(အခုလာမယ့္ ဒီဇင္ဘာ (၁၀)ရက္ေန႕ လူ႕အခြင့္အေရးေန႕ဆိုရင္၊ (၁၉၉၁) ခုႏွစ္က ျမန္မာျပည္မွာ ေနာင္ေတာ္ေက်ာင္းသားၾကီးေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတဲ့ 10 D campaign ဆယ့္ခုနစ္ႏွစ္ျပည့္ေျမာက္ခဲ့ျပီျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကင္ပိန္းမွာ ေပးဆပ္စြန္႕လႊတ္ခဲ့သူမ်ားကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ေရးဖြဲ႕ထားတဲ့ ကမၻာမေက်ဘူး ၀တၳဳတိုေလးကို ျပန္တင္လိုက္ပါတယ္။ ၂၀၀၄ခုႏွစ္မွာ ယူေကႏိုင္ငံမွာ ထုတ္ေ၀တဲ့ အလင္းတိုင္းျပည္ဂ်ာနယ္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးပါတယ္)
ကမၻာမေက်ဘူး (၀တၳဳတို)
(၁)
‘ဒီမိုကေရစီရရွိေရး’ ‘တို႔အေရး၊တို႔အေရး’
‘စစ္အစိုးရျပဳတ္က်ေရး’ ‘တို႔အေရး၊တို႔အေရး’
‘လူသတ္အစိုးရျပဳတ္က်ေရး’ ‘တို႔အေရး၊တို႔အေရး’
‘မုဒိမ္းအစိုးရျပဳတ္က်ေရး’ ‘တို႔အေရး၊တို႔အေရး’
နာက်ည္းမွဳ ႏွလံုးသားမ်ားဆီမွ ထြက္ေပၚလာေသာ ျပည္သူတို႔၏ ရင္ဖြင့္ဟစ္ေၾကြးသံမ်ားက အဂၤလန္ႏိုင္ငံ၊ လန္ဒန္ျမိဳ႔ျမန္မာသံရံုးေရွ့တြင္ ဟိန္းညံလို႔ေနသည္။ ေရွ့ဆံုးမွေန၍ ေၾကြးေၾကာ္သံမ်ားကို တိုင္ေပးေနသူက လန္ဒန္ေဆးရံုၾကီးမွ ႏွလံုးအထူးကုဆရာဝန္ ကိုႏိုင္ေဇာ္ဟိန္း။ မုဒိမ္းအစိုးရ ျပဳတ္က်ေရးဆိုသည့္ ေၾကြးေၾကာ္သံသို႔ေရာက္တိုင္း သူ႔အသံမ်ားက နစ္ဝင္လို႔သြားသည္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာခဲ့ေပမယ့္ အတိတ္က အရိပ္ေတြက ရိုက္ခတ္ေနဆဲပါလားညီမေလးရယ္။
(၂)
အခ်ိန္က (၁၉၉၁)ခု၊ ေအာက္တိုဘာလ။
ေနရာက ေတာင္ၾကီးျမိဳ႔နဲ႔ မိုင္ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္အကြာက ဟဲဟိုးေလယာဥ္ကြင္း။ ရွမ္းျပည္နယ္သို႔ဝင္ရန္ အျမန္ဆံုးႏွင့္ အတိုဆံုးလမ္းေၾကာင္းျဖစ္သျဖင့္ ဟဲဟိုးေလယာဥ္ကြင္းသည္ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် စည္ကားလို႔ေနသည္။ ဟဲဟိုးမွေန၍ ျမိဳ႔ေတာ္ေတာင္ၾကီးသို႔သြားႏိုင္သည္။ နာမည္ေက်ာ္ အင္းေလးကန္သာသို႔ အလည္သြားႏိုင္သည္။ ေတာင္ေပၚျမိဳ႔ေလးျဖစ္သည့္ ကေလာျမိဳ႔ေလးသို႔ အလည္အပတ္သြားႏိုင္သည္။ ဒီလိုေနရာမ်ိဳးမွာ အစဥ္အျမဲ လူစည္ကားေနတတ္တာ အဆန္းေတာ့မဟုတ္ပါ။ ဆန္းသည္က တခါမွ်မျမင္ဘူးေသးသည့္ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ကို ေလဆိပ္မွာလာၾကိဳရင္း ၊ျမင္ျမင္ခ်င္းစြဲလန္းသြားခဲ့ရသည့္ ကိုႏိုင္ေဇာ္ဟိန္း၏ႏွလံုးသား။
‘ေျမးေလးကတစ္ႏွစ္တစ္ခါသူ႔ေမြးေန႔တိုင္းလာလည္ေနက်သားရဲ့။အိမ္ကကားေမာင္းသမားခြင့္ယူထားလို႔ သားပဲခဏသြားၾကိဳေပးပါလားကြယ္’
