အက္ေဆးမ်ားေရးသားျခင္း (အပိုင္း-၂)
ေမးခြန္းမ်ား၏သေဘာသဘာ၀
အက္ေဆးတပုဒ္ေရးသားရာမွာ ေမးခြန္းရဲ့ ဆိုလိုရင္းကို နားလည္ဖို႔ အလြန္ကို အေရးၾကည့္ပါတယ္။ ဘာေမးလဲဆိုတာကို ေသေသခ်ာခ်ာသိႏိုင္ဖို႔ ေမးခြန္းထဲက စကားလံုးေတြကို တိတိက်က်စစ္ေဆးဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါမွလဲ ဆီေလ်ာ္တဲ့ အေျဖကို အလြယ္တကူ ျပင္ဆင္ေလ့လာႏိုင္မွာပါ။ ေမးခြန္းရဲ့ေနာက္ကြယ္က သေဘာတရားေတြကိုလဲ ေသခ်ာ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္လွပါတယ္။ ေမးခြန္းနဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ အေၾကာင္းအရာဟာ ေယဘုယ်ေျပာရင္လံုေလာက္သလား၊ သုေတသနျပဳခ်က္ေတြပါ ထည့္ဖို႔လိုလားဆိုတာ ေသခ်ာစဥ္းစားရပါမယ္။ ကိုယ္ပိုင္အေတြးအေခၚေတြ၊ အေတြ႔အၾကံဳေတြ ထည့္ရင္ အက်ိဳးရွိမွာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ တျခားလူေတြရဲ့ သုေတသနျပဳခ်က္ေတြကို ထည့္သြင္းရမွာလား ဆိုတာကိုရင္ ဆံုးျဖတ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဘာသာရပ္တခုခ်င္းစီအလိုက္ ဌာနဆိုင္ရာ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို လိုက္နာဖို႔လဲလိုအပ္ပါတယ္။
အခုဒီစာကို မေရးမီအခ်ိန္က က်ြန္မလက္ထဲမွာ ပထမႏွစ္ေက်ာင္းသားတေယာက္ရဲ့ အက္ေဆးေလးတပုဒ္ေရာက္ေနပါတယ္။ ဘယ္လိုအမွတ္ေပးရမွန္း မသိေတာ့လို႔ အိမ္ယူလာျပီး ထပ္ဖတ္ျဖစ္ေနတာပါ။ အက္ေဆးက microeconomics နဲ႔ ဆိုင္ပါတယ္။ အက္ေဆးေမးခြန္းက လူေတြဟာ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ အာမခံထားတယ္၊ ဘယ္လိုအာမခံမ်ိဳးကို ၀ယ္ယူသံုးစြဲေလ့ရွိတယ္္ဆိုတာကို ေမးထားတာပါ။ ဒီေနရာမွာ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာလိုအပ္ခ်က္အရ equation ေတြ၊ model ေတြ ပါရပါမယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ စီးပြားေရးပညာအက္ေဆးတပုဒ္မွာ equation, model or diagram, application သံုးမ်ိဳးကို ေလ်ာ္ညီေအာင္ ထည့္သြင္းႏိုင္မွဳ လိုအပ္လွပါတယ္။ အခုသူေရးထားတာက အာမခံဘယ္ႏွစ္မ်ိဳးရွိတယ္၊ သူက ဘယ္လိုအာမခံေတြကို ၀ယ္တယ္၊ သူ႔မိဘေဆြမ်ိဳးေတြက ဘာေတြ၀ယ္တယ္၊ ဘယ္လိုစဥ္းစားဆံုးျဖတ္ၾကတယ္ ဆိုတာေတြကို ပံုျပင္ေလးတပုဒ္လို ျပန္ေရးထားတာပါ။ ဖတ္လို႔ေကာင္းပါတယ္။ အဲ-ဒါေပမယ့္------။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေက်ာင္းမွာအက္ေဆးေတြေရးရရင္ ေက်ာင္းကခ်မွတ္ထားတဲ့ Guideline, ဌာနဆိုင္ရာ Guideline ေတြ ဖတ္ျပီးမွ ေမးခြန္းတခုရဲ့ ေျဖဆိုပံု ေျဖဆိုနည္းကို စဥ္းစားဖို႔ အၾကံေပးလိုပါတယ္။
ေမးခြန္းထဲက အေရးအပါဆံုး စာလံုးေလးေတြအေၾကာင္း ဆက္ၾကရေအာင္ပါ။ အက္ေဆးတပုဒ္ကို စမေရးခင္ ေမးခြန္းထဲမွာပါတဲ့ ဒီစာလံုးေလးေတြကို အရင္ရွာျပီးေရးတာဟာ အေျဖရဲ့ style & structure ကို ထိထိမိမိ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳ ရွိေစပါတယ္။
- Compare (ဒီစာလံုးပါတဲ့အခါ similarities & differences ေတြကို ရွာၾကံေရးသားျပီး၊ conclusion တြင္ မည္သည္ကို ပို၍ prefer ျဖစ္သည္ကို ထည့္သြင္းရန္)
- Contrast (ဒီစာလံုးပါတဲ့အခါ အတိုက္အခံဘက္မွ စဥ္းစားျပီး differences မ်ားကို ဦးစားေပးေဖာ္ျပရန္)
- Criticize ( ေမးခြန္းႏွင့္စပ္ဆိုင္ေသာ သီအိုရီကိုျဖစ္ေစ၊ အခ်က္အလက္မ်ားကိုျဖစ္ေစ judge လုပ္ရန္၊ လိုအပ္သည့္ evidence မ်ား၊ reasoning မ်ားကို ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးရန္)
