ဘေလာ့ လိပ္စာသစ္သို႕ ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္း

(၂၀၀၇) ခုႏွစ္မွစ၍ ဘေလာ့စာမ်က္ႏွာအား ဖြင့္လွစ္ခဲ့ရာ ဖတ္ရွဳအားေပးၾကေသာ စာဖတ္ပရိသတ္အေပါင္းအား အထူးပင္ ေက်းဇူးတင္ရွိပါသည္။

ယခုအခါတြင္ ဘေလာ့ကို ဖြင့္ရန္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္မွဳမ်ား ရွိေနေၾကာင္း၊ စာဖတ္သူအခ်ိဳ႕မွ အေၾကာင္းၾကားလာပါသျဖင့္ www.khinmamamyo.info တြင္ စာမ်က္ႏွာသစ္ကို ဖြင့္လွစ္ထားပါသည္။

စာမ်က္ႏွာသစ္တြင္ အခ်ိဳ႕ေသာ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ေဆာင္ပါးမ်ားႏွင့္ ရသစာစုမ်ား (ႏွစ္ရာေက်ာ္ခန္႕)ကိုလည္း က႑မ်ားခြဲ၍ ျပန္လည္ေဖာ္ျပထားပါသည္။


ယခုဘေလာ့စာမ်က္ႏွာကို ဆက္လက္ထားရွိထားမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ယေန႕မွစ၍ ပို႕စ္အသစ္မ်ား ထပ္မံ တင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ပါေၾကာင္းႏွင့္ ပို႕စ္အသစ္မ်ားကို စာမ်က္ႏွာသစ္တြင္သာ တင္ေတာ့မည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေလးစားစြာ အသိေပး အေၾကာင္းၾကားပါသည္။


စာမ်က္ႏွာသစ္သို႕ အလည္လာေရာက္ပါရန္ကိုလဲ လွိဳက္လွဲစြာ ဖိတ္ေခၚအပ္ပါသည္။


ေလးစားစြာျဖင့္



ခင္မမမ်ိဳး (၁၇၊ ၁၀၊ ၂၀၁၁)

www.khinmamamyo.info

river (part- 7) (Novel)

Saturday, July 26, 2008


ျမစ္တစ္စင္း (အပိုင္း- )


(၁၄)


ညီမေလး၊ ေမာေနျပီလား။ ေရာ့- ေရေသာက္လိုက္ဦး”


မေမာဘူးလို႕ ဟန္ေဆာင္ေျပာခ်င္ေပမယ့္ ေမာေနတာ သိသာေနသည္မို႕ သူေပးေသာ ေရဗူးကိုပင္ ဆြဲယူေမာပစ္ရသည္။ ေတာင္တက္ခရီးၾကမ္းတခုက ဒီလိုသြားျဖစ္မို႕ သူမဘ၀တေလွ်ာက္ အိပ္မက္ထဲပင္ ထည့္မမက္ဖူးခဲ့ပါ။ သို႔ေပမယ့္လဲေလ၊ ခ်စ္သူႏွင့္ အတူသြားရသည့္ ခရီးလမ္းမို႕ လူပမ္း၊ စိတ္ႏြမ္းအျဖစ္သို႕ လံုး၀မေရာက္ပါ။ ခ်စ္သူရဲ႕ ဂရုစိုက္မွဳ၊ေတာင္ဂမူအတက္မ်ား၊ ေလ်ာေစာက္မ်ားတြင္ ေဖးမကူတြဲမွဳတို႕သည္ ေပ်ာ္စရာ၊ ၾကည္ႏူးဖြယ္ရာမ်ား အျဖစ္သို႔ပင္ ေျပာင္းလဲသြားေလသည္။


ကိုေဇာ္၀င္း၊ က်ြန္မတို႕လဲ ပါေသးတယ္ေလ။ သိပ္မ်က္ႏွာလိုက္လြန္းေနျပီေနာ္”


သူမေနာက္မွပါလာေသာ အစ္ကို႕သူငယ္ခ်င္းမ်ားက လွမ္းေနာက္သည္။ ဒီဇင္ဘာ ေက်ာင္းပိတ္ရက္အျပီး၊ ေက်ာင္းျပန္အဖြင့္တြင္ အစ္ကိုဆြဲခန္႕ေက်ာင္းဆရာအျဖစ္ လုပ္ေနေသာ ေတာင္ေပၚရြာေလးသို႕ အလည္လိုက္သြားေနၾကျခင္းပါ။


ေအာက္တိုဘာ (၂၁) ရက္တြင္ ေတာင္ၾကီးသို႔ ျပန္ေရာက္ေသာ သူမသည္ အမွတ္မထင္ လူတေယာက္ကို စိတ္၀င္စားခဲ့ျပီး၊ ဒီဇင္ဘာ (၂၆) ရက္တြင္ ခ်စ္သူတေယာက္ရရွိခဲ့ျခင္းကေတာ့ ထူးဆန္းလွစြာေသာ ကံၾကမၼာ၏ ဖန္တီးေပးမွဳပင္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ နာမည္ပင္ မသိလိုက္ရေသာ လူတေယာက္သည္ တိုက္ဆိုင္စြာပင္ သူမေတာင္ၾကီးမွာ ဆက္သြယ္ရမည့္ လူတေယာက္ျဖစ္ေနခဲ့ပါသည္။ အစိုးရ ေက်ာင္းဆရာမ်ားမရွိေသာ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ခက္ခဲသည့္ ေတာင္ေပၚရြာကေလးတြင္ ရြာမွခန္႕ေသာ ဆြဲခန္႕ ေက်ာင္းဆရာေလးလုပ္ေနသည့္ သူ႕အား တပတ္တၾကိမ္ပင္ ေတြ႕ခြင့္ရခဲ့ျပီး သူေျပာျပသည့္ ရွစ္ေလးလံုးအေၾကာင္းမ်ား၊ လြတ္လပ္ေရးရျပီး ေနာက္ပိုင္း ကာလ ေက်ာင္းသားလွဳပ္ရွားမွဳသမိုင္းမ်ား၊ ဒီမိုကေရစီတိုက္ပြဲ၀င္သူရဲေကာင္းမ်ား၊ စစ္အစိုးရ အက်ဥ္းေထာင္မ်ားႏွင့္ ေထာက္လွမ္းေရးစခန္းမ်ားမွ ငရဲခန္းမ်ား စသည္တို႕ကို မယံုႏိုင္ေလာက္ေအာင္ပင္ ၾကားသိခဲ့ရသည္။ သူေပးဖတ္သည့္ လွ်ိဳ႕၀ွက္သိမ္းဆည္းထားေသာ ရွစ္ေလးလံုးကာလစာေစာင္မ်ားကိုလည္း ခိုးေၾကာင္ခိုး၀ွက္ ဖတ္ခဲ့ရသည္။ သူသင္ျပေသာ ေျမေအာက္လွဳပ္ရွားမွဳ သင္ခန္းစာမ်ားကိုလည္း တေလးတစား နာယူျဖစ္ခဲ့ပါသည္။


အပတ္စဥ္စေနေန႕တိုင္း သူျပန္လာမည့္အခ်ိန္တြင္ ကားဂိတ္တြင္ သြားေစာင့္ရင္း သူေရာက္လာသည္ႏွင့္ သူအရမ္းၾကိဳက္သည့္ ငါးရွဥ့္ေျခာက္စပ္ဟင္းႏွင့္ အျခားစားဖြယ္ရာမ်ားကို စားေသာက္ဆိုင္မွာ ၀င္၀ယ္ကာ သူပိုင္ဆိုင္သည့္ ပ်ဥ္ေထာင္အိမ္ငယ္ေလးမွ စားပြဲ၀ိုင္းေလးမွာ အတူထမင္းစားၾက၊ အခါးေရ (ေရေႏြးၾကမ္း) ေသာက္ျပီး၊ ႏိုင္ငံေရးစကားမ်ားေျပာၾက၊ သူမအသိမိတ္ေဆြမ်ားအၾကား စည္းရံုးေရး အေၾကာင္းမ်ား ေျပာၾကႏွင့္၊ ညေနေစာင္းေတာ့ သူ႕ရပ္ကြက္ထဲမွ ရွမ္းစားေသာက္ဆိုင္ေလးတြင္ ဟင္းထုပ္၊ ငါးထမင္းနယ္၊ တိုဖူးသုပ္မ်ား အတူသြားစားၾကျပီးမွ သူမျပန္ျဖစ္ေလသည္။