ေဆးခန္းမွာေသြးေပါင္လာခ်ိန္ရင္း ခင္မင္သြားရာမွ မိသားစုဆရာဝန္အျဖစ္ ေစာင့္ေရွာက္ခြင့္ရခဲ့သည့္ ဖြားဖြားေထြးမွ ေျပာလာသည္ဆိုေတာ့ သူမျငင္းသာ။ ေဆးရံုတာဝန္မရွိသည္ႏွင့္လဲ ၾကံဳသျဖင့္ ဟဲဟိုးေလဆိပ္သို႔သူေရာက္လာရသည္။
ျမန္မာ့ေလေၾကာင္းမွ ေလယာဥ္တစ္စင္းဝင္လာသျဖင့္ လူေတြအားလံုး ရုတ္ရုတ္သဲသဲျဖစ္သြားသည္။ခရီးသည္မ်ားၾကားမွ ၾကိဳရမည့္သူကို သူလိုက္ရွာမိေနစဥ္ ခရီးေဆာင္အိတ္ကို လက္ကဆြဲရင္း ဟိုဟိုဒီဒီရွာေနဟန္ရွိသည့္ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ဆီသို႔ သူေလွ်ာက္သြားလိုက္သည္။ ေကာင္မေလးကလဲ သူ႔ကိုလွည့္အၾကည့္၊ မ်က္ဝန္းခ်င္းဆံုသြားခဲ့သည့္တဒဂၤ။ သူ႔ေျခဖ်ားလက္ဖ်ားမ်ား ေအးစက္သြားခဲ့သလား၊ သူမသိလိုက္ပါ။ ႏွလံုးခုန္သံေတြ က်ယ္လာင္သြားခဲ့သလား သူမသိလိုက္ပါ မိန္းကေလးရဲ႔႕ မ်က္ဝန္းထဲမွာလဲ အရိပ္တစ္ခ်ိဳ႔ ျဖတ္သန္းသြားသလိုပါပဲလား။
‘ဒီကညီမက တင္နႏၵာလားမသိဘူး။’
‘ဟုတ္ပါတယ္အစ္ကို၊ ဖြားဖြားေျပာျပတဲ့ ဆရာဝန္အစ္ကိုလားမသိဘူး။’
‘အစ္ကို႔နာမည္ႏိုင္ေဇာ္ဟိန္းပါ’
‘ေတြ႔ရတာဝမ္းသာပါတယ္အစ္ကို။’
ႏွဳတ္ဆက္စကား အျပန္အလွန္ေျပာရင္း ေတာင္ၾကီးသို႔ ခရီးဆက္ခဲ့ၾကသည္။ မိုင္ႏွစ္ဆယ္ ေက်ာ္ေဝးတဲ့ ေတာင္တက္လမ္းကို ဘယ္လိုေမာင္းခဲ့တယ္မသိ။ အခ်ိန္အနည္းငယ္ေလးႏွင့္ ျမိဳ႔ေပၚသို႔ေရာက္လာသလို ခံစားရသည္။
ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ညီမေလးရွိသည့္ ဆယ္ရက္ေက်ာ္လံုးလံုး ညေနေဆးခန္းကို အေျပးအ လႊား ေစာပိတ္ရင္း ဖြားဖြားဆီသို႔ သြားလည္ရေတာ့သည္။ ညေနတိုင္း ေသြးတိုင္းကိရိယာႏွင့္ အိမ္ေရာက္လာတတ္သည့္ ဆရာဝန္ေပါက္စ သူ႔ကို ၾကည့္ရင္း ဖြားဖြားကျပံဳးေလသည္။ ညီမေလးကလဲ အျပံဳးေလးနဲ႔ ဆီးၾကိဳေနက်။ ျခံထဲမွ စားပြဲဝိုင္းေလးမွာထိုင္ရင္း စကားေျပာျဖစ္ၾကသည္။ညီမေလးေမြးေန႔ ေအာက္တိုဘာ(၂ဝ)မွာလဲ၊ ဘုရားသြားခ်င္တယ္ဆို၍ ေတာင္ၾကီးျမိဳ႔ရဲ႔ နာမည္ေက်ာ္ လြမ္းေစတီေလးသို႔ သူကိုယ္တိုင္ပင္ လိုက္ပို႔ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဘုရားမွအျပန္ ေတာင္ေျခကဆိုင္ေလးမွာ ရွမ္းေခါက္ဆြဲ စားရင္း ထိုင္ျဖစ္ၾကေတာ့ သူ႔ရင္ထဲမွ စကားသံမ်ားကိုဖြင့္ဟရန္ သူၾကံရြယ္မိေသးသည္။
‘ညီမေလး ေက်ာင္းတက္ရတာ ေပ်ာ္ရဲ႔လားဟင္’
‘အစ္ကိုရယ္၊ ညီမေလးကသာ ေက်ာင္းတက္ေနရတာ၊ တူတူလက္တြဲခဲ့တဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြမွာေတာ့ တစ္ခ်ိဳ႔ကေထာင္ထဲမွာ၊ တစ္ခ်ိဳ႔ကေတာထဲမွာ၊၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ေနၾကတာ၊ အဲဒါေတြေတြးမိေတာ့ ဘယ္လိုေပ်ာ္ႏိုင္ပါ့မလဲ။
