စင္ျပိဳင္အစိုးရမွသည္ ၾကားျဖတ္အစိုးရဆီသို႔
ျမန္မာျပည္အား ဗိုလ္ေစာေမာင္၊ ဗိုလ္သန္းေရႊစစ္အုပ္စုတို႔မွ ျပည္သူက မေပးအပ္ေသာ အာဏာကို အတင္းရယူ၍ စစ္အစိုးရအျဖစ္ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုေသာအခါ (၉၀) ေရြးေကာက္ပြဲမွ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံထားရေသာ ျပည္ပေရာက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားက စင္ျပိဳင္အစိုးရကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၾကသည္။ ယခုအႏွစ္ႏွစ္ဆယ္၀န္းက်င္ ေရာက္ေသာအခါကား ျပည္တြင္းတြင္ စစ္အုပ္စုမွ ၾကိဳးေသးၾကိဳးဆြဲ အရပ္သားအစိုးရတခုကို ဖြဲ႕စည္းရန္ ၾကိဳးပမ္းေနၾကသည္။ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာအတိုက္အခံမ်ားကလည္း စင္ျပိဳင္အစိုးရသစ္တခု ထပ္မံဖြဲ႕စည္းရန္ လံုးပမ္းေနၾကသည္။
အစိုးရသစ္ဖြဲ႕စည္းေရးကိစၥမ်ားသည္ တျပိဳင္တည္းတြင္ ျဖစ္ေနသည္မွန္ေသာ္လည္း ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ကြာျခားပါသည္။ စစ္အုပ္စုလုပ္ေနသည္က အာဏာရွင္စနစ္အေပၚတြင္ အေျခခံျပီး၊ အတိုက္အခံမ်ားလုပ္ေနသည္က ဒီမိုကေရစီအေရးလွဳပ္ရွားမွဳမ်ားတြင္ အားျဖည့္ေဆာင္ရြက္ရန္ျဖစ္သည္။ ေနာက္တခ်က္ကြာျခားမွဳက စစ္အုပ္စုဖြဲ႕မည့္အစိုးရသည္ ယခုလက္ရွိနအဖကို အစားထိုး၍၊ ဗိုလ္မ်ားက ဦးျဖစ္လာကာ၊ ၾက့ံဖြတ္မ်ား၊ စီးပြားေရးအေခ်ာင္သမားမ်ားႏွင့္အတူ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္ရန္ျဖစ္ျပီး၊ အသစ္တဖန္ေပၚလာမည့္ စင္ျပိဳင္အစိုးရကမူ စင္ျပိဳင္အစိုးရေဟာင္းကို အစားမထိုးပဲ စင္ျပိဳင္အစိုးရသစ္ အေနျဖင့္ ေပၚေပါက္လာမည့္ အေျခအေနမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ထိုေသာအခါ ျမန္မာျပည္ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အစိုးရအဖြဲ႕သည္ သံုးဖြဲ႕ျဖစ္လာမည္ျဖစ္သည္။
ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္အရ အဖြဲ႕အစည္း မည္မွ်ဖြဲ႕ဖြဲ႕၊ တေယာက္တည္း တသီးပုဂၢလျဖစ္ျဖစ္ အေၾကာင္းမဟုတ္ေသာ္လည္း၊ စင္ျပိဳင္အစိုးရႏွစ္ဖြဲ႕ျဖစ္ေနျခင္းကေတာ့ အေတြးအေခၚ ရွဳပ္ေထြးမွဳမ်ား ျဖစ္လာေစႏိုင္ပါသည္။ နအဖသည္ အာဆီယံအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံျခား သံတမန္ေရးရာမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ၾကီး ျပိဳကြဲမည္ျဖစ္၍ စစ္တပ္မွ ထိန္းသိမ္းထားရေၾကာင္းဆိုသည့္အခ်က္ကို အၾကိမ္ၾကိမ္အခါခါ ဖြဲ႕ဆိုျပေလ့ရွိသည္။ ယခုစင္ျပိဳင္အစိုးရႏွစ္ခုျဖစ္လာပါက နအဖအတြက္ ထိုအခ်က္သည္ ဥပမာေပးစရာအျဖစ္ ေဖာ္ျပခံရျပီး၊ ႏိုင္ငံတကာေရးရာတြင္ အတိုက္အခံမ်ားဘက္မွ အားနည္းခ်က္ျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။