ေနာက္တေန႕နံနက္တြင္လဲ နံနက္ေစာေစာထေလ့မရွိေသာ သူမသည္ နံနက္အေစာၾကီး ႏိုးေနခဲ့ျပီး သူ႕ကို ကားဂိတ္သို႕ လိုက္ပို႕ေပးတတ္စျမဲ။ ကားမထြက္ခင္ သူႏွင့္ အတူစားရသည့္ ရွမ္းေခါက္ဆြဲ အရသာကို သူမႏွစ္သက္ေနတတ္ခဲ့ျပီကိုး။ ဒီလိုႏွင့္ ရင္းႏွီးမွဳျမန္ခဲ့ေသာ သူမတို႕ႏွစ္ေယာက္ တေယာက္ကို တေယာက္ နားလည္မွဳေတြနဲ႕အတူ ခ်စ္သူေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကပါသည္။


သူ႕အားခ်စ္သူအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခဲ့သည့္အေၾကာင္း သူငယ္ခ်င္းမ်ားအား ဖြင့္ေျပာသည့္ အခါမွာေတာ့ အားလံုးက စိုးရိမ္တၾကီး တားဆီးပိတ္ပင္ၾကပါသည္။ ႏိုင္ငံေရးသမားတဲ့၊ မရွိဆင္းရဲသားတဲ့၊ အလုပ္အကိုင္ပင္ အေျခတက်မရွိတဲ့ ရြာဆြဲခန္႕ ေက်ာင္းဆရာတဲ့၊ သူမထက္အသက္ပိုၾကီးတယ္တဲ့၊ စသျဖင့္ သူ႕အားအပုပ္ခ်ေျပာၾက၊ သူမအား စိတ္ကူးမယဥ္ဖို႕ ေျပာၾကႏွင့္။ သို႔ေပမယ့္လဲ ထိုႏိုင္ငံေရးသမားဆိုသည္မွာ သူမအတြက္ေတာ့ ဂုဏ္ပုဒ္တခုပင္ ျဖစ္ပါသည္။


သူမခ်စ္သူေလးသည္ အာဏာေတြ၊ ရာထူးေတြ၊ အခြင့္အေရးေတြကို မက္ေမာ၍ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ေနသူမဟုတ္၊ ခါေတာ္မွီႏိုင္ငံေရးသမားလဲမဟုတ္ပဲ ျပည္သူလူထု၏ ဘ၀ဆင္းရဲေတြကို ေတြ႕ျမင္ျပီး လူထုဘက္မွ ရပ္တည္ေနသူျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲက်ပ္တည္းလွေသာ အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူမ်ားအေၾကာင္းေျပာရင္း ၀ဲတက္လာေသာ ေယာက်္ားသား တေယာက္ရဲ႕ မ်က္ရည္စေနာက္ကြယ္က ရင္တြင္းခံစားခ်က္ကို သူမျမင္တတ္ပါသည္ေလ။ ရွစ္ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံုကာလက စစ္တပ္မွ ေသနတ္ႏွင့္ပစ္စဥ္ သူ႕ေဘးမွ ဒဏ္ရာရသူကို ဆြဲကူရင္း ေသြးတို႕စြန္းေပခဲ့သည့္ ပင္နီတိုက္ပံုေလးကို အမွတ္တရသိမ္းထားဆဲ ေက်ာင္းသားေတာ္လွန္ေရးသမား၊ “အျပင္မွာလႊင့္ထူလို႕မရေသးေပမယ့္ တိုက္ပြဲ၀င္ခြပ္ေဒါင္းအလံကို ရင္ထဲမွာ အျမဲလႊင့္ထူထားတယ္။ ဒီအလံနဲ႕ ယံုၾကည္ခ်က္ကို ဘယ္အရာကမွ လာႏွဲ႕လို႕မရဘူး” လို႕ ေၾကြးေၾကာ္ထားတဲ့ ရဲရဲေတာက္ေယာက်္ား။ ဒီလိုလူတေယာက္ရဲ႕ ခ်စ္သူျဖစ္ရျခင္းဟာ ဘယ္ေလာက္ဂုဏ္ယူဖို႕ ေကာင္းလိုက္ပါသလဲ။

ျပီးေတာ့ မရွိဆင္းရဲသားဆိုသည့္ သူမခ်စ္သူေလးသည္ ေက်ာက္မ်က္ပိုင္းဆိုင္ရာမ်ားကို က်ြမ္းက်င္စြာတတ္ေျမာက္ထားသူျဖစ္ျပီး၊ မိုင္းရွဴးေက်ာက္ေစ်းကြက္ထဲ၀င္လွ်င္ျဖစ္ေစ၊ စစ္အစိုးရႏွင့္ တြဲစပ္လုပ္ေနေသာ ေက်ာက္ကြက္မ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္လွ်င္ျဖစ္ေစ ၾကီးပြားတိုးတက္ႏိုင္ပါလ်က္ သူယံုၾကည္ရာဘ၀တြင္ ေနထိုင္ေနသူုျဖစ္သည္။ တလလွ်င္ လစာအနည္းငယ္ႏွင့္ ရြာထဲေနစဥ္ စားစရိတ္ျငိမ္းခံစားခြင့္ကိုသာရေသာ သူ႕အား ျမိဳ႕ေပၚတြင္ အလုပ္လုပ္ရန္ သူမေျပာၾကည့္ဖူးေလသည္။


အခုအစ္ကိုလုပ္ေနတဲ့ ရြာေလးက အရမ္းေခါင္တယ္ညီမေလး။ ဘယ္အစိုးရခန္႕ဆရာမွမလာဘူး။ ရြာကေက်ာင္းေလးမွာ ေက်ာင္းသား သံုးဆယ့္တစ္ေယာက္ရွိတယ္။ လူသံုးဆယ့္တစ္ေယာက္ရဲ႕ ပညာမ်က္စိကို ဘာနဲ႕တန္ဖိုးျဖတ္မလဲညီမေလး။ ျပီးေတာ့အစ္ကိုဟာ ေတာ္လွန္ေရးသမားပါ။ ေတာ္လွန္ေရးသမားတေယာက္ဟာ လူထုထဲမွာ ေနရတယ္။ လူထုနဲ႕ တသားတည္းရွိေနရတယ္။ လူထုေတာ္လွန္ေရးဆိုျပီး လူထုနဲ႕ကင္းကြာေနတာဟာ စစ္ေျမျပင္ကို စြန္႕ခြာထြက္ေျပးေနတာနဲ႕ အတူတူပဲ” ဆိုတဲ့ စကားသံေလးကို သူထံမွ ျပန္ၾကားျပီးသည့္အဆံုး သူမရင္ထဲမွ ခ်စ္စိတ္တြင္ ေလးစားျမတ္ႏိုးစိတ္တို႕ပါ တြဲခိုသြားခဲ့ရပါသည္။


အစ္ကို၊ ရြာေရာက္ရင္ ဘာေက်ြးမွာလဲ”

ရြာထဲမွာ တိုဖူးသုတ္ဆိုင္ေလးတဆိုင္ပဲရွိတယ္ညီမေလးရဲ့။ အဲဒီမွာ ညီမေလးစိတ္တိုင္းက်စား။ မ၀ေသးရင္ ဘယ္အိမ္မွာ သြားစားစားရတယ္”

အယ္- မစားပါဘူး။ ရွက္စရာၾကီး”


သူမဖ်တ္ခနဲျပန္ေျပာေတာ့ သူက သေဘာက်စြာရယ္ေလသည္။

သူ႕ကိုပစ္မထားနဲ႕ေနာ္ညီမေလး။ အဲဒီဆိုင္က ပအို၀့္မေလးက အရမ္းေခ်ာတာ”

တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးဆိုျပီးေတာ့ပဲ စိတ္ေျဖရေတာ့မွာေပါ့အစ္မရယ္”