‘ဒါဆို ရွစ္ေလးလံုးမွာ ညီမေလးပါခဲ့တာေပါ့’
‘ညီမေလးက ေက်ာင္းသူပါအစ္ကို၊ တရားမွ်တမွဳနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ ျပည္သူတစ္ရပ္လံုးက ေတာင္းဆိုတဲ့ပြဲမွာ ညီမေလးတို႔ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြ ေရွ႔ဆံုးကပါခဲ့ၾကတာေပါ့’
‘အစ္ကိုလဲ အဲဒီတုန္းက ရန္ကုန္ေဆးရံုၾကီးမွာ လက္ေထာက္ဆရာဝန္စလုပ္ေနျပီ။ စစ္တပ္က ပစ္ေတာ့ အစ္ကိုတို႔ေဆးရံုမွာ အေလာင္းေတြ၊ လူနာေတြအမ်ားၾကီးပဲ။ မေသမရွင္လူေတြကို ႏိုင္ငံျခားသံရံုးကပါဆိုျပီး လာေခၚထုတ္သြားတုန္းက အစ္ကိုတို႔ရွိေနခဲ့ၾကတယ္ေလ။ေနာက္ပိုင္း အဲဒီလူေတြကို အရွင္လတ္လတ္ မီးသျဂိဳလ္စက္ထဲ ထည့္ပစ္တယ္ၾကားရေတာ့ အစ္ကိုေလ၊ထမင္းေတာင္ မစားႏိုင္ေတာ့ဘူး ျဖစ္သြားတယ္’
‘အခုလဲ သူတို႔ရဲ႔ ဘီလူးေခါင္းကို မင္းသားေခါင္းခဏစြပ္ျပီး၊ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ကမၻာကို မ်က္လွည့္ျပလိုျပ၊တကၠသိုလ္ေက်ာင္းေတြ ျပန္ဖြင့္ျပီးအဆင့္မမွီတဲ့ သံုးလပညာေရးေတြ ေပးလိုေပးနဲ႔ ဘယ္ေတာ့ဇာတိျပလာမလဲ မသိပါဘူးအစ္ကိုရယ္။ ညီမေလးကေတာ့ သမိုင္းေပးတာဝန္လို႔ကို ယူဆတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ ရကိုရရမယ္။’
သူ၊ညီမေလးကို ေလးစားစြာၾကည့္မိရင္း ေျပာမည္ရည္ရြယ္ထားေသာစကားမ်ားကိုပင္ ေျပာမထြက္ေတာ့။ သတိၱရွင္ အာဂမေလးပါလား။ ဒီလိုႏုနယ္တဲ့ ႏွလံုးသားေလးမွာေတာင္ အမွန္တရားရဲ့ အေငြ႔အသက္ေတြ ယွက္ျဖာေနခ်ိန္မွာ လူသတ္ဘီလူး အာဏာရူးေတြကေတာ့ တံတားေဆာက္၊လမ္းေဖာက္ဖြင့္ပြဲေတြနဲ႔ တီဗြီမွာဟန္ေရးျပ လမ္းေလွ်ာက္ရင္း လူထုကိုအယံုသြင္းလို႔ မာေၾကာတဲ့ ႏွလံုးသားေတြမွာ ယမ္းေငြ႔ေတြတလူလူနဲ ႔ျပည္သူ႔ေသြးကို ေျခေဆး၊ အာဏာတည္ျမဲေရးေတြ လုပ္ေနပါေပါ့လား။
(၃)
‘အစ္ကိုမထင္ခဲ့ဘူးညီမေလးရယ္၊ ‘ဘယ္ေတာ့ဇာတိျပလာမလဲမသိဘူး’တဲ့၊ ညီမေလးေျပာခဲ့တဲ့စကား။ ဇာတိျပလာတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ညီမေလးကိုယ္တိုင္ပါသြားခဲ့တယ္ေနာ္’
ဒီဇင္ဘာလထဲမွာ ရန္ကုန္သို႔သြားရန္ ကိစၥေပၚလာေတာ့ သူအေျပးအလႊားသြားျဖစ္ခဲ့သည္။ညီမေလးႏွင့္ ေတြ႔ရေတာ့မည္။ တကယ္တမ္းေတြ႔ရေတာ့လဲ အေျပးအလႊားပါပဲ။ ညီမေလးအိမ္သြားေတာ့ ညီမေလးမရွိ၊သူငယ္ခ်င္းအိမ္မွာ သြားအိပ္သည္တဲ့။ ေတြ႔မိေတြ႔ၾကေတာ့ ဆူးေလဘုရားလမ္းမွာ ေတြ႔သည္။ညီမေလးက သူငယ္ခ်င္းေတြႏွင့္။ ေက်ာင္းအတြက္ စာေရးစကၠဴထုတ္ေတြ လာဝယ္တာဆိုပဲ။ ဒီဇင္ဘာ(၉)ရက္ေန႔ ညေနမွာလွည္းတန္းက ဆိုင္တစ္ဆိုင္သို႔လာခဲ့ရန္ ခ်ိန္းျပီး ညီမေလးထြက္သြားသည္။