လက္ရွိရပ္တည္ေနေသာ စင္ျပိဳင္အစိုးရဘက္မွ ဘက္လိုက္ေျပာဆိုေနျခင္းမဟုတ္ပါ။ လက္ရွိအစိုးရအဖြဲ႔တြင္ အားနည္းခ်က္မ်ား ရွိေနမည္မလြဲပါ။ ထိုအားနည္းခ်က္မ်ားကို ညွိႏွိဳင္း၍၊ တိုးခ်ဲ႕စင္ျပိဳင္အစိုးရအဖြဲ႕သစ္တခုကို ဖြဲ႕စည္းရန္ တိုက္တြန္းလိုပါသည္။ ဂိမ္းသီအိုရီအရ zero sum game ကို မကစားမိရန္ အေရးၾကီးပါသည္။ ယခုအခ်ိန္သည္ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ၏ ကံၾကမၼာအတြက္ အေရးအၾကီးဆံုးအခ်ိန္ျဖစ္ပါသည္။ ရလာသည့္အခြင့္အေရးကို လက္လြတ္မခံသင့္ပါ။
တခ်ိန္ကလည္း ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါျပီ။ မဆလအစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ခဲ့လ်က္၊ ၾကားျဖတ္အစိုးရအခ်ိန္မွီ မဖြဲ႕ႏိုင္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ေပးဆပ္လိုက္ရသည့္ တန္ဖိုးေတြ အလြန္ပင္ ၾကီးမားခဲ့ပါသည္။ ယခုလူထုတိုက္ပြဲနည္းလမ္းျဖင့္ စစ္အစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ရန္ တာစူေနပါျပီ။ အကယ္၍ တိုက္ပြဲအရွိန္ျမင့္ခ်ိန္တြင္လည္းေကာင္း၊ ျဖဳတ္ခ်ျပီးေသာအခ်ိန္တြင္လည္းေကာင္း ၾကားျဖတ္အစိုးရ အစားမထိုးႏိုင္ပါက ဒီမိုကေရစီတိုက္ပြဲသည္ အိတ္ေပါက္ႏွင့္ ဖားေကာက္သကဲ့သို႕ပင္ ျဖစ္ေနပါလိမ့္မည္။ ထို႕အတြက္ ျပည္တြင္းျပည္ပ ဟန္ခ်က္ညီေနရပါမည္။ ျပည္တြင္းအင္အားစုအေျခအေနက အားနည္းပါသည္။ ၾကားျဖတ္အစိုးရသစ္တခု အေရးေပၚ လိုအပ္ခ်ိန္တြင္ ခ်က္ခ်င္းထလုပ္ဖို႔ခက္ပါသည္။ ရွစ္ေလးလံုးကို သင္ခန္းစာယူၾကည့္ပါ။ တိုက္ပြဲမ်ားအရွိန္ျမင့္သည္ႏွင့္ နအဖက အေျခအေန မဟန္လွ်င္ ၾကံ့ဖြတ္ကို လူထုထဲ ေရာသြင္းျပီး၊ ပြဲလန္႔ဖ်ာခင္း လူထုအစိုးရသစ္တခု လုပ္သြားပါက ရွဳပ္ေထြးကုန္ေပလိမ့္မည္။
ယင္းအေျခအေနမ်ားအတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲေရြးခ်ယ္ခံအမတ္မ်ား၊ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ေက်ာင္းသားအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ တာ၀န္ရွိသူမ်ားပါ၀င္ေသာ စင္ျပိဳင္အစိုးရအဖြဲ႕တခု ျပည္ပတြင္ လိုအပ္သည္ကား အမွန္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ သို႔မွသာ လိုအပ္ခ်ိန္တြင္ ျပည္တြင္းအင္အားစုမ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္၍၊ ၾကားျဖတ္အစိုးရတခုအေနျဖင့္ ရပ္တည္ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ထိုၾကားျဖတ္အစိုးရအဖြဲ႕သည္ တလခံခ်င္ခံေပလိမ့္မည္၊ တႏွစ္ခံခ်င္ခံေပလိမ့္မည္။ စင္ျပိဳင္သည္ စင္ျပိဳင္သာျဖစ္ပါသည္။ ၾကားျဖတ္သည္ ၾကားျဖတ္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ဒီမိိုကေရစီနည္းလမ္းအရ ေရြးေကာက္ခံထားရသူမ်ားမွသာ တရား၀င္အစိုးရအဖြဲ႕ဖြဲ႕ႏိုင္ပါသည္။ စင္ျပိဳင္အစိုးရဟူသည္ ျပည္ပတြင္ မည္မွ် အစိုးရအဖြဲ႕အေနျဖင့္ ရပ္တည္သည္ျဖစ္ေစ၊ ျပည္တြင္းသို႔ျပန္၀င္၍ အာဏာမရယူႏိုင္မခ်င္း၊ တရား၀င္အစိုးရအျဖစ္ legitimacy မရွိပါ။ ၾကားျဖတ္အစိုးရတြင္ ရွိသည့္ legitimacy ကလည္း ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပကာ အႏိုင္ရပါတီမ်ားမွ အစိုးရ မဖြဲ႕ႏိုင္ေသးေသာ အခ်ိန္ကာလမ်ားအထိသာျဖစ္ပါသည္။