အမယ္။ ငါ့ညီမေလးကလဲ အေျပာေကာင္းပဲ။ ကိုေဇာ္၀င္းတို႕ ဘယ္လိုမ်ား ရွာေတြ႕သြားတယ္မသိဘူး”


အစ္ကို႕သူငယ္ခ်င္းအစ္မၾကီးတေယာက္က၀င္ေျပာသည္။ ရိုးသားပြင့္လင္းသူမ်ားမို႕ ဒီေန႕မွ ေတြ႕ေပမယ့္ ညီအစ္မမ်ားပမာ ရင္းႏွီးသြားရသည္။ သူမသူငယ္ခ်င္းမ်ားသည္ အစ္ကို႕သူငယ္ခ်င္းမ်ားျဖစ္မလာေပမယ့္ အစ္ကို႕သူငယ္ခ်င္းမ်ားကေတာ့ သူမႏွင့္ ရင္းႏွီးသူမ်ား ျဖစ္လာရေပမည္။ တခ်ိန္တြင္ လိုအပ္လာပါ အစ္ကို႕ဘ၀ထဲသို႕ သူမ၀င္ရမည္မဟုတ္ပါလား။ ျပီးေတာ့ ထိုအစ္မၾကီးမ်ားသည္ ရွစ္ေလးလံုးကာလကတည္းက အစ္ကိုႏွင့္ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားျဖစ္ေလသည္။ ဆယ္စုႏွစ္တခုၾကာသည္အထိ အျပန္အလွန္သစၥာရွိစြာ၊ ခင္မင္ရင္းႏွီးေသာမိတ္ေဆြေကာင္းမ်ား ရဖို႕ဆိုတာ ခက္ခဲပါဘိျခင္း။ တူညီေသာစိတ္ဓာတ္၊ ခိုင္မာေသာယံုၾကည္ခ်က္၊ ျဖဴစင္ရိုးသားေသာ ေစတနာႏွင့္ ေျဖာင့္မတ္ပြင့္လင္းေသာ ဆက္ဆံေရးတို႕ေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။


ရွစ္ေလးလံုးႏွစ္ပတ္လည္ေန႕တိုင္း သူတို႕တေတြ အျမဲဆံုၾကတာ၊ ကုသိုလ္ေကာင္းမွဳေတြလုပ္ျပီး က်ဆံုးသြားသူေတြကို အမွ်ေ၀တာေလးေတြ သိရေတာ့ သူမရင္ထဲ လွပ္ခနဲပင္ျဖစ္သြားသည္။ အို- ဒီလိုလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ခြန္အားေတြ ေပါင္းစည္းသြားႏိုင္တဲ့ တေန႕ဟာ ေတာ္လွန္ေရးေအာင္ပြဲရတဲ့ေန႕ပဲ ျဖစ္မွာပါ။


သူမစိတ္ထဲ ေတြးေတာေနမိသည္။

(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)

ခင္မမမ်ိဳး


part1

part 2

part 3

part 4

part 5

part 6



အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္..>>>

river (part- 6) ( Novel)




ျမစ္တစ္စင္း (အပိုင္း- )


(၁၁)


ညီမေလး၊ ဘယ္လဲ။ ဟဲဟိုးပဲလား”

မဂၤလာဒံုေလဆိပ္တြင္ တာ၀န္က်ေနသူ အက္စ္ဘီ (special branch) မွ အစ္မၾကီးတဦးကေမးသည္။ ရန္ကုန္- ဟဲဟိုးခရီးစဥ္မ်ား၊ အျခားခရီးစဥ္မ်ား ေျမာက္ျမားစြာကို သြားလာေနေသာ သူမႏွင့္ မ်က္မွန္းတန္းမိေနသူ တေယာက္။


ဟုတ္တယ္အစ္မ။ ဟဲဟိုးပဲ။ ရန္ကုန္သင္တန္းျပီးသြားျပီဆိုေတာ့ အျပီးျပန္မွာ။ အလုပ္ကိစၥေတြလဲ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႕ လႊဲထားခဲ့တယ္။ တလတခါ သြားလိုက္လာလိုက္ေတြေတာ့ ျပီးသြားျပီေပါ့။ အလုပ္ရွိမွပဲ လာျဖစ္ေတာ့မယ္”


ရန္ကုန္ကြန္ပ်ဴတာသင္တန္းတႏွစ္ေက်ာ္ကာလအတြင္း စိတ္မခ်ႏိုင္သူ ေမေမႏွင့္ဖြားဖြားတို႕အား တလတခါ ျပန္ေတြ႕ေနရသည္မို႕ ရန္ကုန္- ဟဲဟိုးခရီးစဥ္သည္ သူမအတြက္ေတာ့ အလြတ္ပင္ရေနေပျပီ။ တနာရီဆယ္မိနစ္ခန္႕သာရွိေသာ ေလယာဥ္ခရီးစဥ္ေလးအား ေခါက္တုန္႕ေခါက္ျပန္သြားရင္း ေလယာဥ္တစီးသာအပိုင္ရွိရင္ ေန႕တိုင္းသြားႏိုင္မွာပဲဟု စိတ္ကူးယဥ္ၾကည့္မိေသးသည္။


အစ္မေတာင္ ပရိုမိုးရွင္းနဲ႕ေတာင္ၾကီးေျပာင္းရမယ္သိလား။ အေတာ္ပဲ။ ညီမေလးလို နယ္ခံရွိေနေတာ့”

ဟာ၊ ဟုတ္လားအစ္မ။ က်ြန္မနယ္ေရာက္လာရင္ေတာ့ ဘာမွစိတ္မပူနဲ႕။ အားလံုးအဆင္ေျပေစရမယ္။ ခဏေလးေနာ္အစ္မ။ လိပ္စာကတ္တခါတည္းေပးထားခဲ့မယ္”

ေက်းဇူးပဲေနာ္ညီမေလး။ ေရာက္ရင္အစ္မဆက္သြယ္လိုက္မယ္”

ေက်းဇူးတင္စရာမလိုပါဘူးအစ္မရယ္။ အခ်င္းခ်င္းေတြပဲ။ ကဲ- က်ြန္မ၀င္ေတာ့မယ္ေနာ္”

ေျပာရင္းႏွင့္ သူမရင္ထဲမွေပၚလာေသာ ရယ္ခ်င္စိတ္ကို မနည္းထိန္းခ်ဳပ္ထားခဲ့ရသည္။ အခ်င္းခ်င္းဟု ေျပာေနေသာ သူမလက္တြင္ကိုင္ထားသည္ အိတ္ထဲတြင္ရွိေနေသာ စာရြက္တခ်ိဳ႕၊ စာအုပ္တခ်ိဳ႕ကိုသာ ျမင္သြားလွ်င္ ထိုအစ္မဘယ္လိုေနမည္မသိ။


အခု က်ြန္မျပန္လာတာရိုးရိုးမဟုတ္ဘူး။ လိုအပ္ရင္ႏိုင္ငံေရးလွဳပ္ရွားမွဳထဲမွာ ပါ၀င္ဖို႔ျပန္လာတာ”


ဒီစကားကိုေတာ့ သူမရင္ထဲမွာပဲ သိမ္းထားလိုက္ပါသည္။ ဘယ္သူမွ သိလို႕မျဖစ္ပါ။ ေမေမ့ကိုပင္ အသိေပးလို႕မျဖစ္။ ဘယ္သူႏွင့္ ဆက္သြယ္ရမည္ကို ရန္ကုန္မိတ္ေဆြမွ ေျပာျပထားသည္မို႕ ထိုလူကိုပင္ ေတြ႕ေအာင္ရွာရေပမည္။


ကဲသြားညီမေလး။ ေနာက္ျပန္ဆံုၾကေသးတာေပါ့”

ထိုအစ္မကေျပာရင္း ေစာင့္ဆိုင္းနားေနခန္းအထိ လိုက္ပို႕ေပးသည္။


(၁၂)

ညီမေလးထေတာ့ေလ။ ေလယာဥ္ဆိုက္ေနျပီ”