‘နံနက္ျဖန္ေက်ာင္းမွာဆႏၵျပပြဲရွိတယ္အစ္ကို’
ထမင္းအတူစားရင္း ညီမေလးက တိုးတိုးတိတ္တိတ္ေျပာသည္။အံ့ၾသစိတ္ႏွင့္အတူ ညီမေလးအတြက္လဲ စိုးရိမ္သြားမိသည္။
‘ညီမေလးလဲပါမွာေပါ့ေနာ္’
သူစိုးရိမ္တၾကီး ေမးမိသည္။ ေမးသာေမးရေပမယ့္ ေမးဖို႔မလိုမွန္း သူအလိုလိုသိေနျပီးသားပါေလ။
‘စစ္အစိုးရကအားလံုးကို လိမ္ေနတာအစ္ကို။ အခုလဲၾကည့္။ ညီမေလးတို႔ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ကမၻာက ေလးစားလို႔ ႏိုဘယ္ဆုေပးတာကို သတင္းအေမွာင္ခ်ျပီး မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနတယ္။ ဒါတင္မက အိမ္မွာလဲ အက်ယ္ခ်ဳပ္လုပ္ထားေသးတယ္။ညီမေလးတို ႔ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြကို ဖမ္းထားတာလဲ အမ်ားၾကီးပဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲကိုလဲ အသိအမွတ္မျပဳ၊ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြကိုလဲ လွဳပ္လို႔မရေအာင္ ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြထုတ္နဲ႔ ျပည္သူလူထုရဲ့ စစ္အာဏာရွင္ဆန္႔က်င္ေရးစိတ္ဓာတ္ကို အညြန္႔က်ိဳးေအာင္ လုပ္ေနတာအစ္ကို။ ဒီလိုအခ်ိန္မွာ သူတို႔ရဲ႔လုပ္ရပ္ေတြကို အယံုအၾကည္မရွိေၾကာင္း ျပဆိုဖို႔လိုလာျပီ။ ဒါေၾကာင့္နက္ျဖန္လူ႔အခြင့္အေရးေန႔၊ဒီဇင္ဘာ(၁ဝ)ရက္ေန႔မွာ 10 D campaignလုပ္ၾကမယ္။’
‘ညီမေလးရဲ့ အခုလိုအမွန္တရားအတြက္ ရပ္တည္တတ္တဲ႔ စိတ္ထားကို အစ္ကို အရမ္းေလးစားတယ္သိလား။ ဂရုေတာ့စိုက္ေနာ္ညီမေလး။ ဒီေကာင္ေတြကလူမဟုတ္ဘူး’
ေခါင္းညိတ္ျပရင္း သူ႔ကိုလွမ္းၾကည့္လိုက္တဲ့ ညီမေလးရဲ့မ်က္ဝန္းအစံုမွာ အရည္ၾကည္ေတြ လဲ့ေနလို႔ပါလား။ အရမ္းခ်စ္တယ္ကေလးရယ္။ တာဝန္ေတြျပီးသြားတဲ့အခါက်ရင္ ကိုယ့္ရင္ခြင္မွာနားခိုျပီး၊အပန္းေျဖလွည့္ပါလို႔ ကိုယ္ဖိတ္ေခၚခ်င္လိုက္တာကြယ္။ မေျပာျဖစ္တဲ့ရင္ထဲကစကားသံမ်ား။
‘အစ္ကိုဘယ္ေတာ့ျပန္မလဲဟင္။ ဒီကိစၥေတြျပီးမွ ေအးေအးေဆးေဆး ေတြ႔ေတာ့မယ္ေနာ္’
(၄)
‘ေအးေအးေဆးေဆး ေတြ႔မယ္ဆိုတာ ေနာင္လေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာတဲ့အခါက်မွ
အင္းစိန္ေထာင္မွာ ေထာင္ဝင္စာ လာေတြ႔ရတာကို ေျပာတာလားညီမေလးရယ္’
ညီမေလး ေျပာသည့္အတိုင္းပင္ ေနာက္တစ္ေန႔ ဒီဇင္ဘာ(၁ဝ)ရက္ေန႔မွာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ႏွင့္ ရန္ကုန္စက္မွဳတကၠသိုလ္မွာ ျငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵျပပြဲမ်ား လုပ္ၾကေၾကာင္း ၾကားရသည္။ စစ္အစိုးရ လုပ္ရပ္မ်ားအား အသိအမွတ္မျပဳေၾကာင္း ေၾကျငာပြဲမွာ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသား အမ်ားအျပား ပါဝင္လာၾကေတာ့ စစ္အစိုးရ မ်က္ကလူးဆန္ျပာျဖစ္ကာ သူတို႔၏ မင္းသားေခါင္းေဆာင္းထားေသာ ဘီလူးရုပ္ကို ဖြင့္ျပၾကေတာ့သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ား အဖမ္းခံရတယ္ၾကားေတာ့ သူ႔မွာ ေနမထိထိုင္မသာ။ ညီမေလးတို႕ အိမ္ကိုဆို ေခ်ာင္းေပါက္မတတ္။ ညီမေလးမိဘေတြမွာလဲ ေခါင္းမီးေတာက္ေနၾကျပီ။ တစ္ဦးတည္းေသာ သမီးေလးမို႔ အႏၱရာယ္ျဖစ္မွာကို စိုးရိမ္ၾကသည္။ ေနာက္ဆံုး ဘယ္သူငယ္ခ်င္း အိမ္မွာမွရွာ မရသည့္အဆံုး၊ ညီမေလးနဲ႔ တြဲေနတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြလဲ ညီမေလးနဲ႔အတူ ေပ်ာက္ဆံုးေနျပီဆိုတာ သိရတဲ့အဆံုးမွာေတာ့ သူတို႔အားလံုး လက္ေလွ်ာ့လိုက္ၾကေတာ့သည္။အဖမ္းခံရတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြထဲမွာ ညီမေလးပါသြားခဲ့ေလာက္ျပီ။ သူလဲတာဝန္အရ ေတာင္ၾကီးစဝ္စံထြန္းေဆးရံုသို႔ ျပန္လာခဲ့ရသည္။
ေနာက္လအတန္ၾကာေတာ့ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးက ညီမေလးတို႔ အိမ္ကိုအေၾကာင္းၾကားသည္ ညီမေလးကို ေထာင္ဆယ္ႏွစ္ခ်လိုက္သည္တဲ့။ ခြဲစိတ္ခန္းထဲကအထြက္မွာ ဖုန္းလာတယ္ဆိုလို႔ အေျပးအလႊား ေကာက္ကိုင္ခဲ့ရတဲ့ ရလာဘ္ဟာ ဒါတဲ့လားကြာ။ တုန္ရီေနတဲ့ ညီမေလး အေမရဲ႔ စကားသံေတြကို ဘယ္လိုျပန္ႏွစ္သိမ့္ေပးရမွာလဲ။ ဖြားဖြားကို မေျပာပါနဲ႔တဲ့။ ညီမ ေလးအေမက ခပ္သဲ့သဲ့သတိေပးတယ္။ ဘယ္လိုေျပာျပရမွာလဲ။ ဘယ္လိုေျပာထြက္ပါ့မလဲ။ တရားမွ်တမွဳအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ေနတဲ့ သူ႔ေျမးေက်ာင္းသူတစ္ေယာက္ကို တရားမမွ်တတဲ့ စစ္ဘီလူးေတြက ေထာင္ဆယ္ႏွစ္ခ်တယ္ဆိုတာ သိလိုက္ရရင္ အသက္(၇ဝ)ေက်ာ္ အဖြားမတ္တပ္ကလဲသြားမွာေပါ့။
‘စစ္အစိုးရ အာဏာရူးေတြ ခင္ဗ်ားတို႔သိပ္လြန္ေနျပီဗ်ာ။ ခင္ဗ်ားတို႔ အာဏာတည္ျမဲဖို႔ ျပည္သူေတြရဲ့ ေသြးစက္ေတြ၊ မ်က္ရည္စက္ေတြကို ဘယ္ေလာက္အခ်ိန္ထိ ဆက္က်ခိုင္းေနဦးမွာလဲ။ လူမဆန္တဲ႔လူေတြ။ တစ္ေန႔က်ရင္ ဝဋ္ေကာင္းေကာင္းလည္လိမ့္မယ္’
သူခြင့္အျမန္ယူျပီး၊ ညီမေလးနဲ႔ သြားေတြ႔ႏိုင္ဖို႔ ၾကိဳးစားရသည္။ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ ကိစၥမ်ားကိုမုန္းေပမယ့္ ညီမေလးနဲ႔ေတြ႔ရမယ့္ အေရးမို႔ သူမလုပ္ခ်င္ပဲ လက္ဖက္ရည္ဖိုးဆိုသည္မ်ားကို ေတာင္းသမွ်ေပးလိုက္ေတာ့မ ွမိနစ္အနည္းငယ္ၾကာ ေတြ႔ခြင့္ရခဲ့ပါသည္။
‘ညီမေလးေနေကာင္းရဲ႔လား’
