နီေပါအမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးတိုက္ပြဲ

ဒီမိုကရက္တစ္ျမန္မာ့အသံ ပရိသတ္မ်ားရွင္။
အခုတပတ္အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္းအစီအစဥ္မွာ နီေပါအမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးတိုက္ပြဲ အေၾကာင္း ကို စီစဥ္တင္ဆက္မွာျဖစ္ပါတယ္။ နီေပါႏိုင္ငံဟာ အိႏၵိယနဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံအၾကားမွာ တည္ရွိ တဲ့ႏိုင္ငံငယ္ေလးတခုပါ။ ၁၈ ရာစုမွာ စစ္ဘုရင္နရယန္ရွာက အကြဲကြဲအျပားျပားျဖစ္ေနတဲ့ႏိုင္ငံငယ္ေလးေတြ ကို စုစည္းျပီး နီေပါႏိုင္ငံကို ထူေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၈၄၇မွာ ေျမရွင္ ရာနာစ့္က ဘုရင္ဆီက အာဏာသိမ္းယူျပီး နီေပါကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာတဲ့အထိ ရာနာစ့္မ်ိဳးႏြယ္စုအဆက္ဆက္ကပဲ ဘုရင္အျဖစ္ တိုင္းျပည္ကိုအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၉၅၁က်ေတာ့ ျပည္သူလူထုက ဘုရင္ကို ပုန္ကန္ေတာ္လွန္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမွုေတြကို ဘုရင္က လက္ခံလိုက္ရျပီး ၁၉၅၉ခုမွာ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲထြက္ေပၚလာပါတယ္။ နီေပါျပည္သူလူထုဟာ ပထမဆံုးအေနနဲ႕ ႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္မယ့္အစိုးရကို ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရခဲ့ၾကတယ္။



ဒါေပမယ့္လဲ ႏိုင္ငံေရးတိုးတက္မွဳအရွိန္က အခ်ိန္မၾကာလိုက္ပါဘူး။ ႏွစ္ႏွစ္အတြင္းမွာပဲ အသစ္တက္လာတဲ့ဘုရင္သစ္က အစိုးရအဖြဲ႕နဲ႕ပါလီမန္ကို ဖ်က္သိမ္းပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအားလံုးကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးေတြ၊ လူထုလွဳပ္ရွားမွဳေတြကေတာ့ မရပ္တန္႕ခဲ့ပါဘူး။ ဖိႏွိပ္မွုဆိုတာရွိေနသေရြ႕ အဖိႏွိပ္ခံျပည္သူေတြရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးဟာလဲ ရွိေနစျမဲပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ မတရားမွုေတြဟာ ဥပေဒျဖစ္ေနသေရြ႕ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ျခင္းဟာ တာ၀န္တရပ္ ဆိုတာကို ျပည္သူလူထုက နားလည္ျပီးသားျဖစ္ေနလို႕ပါပဲ။ (၁၉၈၀)မွာ နီေပါေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳၾကီး ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးတင္းမာမွဳေတြေျဖေလွ်ာ့ဖို႕ ဘုရင္က ျပည္သူ႕ဆႏၵခံယူပြဲလုပ္ပါတယ္။ ဘုရင္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့စနစ္နဲ႕ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ေရြးခ်ယ္ခိုင္းပါတယ္။ ျပည္သူ႕ဆႏၵခံယူပြဲကို အာဏာရွင္က ျခိမ္းေခ်ာက္ျပဳလုပ္တဲ့အခါ အာဏာရွင္လက္ကိုင္တုတ္ေတြရဲ႕ အႏၱရာယ္ေတြ၊ မဲခိုး၊ မဲလိမ္တာေတြေၾကာင့္ လူထုရဲ႕ ဆႏၵမွန္ ထြက္ေပၚေလ့မရွိပါဘူး။ နီေပါမွာလဲ ဒီအတိုင္းပါပဲ။ လူထုရဲ႕ဆႏၵမွန္ကို အလိမ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ဆႏၵ သေဘာထားေတြကေတာ့ မေပ်ာက္ကြယ္သြားပါဘူး။ ၁၉၈၉မွာ နီေပါလူထုလွဳပ္ရွားမွဳၾကီး ေပၚေပါက္ လာပါတယ္။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသစ္ထြက္လာပါတယ္။ အစိုးရသစ္တက္လာပါတယ္။ အစိုးရသစ္နဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာ ျပည္သူလူထုအတြက္ တရားမွ်တမွဳအခြင့္အလမ္းေတြ အျပည့္အ၀ ခံစားခြင့္ရွိလာေအာင္ မေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ (၁၉၉၆) မွာ နီေပါကြန္ျမဴနစ္ပါတီက ဦးေဆာင္ျပီး ဒီမိုကေရစီတာ္လွန္ေရးသစ္ လူထုစစ္ပြဲကို ဆင္ႏႊဲခဲ့ရပါေတာ့တယ္။

နီေပါအမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ဒီမိုကေရစီ ေတာ္လွန္ေရးသစ္မွာ တက္တက္ၾကြၾကြပါ၀င္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က နီေပါျပည္သူလူထုရဲ႕ ၈၈ ရာခိုင္ႏွဳန္းဟာ ေက်းလက္ျပည္သူေတြျဖစ္ျပီး၊ ၈၁ ရာခိုင္ႏွဳန္းဟာ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ကိုင္ၾကပါတယ္။ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀တဲ့ ေျမပိုင္ရွင္ေတြရဲ႕ ဆယ္ရာခိုင္ႏွဳန္းက ေျမယာရဲ႕ ၆၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းကို ပိုင္ဆိုင္ျပီး၊ ဆင္းရဲသား လယ္သမားေတြရဲ႕ ၆၅ ရာခိုင္ႏဳွန္းက ေျမယာဆယ္ရာခိုင္ႏွဳန္းကိုသာ ပိုင္ဆိုင္ၾကပါတယ္။အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ မိဘရဲ႕ ေျမယာအေမြအႏွစ္ကိုေတာင္ ပို္င္ဆိုင္ခြင့္မရွိပါဘူး။ တခ်ိဳ႕ေဒသေတြမွာဆိုရင္ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ လုပ္အားေခါင္းပံုျဖတ္တာကို ခံရရံုတင္မကပဲ လယ္ပိုင္ရွင္ေတြရဲ႕ လိင္ေက်းက်ြန္ဘ၀ကို က်ေရာက္ေနၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသားနဲ႕အမ်ိဳးသမီး တန္းတူရည္တူလုပ္ခလဲ မရၾကပါဘူး။ ျမိဳ႕ျပစက္ရံုေတြမွာလဲ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ဗ်ဴရိုကရက္အရင္းရွင္ေတြရဲ႕ ေခါင္းပံုျဖတ္တာကို ခံစားေနၾကရပါတယ္။ ဒီလိုစီးပြားေရးဖိႏွိပ္မွဳသာမက လူမွဳေရးဖိႏွိပ္မွဳေတြလဲ ခံစားၾကရပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြကသာ အမ်ိဳးသမီးေတြထက္ ပိုမိုျမင့္ျမတ္တယ္၊ အမ်ိဳးသမီးဆိုတာ ဖခင္ေတြကို မွီခိုေနရတဲ့ သမီးေတြ၊ လင္ေယာက်္ားေတြကို မွီခိုေနရတဲ့ ဇနီးေတြ၊ သားေတြကို မွီခိုေနရတဲ့ မိခင္ေတြသာျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆေတြကလဲ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ အျမစ္တြယ္ေနပါတယ္။ ဖခင္ေတြက သမီးေတြထက္ သားေတြကို ပိုလိုခ်င္ၾကပါတယ္။ ဇနီးသည္ေတြကို သားေယာက်္ားေလး မေမြးမခ်င္း အတင္းအၾကပ္ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခိုင္းပါတယ္။ သားေယာက်္ားမေမြးတဲ့ ဇနီးေတြကို စြန္႕ပစ္တာ၊ ဇနီးႏွစ္ေယာက္ တျပိဳင္တည္းေပါင္းသင္းေနထိုင္တာေတြ ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ လူမွဳေရးဖိႏွိပ္မွဳတင္မကပဲ ႏိုင္ငံေရးအရ ဖိႏွိပ္မွဳေတြကိုလဲ အမ်ိဳးသမီးေတြ ခံစားၾကရပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြကိုသာ ရွင္ဘုရင္တင္ေျမွာက္တဲ့ စနစ္ျဖစ္တာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးအာဏာကို အမ်ိဳးသားေတြကသာ က်င့္သံုးခြင့္ရွိပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြကသာအုပ္ခ်ဳပ္သူျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာတရားေတြကလဲလူထုထဲမွာ ပ်ံ့ႏွံ႕ေနပါတယ္။ ပါလီမန္မွာ အမ်ိဳးသမီးအခ်ိဳ႕ပါ၀င္လာေပမယ့္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ထင္ရွားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြရဲ႕ သမီးေတြ၊ ဇနီးသည္ေတြက ပိုမ်ားပါတယ္။ ဖခင္အရွိန္၊ လင္ေယာက်္ားအရွိန္နဲ႕ ႏိုင္ငံေရးေလာကထဲ ေရာက္လာသူေတြပါ။ လူထုထဲက ေပၚထြက္လာတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြက်ျပန္ေတာ့လဲ လင္ေယာက်္ားအေပၚ အမွီအခိုကင္းတဲ့ မုဆိုးမေတြ၊ တခုလပ္ေတြပဲ ရွိပါတယ္။ ဖခင္ေတြ၊ အိမ္ေတြဘက္ေတြက သေဘာမတူရင္ ႏိုင္ငံေရးမလုပ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳး ျဖစ္ေနပါတယ္။

ဒီလိုစီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး၊ ႏိုင္ငံေရးဘက္စံုေထာင့္စံုမွာ ဖိႏွိပ္ခံေနရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရးသစ္မွာ ေတာ္လွန္ေရးအေတြးအေခၚသစ္ေတြကို ကိုင္စြဲျပီး တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကပါတယ္။ “အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ တန္းတူရည္တူ လယ္ယာပိုင္ဆိုင္ခြင့္“ေၾကြးေၾကာ္သံနဲ႕အတူ ေတာ္လွန္ေရးမွာ ပါ၀င္ခဲ့ၾကပါတယ္။ တန္းတူပိုင္ဆိုင္ခြင့္ဆိုတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးအေတြးအေခၚဟာ ေက်းလက္၊ ျမိဳ႕ျပအလုပ္သမားလူတန္းစား အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေရာင္ျခည္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားၾကီးစိုးေရး၀ါဒကို ဖယ္ရွားပစ္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးျဖစ္တာေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအခြင့္အလမ္းေတြကို တိုးတက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုအေတြးအေခၚကို ခ်မွတ္ျပီးတာနဲ႕ နီေပါအမ်ိဳးသမီးေတာ္လွန္ေရးအသင္းဟာ ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္ကို ခ်မွတ္ဖာ္ေဆာင္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရး အေတြးအေခၚ မရွိပဲ ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္ကို ခ်လို႕မရပါဘူး။ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရး လွဳပ္ရွားမွဳမွာ လမ္းစဥ္ သံုးရပ္ရွိပါတယ္။ ပထမလမ္းစဥ္က reactionary trend ပါ။ ဒီလမ္းစဥ္က ေျမရွင္နဲ႕ အရင္းရွင္ေတြကို ဆန္႕က်င္ကန္႕ကြက္တာေတြ မရွိပါဘူး။ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးကို က႑တခုအေနနဲ႕ ေဆာင္ရြက္ျပီး၊ အမ်ိဳးသားေတြရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွဳကို ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ျခင္း မျပဳလုပ္ပါဘူး။ ေနာက္ထပ္လမ္းစဥ္တခုကေတာ့ revisionist trend ပါ။ သူက နား၀င္ေအာင္ ပညာေပး သိမ္းသြင္းတဲ့ ေပ်ာ့ေျပာင္းေသာ ခ်ဥ္းကပ္နည္းလမ္းျဖစ္ပါတယ္။ေနာက္ထပ္ လမ္းစဥ္တခုကေတာ့ revolutionary trendျဖစ္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလမ္းစဥ္ကေတာ့ လူတန္းစားဖိႏွိပ္မွဳေတြ၊ က်ားမခြဲျခားမွဳေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ျပတ္ျပတ္သားသား ဆန္႕က်င္ကန္႕ကြက္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ႏိုင္ငံေတာ္က ဖိႏွိပ္တာေတြတင္မက မိသားစုတြင္းမွာ ဖခင္ေတြ၊ အိမ္ေထာင္ဘက္ေတြက ႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံတာေတြကိုပါ လက္မခံပါဘူး။ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ ကန္႕ကြက္မွုေတြ ျပဳလုပ္ပါတယ္။ နီေပါအမ်ိဳးသမီးေတာ္လွန္ေရး အသင္းဟာ ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္ကို ခ်မွတ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ လူအင္အား (၁၁) ေယာက္ရွိတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးတပ္စိတ္တိုင္းမွာ အမ်ိဳးသမီးႏွစ္ေယာက္ပါရမယ့္ မူ၀ါဒခ်မွတ္က်င့္သံုးပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ညဘက္မွာ တိုက္ခိုက္ေရး၊ ေန႕မွာ ထုတ္လုပ္ေရးနဲ႕ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရးတာ၀န္ေတြ ယူခဲ့ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသားက တိုက္ခိုက္ေရး၊ အမ်ိဳးသမီးက ခ်က္ျပဳတ္ေရး စတဲ့ က်ားမခြဲျခားဆက္ဆံမွဳ သ႑ာန္ မရွိခဲ့ပါဘူး။ အလုပ္ခြဲေ၀မွဳစနစ္ကို က်ားမတန္းတူ ေဆာင္ရြက္တဲ့ စနစ္ က်င့္သံုးခဲ့ပါတယ္။ ေျခကုပ္ယူတပ္စြဲထားတဲ့ ေဒသေတြမွာ ေက်းရြာကာကြယ္ေရး ေကာ္မတီေတြ၊ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႕ေတြ ဖြဲ႕စည္းထားပါတယ္။ လူထုခံုရံုးဖြဲ႕ျပီး အမ်ိဳးသားေတြက အမ်ိဳးသမီးေတြကို ရိုက္ႏွက္တာ၊ အႏိုင္က်င့္ ေစာ္ကားတာေတြကို ေဖာ္ထုတ္အေရးယူျပစ္ဒဏ္ေပးပါတယ္။

ေတာ္လွန္ေရးကာလတေလွ်ာက္မွာ အမ်ိဳးသမီးရဲေဘာ္ေတြဟာ အမ်ိဳးသားေတြထက္ ပိုျပီး ေတာ္လွန္ေရးအေပၚ ယံုၾကည္ခ်က္၊ ခံယူခ်က္လဲ ျပင္းထန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြအတြက္က လူတန္းစား ေတာ္လွန္ေရးအသြင္ပဲ ေဆာင္တာျဖစ္ေပမယ့္ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ကေတာ့ လူထုလူတန္းစားေတာ္လွန္ေရးသာမက က်ားမခြဲျခားဖိႏိွပ္မွဳကိုပါ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ရတာ ျဖစ္လို႕ပါပဲ။ ဒီလိုနဲ႕ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ ဆယ္ႏွစ္ၾကာဆင္ႏႊဲခဲရတဲ့ ဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရးသစ္ၾကီး ေအာင္ျမင္ခဲ့ပါတယ္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီမွဳျပဳလုပ္ျပီး ေတာ္လွန္ေရးအသြင္ဟာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးကေန လူထုလွဳပ္ရွားမွဳအသြင္ကို ကူးေျပာင္းသြားပါတယ္။ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ျပည္သူလူထုဟာ လမ္းမေတြေပၚထြက္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘုရင္စနစ္ရပ္စဲေရး၊ တန္းတူညီမွ်မွဳအေျခခံတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒသစ္ ေရးဆြဲေရးေတြကို ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒီမိုကရက္တစ္ျမန္မာ့အသံပရိသတ္မ်ားရွင္။
အခုဆိုရင္ နီေပါႏိုင္ငံရဲ႕ ညြန္႕ေပါင္းအစိုးရအဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ အမ်ိဳးသမီး လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ ပါ၀င္လာခဲ့ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ခံ ကိုယ္စားလွယ္ငါးရာေက်ာ္မွာ ၂၂၀ဟာ လူထုစစ္ပြဲကို ဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ နီေပါကြန္ျမဴနစ္ပါတီ က ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ အမ်ိဳးသမီး ၂၂ ေယာက္ ပါ၀င္လာခဲ့ပါတယ္။ ေျမယာပိုင္ဆိုင္ခြင့္၊ ဘဏ္စာရင္းဖြင့္ခြင့္ေတာင္ မရွိခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ပါလီမန္ထဲကို အမ်ိဳးသားေတြနဲ႕ တန္းတူရင္ေဘာင္တန္းျပီး ၀င္ေရာက္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါျပီ။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ တန္းတူညီမွ်မွဳ၊ တရားမွ်တမွုအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ့ အမ်ိဳးသမီးႏိုင္ငံေရးတက္ၾကြလွဳပ္ရွားသူ အမ်ားအျပားလဲ ေပၚထြက္ေနခဲ့ပါျပီ။ အသိဥာဏ္ပြင့္လင္းတဲ့ အမ်ိဳးသားေတြနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္ကို ျပတ္ျပတ္သားသား ေရြးခ်ယ္ရဲတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ နီေပါႏိုင္ငံေတာ္သစ္ကို အတူတကြ တည္ေဆာက္ေနၾကျပီျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္ရွင္။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၀၀၉)