သူမလက္အားဆုပ္ကိုင္လိုက္ေသာ အထိအေတြ႕ႏွင့္ အသံသဲ့သဲ့ေၾကာင့္ သူမရုတ္တရက္ လန္႕ႏိုးသြားသည္။

ဟင္၊ ေျမြေတြေရာ၊ ေျမြေတြေရာ”

ညီမေလး အိပ္မက္ေယာင္ေနျပီထင္တယ္”


သူမလက္အား ခပ္ဆတ္ဆတ္လွဳပ္ရမ္းလိုက္ေတာ့မွ သူမသတိ၀င္လာရသည္။ ျပံဳးၾကည့္ေနေသာ ေလယာဥ္မယ္အား ေတြ႕သျဖင့္ ရွက္ကိုးရွက္ကန္း ျပန္ျပံးဳျပမိသည္။ ေလယာဥ္ေပၚတြင္ ေခတၱအိပ္ေမာက်သြားဟန္တူသည္။ သို႕ေပမယ့္ ျမင္မက္ရေသာ အိပ္မက္က အထူးအဆန္း။ ေျမြေတြအမ်ားၾကီးရွိေနေသာ တြင္းတြင္းအား ခုန္ေက်ာ္ျဖတ္ကူးရန္ ၾကိဳးစားေနဆဲ တဘက္တြင္ရွိေနေသာ လူတေယာက္က လက္ကမ္းေပးေနေလသည္။ မ်က္ႏွာကို မျမင္ရေပမယ့္ ညာဘက္လက္တံေတာင္ဆစ္ႏွင့္ မနီးမေ၀းတြင္ ရွိေနေသာ အမွတ္တခုကေတာ့ သူမအာရံုထဲ တြဲခိုလာခဲ့သည္။ ဒီလိုပါပဲ။ ေသြးေလေခ်ာက္ခ်ားမက္တတ္သည္ေပါ့။ သူမအိတ္ထဲတြင္က ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ စာရြက္တခ်ိဳ႕ပါလာသည္ကိုး။ ပထမဦးဆံုး လက္၀ယ္ကိုင္ျပီး ခရီးသြားရတာဆိုေတာ့ သူမ နည္းနည္းေတာ့ ေၾကာက္မိသလိုလို။


နယ္ေလဆိပ္ျဖစ္ေသာ ဟဲဟိုးေလဆိပ္ေလးတြင္ေတာ့ အခက္အခဲက မရွိလွပါ။ တာ၀န္က်အားလံုးမ်ားႏွင့္ကလည္း သိေနျပီးသားဆိုေတာ့ သူမကိုယ့္အိတ္ကိုပင္ ကိုယ္တိုင္ဆြဲရန္မလို။ သူတို႕ကေတာင္ ကူညီဆြဲေပးလိုက္ေသးသည္။


ဒရိုင္ဘာဦးထြန္းခြင့္ယူထားျပီး၊ ေမေမကလဲ သြားစရာရွိေန၍ လူနာတေယာက္၏ အမ်ိဳးျဖစ္သူအား အၾကိဳလႊတ္လိုက္မည္ဟု ေမေမ့ဆီက ဖုန္းရထားသျဖင့္ လာၾကိဳမည့္ လူစိမ္းအား လိုက္ရွာမိသည္။ ေလဆိပ္အေဆာက္အအံုေရွ႕တြင္ကား လူအမ်ား ၀ိုင္းအံုေနပါသည္။ ခရီးဆိုက္လာမည့္သူကို ၀မ္းသာအားရ ေစာင့္ဆိုင္းၾကိဳတတ္ၾကသည္မွာ ျမန္မာ့ ဓေလ့တမ်ိဳးပင္ ျဖစ္သည္ကိုး။

အို- ဘယ္လိုပါလိမ့္”

၀ိုင္းအံုေနေသာ လူအမ်ားၾကားမွ လူတေယာက္ႏွင့္ မ်က္၀န္းခ်င္း ဆံုမိစဥ္ခဏ သူမရုတ္တရက္ရင္ခုန္သြားသည္။ ထိုလူ သူမအနီး ေရာက္လာသည္အထိ သူမမွာ ရင္အခုန္မရပ္ေသး။ အနီးလာျပီး သူမနာမည္ေမးေတာ့မွ ေမေမလႊတ္လိုက္သည့္သူမွန္း သတိျပဳလိုက္မိသည္။ သူမအိတ္အားဆြဲျပီး ကားရပ္ထားရာဆီသို႕ သြားေနသည့္ ထိုသူအား ေက်ာျပင္မွေန၍ သူမၾကည့္ေနမိသည္။ စိတ္ထဲတြင္ ဘယ္လိုျဖစ္ေနသည္မသိ။ မျမင္ဖူးသည့္လူတေယာက္၊ မသိေသးသည့္ လူတေယာက္အား ရင္ခုန္မိသြားျခင္းအတြက္ သူမကိုယ္သူမ စိတ္တိုမိသည္။ မျဖစ္သင့္။ လံုး၀မျဖစ္သင့္ပါ။ ေယာက်္ားမ်ားစြာႏွင့္ အလုပ္သေဘာအရ၊ လူမွဳေရးအရ ဆက္ဆံေျပာဆိုေနရေသာ သူမသည္ အမည္ပင္ မသိေသးသူတေယာက္ႏွင့္ မ်က္လံုးခ်င္းဆံုမိသည္ႏွင့္ ရင္ခုန္ရေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ခဲ့ရသည္ကို လံုး၀မေက်နပ္။ သူမကိုယ္သူမ ရင့္က်က္ျပီးသားဟု လြဲမွားစြာ အထင္ၾကီးေနခဲ့ေလသည္။ ေၾသာ္- တကယ္တမ္းက်ေတာ့ အခ်စ္နဲ႕ေတြ႕ရင္ ဘယ္သူမွ မရင့္က်က္ႏိုင္ၾကပါလား။


ျမတ္စြာဘုရား။ ငါဘာေတြေတြးေနမိပါလိမ့္။ အခ်စ္ဆိုတဲ့စကားလံုးက ဘာေၾကာင့္ ငါ့ေခါင္းထဲ ေပၚလာရတာလဲ”


သူမကိုယ္သူမတီးတိုးေျပာေနမိေလသည္။


လာ-ညီမေလး။ ကားေပၚတက္”

ထိုသူက ကားေနာက္ခန္းတံခါးအား ဖြင့္ေပးသည္။


ရပါတယ္အစ္ကို။ ေရွ႕မွာပဲစီးမယ္”


ဒရိုင္ဘာႏွင့္ဆိုလွ်င္ ေနာက္ခန္းမွာပဲ စီးရတာေပမယ့္ သူကက်ေတာ့ ခဏကားလာေမာင္းေပးသည္ပဲေလ။ အကူအညီလာေပးသူကို ဒီလိုမလုပ္သင့္။ ျပီးေတာ့ သူႏွင့္အတူတူ ယွဥ္တြဲျပီး ကားစီးခ်င္စိတ္ကလဲ ေပၚလာေလသည္။


ေျပာေျပာဆိုဆိုႏွင့္ ကားေရွ႕ခန္းသို႕ သူမတက္ထိုင္လိုက္ပါသည္။ ကားကို က်င္လည္စြာ ေမာင္းေနေသာ သူ႕အား မသိမသာ ၾကည့္ေနမိရင္း သူမရင္ထဲမွ ရင္ခုန္သံစည္းခ်က္မ်ား ကို သူမျပန္ၾကားေနရေလသည္။ သူငယ္ခ်င္းမ်ားသူတို႔ခ်စ္သူမ်ားအား အျဖစ္သည္းေနျခင္းကို စာနာတတ္မိလာခဲ့ျပီ။


သီခ်င္းနားေထာင္မလား ညီမေလး”

သူမေခါင္းညိတ္ျပေတာ့ သူက ကက္ဆက္ေခြေလးအား သြင္းလိုက္သည္။


ဒီဘ၀မွာမင္းနဲ႕တူတူမေပါင္းရေပမယ့္လံ ေနာင္ဘ၀ဆိုတာ ရွိခဲ့ရင္ ေတာင္းဆုျပဳတယ္ေလ။ တူတူယွဥ္ကာ ေပါင္းၾကရေစသား---”