သူ႔ကိုျမင္ေတာ့ ညီမေလးမ်က္ဝန္းက အေရာင္လက္လာသည္။ မေတြ႔ရတဲ႔ ဒီအခ်ိန္ေလးတြင္းမွာ ညီမေလးမ်က္ႏွာက ေတာ္ေတာ္ေခ်ာင္က်သြားသည္။ေတြ႔ရတဲ့အခ်ိန္က ခဏတာေလးမို႔ စကားေတြ အလုအယက္ေျပာရသည္။ တကယ္ေျပာခ်င္တဲ့ စကားေတြကိုေတာ့ ခဏမ်ိဳသိပ္ထားဦးမယ္ ကေလးရယ္။ ဒီလိုၾကမ္းတမ္းတဲ့ ဘဝၾကီးကို ျဖတ္ေက်ာ္ျပီးရင္ ကိုယ့္ရင္မွာလာျပီး နားခိုလွည့္ပါကြယ္။အဲဒီအခ်ိန္ကို ကိုယ္ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စားေနပါ့မယ္။
(၅)
(၁၉၉၂)၊ ႏိုဝင္ဘာလ။
စစ္အစိုးရ၏ လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ (၁၁၊၉၂)ႏွင့္ ေက်ာင္းသားအခ်ိဳ႔ ျပန္လြတ္လာသည္။ လြတ္လာသည့္ အထဲတြင္ ညီမေလးပါ ပါလာသည္တဲ့။ ညီမေလးအေမက ဖုန္းဆက္ေျပာသည္။သူဝမ္းသာလိုက္သည္ျဖစ္ျခင္း။ ရန္ကုန္သြားမည္။ ညီမေလးအတြက္ ရင္ထဲမွာမ်ိဳသိပ္ထားရေသာ စကားလံုးေလးမ်ားကုိ ဖြင့္အန္ခ်မည္။ ညီမေလးနားလည္ လက္ခံႏိုင္မွာပါ။ ဟိုတစ္ခ်ိန္ ဟဲဟိုးေလဆိပ္မွာကတည္းက ညီမေလးရဲ့ မ်က္လံုးထဲက အရိပ္ေတြကို အစ္ကိုေဖာ္တတ္ခဲ့သလို အစ္ကို႔မ်က္ဝန္းစကားေတြကိုလဲ ညီမေလးႏွလံုးသားနဲ႔ ၾကားျပီးသားျဖစ္မွာပါေလ။
သူရန္ကုန္သြားမည္ဆိုေတာ့ ဖြားဖြားကလဲ လိုက္မည္ေျပာသည္။ ခရီးလြန္ေနတယ္ ဝိုင္းလိမ္ထားၾကေပမယ့္ အျမဲဖုန္းေျပာေနက် ေျမးမေလးရဲ့အသံကို မၾကားရတာၾကာျပီဆိုေတာ့ ဖြား ဖြားလဲ စိတ္ပူရွာမွာေပါ့ေလ။ ‘စိတ္မပူပါနဲ႔ဖြားဖြားရယ္။ ဖြားဖြားေျမးကို က်ြန္ေတာ္တသက္လံုး ေစာင့္ေရွာက္သြားမွာပါ၊ ေတာင္ၾကီးကိုအပါေခၚခဲ့ပါ့မယ္’ ေျပာေတာ့ ဖြားဖြားကရယ္သည္။ ဒီလိုျဖဴစင္ တည္ျငိမ္သည့္ မိသားစုေလးကိုမွ မုန္တိုင္းထန္ေအာင္ ဝင္လုပ္လိုက္သည့္ စစ္အစိုးရကို သူနာက်ည္းမိသည္။
ခြင့္ရဖို႔၊ ေလယာဥ္လက္မွတ္ရဖို႔ ေစာင့္ရင္း ႏွစ္ပတ္ေလာက္ ၾကာသြားသည္။ ဒီၾကားထဲမွာ ညီမေလးဆီ ဖုန္းဆက္တိုင္း ‘သမီးေလး၊ ခဏအနားယူေနလို႔ ဘယ္သူနဲ႔မွ စကား မေျပာခ်င္ေသးဘူးလို႔ အန္တီ့ကိုမွာထားတယ္ သားရယ္’ ဆိုေသာ ညီမေလးအေမရဲ့ အသံကိုသာၾကားရသည္။ဘာမ်ားျဖစ္ေနတာလဲ ညီမေလးရယ္။ ေနမေကာင္းဘူးလားကြယ္။ စိုးရိမ္စိတ္တဝက္မွာ ‘သူ႔ကိုရွက္ေနတာေနမွာပါ’ဆိုျပီး ရင္ဖိုဖိုစိတ္ တဝက္ေရာသြားေတာ့ သူ႔ဘာသာသူ သေဘာက်ျပီး ရယ္မိေသးသည္။
အလာေကာင္းေပမယ့္ အခါေႏွာင္းသလိုအျဖစ္မ်ိဳးသာ ၾကံဳရေတာ့မယ္မွန္းသာ သူၾကိဳသိခဲ့ရင္----။
အိမ္ထဲသို႔ လွမ္းအဝင္မွာပင္ ငိုရွိဳက္သံသဲ့သဲ့မ်ားကို ၾကားလိုက္ရသည္။ ညီမေလးအေမနဲ႔ ညီမေလး သူငယ္ခ်င္းတို႔၏ ငိုရွိဳက္သံမ်ား။
‘သမီးရယ္၊ ေမေမဘာမွမသိရပါလား။ ေမ့ေမ့ကို ဘာမွလဲေျပာသြားပါလား သမီးေလးရယ္’
‘နႏၵာရယ္၊ နင္ေျပာေတာ့ ျမန္မာျပည္ဒီမိုကေရစီရတဲ့ေန႔ကို ျမင္ခ်င္တယ္ဆို။ အခုတိုက္ပြဲမျပီး ေသးဘူးေလ။ နင္ဘာလို႔အေစာၾကီး ခြဲသြားရတာလဲ’
