ေျမေအာက္ရဲေဘာ္ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္
ႏိုင္ငံေရး လွဳပ္ရွားမွဳမ်ား ေဆာင္ရြက္တဲ့အခါမွာ တိုက္ပြဲ၀င္ ပံုသ႑ာန္မ်ိဳးစံုနဲ႕ လွဳပ္ရွား ေဆာင္ရြက္ၾကပါတယ္။ ဒီလိုလွဳပ္ရွားမွဳေတြထဲက ေျမေအာက္ယူဂ်ီနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ အခ်က္ တခ်ိဳ႕ကို ေလ့လာထားမိသမွ်ေလး တင္ျပေပးပါမယ္။ အဖြဲ႕အစည္းတိုင္းမွာ သူ႕အုပ္စုနဲ႕သူ သီးျခားညႊန္ၾကားခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ အခုေဆာင္းပါးေလးမွာကေတာ့ ေယဘုယ်အခ်က္ေလးမ်ားကို အၾကံျပဳေျပာၾကားခ်င္ပါတယ္။
ီ
လံုျခံဳေရးသည္ ပထမ
ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္ခ်က္ကို လုပ္ေဆာင္တဲ့အခါပဲျဖစ္ျဖစ္ လုပ္ရန္ကိစၥထက္ မိမိလံုျခံဳေရး၊ မိမိရဲေဘာ္လံုျခံဳေရးကို ပထမဆံုး ထည့္စဥ္းစားဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ ေဘးပတ္၀န္းက်င္ကို အစဥ္အျမဲ ဂရုစိုက္ပါ။ စာရြက္စာတမ္းမ်ား၊ ပိုစတာမ်ား ကိုယ္နဲ႕ မကြာပါေနရင္ သြားမယ့္လမ္းေၾကာင္းကို ေသခ်ာေရြးပါ။ လမ္းေၾကာင္းတခုတည္း အစဥ္အျမဲသံုးျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါတယ္။
စိတ္ေနစိတ္ထား
ဘယ္ေလာက္အေရးၾကိးတဲ့ အလုပ္ပဲျဖစ္ေနပါေစ၊ ပံုမွန္လုပ္ငန္းေဆာင္တာ တခုလိုပဲ စိတ္ထဲမွာ ေတြးထားပါ။ မေတာ္တဆ အာဏာပိုင္ဘက္ေတာ္သားမ်ားနဲ႕ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ရင္ စကားေျပာတဲ့အခါမွာ မ်က္လံုးကို လံုး၀မကစားပါနဲ႔။ ေျပေျပလည္လည္ႏွင့္ ေခ်ေခ်ငံငံေျပာပါ။ သူတိုအေပၚတြင္ ခံျပင္းေနသည့္ မိမိစိတ္ကို မ်က္လံုးမွာ မေပၚပါေစနဲ႕။ အျမဲတမ္း cover story တခုကို ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားပါ။ စိတ္ထဲမွာလဲ ထိုဇာတ္လမ္းကို စြဲစြဲျမဲျမဲ ရွိေနေစရန္ ေလ့က်င့္ထားပါ။ တေယာက္ထက္ပို၍ ပါ၀င္ေသာ လုပ္ငန္းတာ၀န္ျဖစ္ပါက ၾကိဳတင္ဇာတ္တိုက္ထားပါ။
အ၀တ္အစား