သီခ်င္းသံထြက္လာလာခ်င္း စေတာ့ခလုပ္ကို သူမေဆာင့္ပိတ္လိုက္မိသည္။ ဘာမွန္းလဲမသိ။ စကတည္းက ကြဲတဲ့သီခ်င္းၾကီး။


စိတ္လိုက္မာန္ပါလုပ္လိုက္ေသာ သူမသည္ သူလွမ္းၾကည့္ေတာ့မွ မွားသြားျပီမွန္းသိလိုက္သည္။ ေယာက်္ားတေယာက္ေရွ႕တြင္ ဤမွ် ကိုးရို႕ကားရာ ျဖစ္မေနသင့္ဘူးမဟုတ္ပါလား။ ျပီးေတာ့ ထိုသူသည္ ဘယ္သူမွန္းပင္ သူမမွာ သိေသးသည္မဟုတ္။ ခက္သည္က သူမကို ၾကည့္ေသာ ထိုသူ၏ မ်က္၀န္းေလးမ်ားသည္ သိမ္ေမြ႕ႏူးညံ့လြန္းေနျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ သူမကေကာ မည္သို႕ျပန္ၾကည့္ေနခဲ့မိပါသလဲ။ သူမ မသိပါဘူးေလ။


ဘာမွမဟုတ္ပါဘူးအစ္ကို။ သီခ်င္းေတြက ခဏခဏ နားေထာင္ေနရေတာ့ ရိုးေနလို႕ပါ”

မလံုမလဲႏွင့္ ေျဖရွင္းခ်က္ထုတ္လိုက္မိသည္။ သူမကိုယ္သူမလဲ ေဒါသထြက္၍ မဆံုး။ ေဒါသတင္မဟုတ္။ မဆံုးသည္ကေတာ့ ခရီးပါျဖစ္ေနသည္။ ခရီး မဆံုးခင္ ေရႊေညာင္အလြန္၌ ကားဘီးေပါက္သြားေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။


ဟာ။ ေဆာရီးပဲေနာ္။ က်ြန္ေတာ္ ခ်က္ကင္မလုပ္ခဲ့မိဘူး”

ရပါတယ္ရွင္။ အစ္ကိုက လာကူညီတာပဲဥစၥာ။ ဒရိုင္ဘာမွမဟုတ္တာ”

ခဏထိုင္ေနေနာ္။ က်ြန္ေတာ္ဘီးလဲလိုက္ဦးမယ္”

က်ြန္မပါဆင္းမွာေပါ့”

သူမေျပာရင္း၊ ထိုသူႏွင့္အတူ ကားေပၚမွ ဆင္းလိုက္သည္။ ဘာေတြလုပ္ေနမွန္း သူမကိုယ္သူမပင္ မသိေတာ့။ သူမသိသည္ကေတာ့ ထိုသူႏွင့္အတူ ကားဘီးအတူတူ လဲေနျခင္းသာ ျဖစ္သည္။


ရျပီညီမေလး၊ ကားေပၚတက္ေတာ့”

ထိုသူလက္ရမ္းေျပာဆိုလိုက္သည္ကို အမွတ္တမဲ့ ၾကည့္မိစဥ္ခဏ။


ျမတ္စြာဘုရား”

သူမအလန္႕တၾကား ေရရြတ္လိုက္မိပါသည္။ သူ႕အားၾကည့္ျပီး ဘုရားတလိုက္သည္မို႕ ေၾကာင္တက္တက္ျဖစ္သြားေသာ သူ႕အား ဂရုမစိုက္မိ။ သိခ်င္သည္ကိုသာ ဆက္တိုက္ ေမးလိုက္မိသည္။ အေရးထဲ မျဖစ္စဖူး စကားက ထစ္ေနျပန္ေသးသည္။

အစ္ကို။ လက္- လက္”

ထိုသူက သူ႕လက္အား ျပန္ငံု႕ၾကည့္ပါသည္။

ဟို-ဟိုေလ။ လက္ကအမွတ္က ေမြးရာပါလား”

ဟုတ္တယ္ညီမေလး။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဟင္”

သူကေၾကာင္ေတာင္ေတာင္ႏွင့္ သူ႕လက္အား ျပန္ငံု႕ၾကည့္ရင္း ျပန္ေမးေတာ့မွ သူမသတိ၀င္လာသည္။


အိပ္မက္ထဲမွအမွတ္ႏွင့္ အျပင္က အမွတ္ တပံုစံတည္း တူေနတာကို သြားေျပာျပလို႔မျဖစ္။

ဒီလိုအူေၾကာင္ေၾကာင္ အလုပ္မ်ိဳးေတာ့ သူမလုပ္မည္မဟုတ္။


ဘာမွမျဖစ္ပါဘူးအစ္ကို။ ရုတ္တရက္ သတိထားလိုက္မိလို႕ပါ။ ကဲ- သြားၾကရေအာင္ေနာ္။ အိမ္မွာ ဖြားဖြားတို႕ေတြ ေမွ်ာ္ေနေလာက္ျပီ”


ေျပာရင္းဆိုရင္း သူမကားေပၚသို႕ ျပန္တက္လိုက္ပါသည္။ ဒီလိုကိစၥမ်ားအား အယံုအၾကည္မရွိေပမယ့္ ၾကံဳဆံုလာရေသာ တိုက္ဆိုင္မွဳေလးမ်ားကေတာ့ အံ့ၾသဖြယ္ေကာင္းပါသည္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အခ်ိန္က အေျဖေပးလာမွာပါေလ။


သူမေတြးရင္း သက္ျပင္းေမာတခုကို ခ်လိုက္မိပါသည္။


တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ေျပာခြင့္ၾကံဳခဲ့ရင္ေတာ့ ဒီေန႕ေလးအေၾကာင္း အစ္ကို႕ကို ျပန္ေျပာျပျဖစ္မွာပါေလ”


သူမရင္ထဲက တီးတိုးစကားသံရယ္ပါ။


(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)

ခင္မမမ်ိဳး





အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္..>>>

Short Essays: The Impact of Political Factors on the pursuit of Gains from Trade

Friday, July 25, 2008


The growing rate of international trade is the most visible indicator of international economic interdependence with the overwhelming success of Liberal International Economic Order (LIEO). Alongside, states have become worried that this interdependence may lead to compromise their sovereignty. As international trade relates to international negotiations, international treaties and the trade policy decisions of these sovereign governments, a large number of political factors have an enormous impact on the pursuit of gains from trade.


International trade is an extension of the reasons for trade within a nation and the most obvious reason is specialization. Individuals specialize in the jobs they do, firms specialize in the goods they produce as well as countries specialize in certain goods they produce. Then countries tried to maximize gains through international involvement in trading with each other. British political economist, David Ricardo, claimed that when all states specialize in goods in which they have a comparative advantage, a net gain for both partners will result. This law of comparative advantage has become the most important factor for explaining the benefits of free trade and economic interdependence among national economies. Liberal economic theory emphasizes the cooperative side of human nature, commitment to free trade and minimal government intervention.



At the international level, a liberal international economy have a moderating influence on international politics as it creates bonds of mutual interests and a commitment to the status quo. (Gilpin, 1987) However, “invisible hand”, a metaphor used by eighteen-century political economist, Adam Smith, can only maximize efficiency to pursue gains from trade. It does not mean that these gains will be equal. In fact, the gains from international trade may be distributed unequally.