ကမာၻေပၚရွိ မည္သည့္ဒီမိုကေရစီ ေျပာင္းလဲမွဳ ျဖစ္စဥ္၌မဆို ၾကားျဖတ္အစိုးရသည္ crucial to the outcome of democratic transitions ျဖစ္ပါသည္။ အတိုက္အခံမ်ားက ဦးေဆာင္ေသာ ၾကားျဖတ္အစိုးရအဖြဲ႕ (opposition-led provisional government) သည္ ေပၚတူဂီ ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမွဳျဖစ္စဥ္၏ ေသာ့ခ်က္ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ စစ္အုပ္စုႏွင့္ ဒီမိုကေရစီအုပ္စု ႏွစ္ဘက္စလံုးမွ ပါ၀င္ေသာ power sharing interim government တရပ္ ျမန္မာျပည္တြင္ ေပၚေပါက္လာႏိုင္မည့္ အခြင့္အလမ္းကေတာ့ အလြန္ပင္ နည္းပါးပါသည္။ အာဏာရွင္ဘက္မွ ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမွဳ စတင္ရန္ ဖြဲ႕စည္းလာမည့္ incumbent-led caretaker government တရပ္မွာလဲ တပ္မေတာ္တြင္းတြင္ အေျမာ္အျမင္ရွိသည့္ ေခါင္းေဆာင္သစ္တေယာက္မေပၚလာမခ်င္း မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ ယူအင္မွ ဖြဲ႕ေပးႏိုင္သည့္ international interim government တရပ္ ေပၚေပါက္လာဖို႔ဆိုသည္မွာလဲ၊ တရုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားတြင္ ညပ္သြားႏိုင္ပါသည္။ အေရးၾကီးဆံုးမွာ opposition-led interim government သာ ျဖစ္သည္မို႔ အဆိုပါကိစၥကို စင္ျပိဳင္အစိုးရႏွစ္ခုဖြဲ႕စည္းေရးထက္ ပိုမိုေဇာင္းေပးသင့္ေပသည္။ လက္ရွိရွိေနေသာ စင္ျပိဳင္အစိုးရကို တိုးခ်ဲ႕၍ ပိုမိုအင္အားၾကီးမားကာ၊ ပိုမိုစည္းလံုးေသာ ဦးေဆာင္အစိုးရတရပ္ကို စနစ္တက်ဖြဲ႕စည္းသင့္ပါသည္။ အစိုးရအဖြဲ႕နယ္ပယ္မ်ားတြင္က်ြမ္းက်င္သူမ်ားျဖစ္လာေစရန္ အစိုးရပိုင္းဆိုင္ရာ သင္တန္းေက်ာင္းတခု ဖြင့္လွစ္ကာ မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားအား ေလ့က်င့္ေပးသင့္ပါသည္။ ႏိုင္ငံတကာအစိုးရမ်ား၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ညွိႏွိဳင္း၍ သက္ဆိုင္ရာနယ္ပယ္မ်ားတြင္ အလုပ္သင္မ်ားအျဖစ္ ေလ့လာသင္ယူႏိုင္ေရး ေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။ အစိုးရဌာနမ်ားတြင္ တပင္တိုင္မင္းသားၾကီးမ်ားတင္မကပဲ ရံုးအဖြဲ႔မ်ား၊ Think tank မ်ားတြဲထားသင့္ပါသည္။
မည္သို႔ဆိုေစ အမိျမန္မာျပည္၏ အေရးေပၚအေျခအေနတြင္ အခ်ိန္မီွ တာ၀န္ယူႏိုင္မည့္၊ ျပည္ပအေျခစိုက္စင္ျပိဳင္အစိုးရတာ၀န္မ်ားကိုလည္း efficiency ရွိစြာ၊ effective ျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္စြမ္းရွိမည့္ တခုတည္းေသာ စင္ျပိဳင္အစိုးရတရပ္ကိုေတာ့ ျမန္မာ့သမိုင္းက ေတာင္းဆိုေနပါေၾကာင္း။
ခင္မမမ်ိဳး (၁၊၂၊၂၀၀၈)