေဒေရးဆိုင္ရာ အခြင့္အလမ္းေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ သိရွိနားလည္လာေစေရးအတြက္ စာနယ္ဇင္း၊ သတင္းမီဒီယာေတြကေန တင္ျပမွဳေတြ၊ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ေၾကညာစာတမ္းျဖန္႕ေ၀မွဳေတြလဲ ျပဳလုပ္လာခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒီမိုကရက္တစ္ျမန္မာ့အသံ ပရိသတ္မ်ားရွင္။

လူ႕အဖြဲ႕အစည္းဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ဖို႕၊ ႏိုင္ငံေတာ္ စီးပြားေရး တိုးတက္ဖို႕၊ အလုပ္သမား၊ ေတာင္သူလယ္သမား လူထုလူတန္းစားမေရြး သာတူညီမွ် ေကာင္းစားဖို႕၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳေလ်ာ့က်ေစဖို႕ စတဲ့ က႑ေတြအားလံုးမွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ အိမ္တြင္းေရး အခြင့္အလမ္းေတြ တိုးျမင့္လာဖို႕႔ လိုအပ္လွပါတယ္။ ဒီလိုတိုးျမင့္လာဖို႕ဆိုတာမွာလဲ ဥပေဒအရ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မွဳေတြပါ ပါ၀င္ဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ဥပေဒေရးဆိုင္ရာ အခြင့္အလမ္းေတြကို ခ်မွတ္ျပဌာန္းဖို႕ လိုအပ္သလို၊ ဒီဥပေဒအခြင့္အလမ္းေတြကို လူ႕အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းက အမ်ိဳးသမီးမ်ားအားလံုး နားလည္လာဖို႕လဲ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားမွာ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြ ဖြဲ႕စည္းဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႕အစည္းေတြကေနတဆင့္ ႏိုင္ငံတကာ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ ပူးေပါင္းျပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ဥပေဒေရးအခြင့္အလမ္း ျမွင့္တင္မွဳအစီအစဥ္ေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္လို႕ရပါတယ္။

ဒါတြင္မကေသးပါဘူး။ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြက ဦးေဆာင္ျပီး ဥပေဒခ်မွတ္ျပဌာန္းႏိုင္ဖို႕ စည္းရံုးလွဳံေဆာ္မွဳေတြ ျပဳလုပ္တာ၊ လက္မွတ္ေရးထိုးကင္ပိန္းေတြ ျပဳလုပ္တာေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ခ်ဲ႕ထြင္ႏိုင္ပါတယ္။ တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္ ပညာေရး ၀န္ထမ္းမ်ားကလဲ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးသင္တန္းေတြ ပို႕ခ်တာ၊ သင္ရိုးညြန္းတန္းေတြမွာ ထည့္သြင္းတာေတြကို ဦးေဆာင္ေဆြးေႏြးျပဳလုပ္ျခင္းနဲ႕ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္းေတြကို ျမွင့္တင္ေပးႏိုင္ပါတယ္။

လက္တင္အေမရိကမွာဆိုရင္ အာဏာရွင္လက္ေအာက္မွာ စုဖြဲ႕ေပၚထြက္လာခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အရပ္ဘက္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ျဖစ္စဥ္ကိုပါ ပံ့ပိုးေပးႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးလွဳပ္ရွားသူေတြ တျဖည္းျဖည္း စုဖြဲ႕မိရာကေန ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳအတြက္ ႏိုင္ငံေရးေနရာ က်ယ္ျပန္႕လာခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကေနတဆင့္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ညီညြတ္မွဳကို တည္ေဆာက္လာႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မွဳပေပ်ာက္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳကေန အိမ္တြင္းဒီမိုကေရစီ က်င့္သံုးမွဳ စတင္လာခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ဥပေဒေရးရာ အခြင့္အလမ္းေတာင္းဆိုမွဳေတြကေန လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတခုလံုးရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးလွဳပ္ရွားမွဳကို တိုးျမင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုတာကလဲ အမ်ိဳးသမီး၊ အမ်ိဳးသားအားလံုးရဲ႕ အခြင့္အေရးျဖစ္တာမို႕ လူ႕အခြင့္အေရး အျပည့္အ၀ရရွိေရးဆိုတာမွာ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးမ်ား ရရွိဖို႕ကလဲ အေရးၾကီးပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ဥပေဒေရးဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးမ်ားကို ျမွင့္တင္ေပးျခင္းဟာ တရားမွ်တမွဳ၊ လြတ္လပ္မွဳ၊ ညီမွ်မွဳရွိတဲ့ လူ႕ေဘာင္တရပ္ ေပၚထြန္းေရးအတြက္ အေရးၾကီးလွပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္ရွင္။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၀၀၉)