လွဳပ္ရွားမယ့္ေနရာရဲ႕ အ၀တ္အစား၀တ္ဆင္ပံုကို အျမဲသတိျပဳပါ။ လူအမ်ားၾကားမွာ သတိထားမိေစႏိုင္တဲ့ အ၀တ္အစားမ်ား လံုး၀မ၀တ္ပါနဲ႕။ ပုဆိုးအ၀တ္မ်ားတဲ့ေနရာမွာ ေဘာင္းဘီမ၀တ္သြားပါနဲ႕။ ေဘာင္းဘီ၀တ္မ်ားေသာ ေနရာမွာ ပုဆိုး၀တ္မသြားပါနဲ႕။ ထင္ရွားတဲ့ တံဆိပ္ပါတဲ့ အက်ီၤေတြ၊ ျမင္သာမွတ္မိလြယ္ေသာ အေရာင္ေတြကို မ၀တ္ဆင္ပါနဲ႕။ လူအမ်ားၾကားမွာ ေပၚလြင္ႏိုင္တဲ့ ၀တ္စားဆင္ယင္မွဳကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ ရွပ္အက်ီၤအျဖဴနဲ႕ ကခ်င္ပုဆိုး တြဲစပ္၀တ္ဆင္ျခင္းကို သိပ္မလုပ္ပါနဲ႕။
လွဳပ္ရွားမွဳ
စိတ္လွဳပ္ရွားမွဳကို ေပၚလြင္ေစတဲ့ ကိုယ္ဟန္အမူအရာမ်ားကို တတ္ႏိုင္သမွ် ထိန္းခ်ဳပ္ပါ။ ဆိုင္တဆိုင္ဆိုင္မွာ တစံုတေယာက္နဲ႕ ခ်ိန္းဆိုထားပါက အေပါက္၀ကို ခဏခဏ ေမွ်ာ္မၾကည့္ပါနဲ႔။ ထိုင္ေနက် လက္ဖက္ရည္ဆိုင္၊ ေကာ္ဖီဆိုင္၊ အေအးဆိုင္မ်ားကို ပံုမွန္မထားပါနဲ႕။ အိမ္မွထြက္ခ်ိန္ကို တသမတ္မထားပါနဲ႕။ ဆယ္မိနစ္၊ ဆယ့္ငါးမိနစ္ တိုးလိုက္ေလွ်ာ့လိုက္အျမဲလုပ္ပါ။
ေနာက္ေယာင္ခံလာမွဳကို သံသယရွိရင္ ရုတ္တရက္ေျခလွမ္းျမန္လိုက္တာ မလုပ္ပါနဲ႔။ သြားႏွဳန္းကို မသိမသာ ျမွင့္ပါ။ လူအုပ္ႏွင့္ေရာပါ။ ခ်ိန္းထားတယ္ဆိုျပီး၊ စိတ္မေလာပါနဲ႔။ အေျခအေနမေကာင္းပါက ခ်ိန္းဆိုထားမွဳကို ပ်က္ကြက္လိုက္ပါ။ ဘတ္စ္ကားစီးရင္ အေပါက္၀နဲ႕ နီးတဲ့ေနရာမွာ ထိုင္တာ၊ ရပ္တာလုပ္ပါ။ ေခါင္းလွည့္ျပီး ဟိုၾကည့္ဒီၾကည့္မလုပ္ပါနဲ႕။ မ်က္စိကုိပဲ မသိမသာ အသံုးျပဳပါ။
ေမာ္ေတာ္ယာဥ္၊ ဆိုင္ကယ္မ်ားကို သံုးပါက နံပါတ္ျပားေျပာင္းသံုးပါ။ သို႕ေပမယ့္ နံပါတ္ျပားမ်ား သယ္ေဆာင္သြားျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ အိမ္(သို႕) စိတ္ခ်ရေသာ ေနရာမွာ မထြက္ခင္ကတည္းက ေမွာင္ခ်ိန္ေတြမွာ ေျပာင္းတပ္တာလုပ္ပါ။
အစည္းအေ၀း
တတ္ႏိုင္သမွ် လူအမ်ားနဲ႕ လုပ္တဲ့အစည္းအေ၀းမ်ား လုပ္တာကို ေရွာင္ပါ။ မိမိကလာဘ္စည္းႏွင္႔ မိမိသီးျခားဆက္သြယ္မွဳသာ လုပ္ပါ။ အိုဂ်ီလုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား ျပဳလုပ္ေနေသာ အဖြဲ႕မ်ားရဲ႕ အစည္းအေ၀းမ်ား၊ အခမ္းအနားမ်ားကို လံုး၀သြားမတက္ပါနဲ႕။
