အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္းႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး (ရ၀မ္ဒါ)

ဒီမိုကရက္တစ္ျမန္မာ့အသံ ပရိသတ္မ်ားရွင္။

အခုတပတ္ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္း အစီအစဥ္မွာ အာဖရိကတိုက္က ႏိုင္ငံငယ္ေလးတခုျဖစ္တဲ့ ရ၀မ္ဒါႏိုင္ငံက အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အလမ္းအေရးကို စီစဥ္တင္ဆက္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ရ၀မ္ဒါနိုင္ငံဟာ အာဖရိကတိုက္က ကုန္းတြင္းပိုင္းႏိုင္ငံငယ္ေလး တခုပါ။ လူဦးေရရွစ္သန္းေက်ာ္ရွိျပီး။ ၅၄ ရာခိုင္ႏွဳန္းေက်ာ္ဟာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ရ၀မ္ဒါႏိုင္ငံက အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ကိုလိုနီစနစ္ဆိုးရဲ႕ဒဏ္၊ ျပည္တြင္းစစ္ရဲ႕ဒဏ္ေတြကို ႏွစ္ေပါင္းအေတာ္ၾကာေအာင္ မရွဴမလွ ခံစားခဲ့ၾကရပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အမ်ိဳးသားေတြ ပညာသင္ခြင့္စရျပီး ေနာင္ႏွစ္ေပါင္းေလးဆယ္ေက်ာ္ၾကာမွ ပညာသင္ခြင့္ရခဲ့ၾကပါတယ္။ လယ္ယာေျမပိုင္ဆိုင္မွဳဟာ အမ်ိဳးသားမ်ားနဲ႕ပဲ သက္ဆိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ပံုျပင္ဒ႑ာရီေတြ၊ ႏွဳတ္နဲ႕ လက္ဆင့္ကမ္းအစဥ္အလာေတြက အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အမ်ိဳးသားေတြရဲ႕ ေနာက္လိုက္ေက်းက်ြန္ေတြအျဖစ္ ပံုေဖာ္ထားခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ မတိုင္ခင္အထိ အမ်ိဳးသားေတြကသာ ၾကီးစိုးခ်ယ္လွယ္တဲ့ လူမွဳအဖြဲ႕အစည္းပံုစံပဲ ရွိခဲ့ပါတယ္။




ဒီလိုနဲ႕ ၁၉၉၄ လဲေရာက္ေရာ ကမၻာတ၀ွမ္းကို ထိတ္လန္႕ေခ်ာက္ခ်ားေစခဲ့တဲ့ ရ၀မ္ဒါလူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္ပြဲၾကီး ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ရ၀မ္ဒါအမ်ိဳးသမီး ႏွစ္သိန္းခြဲေက်ာ္ဟာ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေစာ္ကားခံခဲ့ၾကရပါတယ္။ စစ္မက္ရဲ႕သားေကာင္ေတြဘ၀ က်ေရာက္ခဲ့ၾကရတယ္။ ဒီအခ်ိန္ကာလမွာ အသတ္ခံရသူေတြ၊ ေနရပ္စြန္႕ခြာ ထြက္ေျပးသြားသူေတြ၊ လူသတ္မွဳေတြနဲ႕ တရားစီရင္ခံရသူေတြဟာ အမ်ိဳးသားအမ်ားစုျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ရလာဒ္ကေတာ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြ စတင္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ အိမ္ေထာင္အမ်ားစုမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြသာ က်န္ခဲ့ၾကပါေတာ့တယ္။ အစဥ္အလာထံုးတမ္းစဥ္လာေတြက အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို အမ်ိဳးသားေတြရဲ႕ ေနာက္လိုက္ေတြ၊ အိမ္တြင္းမွဳကိစၥေတြကလြဲရင္ ျပင္ပလူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္မရွိသူေတြအျဖစ္ ပံုေဖာ္ထားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရ၀မ္ဒါအမ်ိဳးသမီးမ်ားဟာ တိုင္းျပည္အတြက္၊ မိသားစုအတြက္ အေရးၾကံဳလာတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႕ရဲ႕ ပင္ကိုယ္စြမ္းရည္ေတြ၊ ဦးေဆာင္မွဳအရည္အခ်င္းေတြကို ျပသႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

တျပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္မွဳအေရးဟာ ႏိုင္ငံတြင္းမွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီးေတြအားလံုးရဲ႕ အေရးျဖစ္တယ္ဆိုတာကို သိျမင္နားလည္တဲ့ အမ်ိဳးသား နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားလဲ ေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုအေျမာ္ျမင္နဲ႕ အသိဥာဏ္ပညာရွိတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ျမွင့္တင္ေပးျခင္းဟာ အနာဂတ္တိုင္းျပည္ရဲ႕ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးနည္းလမ္းတခုျဖစ္တယ္ဆိုတာကို သေဘာတူညီသိျမင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ရ၀မ္ဒါႏိုင္ငံ သမၼတ ေပါလ္က တိုင္းျပည္ကို မိန္႕ခြန္းေျခြခဲ့ရာမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ႏွိမ္႕ခ်ဆက္ဆံတာေတြ၊ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးေတြကို တားဆီးပိတ္ပင္တာေတြဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကိုေရာ၊ လူမွဳတရားမွ်တေရးကိုေရာ ထိခိုက္တယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ကို ထည့္သြင္းေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

ရ၀မ္ဒါႏိုင္ငံလမ္းျပေျမပံု ျဖစ္တဲ့ ေဗးရွင္း ၂၀၂၀ မွာလဲ လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ ျမွဳပ္ႏွံဖို႕အတြက္ ရ၀မ္ဒါလူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး၊ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္းနဲ႕ရပိုင္ခြင့္ေတြ ျမွင့္တင္ေပးေရးစတဲ့ အခ်က္ေတြကို ထည့္သြင္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ရ၀မ္ဒါရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒမွာလဲ တိုင္းျပည္တည္ေဆာက္ေရးကို တရားဥပေဒစိုးမိုးမွဳ၊ ဒီမိုကေရစနစ္ထြန္းကားမွဳနဲ႕ အမ်ိဳးသားနဲ႕ အမ်ိဳးသမီးတန္းတူရည္တူ အခြင့္အေရးရရွိမွဳေတြအေပၚမွာ အေျချပဳတည္ေဆာက္မယ္လို႕ ထည့္သြင္းေရးဆြဲထားပါတယ္။ အမ်ိဳးသားနဲ႕အမ်ိဳးသမီး တန္းတူရည္တူအခြင့္အေရးရရွိမွဳကို ေဖာ္က်ဴးႏိုင္ဖို႕အတြက္ အစိုးရအာဏာတည္တဲ့အဖြဲ႕အစည္းေတြအားလံုးရဲ႕ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြထဲမွာ အနည္းဆံုး ၃၀ ရာခိုင္ႏွုန္းဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြျဖစ္ရမယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ၊ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာ၊ တရားစီရင္ေရးအာဏာသံုးရပ္လံုးမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ပါ၀င္ခြင့္ရလာပါတယ္။

အမ်ိဳးသမီးေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ မူ၀ါဒခ်မွတ္တဲ့အဆင့္ေတြမွာေရာ၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာပါ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္မွဳကို ျမွင့္တင္ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္ၾကံ့ခိုင္ေရး၊ ညီညြတ္ေရးေတြကို အမ်ိဳးသမီးေတြအၾကားမွာ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီကေနတဆင့္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတခုလံုးရဲ႕ ညီညြတ္ေရး၊ ရ၀မ္ဒါႏိုင္ငံသားဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္နဲ႕ ခံယူခ်က္ တိုးျမင့္လာေရးေတြကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ရ၀မ္ဒါႏိုင္ငံဟာ တေျမတည္းေနၾကတဲ့ လူမ်ိဳးေတြအၾကား လူမ်ိဳးစြဲေတြ၊ ဘာသာစကားစြဲေတြ၊ ေဒသစြဲေတြကို ေရွ႕တန္းတင္ခဲ့ျပျပီး က်ဥ္းေျမာင္းတဲ့ လူမ်ိဳးစြဲ၀ါဒေတြ၊ ဗိုလ္က်စိုးမိုးလိုတဲ့ လူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒေတြကို စြဲကိုင္ခဲ့ၾကလို႕ လူမ်ိဳးအခ်င္းခ်င္း မ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မွဳေတြအထိ ပဋိပကၡေတြျဖစ္ပြားခဲ့ရတဲ့ ႏိုင္ငံတခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုႏိုင္ငံတခုရဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ဆိုတာက ဒီလို၀ါဒစြဲေတြကို ဖယ္ရွားျပီး၊ လူမ်ိဳးစုအားလံုး တဦးနဲ႕ တဦး၊ တဖြဲ႕နဲ႕တဖြဲ႕ အျပန္အလွန္ ေလးစားမွဳ၊ ယံုၾကည္မွဳ၊ လူမ်ိဳးစုအားလံုးရဲ႕ စာေပနဲ႕ယဥ္ေက်းမွဳေတြကို အျပန္အလွန္တန္ဖိုးထားမွဳ၊ တန္းတူညီမွ်မွဳေတြ ရွိလာတဲ့အေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။