- Define (စကားလံုး၊ စကားစု၏ အဓိပၸာယ္ကို တိက်စြာ ေဖာ္ျပရန္၊ အသံုးမ်ားေသာ definitions မ်ားကိုပါ ထည့္သြင္း၍ examine လုပ္ရန္)
- Describe (အေသးစိတ္အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေဖာ္ျပရန္၊ လိုအပ္လွ်င္ ပံုမ်ားပါထည့္ရန္)
- Discuss (arguments မ်ားကို ေသခ်ာစြာ examine လုပ္၍ debate လုပ္ရန္၊ for and against ကို reasons မ်ားေပး၍ ေဖာ္ျပရန္၊ implications မ်ား examine လုပ္ရန္
- Evaluate (ဆက္စပ္ေသာ အေၾကာင္းအရာ၏ အသံုး၀င္မွဳ၊ မွန္ကန္မွဳမ်ားကို appraisal လုပ္ရန္၊ personal opinion အနည္းငယ္ ထည့္ႏိုင္သည္)
- Explain (အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ရိုးရွင္းစြာ တင္ျပရန္)
- Illustrate (figures & Diagrams မ်ားကို အသံုးျပဳ၍ တင္ျပရန္)
- Interpret (အေၾကာင္းအရာ၏ အဓိပၸာယ္ကို မိမိ ကိုယ္ပိုင္ သံုးသပ္မွဳႏွင့္တြဲ၍ ေသခ်ာစြာရွင္းလင္းေဖာ္ျပရန္)
- Justify ( decisions မ်ား၊ conclusions မ်ားအတြက္ ျပည့္စံုလံုေလာက္ေသာ grounds မ်ားထည့္သြင္းေဖာ္ျပရန္၊ အဓိက objections မ်ားကို ေရးသားေဖာ္ျပရန္)
- Outline (အဓိကက်ေသာ features မ်ား၊ အေျခခံက်ေသာ principles မ်ားကို ေဖာ္ျပရန္၊ အေသးစိတ္အခ်က္အလက္မ်ားကို ထည့္သြင္းျခင္းမျပဳရန္)
- Relate (အေၾကာင္းအရာမ်ားအၾကား ဆက္စပ္မွဳမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ရန္)
- Review (ေသခ်ာစြာ survey လုပ္ရန္)
- State (အတိုခ်ံဳးရိုးရွင္းစြာေရးရန္)
- Summarize (အဓိကအက်ဆံုးအခ်က္မ်ားကိုသာေရးရန္၊ examples မ်ားလံုး၀ထည့္သြင္းျခင္း မျပဳရန္)
- Trace (topic ႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ မူလအစ၊ သမိုင္းေၾကာင္းကို ရွာေဖြျပဳစုရန္)
ဒီစကားလံုးေလးေတြက အက္ေဆးေမးခြန္းေတြမွာ ပါေလ့ပါထရွိတာေလးေတြပါ။ ဒါေလးေတြကိုၾကည့္လိုက္တာနဲ႔ စာစစ္သူ ဘာကို လိုခ်င္တယ္၊ ေမွ်ာ္မွန္းတယ္ဆိုတာ မွန္းဆႏိုင္ပါတယ္။
ေနာက္တခ်က္က question ရဲ့ scope ပါ။ ေမးခြန္းကို ေျဖဖို႔ အစိတ္အပိုင္း ဘယ္ႏွစ္ခုလိုတယ္၊ ဘယ္အပိုင္းကို ပိုအေလးထားရမယ္ဆိုတာသိမွ လိုအပ္တဲ့ references ေတြစုေဆာင္းဖို႔နဲ႔ ေရးဖို႔ အခ်ိန္မွီတတ္ပါတယ္။ တခါတရံမွာ အေၾကာင္းအရာတခုေနာက္လိုက္ရင္း ေမ်ာပါသြားတတ္ပါတယ္။ အခ်ိန္မွီ အနားျပန္သတ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ က်ြန္မကိုယ္တိုင္ေမ်ာသြားဖူးလို႔ပါ။ ေရးရမယ့္ အေၾကာင္းအရာက economic development နဲ႔ Democratization ဆက္စပ္မွဳအေၾကာင္း၊ reference ေတြရွာရင္း ေမ်ာပါသြားတာက Democratization ရဲ့ တျခားလိုအပ္ခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ Civil ွSociety တို႔၊ State & Political institutions တို႔၊ political culture & ideas တို႔ဆီကိုပါ။ ဖတ္ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ article တခုဖတ္လိုက္၊ သူက ညႊန္းတဲ့ article တခုဆက္ဖတ္လိုက္နဲ႔ ဘယ္ေတာ့မွ အရွိန္သတ္သြားလဲဆိုရင္ အက္ေဆးတင္ခါနီး တရက္အလိုမွပါ။ ေနာက္က်တယ္ဆိုတာကိုလဲ ကိုယ့္ရာဇ၀င္မွာ မပါခ်င္ေလေတာ့ မိုးလင္းေပါက္ထိုင္လိုက္ရေတာ့တာပါပဲ။ scope ကို တခါတည္းပိုင္းျဖတ္၊ ဖတ္ရမယ့္ reference list ကို တခါတည္း ခ်ေရးလုပ္ထားတာအေကာင္းဆံုးပါပဲ။
လိုအပ္တဲ့ materials ေတြ collection လုပ္တာနဲ႔၊ အက္ေဆး outline ဆြဲတာေတြဆိုင္ရာမ်ားကို ေနာက္ပိုင္းေဆာင္းပါးမ်ားမွာ ဆက္လက္ေဖာ္ျပသြားပါမယ္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
ခင္မမမ်ိဳး