မျဖစ္မေန အစည္းအေ၀းလုပ္စရာရွိခဲ့ရင္ ေနရာကို သံုးေယာက္ထက္ပိုျပီး အသိမေပးပါနဲ႔။ လူေတြကို သီးသန္႕ေနရာေတြမွာ ခြဲခ်ိန္းပါ။ ေနာက္ေယာင္ခံတာရွိမရွိ ေသခ်ာဆန္းစစ္ပါ။ ျပီးမွ အသုတ္မ်ားခြဲျပီး ဆံုမွတ္ေနရာကို သြားပါ။ တေနရာတည္းပံုမွန္ ဘယ္ေတာ့မွ မသတ္မွတ္ပါနဲ႕။ ရက္ေတြအမ်ားၾကီး ၾကိဳျပီး အခ်ိန္ကို အသိမေပးထားပါနဲ႕။
ဆက္သြယ္ေရး
“လိုင္းလံုး၀၊ လံုး၀ မပူးပါနဲ႕”။ ေျမေအာက္ရဲေဘာ္တေယာက္အတြက္ ဒီအခ်က္ဟာ အသက္တမွ် အေရးၾကီးလွပါတယ္။ အိုဂ်ီအသြင္ လွဳပ္ရွားသူေတြနဲ႕ လိုင္းသြားပူးမိလို႔၊ ေထာက္လွမ္းေရး ေနာက္ေယာင္ခံလိုက္ခံေနရတဲ့ လိုင္းေတြနဲ႕ သြားပူးမိလို႔၊ အခ်ိန္မတန္ခင္ ရန္သူ႕လက္ထဲ ေရာက္သြားရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြအမ်ားၾကီးပါ။ အေဖနဲ႔သားေတာင္ တလိုင္းတည္းမဟုတ္ရင္ အခ်င္းခ်င္းဖြင့္ဟ ေမးျမန္းတာေတြ မလုပ္ပါနဲ႔။ ကိုယ့္သူငယ္ခ်င္းတေယာက္က တေယာက္ေယာက္နဲ႕ အဆက္အသြယ္ရွိေနမွန္း သိေနရင္ေတာင္ မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနလိုက္ပါ။ လိုင္းလံုး၀မပူးပါနဲ႕။
ျပည္ပမွာ နာမည္ၾကီးေနတယ္ဆိုျပီးလဲ လိုင္းသြားမဆက္ပါနဲ႔။ မလိုအပ္ပဲ လိုင္းသြားဆက္မိတဲ့အခါ သူတို႕ရဲ႕ ဂ်ီေတာ့ခ္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ခံေနရတာဆိုရင္ ကိုယ့္အမည္ ေပါက္ထြက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ မီဒီယာမ်ားနဲ႕ ဆက္သြယ္တဲ့အခါမွာလဲ ဒီလိုပါပဲ။ မိမိတာ၀န္က သတင္းယူဂ်ီမဟုတ္ပဲ၊ ကလာဘ္စည္းတည္ေဆာက္ေရး၊ ေရရွည္ျမွဳပ္ႏွံေရးဆိုရင္ မီဒီယာမ်ားနဲ႕ လံုး၀လိုင္းမပူးပါနဲ႕။
ျပည္ပနဲ႔၊ မီဒီယာနဲ႔၊ အိုဂ်ီေတြနဲ႕ သတင္းဆိုင္ရာ၊ ဆက္ဆံေရးဆိုင္ရာ တာ၀န္ယူရတယ္ဆိုရင္ သီးျခားအီးေမးလ္ကိုသံုးပါ။ ကိုယ့္ျပည္တြင္းကလာဘ္စည္းမ်ားနဲ႔ ဆက္သြယ္ေနတဲ့ အီးေမးလ္ကို လံုး၀မသံုးပါနဲ႔။ ဆက္သြယ္ေရးအီးေမးလ္ကို အမည္ရင္းမ်ားနဲ႕ လံုး၀မဖြင့္ပါနဲ႔။ အီးေမးလ္လိပ္စာေရွ႕မွာ နာမည္ေတြ ထည့္ထားတာမလုပ္ပါနဲ႔။ အီးေမးလ္လိပ္စာပဲ address book မွာ ထည့္ထားပါ။ လိပ္စာေတြကို တတ္ႏိုင္သမွ် BCC ထဲထည့္ျပီး ပို႕ပါ။ မိမိအီးေမးလ္ အေဖာက္ခံရတယ္လို႕ သံသယရွိရင္ ဒီအီးေမးလ္လိပ္စာကို တခါတည္း ဖ်က္ခ်ပစ္လိုက္ပါ။ လံုး၀မထားပါနဲ႕ေတာ့။ မသိတဲ့လူမ်ားက ဆက္သြယ္မိရင္ သတင္းေပါက္ၾကားသြားတာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ပိုင္ဘေလာ့ရွိသူမ်ား ဘေလာ့ဖြင့္ထားတဲ့ အီးေမးလ္လိပ္စာကို ျပည္တြင္းျပည္ပဆက္သြယ္ေရးမွာ မသံုးပါနဲ႕။