‘မိလဲ့၊အရမ္းမငိုနဲ႔ေနာ္၊ နင္ကေထာင္ကထြက္လာကာစ၊ အားရွိတာမဟုတ္ဘူး။’
ငိုသူငို၊ေခ်ာ့သူေခ်ာ့ႏွင့္ ကမၻာပ်က္ျမင္ကြင္းကို စတင္ရင္ဆိုင္ရသည္။ ညီမေလး အေလာင္းေဘးတြင္ကား ငိုေနသူမိန္းကေလးမ်ားႏွင့္ လက္သီးဆုပ္အံၾကိတ္ရင္း မ်က္ရည္ဝဲေနသာ ေယာက်္ားေလးမ်ား ဝန္းရံလ်က္။
‘ဘာေတြျဖစ္ကုန္တာလဲဗ်ာ။ ဘာေတြျဖစ္ကုန္ခဲ့တာလဲ’
အရူးတစ္ေယာက္လိုသူ ေအာ္လိုက္မိသည္။ဘဝတစ္ခုလံုးရဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ အေဆာက္အအံုတစ္ခုလံုး တစမက်န္ ျပိဳကြဲပ်က္စီးခဲ့ျပီပဲ။
‘နံနက္ကအန္တီ သူ႔ကိုအိပ္ယာကလာႏွိဳးေတာ့ အသက္မရွိေတာ့ဘူးသားရယ္။ သားအတြက္ စာတစ္ေစာင္ သူ႔ေခါင္းအံုးေအာက္မွာ ေတြ႔တယ္။ ေရာ့သား’
ညီမေလးအေမရဲ့ စကားသံတစ္လံုးစီမွာ သူ႔အသည္းေတြ ပဲ့ေၾကြသြားခဲ့ေလျပီ။
(၆)
အစ္ကို။
ဒီစာကိုအစ္ကိုဖတ္ရခ်ိန္မွာ ညီမေလး လူ႔ေလာကမွာ ရွိေတာ့မွာမဟုတ္ပါဘူး။ အစ္ကိုဘယ္ ေလာက္အထိ နာက်င္ခံစားရမယ္ဆိုတာ ညီမေလးသိပါတယ္။ ညီမေလးအသည္းေတြလဲ ေၾကြက်မတတ္ပါပဲ အစ္ကိုရယ္။ ဟဲဟိုးေလဆိပ္မွာ ေတြ႔စက အစ္ကို႔မ်က္ဝန္းကိုေလ အခုထိျမင္ေယာင္ေနဆဲပဲ။ ဒီမ်က္ဝန္းေတြရဲ႕ ခြန္အားေတြနဲ႔ပဲ ငရဲခန္းအထပ္ထပ္ကို ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတာပါ။ ငယ္ငယ္တုန္းက ဖြားဖြားေျပာျပခဲ့တဲ့ ပံုေတြထဲမွာပါခဲ့တဲ့ ငရဲခန္းေတြ လူ႔ေလာကမွာလဲ တကယ္ရွိတယ္ ဆိုတာ ကိုယ္ေတြ႔ၾကံဳမွ ယံုခဲ့ရတာပါအစ္ကို။ ညီမေလးကို ေထာင္ထဲမပို႔ခင္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးတစ္ခုမွာ စစ္ေၾကာေရးလုပ္တယ္အစ္ကို။ လူမဆန္ေအာင္ ႏွိပ္စက္ညွင္းပမ္းမွဳေတြကို ခံခဲ့ရတယ္။ သူတို႔ေတြ သိပ္ရက္စက္တယ္အစ္ကို။ အစာမေက်ြး၊ေရမေပးပဲ ညစဥ္ရက္ဆက္ေမးလိုက္ၾကတဲ့ ေမးခြန္းေတြ။ေျဖတာမေက်နပ္ရင္ ၾကိမ္လံုးေတြနဲ႔ ဝိုင္းရိုက္ၾကတာ။စစ္ေၾကာေရးျပီးလို ႔အခန္းထဲျပန္ေရာက္ရင္ တကိုယ္လံုး ၾကိမ္းစပ္နာက်င္ေနတာပဲ။ အဆိုးဆံုးကေတာ့ ညီမေလးရဲ့ အပ်ိဳစင္ဘဝကိုပါ သူတို႔သိမ္းပိုက္လိုက္ၾကတယ္အစ္ကို။ အစ္ကိုရယ္၊ ညီမေလးေလ ကိုယ့္ရဲ႔အပ်ိဳစင္ သိကၡာကို မွည့္တစ္ေပါက္မစြန္းေအာင္ ထိန္းသိမ္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးေကာင္း တစ္ေယာက္ပါအစ္ကို။ အခုေတာ့ ရိုင္းစိုင္းယုတ္မာတဲ့လူ၊ လူလို႔ေတာင္မေျပာခ်င္ပါဘူးအစ္ကိုရယ္၊ တိရစာၦန္တစ္ေကာင္ေၾကာင့္ ညီမေလးရဲ့ အပ်ိဳစင္ဘဝဆံုးရွံဳးခဲ႔ရျပီ။ အခုအစ္ကိုဘာေၾကာင့္လာတယ္ဆိုတာ ညီမေလးသိပါတယ္။ညီမေလးကို လက္ထပ္ခြင့္ေတာင္းဖို႔လာတာ။ ညီမေလးရဲ့ မသန္႔ရွင္းေတာ့တဲ့ ကိုယ္ခႏၶာကို ညီမေလးအရမ္းခ်စ္တဲ့၊အရမ္းတန္ဖိုးထားတဲ့ အစ္ကို႔လက္ထဲ မထည့္ပါရေစနဲ႔အစ္ကိုရယ္။ ညီမေလးကိုခြင့္လႊတ္ပါ။ေရစက္ကံရွိခဲ့ရင္ ေနာင္ဘဝက်မွပဲ ျပန္ဆံုပါရေစေနာ္။ အဲဒီအခါက်ရင္ လူေယာင္ေဆာင္ထားတဲ့ တိရစာၦန္ေတြအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ တိုင္းျပည္မွာ လူမျဖစ္ပါရေစနဲ႔လို႔ ညီမေလး ဆုေတာင္းခ်င္လိုက္တာ။စကားတစ္ခြန္းေတာ့ ေျပာခဲ့ခ်င္တယ္အစ္ကိုရယ္။ ညီမေလးေလ၊ အစ္ကို႔ကိုသိပ္ခ်စ္တယ္။
စာကိုဖတ္ေနသည့္သူ႔လက္မ်ားကတုန္ယင္လို႔ေနသည္။ ေတာ္လွန္ေရးခရီး တေလွ်ာက္မွာ လူမဆန္သူ တိရစာၦန္မ်ားေၾကာင့္ ေၾကြလြင့္ခဲ့ရေသာ ပန္းေတြ ဘယ္ေလာက္ရွိခဲ့ျပီလဲ။ ညီမေလးေရ၊ ညီမေလး အျပီးမသတ္ခဲ့ရတဲ့ ဒီမိုကေရစီတိုက္ပြဲကို အစ္ကိုဆက္တိုက္မယ္။ ညီမေလးျမင္ခ်င္တဲ့ ဒီမိုကေရစီရ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အစ္ကိုျဖစ္ေအာင္ၾကိဳးစားမယ္။ တမလြန္ကေန ေစာင့္ၾကည့္ေနေတာ့ေနာ္။ သူ႔ရဲ့ ခိုင္မာေသာဆံုးျဖတ္ခ်က္။
(၆)
အဂၤလန္၊လန္ဒန္ျမိဳ႔၊ ျမန္မာသံရံုးေရွ့။
သီခ်င္းသံမ်ားက လြင့္ပ်ံလို႔လာသည္။
‘ကမၻာမေက်ဘူး။ ငါတို႔ေသြးနဲ႔ ေရးခဲ့ရတဲ့ေမာ္ကြန္းေတြ။ ေတာ္လွန္ေရး၊ဒီမိုကေရစီ တိုက္ပြဲတြင္းမွာ က်ဆံုးေသာ-ေၾသာ္သူရဲေကာင္းတို႔ေရ၊ အာဇာနည္ေတြေနတဲ့တိုင္းျပည္၊ အမ်ိဳးခ်စ္တဲ့ ဒို႕ဇာနည္ေတြ။ ကိုယ္ေတာ္မွိဳင္း၊ ရာဇဝင္ေတြလဲရိုင္းခဲ့ရျပီအဖိုးေရ၊ သခင္ေအာင္ဆန္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္ လဲေသြးစြန္းခဲ့ျပီ အဘေရ၊ ေၾသာ္လုပ္ရက္ၾကေပ။ ေပတရာေပၚမွာ ျပည္သူ႔အေလာင္းေတြ၊ အတုန္းအရုန္းလဲျပိဳကာေန။ညီအစ္ကိုတို႔၊ ေပတရာေပၚမွာ စြန္းတဲ့ေသြးေတြ မေျခာက္ေသးဘူး။ ေတြေဝမေနနဲ႔။ ဒီမိုကေရစီ တိုက္ပြဲအတြင္းမွာက်ဆံုးေသာ၊ ေၾသာ္သူရဲေကာင္းတို႔လို အခိုင္အမာအပီအျပင္ ေတာ္လွန္ပစ္မေလ။ရဲရဲေတာက္ဒို႕ျပည္သူေတြ။’
ရဲစိတ္ရဲမာန္အျပည့္ႏွင့္ သီဆိုေနသူမ်ားထဲတြင္ ကိုႏိုင္ေဇာ္ဟိန္း၏ အသံက အက်ယ္ဆံုးျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ‘ကမၻာမေက်ဘူး’သီခ်င္းကို သီဆိုရတိုင္း နာက်ည္းမွဳ ေၾကကြဲမွဳမွ ပြင့္အန္က်လာေသာ မ်က္ရည္စက္တို႔ကို တမလြန္မွညီမေလး ျမင္ႏိုင္ပါမည္လား။ မည္သို႔ဆိုေစ၊ အသက္ထက္ဆံုး ဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရး၊ ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားေရးတို႔အတြက္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္မည့္ သူ႔ရဲ့ သစၥာစကားမ်ားကို ညီမေလးၾကားႏိုင္ပါေစဟု ဆုေတာင္းရင္း----။
ခင္မမမ်ိဳး (၂၀၀၄)