ႏိုင္ငံေတာ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုတာကလဲ ကိုယ့္ေျမ၊ ကိုယ့္ေရကို ခ်စ္ျမတ္ႏိုးျပီး၊ ႏိုင္ငံသားဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္နဲ႕ ႏိုင္ငံတခုလံုးရဲ႕ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအေပၚ လူမ်ိဳးစုအားလံုး အာရံုစိုက္လာတဲ့အေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ လူမ်ိဳးစုအားလံုး တန္းတူညီမွ်မွဳကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မယ့္ မူ၀ါဒမ်ား ေပၚထြက္လာဖို႕ အေရးၾကီးပါတယ္။ ရ၀မ္ဒါမွာရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႕ေတြျဖစ္တဲ့ ညီညြတ္ေရးကလပ္၊ အမ်ိဳးသမီးပါလီမန္အမတ္မ်ား ညီလာခံ စတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြဟာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႕ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးရာမွာ အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑ကေန ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေကာင္စီေတြေပၚေပါက္လာျပီး တရားမွ်တမွဳ၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ ေလွ်ာ့ခ်ေရး၊ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရး စတာေတြမွာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ လာၾကပါတယ္။ လူမ်ိဳးစုအားလံုးရဲ႕ တန္းတူညီမွ်ေရး၊ က်ားမ တန္းတူညီမွ်ေရး။ ဒီမိုကေရစီထြန္းကားေရးစတာေတြနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ မူ၀ါဒေရးရာေတြမွာလဲ အင္တိုက္အားတိုက္ ပါ၀င္လာၾကပါတယ္။ မိဘမဲ့ကေလးသူငယ္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရး၊ လူမ်ိဳးတံုးသတ္ျဖတ္မွဳရဲ႕ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာသားေကာင္ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ ျပည္သူေတြကို အားေပးႏွစ္သိမ့္ေရး စတာေတြပါ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
အခုဆိုရင္ ရ၀မ္ဒါႏိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးျမွင့္တင္ေရးစီမံခ်က္ေတြ စတင္ခဲ့ၾကတာ ဆယ့္ငါးႏွစ္တာ ကာလ ရွိခဲ့ပါျပီ။ ပထမဆယ္ႏွစ္တာ ကာလမွာတင္ပဲ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဟာ တည္ျငိမ္စ ျပဳလာခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားနဲ႕ အမ်ိဳးသမီး တန္းတူရည္တူ အျပန္အလွန္ေလးစားမွဳကေန လူသားအခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ ေလးစားမွဳကို တည္ေဆာက္ႏိုင္လာခဲ့ပါတယ္။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းက အိမ္တြင္းအာဏာရွင္စနစ္ေတြ ပယ္ေပ်ာက္လာတာနဲ႕အမွ် လူတဦးနဲ႕ တဦးအၾကား ဆက္ဆံေရးကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ အေၾကာက္တရားေတြ၊ လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္လိုစိတ္ေတြကို ဖယ္ရွားႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အေၾကာက္တရားေတြ ကင္းေ၀လာတာနဲ႕အမွ် မိမိကိုယ္မိမိ ယံုၾကည္မွဳေတြ ျမင့္မားလာခဲ့ပါတယ္။ မိမိကိုယ္မိမိ ယံုၾကည္ခ်က္ရွိလာတဲ့အခါက်ေတာ့ စြမ္းရည္ေတြ တိုးတက္လာပါတယ္။ ကိုယ့္မိသားစုနဲ႕ ကိုယ့္တိုင္းျပည္ကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ရမယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္ေတြ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ဒီလိုစိတ္ဓာတ္ေတြ ေပၚထြက္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ အတိတ္က နာက်ည္းမွဳ၊ ရန္လိုစိတ္ေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျပီး၊ အနာဂတ္အေရးကို ေရွးရွဳလာႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒီမိုကရက္တစ္ျမန္မာ့အသံပရိသတ္မ်ားရွင္။

ပညာရွင္မ်ားက အမ်ိဳးသမီးေရး၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ လံုျခံဳေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ေရရွည္တည္တံ့ႏိုင္မယ့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရးရာ ဦးေဆာင္ပါ၀င္ပတ္သက္မွဳေတြ လိုအပ္ေၾကာင္း ၊ တိုင္းျပည္ထူေထာင္ေရးေတြမွာလဲ လူဦးေရရဲ႕ တ၀က္ေက်ာ္ကို ကိုယ္စားျပဳေလ့ရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ား တတပ္တအားပါ၀င္မွသာ ေအာင္ျမင္မယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ညႊန္ျပေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္းမ်ားကို ျမွင့္တင္ေပးျခင္းဟာ အနာဂတ္လူ႕ေဘာင္သာယာတိုးတက္ေရးရဲ႕ အေျခခံအုတ္ျမစ္ျဖစ္ေၾကာင္း အခုရ၀မ္ဒါႏိုင္ငံအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံမ်ားစြာက သက္ေသထူထားပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္ရွင္။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၀၀၉)