This inequality issue leads to an important debate about the politics of World Trade Organization (WTO), an organization that was created to monitor the implementation of trade agreements and settle disputes among trading partners. Since the late 1940s, a series of multilateral trade negotiations were conducted under the sponsorship of the General Agreement of Tariffs and Trade (GATT). It is designed to promote and protect free trade that rests on the most-favored-nation (MFN) principle. It says that a trade concession granted to one member must be granted to all. As a result, countries had to agree to apply the MFN principle towards others when they became members of GATT and its successor, WTO. (Kegley & Wittkopf, 1997) Nevertheless, MFN principle facilitates the exercise of power by the richer states to the poor countries. As a result, the idea of developing countries that have consented to what is done in their name in the WTO is questionable. (Bromley, 2004)



Indeed, consent is the basis of domestic politics and at the domestic level; the nature of politics is based on either consent or co-ordination. In contrast, the nature of politics is based on coercion by the powerful at the international level. Moreover, states are sovereign and the international system is a combination of these sovereign states. So it is clear that sovereign states have the rights to determine their domestic affairs and they have no dependence on international rules that have not consented to. However, it was argued that the creation of international rules have intervened into some areas of the sovereign states. (Narlikar, 2004)



Moreover, unlike domestic politics, international political structure is based on the relative power of the states. There are three conventional models of power such as sovereignty model, commodity model and repressive model. The sovereignty model equates power with rule and law; the commodity model casts power as tangible and transferable and the repressive model assumes the action of power to be only negative and repressive. (Brown, 2006) Among them, the sovereignty model is the common political notion of power and it is thought to be exercised over others by sovereign individuals and institutions. So international politics basically involves states striving for coercive power and there is no government order to overarch authority internationally. Indeed, it is characterized by anarchic system.



According to Waltz’s theory of international politics, anarchy leads to the logic of self-help in which states seek to maximize their security. Self-help is the principle of action in an anarchical system where there is no global government. (Dunne & Schmidt, 2005) Waltz created a realist model that developed the structure of international politics. For him, the principle of organization is hierarchical at domestic system; however, there is no hierarchy between and among states. He also suggested that market relations and specialization and vulnerability they entail operate best under a kind of protection (Bromley, 2004). Subsequently, he mentioned that international political system is given by the distribution of powers across the states. So it can be claimed that the rules and institutions to regulate state interactions are determined by power structures.




In terms of pursuit of gains from trade, this model can clearly explain why there has been a frequent failure of co-operation to make and implement trade rules in the context of trade liberalization. Trade liberalization refers to the reduction or abolition of barriers to trade such as tariffs, quotas and other trade restrictions (Bhattacharjea, 2004) In fact; the imposition of trade restrictions actually imposes double distortion on the economy. When domestic price level deviates from the price level at which the economy can trade with the rest of the world, the economy produces at a sub-optimal production point, leading to income loss. Moreover, it also leads to a sub-optimal consumption point and further reducing the welfare level (Marrewijk, 2007). To avoid these distortions, multilateral trade negotiations have taken place since the signing of GATT and various attempts have been conducted to reduce trade restrictions. WTO was born from the eighth in a series of these negotiations.



However, trade liberalization actually leads to more poverty gaps and social disruptions. As state interactions within WTO activities are determined by power structures, as Waltz’s model shows; the richer states have become winners and the powerless states losers. Furthermore, the framework of trade-liberalization is rule-bound, rather than simple co-operation. As a result, there has been the frequent failure of co-operation on the pursuit of gains from trade. Waltz’s model accounts for this frequent failure with two implications.



The first implication is related to sovereignty and interdependence. As the gains from cooperation arising from specialization, it can create a condition of interdependence that may compromise the sovereignty and security of the states. In fact, interdependence is a condition of mutual sensitivity and mutual vulnerability. Sensitivity means that changes in one society can be easily transmitted to another through mutual interactions and governments do not have an immediate impact on these reverberations. Accordingly, vulnerability also means that changes in the rules and regulations of one state affect another. (Keohance & Nye, 1989) So it is clear that the worries of state to be threatened by interdependence limits to the successful international co-operation.



The second implication is related to the distribution of relative power. According to Waltz, it can be claimed that even the prospect of large absolute gains among parties do not elicit their co-operation so long as each fears how the others will use its increased capability (Waltz, 1979). States that have to guarantee their own self-preservation may not have a willingness to co-operate if the outcomes will decrease its relative power.



Therefore, it is obvious that a large number of political factors may have an enormous impact on pursuit of gains from trade. Liberals like Adam Smith, David Ricardo promote free trade among nations and structural realists like Waltz identified the limits to international co-operation. In my point of view, the most important essence is the political decisions of the states whether to compromise sovereignty and security for gains from trade.


References


Bhattacharjea (2004) “Playing by the rules? Developing countries in the world trade regime” in Bromley, Machintosh, Brown & Wuyts (eds) Making the International: Economic Interdependence and Political Order, London: Pluto Press


Bromley (2004) “International Politics: States, anarchy and governance” in Bromley, Machintosh, Brown & Wuyts (eds) Making the International: Economic Interdependence and Political Order, London: Pluto Press


Brown (2006) “Power after Foucault” in Dryzek, Honig & Phillips (eds) The Oxford Handbook of Political Theory, Oxford: Oxford University Press


Dunne & Schmidt (2005) “Realism” in Baylis & Smith (eds) The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations, 3rd edition, Oxford: Oxford University Press
Gilpin (1987) The Political Economy of International Relations, Princeton, N.J: Princeton University Press


Kegley & Wittkopf (1997) World Politics: Trend and Transformation, 6th edition, New York: St.Martin’s Press


Keohance & Nye (1989) Power and Interdependence, 2nd edition, Glenview I11: Scott, Foresman/ Little Brown


Marrewijk (2007) International Economics: Theory, Application and Policy, Oxford: Oxford University Press


Narlikar (2004) “Who makes the rules? The Politics of developing country participation and influence in the WTO” in Bromley, Machintosh, Brown & Wuyts (eds) Making the International: Economic Interdependence and Political Order, London: Pluto Press


Sloman (1999) Economics, 3rd edition, Prentice Hall

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္..>>>

education and development (part-2)

Thursday, July 24, 2008

ပညာေရးႏွင့္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး (အပိုင္း - )


လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ဆိုင္ရာျပႆနာမ်ား


ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ဆဲႏိုင္ငံေတြမွာ အမ်ားအားျဖင့္ လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ဆိုင္ရာ ျပႆနာႏွစ္မ်ိဳးကို ရင္ဆိုင္ရေလ့ရွိပါတယ္။ ပထမတမ်ိဳးကေတာ့ လိုအပ္ေသာ critical skills ရွိတဲ့လူေတြရွားပါးမွဳျဖစ္ျပီး၊ ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ လုပ္အားေပါမ်ားမွဳျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ရပ္လံုးကို လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ဖြံ႕ျဖိဳးမွဳဆိုင္ရာ မဟာဗ်ဴဟာမ်ား ခ်မွတ္တဲ့အခါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ တဘက္ကေန skills ေတြ တိုးတက္ေအာင္ လုပ္သလို အျခားတဘက္ကေနလဲ အသံုးမခ်ရတဲ့ လူ႕စြမ္းအားေတြကို အသံုးျပဳႏိုင္မယ့္ အလုပ္ေတြ ပ့ံပိုးေပးႏိုင္ရပါမယ္။ ဒီျပႆနာႏွစ္ရပ္လံုးဟာ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရးနဲ႕ ဆက္စပ္မွဳ ရွိေနပါတယ္။ ျပႆနာအတိမ္အနက္ မတူေပမယ့္ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာေတာ့ ဒီျပႆနာေတြ ရွိေနႏိုင္ပါတယ္။


လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ ရွားပါးမွဳ

ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြမ်ားျဖစ္ပြားေလ့ရွိတဲ့ လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ရွားပါးမွဳမ်ားကို အမ်ိဳးအစားခြဲျပီး ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမယ္။

() ဖြံံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံအမ်ားစုမွာ ပညာရည္ျမင့္မားတဲ့ professional ေတြျဖစ္တဲ့ ဆရာ၀န္၊ အင္ဂ်င္နီယာ၊ တိရစၧာန္ကုဆရာ၀န္၊ သိပၸံပညာရွင္ေတြ ရွားပါးမွဳ (သို႕) အသံုးမ၀င္မွဳေတြ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ပညာရွင္ေတြရွိတယ္ဆိုရင္လည္း မ်ားေသာအားျဖင့္ ဒီပညာရွင္ေတြဟာ ျမိဳ႕ၾကီးျပၾကီးမ်ားမွာသာ ေနေလ့ရွိတာမို႕ တကယ္လိုအပ္တဲ့ ေက်းလက္ေဒသေတြမွာ ရွားပါးမွဳျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အာဖရိက၊ အာရွနဲ႕ လက္တင္အေမရိကႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အတတ္ပညာနဲ႕ လုပ္ငန္းခြင္ သီးျခားစီျဖစ္ေနတဲ့ ပညာရွင္ေတြ အမ်ားအျပားရွိေနပါတယ္။


() ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ sub- professional personnel ေတြျဖစ္တဲ့ technician ေတြ၊ သူနာျပဳေတြ ရွားပါးမွဳျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုရွားပါးမွဳမျဖစ္ေအာင္ တကၠသိုလ္ပညာေရးမဟုတ္တဲ့ ပိုလီတက္နစ္ institution ေတြ ဖြင့္လွစ္ေပးဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။


() ေနာက္ထပ္ရွားပါးမွဳတမ်ိဳးကေတာ့ အဆင့္ျမင့္စီမံခန္႕ခြဲမွဳနဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မွဳဆိုင္ရာ ၀န္ထမ္းမ်ားရွားပါးမွဳ ျဖစ္ပါတယ္။ private sector မွာေရာ၊ public sector မွာပါ အရည္အခ်င္းျပည့္၀တဲ့အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ၀န္ထမ္းမ်ားကို ေလ့က်င့္ေမြးထုတ္ေပးဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။


() ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ အေျခခံပညာေရးနဲ႕ အဆင့္ျမင့္ ပညာေရး ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားပဲျဖစ္ပါတယ္။ အရည္အခ်င္းျပည့္၀တဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား ရွားပါးမွဳဟာ လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ဖြံ႕ျဖိဳးမွဳျဖစ္စဥ္ တရပ္လံုးအတြက္ 'master bottleneck' ျဖစ္တာမို႕ အထူးဂရုစိုက္ရမယ့္ က႑တရပ္ျဖစ္ပါတယ္။


() ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ craftsmen of all kind လို႕ဆိုႏိုင္တဲ့ စာေရးစာခ်ီေတြ၊ machine operator စသူေတြရွားပါးမွဳျဖစ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္ဆိုင္ရာေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးမွဳေတြနဲ႕ သင္တန္းေပးမွဳေတြ ျပဳလုပ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။


() ေနာက္ဆံုးတမ်ိဳးကေတာ့ အေထြေထြ လိုအပ္ေသာ ပညာရွင္ေတြျဖစ္တဲ့ ေလေၾကာင္းလိုင္း ပိုက္ေလာ့ေတြ၊ စီးပြားေရးပညာရွင္ေတြ၊ စာရင္းအင္းဆိုင္ရာပညာရွင္ စတာေတြျဖစ္ပါတယ္။


ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳဆိုတာက အထက္မွာေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ အတတ္ပညာရွင္၊ အသိပညာရွင္၊ ပညာသည္ေတြအားလံုးအေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။ သူတို႕ေတြရဲ႕အေရအတြက္၊ အရည္အခ်င္းေတြ တိုးတက္လာတာနဲ႕အမွ်၊ သက္ဆိုင္ရာနယ္ပယ္ေတြမွာ အသံုးခ်လာႏိုင္တာနဲ႕အမွ် human capital တက္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို Human capital formation ျဖစ္စဥ္ကုိ လည္ပတ္ႏိုင္ေစဖို႕အတြက္ ႏိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားမွ manpower ဆန္းစစ္မွဳဆိုတာကို ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။


manpower ဆန္းစစ္ခ်က္

manpower ဆန္းစစ္ခ်က္မ်ား ျပဳလုပ္တဲ့အခါမွာ ရည္မွန္းခ်က္ သံုးရပ္ ရွိရပါမယ္။


ပထမရည္မွန္းခ်က္ကေတာ့ economic sector တခုခ်င္းဆီမွာ ရွိေနတဲ့ skilled manpower ရွားပါးမွဳကို ေဖာ္ထုတ္ျပီး၊ ဘာေၾကာင့္ရွားပါးတယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ေတြကိုပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရပါမယ္။


ဒုတိယရည္မွန္းခ်က္ကေတာ့ labour surplus ျဖစ္ေနမွဳေတြနဲ႕ ျဖစ္ရျခင္းအေၾကာင္းရင္းေတြကို ေဖာ္ထုတ္ရပါမယ္။


တတိယရည္မွန္းခ်က္ကေတာ့ လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ တိုးတက္မွဳဆိုင္ရာ targets မ်ားကို သင့္ေလ်ာ္တဲ့ expected growth rate ေပၚ မူတည္ျပီး ခ်မွတ္ရပါမယ္။


ဒီဆန္းစစ္ခ်က္ကို စနစ္တက်လုပ္ျပီးမွသာ လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ တိုးတက္မွဳဆိုင္ရာ မဟာဗ်ဴဟာ တရပ္ကို ေရးဆြဲရပါမယ္။ ဒီမဟာဗ်ဴဟာမွာ မ်က္ႏွာစာ သံုးမ်ိဳးပါ၀င္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။


ပထမတမ်ိဳးက သင့္ေတာ္တဲ့ incentives မ်ားေပးျခင္းပါ။ ဒီလိုလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ လူေတြကို လိုအပ္တဲ့ နည္းပညာေတြ သင္ယူခ်င္စိတ္ရွိလာေအာင္ တြန္းအားေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ လုပ္ငန္းခြင္ ၀န္ထမ္းေတြကို ထိေရာက္စြာ ျပဳလုပ္ႏိုင္မယ့္ အရည္အခ်င္းျမွင့္တင္ေရး သင္တန္းမ်ား ေပးျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးတမ်ိဳးကေတာ့ formal education ကို rational development ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေပးျခင္းျဖစ္ပါတယ္။


ဒီမ်က္ႏွာစာသံုးမ်ိဳးလံုးဟာ တခုနဲ႕တခု အျပန္အလွန္အမွီသဟဲ ျပဳေနတာျဖစ္တဲ့အတြက္ သံုးမ်ိဳးစလံုးကို တျပိဳင္နက္တည္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ တျပိဳင္တည္းမွာပဲ formal education နဲ႕ in-service training ကို ေပါင္းကူးေပးႏိုင္ေအာင္လဲ ၾကိဳးပမ္းရမွာျဖစ္ပါတယ္။


လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ဖြံ႕ျဖိဳးမွဳျပဳလုပ္ရာမွာ အေရးၾကီးဆံုးလိုအပ္ခ်က္တရပ္ျဖစ္တဲ့ education planning နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေနာက္ေဆာင္းပါးမ်ားမွာ ဆက္လက္ေဖာ္ျပေပးပါမယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၄၊ ၇၊ ၂၀၀၈)

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္..>>>

Essays: The nature of US imperialism in the post- 9/11 international order

Monday, July 14, 2008




In the aftermath of the attacks on the USA of 11 September 2001, President George Bush declared the 'war on terrorism'. Subsequently, the USA and its allies attacked Afghanistan and Iraq. 9/11 was a transformative moment in strategic and conceptual thinking among political class. Many commentators marked the basic shift of the nature of US foreign policy occasioned by the reshaping of the international order. Some analysts used the language of 'imperialism' to mention the role of USA in the post- 9/11 international order. In this essay, I would like to discuss about the different understandings of the concept of imperialism and assess its relevance to the theories of imperialism. I then want to evaluate its meanings for the boundaries of, and challenges to, the liberal international order.