ျပည္တြင္းလွဳပ္ရွားမွဳ ဓာတ္ပံုမ်ားပို႕ရင္ ဓာတ္ပံုေတြမွာ လူပံုေတြကို တတ္ႏိုင္သမွ် ေဖ်ာက္ထားပါ။ လူပံုရိပ္ေတြပါရင္ေတာင္ ထင္ရွားတဲ့ အမွတ္အသားေတြပါတဲ့အထိ အနီးကပ္ဓာတ္ပံုရိုက္ပို႕တာေတြ မလုပ္ပါနဲ႕။ ကို္ယ့္ရဲေဘာ္လံုျခံဳေရးကို အျမဲဂရုျပဳပါ။ သတင္းတပုဒ္ေလးအတြက္ ကိုယ့္ရဲေဘာ္ကိုယ္ စေတးလိုက္မိတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳး လံုး၀မျဖစ္ပါေစနဲ႕။
စာရြက္စာတမ္း
တတ္ႏိုင္သမွ် စာရြက္စာတမ္းေတြကို ကိုယ္နဲ႕ နီးနီးကပ္ကပ္ မထားပါနဲ႔။ USB ထဲမွာ စာရြက္စာတမ္းေတြ ရွိေနတုန္း၊ ပိတ္ဖမ္းေနတာမ်ိဳး ၾကံဳတဲ့အခါ၊ မလြတ္ႏိုင္ေတာ့ဘူးထင္ရင္ USB ကို ခ်ိဳးဖဲ့ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္ပါ။ စာရြက္စာတမ္းေတြနဲ႕ အမိမခံပါနဲ႕။
စာရြက္စာတမ္းေတြကို အိမ္မွာမထားပါနဲ႔။ မလိုအပ္တာေတြကို သိမ္းမထားပါနဲ႕။ အသံုးျပဳစရာ မလိုေတာ့တဲ့ ပိုစတာေဟာင္းေတြ၊ စာရြက္ေဟာင္းေတြကို မီးရွိဳ႕ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္ပါ။ ကြန္ပ်ဴတာသံုးတယ္ဆိုရင္ ကြန္ပ်ဴတာထဲမွာ သိမ္းမထားပါနဲ႕။ အလြယ္တကူ ေရႊ႕ေျပာင္းသယ္ယူႏိုင္တဲ့ ပစၥည္းေလးေတြထဲကို ေျပာင္းထည့္လိုက္ပါ။ အီးေမးလ္ထဲက မလိုအပ္ေတာ့တဲ့ ေမးလ္ေတြကို ဖ်က္ပစ္လိုက္ပါ။ သိမ္းမထားပါနဲ႕။ အထူးသျဖင့္ ျပည္ပနဲ႕ ဆက္သြယ္ထားတဲ့ chat ေတြကို အကုန္ဖ်က္ပစ္လိုက္ပါ။ လက္၀ယ္ရွိတဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြကို သိမ္းထားဖို႔လိုတယ္ဆိုရင္ တျခားေက်ာင္းမွတ္စုေတြ၊ အလုပ္မွတ္စုေတြနဲ႕ ေရာထားလိုက္ပါ။ ဖိုင္သီးသန္႕ခြဲသိမ္းတာမ်ိဳး မလုပ္ပါနဲ႕။
မိတ္ေဆြမ်ားအတြက္ တစံုတရာ အက်ိဳးရွိမယ္ ယူဆျပီး၊ ေစတနာနဲ႕ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားသာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေတာ္လွန္ေရးသစၥာျဖင့္
ခင္မမမ်ိဳး (၂၆၊ ၁၂၊ ၂၀၀၈)