The concept of imperialism or empire
The first sense of empire was originally derived from the Roman Empire and from the impact of Greek and Christian cultures. In this sense, empire was viewed as a hierarchy of polities that produces a universal order based on shared identities, values and interests, in which one power, the imperial or hegemonic power is raised above the others. In short, empire can be seen as a form of rule, even though direct rule is not required; over many territories and peoples, usually associated with an economic and cultural order that proclaims itself for a universal civilization. (Leiven, 2003)

The other sense of imperialism was informed by the radical liberal and Marxist critics. At the end of nineteenth and the beginning of 20th century, conflicts among the great powers over the partition of Africa, the Sino- Japanese War, the Spanish-American War, the South African (Boer) War and the Russo-Japanese War signaled the rise of a new imperialism. In his book of Imperialism: A Study (1902), Hobson claimed as

“The new imperialism differs from the older, first, in substituting for the ambition of a single growing empire the theory and the practice of competing empires, each motivated by similar lusts of political aggrandisement and commercial gain; secondly, in the dominance of financial or investing over mercantile interests.” (Hobson, 1902)

Later, Hobson's notion of imperialism became the basic for the thesis of the classical Marxist theory of imperialism. In his analysis of Imperialism: the Highest stage of Capitalism, Lenin developed a theory of inter-imperialist rivalry referring to the tendency of international competition among capitalists to escalate to political competition among states as a result of the links between national blocs of capital and nation states. He identified the five basic features of imperialism as
“we must give a definition of imperialism that will include the following five of its basic features: (1) the concentration of production and capital has developed to such a high stage that it has created monopolies which play a decisive role in economic life; (2) the merging of bank capital with industrial capital, and the creation, on the basis of this “finance capital”, of a financial oligarchy; (3) the export of capital as distinguished from the export of commodities acquires exceptional importance; (4) the formation of international monopolist capitalist associations which share the world among themselves, and (5) the territorial division of the whole world among the biggest capitalist powers is completed” (Lenin, 1916)

He then emphasized the point of imperialism as the monopoly stage of capitalism and argued that the end result was an increasing militarization of inter-imperialist rivalries.

Alternatively, German Marxist, Kautsky (1970) developed a notion of Ultra- imperialism. It refers to forms of co-operation among imperialist powers in order to secure the mutual interests of internationally operating capitalist firms and the leading capitalist states. Lenin criticized Kautsky's arguments as utopian because there was no agency in the international system. However, theories of US super-imperialism; referring to a situation in which one imperialist power is sufficiently powerful to perform general political and geopolitical functions for all the leading capitalist states and in which subordinate states defer to that leadership, argued that Kautsky's world has been achieved by Leninist means. (Bromley, 2004: 152)

By using these different understandings of the concept of imperialism, we can assess its relevance to describe the nature of US power in the post- 9/11 international order.


The nature of US power and its relevance to imperialism concepts
Power is the ability to influence the behavior of others. Military force and economic sanctions are among the various means that states and non-state actors use to try to influence each other. The nature of US power can be categorized into three different senses relating to theories of imperialism. Firstly, US has been shaping the international order by virtue of the territorial power of the USA being raised above the others and by means of Americanism being something that others want to emulate. Secondly the world can be seen as a series of rival imperialism, configured in postures of inter-imperialist rivalry but pacified by the overwhelming military power of US imperialism. Thirdly, the relationships among the leading capitalists states can be seen as altogether more co-operative based on the mutual interests of internationally organized capitalist firms and markets.

Moreover, USA also performs the role of coordination cooperation among the capitalist powers as a hegemonic coordinator. It has played a key role in bringing a liberal capitalist order into being. However, the success of the USA in designing this order and the expansion in a number of key institutions such as the International Monetary Fund (IMF) and the World Trade Organization (WTO), has been challenging the economic dominance of USA. Despite of its privileged role, the USA can achieve its national objectives by working with others in a multipolar world economy.

On the other hand, the states- system is unipolar in terms of military power. Militarily Speaking, the strategic imperative for the USA is to continue to manage the regional balance in the USA- Russia- China triangle outside the liberal core and forestall the emergence of threatening regional hegemon. For the transatlantic alliance, the strategic imperative for the USA is to develop further forms of cooperation. Despite of the development of civilian power along with European integration, European Union's distributive power is only economic, while the US has both economic and military power.

However, this American Empire as the predominant military and economic force in the world has been less stable and less durable after 9/11 attack. Cox (2004) claimed as
“ US unilateralism and its use of coalitions of the willing in impatience with opposition by the majority of states and peoples has divorced the exercise of US power from the legitimacy of universal consent. The American public's sustained support for US military intervention is dubious. The ability of US forces to construct viable administrations in occupied territories has become very doubtful” (Cox, 2004: 312)

In the next section, I would like to discuss about the boundaries of, and challenges to, the liberal capitalist order after the declaration of 'war on terrorism” by the President of the United States of America.

The boundaries of, and challenges to, the liberal capitalist order
The 'war on terrorism' was not the first point of concern for the world when USA and its allies attacked on Afghanistan. However, the subsequent mobilization against Iraq and the new doctrine of pre-emption at work in US foreign policy have raised concerns about the US empire. After the invasion of Iraq, a group of western European notables, published a declaration reaffirming the vital importance of Europe's association with the USA (Cox, 2004: 315) Critics argued that the balance of rule shifts in a more coercive action with the declination of the economic components of US super- imperialism.
From Marxist gloss, Ellen Meiksins Wood claimed that invasion of war represents a declaration of war on all states that dared to challenge the US- dominated international order and a declaration of infinite war in which US super-imperialism would discipline other states in the system. (Wood, 2002: 25) So it is clear that post- 9/ 11 international order has been shifted from containment and deterrence to a doctrine of pre-emption in which the USA reserved the right to strike militarily adversaries abroad. Before 9/11, US policy towards Iraq was one of the containment and deterrence based on the principles of UN monitored disarmament and economic sanctions After 9/ 11, the logic of polices were shifted.
Strategically speaking, the action in Afghanistan was simply a defensive response, in contrast, the war on Iraq was clearly a preemptive response. A new strategy for dealing with the 'west Asian crisis' as called by Halliday has emerged to establish common interests by means of national building because 'Americanism' was established hardly in the west Asian region including the Arab states of Middle East, Iran, Afghanistan and Pakistan (Halliday, 2002).
In addition, strategic and resource significance plays an important role in the emergence of US imperialism. According to the prediction, over two thirds of the world's oil will come from the the Persian Gulf Region by 2020. So the oil and gas resources of the Middle East and Central Asia have become a vital interest by the western capitalist powers as well as China and India. In fact economic interest was the first priority, as Noam Chomsky pointed out that the real motive of US invasion was merely establishing the first secure military based in dependent client state at the heart of the energy producing region of the world. (Chomsky, 2004)
However, the imperial policy of US can trigger the temptation and the danger for itself because imposing unilateral interests can provoke some powers to balance against it. Moreover, compellance strategy of using the military power to forcibly change political circumstances can only work for some countries if they do not have nuclear weapons. So US should not adopt this strategy as a general recipe for the international order to discipline states.
Indeed, there should be some social movements to induce the rise of American imperialism and the mind-sets and thinking styles of the people all over the world. Cox suggested to induce an American 'hyper- power' to abandon the mirage of 'exceptionalism' and bring it back into membership along with other states in a community of nations. He also advised to bring the thinking of the global people back to the choices between one homogenous world to be shaped into one civilization and a plural world of coexisting civilizations as well as between a fundamentalist drive towards an absolutist moral unity and an expectation of diversity with tolerance and a willingness to confront the frustrations of a search for consensus on diverse issues. (Cox, 2004; 314-319)


Conclusion
To summarize, the nature of US imperialism in the post- 9/11 international order is based on the model that seeks others to emulate and to coordinate power in an ultra- imperialist model. But the role of US military power in a coordinated liberal capitalist international order is more ambiguous than the simple balance of power of super-imperialist considerations.
Khin Ma Ma Myo
References
Bromley, S. (2004) “American Power and the future of international order” in Brown, W.; Bromley, S. & Athreye, S. (eds) Ordering the International: History, Change and Transformation, Pluto Press, London
Cox, P. (2004) “Beyond empire and terror: critical reflections on the political economy of world order”, New Political Economy, 9 (3), pp. 307-323
Chomsky, N. (2004) “On American Imperialism and British Me Too-ism, BBC News, May 19, 2004, Online Version
Hobson, J. (1902) Imperialism: A Study, Online Version
Halliday, F. (2002) Two hours that shook the world, September 11, 2001: Causes and consequences, London, Sarfi books
Kautsky, K. (1970) “Untra-imperialism”, New Left Review 1, 59, pp. 41-46, 2nd edition
Leiven, D. (2003) Empire, Pimlico, London
Lenin, V. (1916) Imperialism: the Highest stage of capitalism, Online Version
Wood, E. M. (2002) “Infinite War”, Historical Materialism, 10 (1), pp. 7-27

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္..>>>

  © Blogger templates Newspaper II by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP