European Security Policy by Khin Ma Ma Myo (Essay)
On Politics and Violence: Is Violence an Important Instrument in Politics? (Essay)
Saturday, May 22, 2010
Introduction
The persistent rise of political violence is a very disturbing trend against peace and prosperity in different parts of the world. For historians and anthropologists, political violence is seen as related to movements of social protests against established powers. For political scientists, political violence is seen as related to the often violent response of the state to challenges of social protests. For economists, political violence is seen as related to failures of the state to maintain the monopoly of coercion and force by the state Despite of their different views, there has been a long history of political violence in the world along with the increasing trend of the number of victims, the magnitude of devastation and the new technologies of destruction. With the proliferation of political violence, the problems of violence underpins modern understandings in politics. Violence has been seen as the essence of politics by some political scientists and philosophers. On the other hand, some scholars keep the two clearly apart and set politics up as antithetical to violence. In this essay, I would like to analyse whether violence is an important instrument in politics by exploring the works of political theorists and analysing case studies in a modern world.
Traditional Thinking on Politics and Violence
In his writings of 'Leviathan', Thomas Hobbes depicted the pre-political 'state of nature' as a place of violence, where endeavours to destroy or subdue one another, making life solitary, short and nasty. He clearly demonstrates the relationship between violence and political power by arguing that the power of the artificial body that can satisfactorily achieve this domination must be centred on the power of the sword .
Max Weber also claimed a monopoly over the legitimate use of violence. According to his theory, political action is the domination of the territory by using violence as a legitimate means. He clearly states the relationship between violence and political organizations by arguing as “In addition to the fact that violence is (at least also) used to guarantee 'order', a distinguishing feature of the political group is that it claims power over its administrative staff and its rule in a particular area and guarantees it by force […] in this respect they must be regarded as political organizations .”
By taking the steps of Hobbes and Weber, numerous political theorists and thinkers look at politics from the view point of state organizations. On the other hand, some thinkers also focus on revolutionary violence by looking at politics from the view point of the oppressed people. In the doctrine of Marxism, the violence of the political economic domination and exploitation of the working class by the capitalist state must and will be resisted and eventually overthrown by concerted, and violent, action by the revolutionary working class.
Fanon's Theory
Fanon asserts a new liberationist form of politics that is free of violence by attacking the liberal parliamentary form of party politics that purports to eschew violence, but cannot. He also attacks the realist account, which associates politics with violent domination, and argues for the justification of violent resistance. Although his ideas were profoundly influenced by Karl Marx, Fanon departs most sharply from Marx in his understanding of the functions of violence in the revolutionary process.
For Marx, violence was not the key factor in his analysis of revolution. He expects violence to be a part of the revolutionary process, however, he doesn't consider it as historically necessary. Unlike Marx, Fanon argued that violence was indispensable in the decolonization process, a categorical imperative, without which one could not talk of revolution - or at least one could only talk of it.
In his essay titled “Toward the Liberation of Africa,” he states: “Violence alone, committed by the people, violence organized and educated by its leaders, makes it possible for the masses to understand social truths and gives the key to them. Without that struggle, without that knowledge of the practice of action, there is nothing save a minimum of re-adaptation, a few reforms, at the top, a flag waving: and down there at the bottom an undivided masses still living in the middle ages, endlessly marking time” . He clearly implies that violence is inevitable and suggests that violence is the only way 'the wretched of the earth '; political and economic structures of exploitation and oppression are embodied in rage and resentment, and finally in pathologies of body and mind; can be free. To the contrary, Arendt sees the fundamental assumptions of Fanon's theories of politics and revolutionary change as mistaken.
Arendt's Theory
Arendt looks the relationship between violence and politics by taking alternative views. She thinks the arguments of 'violence as the ultimate power' in Hobbes to Weber's accounts, 'war as politics continued by other means in Clausewitz's account and power as growing out of the barrel of a gun in Mao's account are based on a fundamental confusion between political action and fabrication.
For Arendt, unlike fabrication, action does not encompass bringing an envisaged product into being and violence is only ruled by means-end reasoning. She writes that “The end of human action, as distinct from the end products of fabrication, can never be reliably predicted. The means used to achieve political goals are more often than not of greater relevance to the future world than the intended goals”
Arendt also opposes the kind of straightforwardly instrumentalist reasoning about uses of violence associated with realist political thinkers. Moreover, she argues against the idea that violence is natural for human beings due to human biological nature. However, she also identifies the two contexts in which violence is presented as justifiable such that it may be justified as a response to extreme injustice ; and it may be justified insofar as it opens up the space for politics . For Arendt, the use of non-violence as a tactic requires, as its pre-requisite, that there already be some space of politics and therefore for power. Thus, violence would be necessary in order to make politics possible in the face of a pure anti-political regime. However, she also warns that with violence, there is a danger that the means will overwhelm the end.
Case Study: The break-up of Yugoslavia
In 1989, Yugoslavia indicated gestures to build formal links with the EC and the commission responded in 1990 with a package of arrangements, including PHARE eligibility. However, the progress was blocked by Belgrade's difficulties with the need for open, multi-party federal elections. By 1991, the prospect of federal election became impossible and in June, 1991, Croatia and Slovenia declared themselves as independent states. In response to these declarations, Yugoslav Federal forces moved into Croatia and eventually into Bosnia-Herzegovina. Despite of mediation efforts by EC, heavy fighting broke out in Slovenia in the spring.
In January, 1992, Germany managed to persuade its EC colleagues to agree to the conditional recognition of the independence of Croatia and Slovenia. This recognition indirectly opened up the question of Bosnia's future. Unlike Croatia and Slovenia, any referendum on Bosnia's independence led to division along ethnic lines due to the highly complex ethnic structure of the republic. Later, in 1993, the UN Security Council had to adopt Resolution 816, which permitted the use of force in cases of violation of the airspace in the face of persistent violations of the military flight ban over Bosnia-Herzegovina.
In Yugoslavia, it was inherited traditions of ethnic nationalism which contributed to the collapse of the state. Ethnic nationalism rests on a conception of inherited characteristics that necessarily excludes some individuals and groups from any multi-ethnic community and offers no real prospect of effective democratization . In fact, the prevalence of ethnic nationalism in Yugoslavia prepared the way for the bloody breakup of the state and the restricted prospects for liberal democracy associated with it.
Due to the break-up of the state, more than two hundred thousands of civilians were killed in Bosnia and Croatia. Tens of thousands of women were raped, some of them more than a hundred times, while their sons and husbands were beaten and tortured in concentration camps like Omarska and Manjaca. Millions lost their homes due to a process called "ethnic cleansing." These examples show the relationship between politics and violence in terms of 'ethnic violence' , which centers on state breakdown, anarchy, and the security dilemma that such conditions pose to ethnic groups who engage in defensive arming to protect their lives and property against ethnic rivals, which then stimulates arming by other ethnic groups like an arms race between states.
Case Study: Algeria
The ruling Algerian regime opened up the political system in 1989 and during the process of democratization, the ascendancy of the Islamic Salvation Front (FIS) challenged the very nature of the Algerian state. Then the FIS emerged as the principal political movement in the country and was poised to take power after a landslide victory in the first round of the 1991 legislative elections. However, the Army intervened in the political process and the authoritarian rule was re-instated. FIS was banned and its members imprisoned. As a result, a significant number of Islamist militants took up arms against the regime and a civil conflict ensued.
The Algerian war caused more than 150,000 casualties and was characterized by unspeakable brutality. The military junta accused the insurgents of “terrorism”, while the Islamist groups accused the security forces and their political supporters of “state terrorism” against the free will of the Algerian people who had expressed their preference for Islamism at the polls . The civil violence affecting Algeria was largely interpreted as the inevitable outcome of the confrontation between the secular and liberal values of many within Algerian society and the inherent anti-democratic and violent nature of political Islam.
From the very beginning of the conflict, “the Algerian government invoked the legitimacy of the struggle against terrorism to erase all the political aspects on the crisis in Algeria” and fought the insurgents in the name of defending the values of democracy, secularism, and enlightenment. However, upon closer inspection, it became clear that the generals charged with derailing the democratic process and fighting the insurgents mostly acted to achieve personal political survival and material privileges. This does not mean that genuine concerns about the FIS were not widespread, particularly among the secular and liberal sectors of civil society. In fact, many of its most prominent representatives supported the Army's crackdown.
In fact, the political violence in Algeria had clear antecedents in the war of national liberation waged by the FLN against the French in the 1950s. The Algerian war for independence began in 1954 and ended in 1962 when French President Charles De Gaulle pronounced Algeria an independent country on July 3. During this War of Independence, the FLN (which later came to be seen as a secular, socialist-oriented party) used religion as a way to acquire political legitimacy and used violence to achieve its goals. The anti-colonial struggle was labelled a jihad, and the prerequisite for those who wanted to acquire positions of power after independence in 1962 was to have been a wartime mujahid. The use of violence to gain national independence in Algeria clearly shows the relationship between violence and politics.
Conclusion
The conceptions of the relationship between violence and politics usually fall at the two extremes of the claim that 'politics and violence are essentially the same' on one end of spectrum and the claim that 'politics does not involve violence at all' at the other spectrum. Traditional thinkers interpreted violence as an important instrument of political power. Alternatively, Fanon asserts violence as an essential instrument of national liberation struggles. In contrast, Arendt views violence as a danger that the means will overwhelm the end. According to the case studies, it is obvious that violence has been used by ethnic nationalists and revolutionaries as an important instrument in politics.
Khin Ma Ma Myo (2010)
End Notes
1. Solimano, A. (2004) 'Political Violence and economic development in Latin America: issues and evidence', Macroeconomic del desarrollo series, UN Publications, Santiago, pp. 4
Hobbes, T. (1996[1651]) Leviathan, Cambridge, Cambridge University Press, pp. 116-121
Weber, M. (1978[1921]) Economy and Society, Berkelye, C.A, University of California Press, pp. 55
Marx, K. (1978 [1875]) Critique of the Gotha Programme, London, Progress Publishers
Frazer, E. & Hutchings, K. (2008) 'On Politics and Violence: Arendt Contra Fanon', Contemporary Political Theory, No. 7, pp. 90–108
Fanon, F. (1967) Toward the Liberation of Africa, New York, Monthly Review Press, pp. 118
Fanon, F. (2001 [1961]) The Wretched of the Earth (Preface by J-P Sartre (trans.) Constance Farrington). Harmondsworth: Penguin Books, pp. 200
Arendt, H. (1973) 'On Violence' in Crises of the Republic, Harmondsworth: Penguin Books.
Arendt (1973) pp.64
Arendt (1973) pp. 79
Duke, S. (2000) The Elusive Quest for European Security: From EDC to CFSP, London, Macmillan Press
Ferdinand, P. (1997) 'Nationalism, community and democratic transition in Czechoslovakia and Yugoslavia” in Potter, D., Goldblatt, D. (eds.) Democratization, Milton Keynes, Polity Press
Oberschall, A. (2000) 'The manipulation of ethnicity: from ethnic cooperation to violence and war in Yugoslavia, Ethnic and Racial studies, 23 (6), November 2000, pp.982-1001
Hafez, M. (2003) Why Muslims Rebel; repression and resistance in the Islamic world, Boulder, Lynn Rienner
Benchikh, Algérie, M.( 2003) Un pouvoir politique militarisé, Paris, Ed. L’Harmattan
Bencherif, O.(1995), ‘Algeria Faces the Rough Beast’, Middle East Quarterly, Vol. 2, No. 4, 1995. Available on-line at: http://www.meforum.org/meq/issues/199512 (accessed on 11/5/2010)
သီခ်င္းမ်ား
Wednesday, May 12, 2010
စကားလံုး အႏွစ္သာရ အလြန္ေကာင္းမြန္တဲ့ သီခ်င္းေလးေတြပါ။ သီခ်င္းေရးသူ၊ ဆိုသူေတြနဲ႕ စီစဥ္သူ ကရင္နီ ေတာ္လွန္ေရး ရဲေဘာ္ၾကီးမ်ားကို အထူးပဲ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
(www. youtube.com)
သားေလးသို႕ ေပးစာမ်ား: ေပးစာ (၁)- ေငြေၾကး (Money) ဆိုရာ၀ယ္
Monday, May 10, 2010
သားေလးဖိုးေကာင္းေရ။
ဒီေန႕ညေန ေမေမတို႕ႏွစ္ေယာက္ လမ္းေလွ်ာက္ထြက္ၾကျပီး အျပန္မွာ သားေလးစားဖို႕ မုန္႕၀င္၀ယ္ ေနတုန္း သားေလး အမွတ္မထင္ လုပ္လိုက္တဲ့ အျပဳအမူေလးဟာ ေမေမ့အတြက္ တာ၀န္သစ္တခုကို သတိေပးႏွိဳးေဆာ္လိုက္သလို ျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ သားေလးစားဖို႕ မုန္႕ကို ျခင္းေတာင္းေလးထဲထည့္ျပီး ေကာင္တာမွာ ေငြရွင္းမယ္လုပ္ေတာ့ ေမေမ့သားေလးက ေမေမ့ အိတ္ထဲက ပိုက္ဆံကို ႏွိဳက္ယူျပီး Money, Money လို႕ ေအာ္ရင္း အေရာင္းစာေရးကို လွမ္းေပးလိုက္တယ္ေနာ္။ ရုတ္တရက္မို႕ ေမေမ အံ့ၾသသြားခဲ့တယ္။ ေနာက္ေတာ့မွ သားေလးလဲ သံုးႏွစ္ေက်ာ္လာျပီ၊ ေငြကို ကိုယ့္ဘာသာ ကိုင္တြယ္ သံုးတတ္ခ်င္လာျပီဆိုတာကို ရိပ္စား မိလိုက္တယ္။
သားေပါက္စေလးလို႕ ေမေမ အျမတ္တႏိုးေခၚတတ္တဲ့ သားေလးဟာ ေမြးကင္းစတုန္းကလို ေပါက္စေလး မဟုတ္ေတာ့ပဲ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းၾကီးထဲက ရွင္သန္ေနထိုင္နည္းေတြကို ေလ့လာ သင္ယူေနသူ တေယာက္ ျဖစ္လာျပီဆိုတဲ့ အသိဟာ ေမေမ့ပခံုးေပၚကို တာ၀န္သစ္တခု ခ်ေပးလိုက္သလိုပါပဲ။ လူတေယာက္ဟာ သူက်င္လည္ျဖတ္သန္းေနတဲ့ ေခတ္တေခတ္ရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းနဲ႕ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး အေျခအေနေတြကို သိျမင္နားလည္ထားရမယ္ တဲ့။ ဒီစကားကို ေမေမ့ ဖိုးဖိုးၾကီးက ေျပာခဲ့ဖူးတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ေမေမ သံုးႏွစ္ အရြယ္ ေရာက္တာနဲ႕ ျမန္မာ့သမိုင္း၊ ကမၻာ့သမိုင္း၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး ေတြကို ဖိုးဖိုးက စျပီး ေျပာျပခဲ့ဖူးတယ္။ ဖိုးဖိုးရဲ႕ လက္ကို အမိအရဆြဲျပီး ျခံထဲမွာ လမ္းေလွ်ာက္ထြက္ရင္း ၾကားခဲ့ဖူးတဲ့ စကားေတြကို အကုန္ မမွတ္မိခဲ့ေပမယ့္ ဘ၀ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးတခုရဲ႕ သင္ခန္းစာေကာင္းေလးေတြလို႕ သတ္မွတ္ရင္း ဒီအခ်ိန္ေလးေတြကို လြမ္းဆြတ္ေနဆဲပဲ။ ဒီတုန္းက ဖိုးဖိုးေျပာခဲ့တဲ့ စကားေတြအားလံုးကို မွတ္မိခ်င္လိုက္တာ။
ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေမေမ့သားေလးကိုေတာ့ ေနာင္တခ်ိန္က်မွ ေမေမ့တုန္းကလို ျပန္မွတ္မိခ်င္တဲ့ စိတ္ေလး မေပၚလာရေအာင္ စကားအေနနဲ႕လဲ ေျပာရင္း၊ ေပးစာေလးေတြအေနနဲ႕လဲ ေရးထားခဲ့မယ္ေနာ္။ ေမေမ ေျပာေနတာေတြအားလံုးကို အခု အခ်ိန္မွာ သားေလး နားလည္ခ်င္မွ နားလည္မွာပါ။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိန္မွာ သားေလးရဲ႕ စာဖတ္စြမ္းရည္၊ အသိတရားေတြ အသက္အရြယ္နဲ႕ အတူ ၾကီးျမင့္လာတဲ့အခါ ေမေမ့ေပးစာေလးေတြကေန ဗဟုသုတ တစံုတရာေလးကို သားေလး ရယူႏိုင္လာလိမ့္မယ္လို႕ ေမေမ ေမွ်ာ္လင့္ မိပါတယ္။
ပထမဆံုးအေနနဲ႕ သားေလး ညေနတုန္းက ေျပာလိုက္တဲ့ Money ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းကို ေမေမ ေျပာျပမယ္ေနာ္။
ေငြေၾကး (Money) ဆိုတာ
ေဘာဂေဗဒ ပညာရွင္ေတြကေတာ့ ေငြဆိုတာ ဘာလဲ လို႕ ေမးလာရင္ ေငြရဲ႕အလုပ္ကို လုပ္တဲ့ အရာမွန္သမွ်ဟာ ေငြပဲ လို႕ ေျဖတတ္ေလ့ရွိၾကတယ္။ ေလာကမွာ လူေတြေကာ၊ ရုပ္၀တၳဳ ပစၥည္းေတြေကာမွာ သူ႕အလုပ္နဲ႕သူ ရွိၾကတယ္ သားေလးရဲ႕။ ဆရာ၀န္ၾကီးက ေဆးကုတဲ့ အလုပ္ကို လုပ္တယ္၊ စာပို႕သမားၾကီးက စာေ၀တယ္၊ ဆရာမၾကီးက စာသင္တယ္။ အ၀တ္ေလွ်ာ္စက္ၾကီးက အ၀တ္ေတြကို သန္႕စင္ေပးတယ္။ တကယ္ေတာ့ လူေတြေကာ၊ ပစၥည္းေတြေကာမွာ တာ၀န္ကိုယ္စီ ရွိေနၾကတာပါပဲ။ ဒီေတာ့ ေငြရဲ႕ အလုပ္ကို လုပ္တာက ေငြပဲဆိုရင္ ဒီေငြရဲ႕ အလုပ္က ဘာေတြလဲ ဆိုတာ ၾကည့္ၾကရေအာင္။
ေငြေၾကးရဲ႕ လုပ္ငန္းတာ၀န္ေတြမွာ သံုးမ်ိဳးသံုးစား ရွိတယ္။ ပထမတမ်ိဳးက ကုန္ပစၥည္းေတြ ဖလွယ္ဖို႕အတြက္ ၾကားခံ အရာ၀တၳဳအေနနဲ႕ သံုးတာ၊ ဒုတိယ တမ်ိဳးက တန္ဖိုး သိုေလွာင္ရံုအေနနဲ႕ သတ္မွတ္တာျဖစ္ျပီး တတိယတမ်ိဳးကက်ေတာ့ တန္ဖိုးတြက္ခ်က္တိုင္းတာမွဳယူနစ္ တခုအေနနဲ႕ အသံုးျပဳတာေတြပါ။
ေငြေၾကးအား ကုန္ပစၥည္းဖလွယ္ေရး ၾကားခံအရာ၀တၳဳ အေနျဖင့္ အသံုးျပဳျခင္း
ေငြဆိုတာကို လူေတြက ရွာေဖြတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေငြေတြနဲ႕ ဘာကိုမွ မ၀ယ္ယူႏိုင္ေတာ့ဘူး ဆိုရင္ ဒီေငြေတြဟာ စကၠဴေတြ၊ ကစားစာရာ သံျပားေတြ ျဖစ္ကုန္မွာပါ။ လူသူမရွိတဲ့ ကၽြန္းတကၽြန္းမွာ လိုခ်င္တဲ့ ပစၥည္းတခုကို ေငြေတြဘယ္ေလာက္ပံုျပီး ေပးေပး၊ သားေလး ရေအာင္ မယူႏိုင္ပါဘူး။ အုန္းေရ ေသာက္ခ်င္ရင္ သားေလးဘာသာ အုန္းသီး ခူးရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီကၽြန္းေပၚမွာ လူေတြက ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳေတြ လုပ္ျပီး ဟိုတယ္ေတြဖြင့္လာရင္ေတာ့ သူတပါး ပိုင္နက္ထဲက အုန္းသီးကို သားေလး သြားခူးလို႕ မရေတာ့ဘူး။ အုန္းေရေသာက္ဖို႕ ေငြကို အသံုးျပဳရေတာ့မွာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ေငြဆိုတာ လူေတြရဲ႕ အဆံုးသတ္ လိုအပ္ခ်က္လို႕ မဆိုႏိုင္ပါဘူး။ တျခားကုန္ပစၥည္းေတြကို ရယူဖို႕အတြက္ ေငြကို ၾကားခံအရာ၀တၳဳ အေနနဲ႕ အသံုးျပဳၾကရတာပါ။ ဒီေနရာမွာ တျခားကုန္ပစၥည္းေတြကို ရယူသံုးစြဲလိုစိတ္ မ်ားလာေလေလ၊ ေငြကို ရွာေဖြၾကရေလေလပါပဲ။
ခုခ်ိန္မွာေတာ့ သားေလးက ေမေမ ေပးတာယူ၊ ေကၽြးတာစားျပီး မွီခိုသူဘ၀ဆိုေတာ့ လိုခ်င္ရင္ေတာင္းဖို႕၊ ေမေမ့အိတ္ထဲက ႏွိဳက္ယူဖို႕ပဲ သိတဲ့ ပီဘိကေလးငယ္ေလးေပါ့။ တခ်ိန္ သားေလး အရြယ္ေရာက္လာျပီး ကိုယ့္ေျခေထာက္ေပၚ ကိုယ္ရပ္ႏိုင္လာတဲ့ အခါက်ရင္ေတာ့ သားေလး လိုခ်င္တာေတြကို ဘယ္လိုရေအာင္ယူမလဲ ဆိုတဲ့ နည္းလမ္းေတြကို သားေလး ရွာေဖြ တတ္လာမွာပါ။ အဲဒီအခါက်ရင္ အရာရာကို မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ေပမယ့္ မရွိမျဖစ္လဲ အေရးပါလွတဲ့ ေငြေၾကးဆိုတာကို သားေလး ရွာခ်င္လာလိမ့္မယ္။ ဒီလိုရွာရင္း ေငြရဲ႕ ေက်းကၽြန္ျဖစ္သြားသူေတြလဲ လူ႕ေလာကမွာ အမ်ားၾကီးပါပဲ။ ေက်းကၽြန္မျဖစ္ပဲ ေငြေၾကးကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ စီမံခန္႕ခြဲႏိုင္သူေတြလဲ အမ်ားၾကီးပါပဲ။ တခ်ိန္မွာေတာ့ ေငြေၾကးဆိုတာကို စီမံခန္႕ခြဲတဲ့ နည္းလမ္းေတြကို ေမေမသင္ေပးပါမယ္။ ခုဆက္ျပီး ေငြေၾကးကို ၾကားခံ အရာ၀တၳဳ တခုအေနနဲ႕ သံုးတဲ့ ေနရာမွာ မရွိမျဖစ္ နားလည္ သင့္တဲ့ ဘာတာစနစ္ အေၾကာင္းကို ေမေမေျပာျပမယ္ေနာ္။
ကုန္ပစၥည္း ဖလွယ္မွဳကေန အက်ိဳးအျမတ္ရွာတယ္ဆိုတာက လူေတြရဲ႕ သဘာ၀ပါ။ ေရွးတုန္းကေတာ့ ကိုယ္မလိုအပ္တဲ့ ပစၥည္းကို ကိုယ္လိုတဲ့ ပစၥည္းနဲ႕ လဲလွယ္အသံုးျပဳၾကတာေတြ လုပ္ၾကပါတယ္။ မုဆိုးက ငါးစားခ်င္တယ္၊ တံငါသည္က အသားစားခ်င္တဲ့အခါ မုဆိုးနဲ႕ တံငါသည္ေတြ အသားနဲ႕ ငါးကို လဲၾကသလိုမ်ိဳးပဲေပါ့။ ပညာရွင္ေတြကေတာ့ ဒါကို ဘာတာ စနစ္လို႕ ေခၚၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုလဲလွယ္တာေတြမွာ ျပႆနာေတြက ရွိေနတတ္တယ္။ ၾကီးမားတဲ့ ျပႆနာၾကီး တမ်ိဳးကေတာ့ တိုက္ဆိုင္မွဳေပါ့။ တံငါသည္က အသားစားခ်င္ခ်ိန္မွာ မုဆိုးကလဲ ငါးကုိ စားခ်င္ဦးမွကိုး။ ဒီလိုပဲ မုဆိုးက ငါးစားခ်င္ခ်ိန္မွာလဲ တံငါသည္က အသားစားခ်င္ဦးမွ အလဲအလွယ္ဆိုတာ ျဖစ္လာမွာေပါ့။ ဒီလို double coincidence ျဖစ္ႏိုင္ဖို႕ ဆိုတာကလဲ အေတာ္ခဲယဥ္းတတ္တာကလား။ ဒီေတာ့ လူေတြဟာ ကိုယ္ေပးခ်င္တဲ့ ပစၥည္းကို သူက လိုခ်င္ဖို႕နဲ႕ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ ပစၥည္းကလဲ သူ႕ဆီမွာ ရွိဖို႕အတြက္ အေတာ္ၾကိဳးပမ္းၾကရတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ ဒီျပႆနာကို ေက်ာ္လႊားဖို႕ နည္းလမ္းရွာၾကရင္း ကုန္ပစၥည္း ဖလွယ္လိုသူေတြကို ေတြ႕ဆံုေပးႏိုင္မယ့္ ဆံုရပ္ျဖစ္တဲ့ ေစ်းကြက္ ဆိုတာကို ဖန္တီးလာၾကတယ္။
ဒီလို market innovations ေတြ စလာတဲ့ အခါမွာလဲ တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ ျပႆနာေနာက္တခုက ေပၚလာျပန္တယ္။ တန္ဖိုး ဆိုတာပါပဲ။ မုဆိုးပစ္ခတ္ဖမ္းလာတဲ့ ေတာ၀က္တေကာင္နဲ႕ တံငါသည္ရဲ႕ ငါးဘယ္ႏွစ္ေကာင္က တန္ဖိုးခ်င္း ညီမွ်သလဲ။ သစ္ေတာ္သီး တလံုးနဲ႕ ပန္းသီး ဘယ္ႏွစ္လံုးက တန္ဖိုးခ်င္း ညီမွ်သလဲ စတာေတြေပါ့။အဲဒီကေန ကုန္ပစၥည္းေတြကို ၾကားခံ အရာ၀တၳဳ အေနနဲ႕ ဖလွယ္ေပးႏိုင္မယ့္ ေငြေၾကးဆိုတာကို စတင္ ေတြ႕ရွိလာခဲ့ၾကတယ္။ ေငြေၾကးဟာ ကုန္ပစၥည္း ဖလွယ္မွဳဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္တယ္။ ကုန္ပစၥည္းဖလွယ္တဲ့အခါမွာ အေရာင္းအ၀ယ္ ဆိုတာက ပါလာတယ္။ ဒီေတာ့ ႏွစ္ဘက္စလံုးကေန ဘာကို ဘယ္ေလာက္နဲ႕ ဘယ္လို စည္းမ်ဥ္းသတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ထားျပီး ေရာင္းမယ္၊ ၀ယ္မယ္ ဆိုတာကို ေသေသခ်ာခ်ာ ဆန္းစစ္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္လာခဲ့တယ္။ ဒီေတာ့ မုဆိုးက ေတာ၀က္တေကာင္ကို ငါးေျခာက္ေကာင္နဲ႕ လဲရတာမ်ိဳး မဟုတ္ေတာ့ပဲ ေတာ၀က္ကို ေရာင္းျပီး ငါးသံုးေကာင္နဲ႕ ပန္းသီးေျခာက္လံုး ၀ယ္ႏိုင္တာမ်ိဳး ျဖစ္လာတယ္။ အဲဒီမွာမွ ပိုက္ဆံက ပိုေနေသးရင္ ေနာင္တခ်ိန္မွာ အသံုးျပဳဖို႕ သိမ္းဆည္းထားႏိုင္လာတယ္။ ဒီလို သိုေလွာင္သိမ္းဆည္းထားႏိုင္မွဳဟာ ေငြေၾကးရဲ႕ ဒုတိယ လုပ္ငန္း တာ၀န္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေငြေၾကးအား တန္ဖိုးသိုေလွာင္ရံုအျဖစ္ အသံုးျပဳျခင္း
ကုန္ပစၥည္း သိုေလွာင္ရတာဟာ ေငြေၾကးကို သိမ္းဆည္းထားရတာထက္ ပိုျပီး ကုန္က်စရိတ္ၾကီးတယ္၊ အဆင္မေျပမွဳ ပိုမ်ားတယ္၊ ပစၥည္းတန္ဖိုး ေလ်ာ့က်မွဳကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္တယ္။ ဒီလို ဆိုလိုက္လို႕ ေငြကိုပဲ သိမ္းဆည္းထားရမယ္လို႕ေတာ့ တရားေသ မမွတ္ထားပါနဲ႕။ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္တဲ့ အခါက်ရင္ေတာ့ ေငြကို အအိပ္မခံပဲ အျမတ္အစြန္း ၾကီးႏိုင္မယ့္ ကုန္ပစၥည္းေတြကို အခ်ိန္အခါနဲ႕အညီ သိုေလွာင္သိမ္းဆည္းထားရတာေတြ ရွိမွာပါ။ ဒါက ေစ်းကြက္ အေျခအေနေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ ေမေမဆိုလိုတာက လူေတြ ေငြေၾကးကို တန္ဖိုးသိုေလွာင္ရံုအေနနဲ႕ အသံုးျပဳတာကို ဆိုလိုတာပါ သားေလးေရ။
Monetary economy ဟာ Barter Economy ထက္ ပိုျပီး အားေကာင္းေစတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ လူေတြဟာ ကုန္ပစၥည္းကို တေနရာမွာ ေရာင္းျပီးရင္ ရရွိတဲ့ ေငြေၾကးကို တန္ဖိုးသိုေလွာင္ရံု တခုအေနနဲ႕ သတ္မွတ္သိမ္းဆည္းထားျပီး ေနာက္ေနရာတခုက်မွ အသံုးျပဳလို႕ ရတာမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေငြေၾကးကို လက္ခံအသံုးျပဳတဲ့ နယ္ေျမက်ယ္ျပန္႕လာေလေလ၊ ဒီေငြေၾကးကို ကိုင္တြယ္ အသံုးျပဳႏိုင္သူေတြအတြက္ အက်ိဳးရွိလာေလေလပါပဲ။ ဒီေတာ့ ေငြေၾကးဆိုတာကို လူအမ်ားက လက္ခံ အသံုးျပဳလာေအာင္ ၾကိဳးပမ္းလာၾကရျပန္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ေငြေၾကးအျဖစ္ လူေတြက လက္ခံ သံုးစြဲတဲ့ ပစၥည္းေတြရဲ႕ အမ်ိဳးအစားေတြကလဲ ကြဲျပားျခားနားေနျပန္တယ္။ တန္ဖိုးၾကီးတဲ့ သယံဇာတပစၥည္းေတြကို ေငြေၾကးအျဖစ္ လူေတြ အသံုးျပဳလာျပန္ေတာ့ ျပႆနာေတြက တက္လာျပန္တယ္။ ပတၱျမားတလံုးနဲ႕ ဟင္းရြက္ကန္စြန္းကို ဘယ္လို ၀ယ္လို႕ ရမွာတဲ့လဲ။ အဲဒီမွာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရေတြရဲ႕ အခန္းက႑ေတြက ေပၚလာပါေတာ့တယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ဟာ တန္ဖိုးၾကီးတဲ့ ေရႊေတြကို reserves အေနနဲ႕ ၀ယ္ယူျပီး၊ ဒါနဲ႕ တန္ဖိုးညီမွ်တဲ့ ေငြစကၠဴေတြ၊ အေၾကြေစ့ေတြကို ျပန္ထုတ္ပါတယ္။ ပညာရွင္ေတြကေတာ့ ဒါကို fiat money လို႕ ေခၚၾကတယ္။ ဒါဟာ ဗဟိုဘဏ္ေတြ ေပၚေပါက္လာျခင္းရဲ႕ သမိုင္းအစ ပါပဲ။ ေတြးေခၚပညာရွင္ Hume ဆိုသူကေတာ့ ဘာကို ေငြေၾကးအေနနဲ႕ အသံုးျပဳတယ္ ဆိုတာက အေရးမၾကီးပါဘူး။ အေရးၾကီးတာက သံုးစြဲတဲ့ ေငြေၾကးကို လူအမ်ားက လက္ခံ သံုးစြဲႏိုင္ဖို႕ပဲလို႕ ၁၇၅၈ ခုႏွစ္တုန္းက ဆိုခဲ့ဖူးတယ္။ သူေျပာတာက မွန္ပါတယ္။ ကမၻာေပၚက ေနရာေဒသ အသီးသီးမွာ fiat money ေတြ က သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံက လူအမ်ား လက္ခံ သံုးစြဲမွဳေပၚ မူတည္ျပီး တန္ဖိုး အသီးသီးနဲ႕ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ အဲဒီမွာ တခါ ဒီတန္ဖိုးေတြကို ျပန္ညွိဖို႕ ေငြလဲလွယ္ႏွဳန္း (Exchange rate) ဆိုတာေတြကို လူေတြက ထပ္ျပီး ထြင္ၾကရျပန္ေရာ။ ဒါေၾကာင့္လဲ ေငြေၾကးရဲ႕ တတိယ လုပ္ငန္းတာ၀န္ကို တန္ဖိုးတြက္ခ်က္ တိုင္းတာမွဳ ယူနစ္ အေနနဲ႕ အသံုးျပဳမွဳလို႕ ဆိုၾကတာပါ။
တန္ဖိုးတြက္ခ်က္ တိုင္းတာမွဳယူနစ္
တကယ္လို႕ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ ေငြေၾကးတခုကို ကုန္ပစၥည္းဖလွယ္ေရးၾကားခံ အရာ၀တၳဳနဲ႕ တန္ဖိုးသိုေလွာင္မွဳ အေနနဲ႕ သံုးလာၾကျပီဆိုရင္ ဒါကို ကုန္ပစၥည္းတြက္ခ်က္တိုင္းတာတဲ့ ယူနစ္တခုအေနနဲ႕လဲ အလိုလို အသံုးျပဳျပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စီးပြားေရးစနစ္ ယိုင္နဲ႕ေနတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာေတာ့ ဒီတိုင္းျပည္ေတြရဲ႕ ေငြေၾကးသိုေလွာင္မွဳ တန္ဖိုးက မတည္ျငိမ္တဲ့အတြက္ တျခား ႏိုင္ငံျခားသံုးေငြ တခုခုကို အစားထိုး အသံုးျပဳေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ ဥပမာ- ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြ ဖရိုဖရဲျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္တုန္းက အထက္ျမန္မာျပည္ကုန္သည္ေလာကမွာ ျမန္မာပိုက္ဆံအစား တရုတ္ပိုက္ဆံကို အစားထိုး သံုးခဲ့ၾကဖူးပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ တန္ဖိုးတြက္ခ်က္ တိုင္းတာမွဳ ယူနစ္တခုကို ဘံုအေနနဲ႕ အသံုးျပဳမွဳ ျဖစ္လာတဲ့ အခါက်ရင္ေတာ့ Exchange rate တြက္ခ်က္ေနရမွဳေတြနဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြကို ေရွာင္ႏိုင္ျပီး Efficiency တက္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါကလဲ ေယဘုယ်အေနနဲ႕ပဲ မွန္ျပီး ေဘာဂေဗဒ ပညာရွဳေထာင့္ကေန ေလ့လာဆန္းစစ္မွဳေတြ အမ်ားၾကီး လိုအပ္ပါေသးတယ္။ ကမၻာ့ေစ်းကြက္မွာ fiat money ျဖစ္တဲ့ ေငြစကၠဴေတြကို လူအမ်ားစုက အသံုးျပဳတာ ျဖစ္ေပမယ့္ ေငြစကၠဴအစား ေရႊေခ်ာင္းေတြ၊ စိန္ေတြကို တန္ဖိုးတြက္ခ်က္မွဳယူနစ္ အျဖစ္ အသံုးျပဳတဲ့ လူတန္းစားေတြကလဲ ရွိေနပါေသးတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ fiat money ေတြကေတာ့ တန္ဖိုးတြက္ခ်က္မွဳ ယူနစ္ေတြအေနနဲ႕ ေနာင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဆက္ျပီး ရွိေနဦးမွာပါ။ ႏိုင္ငံတကာ ကုန္သြယ္ေရးေတြမွာ ေငြလဲလွယ္ႏွဳန္းေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ economic exposure, transaction exposure, translation exposure ေတြကလဲ ဂယက္ရိုက္ေနဦးမွာပါပဲ။
နိဂံုး
သားေလးေရ-
ေမေမ ခုေျပာေနတဲ့ စကားေတြအားလံုးကို သားေလး အကုန္ နားလည္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အခုအခ်ိန္မွာ ေမေမ့အိတ္ထဲက ပိုက္ဆံေလးကို ႏွိဳက္၊ Money လို႕ ေအာ္ျပီး ေခ်ာကလက္ေလးနဲ႕ ေဖ်ာ္ရည္ဗူးေလးေတြကို ေငြနဲ႕ ဖလွယ္ယူခဲ့တဲ့ သားေလးဟာ ဒီေငြေတြ ေမေမ့အိတ္ထဲ ေရာက္လာဖို႕ ေမေမ့လုပ္အားနဲ႕ ဖလွယ္ယူခဲ့ရတာေတြ၊ ဒီလုပ္အားကို ေငြေၾကးနဲ႕ ဖလွယ္ယူဖို႕ ေမေမ့အလုပ္ရွင္ေတြဘက္က ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳေတြ စတဲ့ အဆင့္ဆင့္ တန္ဖိုးျဖတ္မွဳ၊ ဖလွယ္မွဳ၊ သိုေလွာင္သိမ္းဆည္းမွဳ စတာေတြကို နားလည္မွာ မဟုတ္ေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိန္မွာေတာ့ အသက္အရြယ္၊ အေတြ႕အၾကံဳ၊ တာ၀န္ယူမွဳ ေရခ်ိန္ေတြ တစတစ ျမင့္တက္လာတာနဲ႕ အမွ် ေငြေၾကးဆိုတဲ့ အေၾကာင္းကို သားေလး တစတစ ပိုနားလည္လာပါလိမ့္မယ္။ ေမေမ့ေပးစာေလးဟာ သားေလးအတြက္ တစံုတရာ ဗဟုသုတေလးကို ေပးစြမ္းႏိုင္လိမ့္မယ္လို႕ ေမေမ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။
သားေလးကို အရမ္းခ်စ္တဲ့
ေမေမ
ခင္မမမ်ိဳး (၉၊ ၅၊ ၂၀၁၀)
ရွဥ့္ကေလးတေကာင္ႏွင့္ စကားေျပာျခင္း
Monday, May 3, 2010
ျမစ္ေရစီးသံေလးေတြက ေတးသြားတခုလို ေပၚထြက္ေနတယ္။ ငွက္ကေလးေတြရဲ႕ အသံကိုလဲ သာယာၾကည္ႏူးဖြယ္ ၾကားေနရတယ္။ ေလညင္းေလးေတြက ခႏၶာကိုယ္ကို တိုးေ၀ွ႕တိုက္ခတ္သြားတာေၾကာင့္ ေအးစိမ့္စိမ့္ေလး ခံစားလိုက္ရတယ္။
'တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ ေအးလာျပီ။ မၾကာခင္ ေမွာင္ေတာ့မယ္။ အိမ္ျပန္ဦးမွ'
သူမ တိုးတိုးေလး ေရရြတ္လိုက္မိတယ္။ အလုပ္နားရက္၊ ညေနပိုင္းေတြဆို သူမ ဒီလုိပဲ ျမစ္ကမ္းေဘး လာထိုင္ေနၾက။ အိမ္ကေန ငါး မိနစ္ေလာက္ေလွ်ာက္ျပီး ျမစ္ကူးတံတားေလးကို ေက်ာ္လိုက္တာနဲ႕ ေတာအုပ္တခုထဲကို ေရာက္သြားတတ္တယ္။ ဒီေတာအုပ္ေလးထဲမွာ ျမစ္တစင္းက ပတ္ေခြ စီးဆင္းေနတယ္။ ဒီျမစ္ေၾကာင္းေလးအတိုင္း တနာရီေလာက္ေလွ်ာက္လိုက္ရင္ေတာ့ ပင္လယ္ဆီ စီး၀င္သြားတဲ့ ျမစ္ေလးကို ေတြ႕ရတတ္တယ္။ ပင္လယ္ဘက္ကို တခါတရံမွသာ လမ္းေလွ်ာက္ထြက္သြားေပမယ့္ ေတာအုပ္ထဲက ျမစ္ကမ္းနံေဘးကိုေတာ့ သူမ အျမဲသြားေနက်။ တခါတေလေတာ့လဲ ရာသီဥတုေကာင္းရင္ စာအုပ္ေလးေတြ ယူသြားဖတ္ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုညေနေလးေတြမွာ သားေလးကို သူငယ္ခ်င္းက ထိန္းေပးတတ္တာေၾကာင့္ သူမအတြက္ ကိုယ္ပိုင္ အခ်ိန္ေလး ဖန္တီးေပးတဲ့ သူငယ္ခ်င္းမေလးကိုေတာ့ အထူးေက်းဇူးတင္မိပါရဲ႕။
'မျပန္နဲ႕ဦးေလ။ အေစာၾကီး ရွိေသးတယ္'
အသံေလး တသံေၾကာင့္ သူမထိတ္ကနဲ ျဖစ္သြားတယ္။ အသံက သူမေခါင္းေပၚက ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ ၾကက္သီးေလး ျဖန္းသြားသလိုပဲ။ ဟိုဟိုဒီဒီ၊ လိုက္ၾကည့္မိတယ္။
'ရွာမေနနဲ႕။ ဒီမွာ။ ဒီမွာ'
သစ္ပင္ေပၚက ရွည့္ကေလးက ခုန္ဆြဆြနဲ႕ လွမ္းေျပာတယ္။
'ရွဥ္႕ကေလးေရ။ ေလညင္းေလးေတြက တစတစနဲ႕ ၾကမ္းလာျပီ။ ေတာ္ၾကာက်ရင္ ရာသီဥတုကလဲ ပိုေအးလာေတာ့မယ္။'
'ေလကို အျပစ္မတင္ပါနဲ႕။ ေလက ေလပဲ ဥစၥာ။ သူ႕ဘာသာ ျဖည္းျဖည္း တိုက္ခ်င္ တိုက္လိမ့္မယ္။ ၾကမ္းၾကမ္း တမ္းတမ္း တိုက္ခ်င္လဲ တိုက္မွာပဲ။ သူ႕ ေရြးခ်ယ္ခြင့္နဲ႕ သူပဲေလ။ ဒါကို လူေတြကသာ သတ္မွတ္ေနၾကတာပါ'
'ဘာရယ္၊ ဘယ္လို'
ရွဥ့္ကေလး စကားေၾကာင့္ သူမ မ်က္လံုးျပဴးသြားတယ္။ ျပန္ဖို႕ ျပင္ျပီး ထမိရာကေန ျပန္ထိုင္ျဖစ္သြားတယ္။
'လူေတြက မတရားဘူး။ ကိုယ့္အက်ိဳးကိုပဲ ၾကည့္ျပီး အရာရာကို တိုင္းတာတတ္ၾကတယ္။ ေလႏုေအးေအးေလး တိုက္ေတာ့ သာယာလြမ္းေမာျပီး ကဗ်ာေလးေတြစပ္ၾက၊ သီခ်င္းေလးေတြ ေရးၾက။ ေလနီၾကမ္းေတြ တိုက္ေတာ့ ေလကို အျပစ္တင္ၾက၊ ဆဲဆိုၾကနဲ႕'
ရွဥ့္ကေလးရဲ႕ အေျပာကို သူမ သေဘာက်သြားတယ္။ သူေျပာတာကို စဥ္းစားၾကည့္လိုက္ေတာ့လဲ ဟုတ္သားပဲ။ ဟိုခုန္၊ ဒီလႊားနဲ႕ အျငိမ္မေနႏိုင္တဲ့ ရွဥ္႕ကေလးကို ၾကည့္ျပီး ရွဥ္႕ကေလးရဲ႕ အေတြးကို ေထာက္ခံလိုက္မိတယ္။
'မင္းေျပာတာလဲ ဟုတ္ပါတယ္ ရွဥ္႕ကေလးရယ္။ လူဆိုတာက အတၱသမားေတြၾကီးပါပဲ။ လူေတြတင္ မဟုတ္ပါဘူး။ သတၱ၀ါေတြအားလံုးဟာလဲ အတၱေတြ အမ်ားၾကီး ပါ၀င္တဲ့ စိတ္ေတြကို ပိုင္ဆိုင္ထားၾကတာပါ။ မင္းေျပာသလို ေလကို ေလလို႕ ၾကည့္ႏိုင္ဖို႕က အေတာ္ခက္တယ္ ရွဥ္႕ကေလးရဲ႕။ ေလထဲမွာ လူေတြနဲ႕ သတၱ၀ါေတြကို အက်ိဳးျပဳေစတဲ့ ဓာတ္ေတြလဲ ပါတယ္။ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစတဲ့ ဓာတ္ေတြလဲ ပါတာပဲ။ အခ်ိဳးအစားေတြေတာ့ ေနရာေပၚ မူတည္ျပီး ကြာတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ေလနီၾကမ္းတိုက္တာ၊ ေလမုန္တိုင္းအႏၱရာယ္က်တာ၊ ေလထုညစ္ညမ္းတာေတြကိုပဲ အျပစ္ေျပာေနၾကသူ အမ်ားစုဟာ ေလထဲမွာ ပါတဲ့ ေအာက္ဆီဂ်င္ေၾကာင့္ လူေတြ အသက္ရွင္ခြင့္ ရေနတာကိုေတာ့ ေမ့ေနတတ္ၾကျပန္တယ္။ တကယ့္ပကတိ အမွန္တရားမွာက်ေတာ့ ေလက ေလပါပဲ။ သူ႕ဘာသာသူ သဘာ၀အတိုင္း ျဖစ္တည္ေနတာပါ။ သဘာ၀ျဖစ္တည္မွဳအတိုင္း ေကာင္းတာလဲရွိမယ္၊ ဆိုးတာလဲ ရွိမယ္။ ပိုေကာင္းေအာင္ လူေတြက လုပ္လိုက္လို႕ ပိုေကာင္းသြားတာလဲ ရွိမယ္။ ပိုဆိုးေအာင္ လုပ္လိုက္လို႕ ဆိုးသြားတာလဲ ရွိမယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေလကေတာ့ ေလပါပဲ'
သူမ စကားသံအဆံုးမွာ ရွဥ္႕ကေလးက သူမေဘးနား ခုန္ဆင္းလာတယ္။
'သဘာ၀ ျဖစ္တည္မွဳကို အမွန္အတိုင္း လက္ခံတတ္ရင္ မိတ္ေဆြ ျဖစ္ခ်င္တယ္'
ရွဥ္႕ကေလးက ခုန္ဆြခုန္ဆြ လုပ္ရင္း ေျပာတာမို႕ သူမလဲ အားရ ေက်နပ္သြားမိတယ္။ အမွန္တရားကို အမွန္အတိုင္း ျမင္တတ္တဲ့ ရွဥ္႕ကေလး တေကာင္နဲ႕ မိတ္ေဆြျဖစ္ရတာက ဟန္ေဆာင္မွဳေတြ၊ အတၱေတြနဲ႕ ဖုံးလႊမ္းေနသူေတြနဲ႕ မိတ္ေဆြျဖစ္ရတာထက္ ပိုျပီး တန္ဖိုးရွိမွာပါ။
'ဒီျမစ္ကမ္းေဘးကို မင္းခဏခဏ ေရာက္လာတတ္တယ္။ ျမစ္ကိုၾကည့္ျပီးလဲ ေတြးေတာ ေငးေမာေနတတ္တယ္။ မင္းဘာေတြ ေတြးေနတာလဲ'
ရွဥ္႕ကေလးက သူမကို ၾကည့္ျပီး ေမးတယ္။ လူေတြတင္မဟုတ္။ ရွဥ္႕ေတြလဲ စပ္စုတတ္တယ္ ထင္ပါရဲ႕။
'တသြင္သြင္ စီးဆင္းေနတဲ့ ျမစ္ေရစီးသံေတြထဲက ဂီတသံစဥ္ေလးေတြကို ငါၾကိဳးစား နားေထာင္ၾကည့္ေနမိတာပါ ရွဥ္႕ကေလးရယ္။ တခါတရံမွာ ေရစီးသံေလးေတြက ျငိမ့္ျငိမ့္ေလးရယ္၊ တခါတေလက်ေတာ့လဲ တ၀ုန္း၀ုန္းနဲ႕။ အဲလို အခ်ိန္ေတြက်ရင္ တခ်ိန္က ျငိမ့္ျငိမ့္ေလး စီးေနတဲ့ ျမစ္တစင္းမွ ဟုတ္ရဲ႕လားလို႕ေတာင္ သံသယ ျဖစ္ခ်င္စရာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ျမစ္ေလးကေတာ့ တခုတည္းပါပဲ။ ရာသီဥတု အေျခအေနေပၚ မူတည္ျပီး ေရစီးသံေလးေတြ ေျပာင္းကုန္တာပါ'
'ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေနာက္ဆံုးေတာ့လဲ ပင္လယ္သမုဒၵရာထဲ စီး၀င္သြားတာပဲ မဟုတ္လား'
ရွဥ္႕ကေလးက သူမရဲ႕ စကားကို လွမ္းေထာက္တယ္။ သူမေျပာခ်င္ေနတာေတြကို ရွဥ္႕ကေလး နားလည္ေနတယ္လို႕ ေတြးမိတာေၾကာင့္ ဆက္ေျပာမိတယ္။
'ဟုတ္ပါတယ္ေလ။ ဘယ္လိုသ႑ာန္နဲ႕ပဲ စီးဆင္း၊ စီးဆင္း ေနာက္ဆံုးေတာ့လဲ ပင္လယ္သမုဒၵရာထဲကိုပဲ စီး၀င္သြားၾကတာပါ။ ဒီပင္လယ္သမုဒၵရာေတြကလဲ ဘယ္ေလာက္ပဲ က်ယ္ေျပာေနေပမယ့္ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ အနားသတ္ကမ္းစပ္မွာ ရပ္တန္႕သြားျပန္တာပဲ။ တခါတေလက်ေတာ့ေလ လူ႕ဘ၀ဆိုတာကို ျမစ္တစင္းလို႕ ငါျမင္မိတယ္ သိလား။ ျမစ္တစင္းဆိုတာက စီးဆင္းသြားရာ ျမစ္ေၾကာင္းတေလွ်ာက္မွာ လူေတြအတြက္ အက်ိဳးရွိေစတာေတြလဲ ရွိမယ္၊ အက်ိဳးမဲ့ေစတာေတြလဲ ရွိမယ္။ တျပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ ေလွငယ္ေလးေတြကို လိုရာခရီးသယ္ေဆာင္ေပးသလို အမွိဳက္သရိုက္ေတြလဲ ပင္လယ္ၾကီးထဲကို သယ္ေဆာင္သြားတာပဲ။ လူတေယာက္ရဲ႕ ဘ၀ျဖတ္သန္းမွဳဆိုတာကလဲ ျမစ္တစင္းရဲ႕ စီးဆင္းမွဳနဲ႕ အတူတူပဲ။ လူ႕ေလာကကို အက်ိဳးျပဳတာလဲ ရွိမယ္၊ ဆုတ္ယုတ္တာလဲ ရွိမယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ကိုယ္လုပ္တဲ့ ေကာင္းမွဳ၊ မေကာင္းမွဳေတြကိုလဲ ဘ၀သံသရာဆိုတဲ့ ပင္လယ္ၾကီးထဲကို သယ္ေဆာင္သြားတာပဲေလေနာ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီပင္လယ္သမုဒၵရာၾကီးမွာလဲ အနားသတ္ကမ္းစပ္ဆိုတာ ရွိသလို၊ ငါတို႕ရဲ႕ ဘ၀ သံသရာၾကီးမွာလဲ အဆံုးသတ္ ဆိုတာ ရွိမွာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ငါျမစ္ကမ္းနံေဘးမွာ လာထိုင္ျပီး ဒီျမစ္ရဲ႕ လားရာ အနားသတ္ကမ္းစပ္ကို ဆင္ျခင္ၾကည့္မိေနတာပါ။ ဒီျမစ္ကေလးဟာ တခ်ိန္မွာ ပင္လယ္ထဲ စီး၀င္သြားရမယ္၊ အဲဒီကေန ကမ္းစပ္တခုဟာ အနားသတ္ျဖစ္သြားမယ္ ဆိုတာ သိခ်င္မွ သိရွာလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ သူဟာ ျမစ္ျဖစ္လာတဲ့ အတြက္ေတာ့ သဘာ၀ျဖစ္တည္မွဳအတိုင္း ျမစ္ျဖစ္ေနတာပဲ။ ငါတို႕ လူေတြက်ေတာ့ လက္ရွိဘ၀ရဲ႕ အဆံုးသတ္မွာ သံသရာ အဆက္ဆက္ကို က်င္လည္ၾကရဦးမယ္။ အဲဒီသံသရာ စက္၀န္းရဲ႕ အဆံုးမွာ နိဗၺာန္ဆိုတာ ရွိတယ္။ ဒါကို သိေနရက္နဲ႕ လူျဖစ္တာတဲ့ ဘဘာ၀ ျဖစ္တည္မွဳအတိုင္းပဲ ေနသင့္သလား၊ မေနသင့္ဘူး လား ဆိုတာေတြ ငါေတြးေနမိတယ္။ ဒီျမစ္ကေလးကို လာၾကည့္မိေနရင္း ၀င္လာတဲ့ ပထမ အေတြးက ဒါပဲ။'
'ဒါက ပထမ အေတြးဆိုေတာ့ ဒုတိယအေတြးလဲ ရွိေသးတယ္ေပါ့'
'ဒုတိယ အေတြးကေတာ့ သတ္မွတ္ခ်က္၊ အသိအမွတ္ ျပဳမွဳေတြနဲ႕ ဆိုင္မလားပဲ'
'လုပ္စမ္းပါဦး။ မင္းအေတြးကို'
ရွဥ္႕ကေလးက ခုန္ဆြဆြ မလုပ္ေတာ့ပဲ ျငိမ္ျငိမ္ေလးေနရင္း ေမးတယ္။
'မင္းကို ငါတို႕ဘာသာ စကားနဲ႕ ရွဥ့္လို႕ ေခၚၾကတယ္။ မင္းတို႕က ေသးေသးေကြးေကြးေလးေတြဖို႕ ရွဥ့္ကေလးလို႕လဲ ေျပာၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ရွဥ့္ေလးေတြကို ရွဥ့္ငေပါေလးေတြလို႕ ေခၚၾကျပန္တယ္။ အျငိမ္မေနႏိုင္ပဲ ခုန္ဆြဆြ လုပ္ေနၾကလို႕ ေပါေတာေတာေလးေတြလို႕ ထင္တာ ျဖစ္မွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ခုမင္းက ယူေက ရွဥ့္ဆိုေတာ့ မင္းကို အဂၤလိပ္လို သူတို႕သတ္မွတ္ခ်က္နဲ႕ ေခၚၾကမွာပဲ။ ျပင္သစ္လူမ်ိဳးက မင္းကို ေတြ႕ေတာ့လဲ ျပင္သစ္လို မင္းကို အသိအမွတ္ျပဳမွာေပါ့။ တရုတ္လူမ်ိဳးက ေတြ႕ေတာ့လဲ တရုတ္ဘာသာစကားနဲ႕ မင္းကို အသိအမွတ္ျပဳမွာေပါ့။ ဒီလုိပဲေလ။ ဒီျမစ္ၾကီးမွာလဲ နာမည္ရွိတယ္။ River Don တဲ့။ သူ႕ကို ဘာသာစကား အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ လူအမ်ိဳးမ်ိဳးက သ႑ာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ သတ္မွတ္ေျပာဆိုၾကတယ္။ အသိအမွတ္ျပဳၾကတယ္။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ဒီသတ္မွတ္ခ်က္ဟာ သတ္မွတ္သူေတြက ႏွဳတ္ဖ်ားနဲ႕ စာလံုးေတြမွာပဲ ရွိေနၾကျပီး၊ ျမစ္ရဲ႕ စီးဆင္းမွဳနဲ႕ ဘာမွ မပတ္သက္ဘူးေလေနာ္။ သူ႕မွာနာမည္ရွိရွိ၊ မရွိရွိ ျမစ္ကေတာ့ သူ႕ဟာသူ ဆက္စီးေနမွာပဲ မဟုတ္လား။ တို႕လူေတြမွာလဲ ဒီအတိုင္းပါပဲဟာ။ လူသားတေယာက္အေနနဲ႕ လူ႕ေလာကကို ေရာက္လာျပီး မၾကာခင္မွာပဲ မိဘေတြ၊ ေဆြမ်ိဳးေတြက ကိုယ့္ကို နာမည္တခု ေပးလိုက္ၾကတယ္။ ဒီနာမည္ဟာ ေမာင္ျဖဴျဖစ္ျဖစ္၊ ေမာင္ညိဳျဖစ္ျဖစ္ ဒီနာမည္နဲ႕ ဆက္ရပ္တည္သြားၾကရတယ္။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ေမာင္ျဖဴဆိုတဲ့ နာမည္က လူကိုယ္ခႏၶာ တခုကို သတ္မွတ္ေခၚေ၀ၚေနတာ။ ဒီကိုယ္ခႏၶာနဲ႕ပဲ ေနာက္တေနရာက လူေတြကက်ေတာ့ ေမာင္နီလို႕ အသိအမွတ္ျပဳခ်င္ျပဳထားၾကဦးမွာ။ အဲဒီမွာမွ ဒီကိုယ္ခႏၶာကလဲ ျမဲသလားဆိုေတာ့ မျမဲျပန္ဘူး။ ဒီမျမဲတဲ့ ကိုယ္ခႏၶာကိုပဲ မျမဲတဲ့ နာမည္ေတြနဲ႕ သတ္မွတ္ေခၚေ၀ၚၾက၊ အသိအမွတ္ေတြျပဳၾက။ ဒါေတြကိုပဲ ငါတို႕ လူသားေတြက တြယ္တာ ျမတ္ႏိုးေနၾကရျပန္ေရာ။ တကယ္ေတာ့ လူေတြအားလံုးဟာ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြရဲ႕ အက်ဥ္းသားေတြပါပဲ။မျမဲတာေတြကိုမွ ဖက္တြယ္ေနၾကရသူေတြပါ။ လူေတြတင္မဟုတ္ပါဘူးေလ။ မင္းတို႕ သတၱ၀ါေတြလဲ ပါတာပါပဲ'
ရွဥ့္ကေလးက သူမစကားကို နားေထာင္ရင္း ေခါင္းျငိမ့္တယ္။
'ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ပါေလ။ မင္းေျပာသလိုပဲ သဘာ၀ ျဖစ္တည္မွဳကို နားလည္လက္ခံထားႏိုင္ရင္ေတာ့ အဆိုး၊ အေကာင္းဒြန္တြဲေနမွဳေတြကို ျမင္ၾကည့္ႏိုင္တာေပါ့။ ေျပာသာ ေျပာရတယ္။ ေလကို ေလလို႕ပဲ ျမင္ႏိုင္ဖို႕ဆိုတာကေတာင္ ေတာ္ေတာ္ခက္တာ ကလား။ အဲဒီသဘာ၀ျဖစ္တည္မွဳကေနမွ တဆင့္ ေက်ာ္လြန္ျပီး သံသရာ အဆံုးသတ္ခရီးကို လွမ္းႏိုင္ဖို႕၊ မျမဲတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ အတၱေဘာင္ေတြကေန ရုန္းထြက္ႏိုင္ဖို႕ ဆိုတာေတြက ပိုခက္တာေပါ့ေလ။ ငါလဲ ေတာ္ေတာ္ ၾကိဳးစား ရဦးမွာပါ။ ဒါေတြကို ေက်ာ္ႏိုင္ဖို႕၊ ရုန္းထြက္ႏိုင္ဖို႕ ဆိုတာက အတၱမီးနဲ႕ သံေယာဇဥ္မီးေတြ အားလံုးကို ျငိမ္းသတ္ႏိုင္မွ ျဖစ္မွာ။ ခုခ်ိန္မွာေတာ့ လက္ရွိဘ၀ ျဖစ္တည္မွဳေလးရဲ႕ မျမဲတဲ့ ခႏၶာကိုယ္ေသြးသားကေန ဖြဲ႕တည္လာတဲ့ မ်ိဳးဆက္သစ္ေလးအတြက္ ဒီအေတြးေတြကို ငါေလးေလးနက္နက္ ထပ္မေတြးခ်င္ေသးဘူး ရွဥ္႕ကေလးရယ္။ အိမ္မွာ ေမွ်ာ္ေနမယ့္ ငါ့သားေလးဆီကို ငါ ျပန္သြားရဦးမယ္။ ေနာက္အပတ္ေတြက်မွ ေတြ႕မယ္ေနာ္'
ရွဥ္႕ကေလးက ေျပာရင္းဆိုရင္း သစ္ပင္ေပၚ ခုန္အတက္၊ သူမကလဲ ျမစ္ကမ္းနံေဘးက ခြာျပီး ျမစ္တစင္းနဲ႕ တူတဲ့ ဘ၀ၾကီးထဲမွာ ျဖတ္သန္းဖို႕ ခြန္အားေတြ ျပန္ျဖည့္ရင္း။
ခင္မမမ်ိဳး (၂၊ ၅၊ ၂၀၁၀)
လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မွဳ ဆိုင္ရာ အျငင္းပြားမွဳမ်ား
Tuesday, April 27, 2010
နိဒါန္း
ႏိုင္ငံေရးအၾကမ္းဖက္မွဳေလ့လာေရး သုေတသနေလာကမွာ ကနဦးအေနနဲ႕ အၾကမ္းဖက္သမားေတြရဲ႕ စိတ္ထဲကို ျမင္ေအာင္ၾကည့္ျပီး၊ ဒီလို အၾကမ္းဖက္မွဳေတြ က်ဴးလြန္လာရျခင္းရဲ႕ အေျခခံ လွံဳ႕ေဆာ္မွဳေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မွသာ အၾကမ္းဖက္မွဳႏွိမ္နင္းေရးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္မယ္လို႕ အဆိုရွိၾကပါတယ္။ စိတ္ပညာရွင္တဦးျဖစ္တဲ့ Kicklighter က အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာကို လူအမ်ားက လက္မခံေပမယ့္ အၾကမ္းဖက္သမားေတြနဲ႕ သူတို႕အေပၚ ေထာက္ခံသူေတြရဲ႕ စိတ္ထဲမွာေတာ့ ေကာင္းမြန္တယ္လို႕ ယူဆထားခ်က္ေတြ ရွိေနႏိုင္တယ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။ ဒီလိုယူဆထားခ်က္ေတြဟာ မွားယြင္းေနတယ္ဆိုတာကို အသိပညာေပးမွဳေတြ မလုပ္ႏိုင္မခ်င္း အၾကမ္းဖက္မွဳေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ႏွိမ္နင္းႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႕ သူက ဆိုခဲ့ပါတယ္။ သူ႕အဆိုကို လက္ခံျပီး အၾကမ္းဖက္မွဳေတြ ျဖစ္ပြားလာေစျခင္း၊ ေထာက္ခံအားေပးလာေစျခင္းေတြကို လွံဳ႕ေဆာ္ေပးတဲ့ ယူဆခ်က္ေတြကို ပညာရွင္အမ်ားအျပားက ထပ္မံေလ့လာခဲ့ၾကပါတယ္။
ႏိုင္ငံတကာမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္မ်ားစြာကို ေလ့လာၾကည့္ၾကရာမွာ ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြကေတာ့ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြဟာ ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚ အစြန္းေရာက္မွဳ၊ ဘာသာေရးယံုၾကည္ခ်က္ အစြန္းေရာက္မွဳနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအရ ထြက္ေပါက္ပိတ္မွဳေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာရျခင္း ဆိုတာပါပဲ။ ဒီလိုအၾကမ္းဖက္မွဳေတြကို က်ဴးလြန္သူေတြထဲမွာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရေတြျဖစ္တဲ့ state-actors ေတြနဲ႕ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြျဖစ္တဲ့ Non-state actors ေတြပါ ပါ၀င္ေနၾကပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ က်င့္သံုးျခင္းမရွိတဲ့ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံေတြမွာ အစိုးရကိုယ္တိုင္က ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳ (State Terrorism) ကို က်ဴးလြန္တတ္မွဳေတြ ရွိသလို၊ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳ မရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြက လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး စည္းေဘာင္ကို ေက်ာ္လြန္ျပီး အၾကမ္းဖက္ လုပ္ရပ္ေတြဆီကို ဦးတည္သြားတတ္တာမ်ိဳးေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ျပည္တြင္းေရး ပဋိပကၡကေန ေဘာင္ေက်ာ္ျပီး ႏိုင္ငံတကာ ျပည္သူေတြရဲ႕ အာ႐ံုစိုက္မွဳ ခံလာရေစေရးအတြက္ က်ဴးလြန္တဲ့ Media Terrorism ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးအစားကလဲ ရွိပါေသးတယ္။
၁၉၆၈ ခုႏွစ္တုန္းက E1 A1 ေလေၾကာင္းလိုင္းေတြကို ပါလက္စတိုင္း ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြက ျပန္ေပးဆြဲမွဳေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ပါလက္စတိုင္း ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြဘက္က ၾကည့္ရင္ ႏိုင္ငံတကာ ျပည္သူေတြရဲ႕ အာ႐ံုစိုက္ခံရေအာင္ျပဳလုပ္တဲ့ နည္းလမ္းတခု ျဖစ္ေပမယ့္ ဒီလိုျပန္ေပးဆြဲမွဳေတြမွာ အျပစ္မဲ့ ျပည္သူေတြရဲ႕ အသက္အိုးအိမ္စည္းစိမ္ေတြကို ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္ရမွဳေတြ ပါ၀င္လာတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းက ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြအေနနဲ႕ အသိအမွတ္ မျပဳ ခဲ့ပဲ အၾကမ္းဖက္သမားေတြအျဖစ္သာ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္မွဳေတြထဲမွာ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္မွဳ၊ ႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚ အစြန္းေရာက္မွဳေတြ ကေန ထြက္ေပၚလာတဲ့ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြလဲ အမ်ားအျပား ရွိပါေသးတယ္။ ဒီလိုအၾကမ္းဖက္မွဳေတြကို ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရေတြကိုယ္တိုင္က ေနာက္ကြယ္ကေန ပံ့ပိုးေပးေနတဲ့ state-sponsored terrorism အမ်ိဳးအစားေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြ ျဖစ္ပြားလာခဲ့တာနဲ႕ လူအမ်ား ေသေၾကပ်က္စီးရံုမက လူေတြအၾကားမွာ အေၾကာက္တရားပ်ံ႕ပြားလာတာေတြ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳကို ေထာက္ခံအားေပးသူေတြနဲ႕ ဆန္႕က်င္သူေတြအၾကား ႏိုင္ငံေရး လိုအပ္ခ်က္ ဆိုတာေပၚ အေျခခံတဲ့ အျငင္းပြားမွဳေတြ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထ ရွိပါတယ္။
လူတေယာက္တည္းမွာတင္ အသက္ သံုးႏွစ္အရြယ္ ကေလးတေယာက္ရဲ႕ မီးဆိုတာ ပူတယ္၊ မကိုင္ရဘူး ဆိုတဲ့ အသိနဲ႕ အသက္ သံုးဆယ္အရြယ္ လူတေယာက္ရဲ႕ မီးဆိုတာ ဘယ္လို အသံုးခ်ရမယ္၊ မီးေဘးအႏၱရာယ္မျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လို ကာကြယ္ရမယ္၊ မီးေဘးသင့္လာရင္ ဘယ္လို စီမံေဆာင္ရြက္ရမယ္ ဆိုတဲ့ အသိတရားေတြ မတူပါဘူး။ ဒီေတာ့ အေတြးအေခၚေရခ်ိန္၊ အယူအဆေရခ်ိန္၊ ပညာအရည္အခ်င္းေရခ်ိန္၊ အလုပ္အကိုင္ နဲ႕ တာ၀န္ယူမွဳ ေရခ်ိန္၊ ဘ၀ျဖတ္သန္းမွဳ ေရခ်ိန္ေတြမွာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားျခားနားေနတဲ့ လူေတြအတြင္းမွာ အျငင္းပြားမွဳေတြ ျဖစ္တတ္ၾကတာ ထံုးစံတခုပါပဲ။ အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ပါလီမန္ေတြ၊ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းေတြကေန လမ္းေဘး အရပ္သားစကား၀ိုင္းေတြအထိ အျငင္းပြားမွဳေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။
အျငင္းပြားမွဳမ်ား
အျငင္းပြားမွဳေတြထဲမွာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး (Armed Struggles) ဆိုတာနဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳ (Terrorism) ကို ကြဲကြဲျပားျပား နားမလည္သူေတြက ဒီႏွစ္ခုကို ေရာေထြးျပီး ျငင္းခုန္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီလိုေရာေထြးေျပာဆိုမွဳေတြဟာ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္ရဲ႕ လူထုစည္းရံုးေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို ေသြဖည္ရာ ေရာက္သလို လူထုေထာက္ခံမွဳ စြမ္းအား က်ဆင္းလာေအာင္ ျပဳလုပ္တာနဲ႕ အတူတူပါပဲ။ ကမၻာတ၀ွမ္းလံုးက ျပည္သူလူထုရဲ႕ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြကို ရွဳျမင္ပံုေတြ လံုး၀ မတူညီပါဘူး။
လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာကို ျမိဳ႕ျပေပ်ာက္က်ားစစ္အေနနဲ႕ ဆင္ႏႊဲတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေက်းရြာအေျခခံျပီး ျမိဳ႕ကို သိမ္းတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္လိုပံုသ႑ာန္နဲ႕ ဆင္ႏႊဲသည္ျဖစ္ေစ တရားေသာ ေတာ္လွန္ေရးျဖစ္ရင္ လူထုက ေထာက္ခံပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာကလဲ ေထာက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာကိုေတာ့ ျပည္သူလူုထုက မေထာက္ခံပါဘူး။ ႏိုင္ငံတကာကလဲ မေထာက္ခံပါဘူး။ ဒီလိုအေျခအေနေတြကို လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ ဆက္စပ္မဟာမိတ္ အဖြဲ႕ အစည္းေတြ အေနနဲ႕ ေသေသခ်ာခ်ာ သေဘာေပါက္ နားလည္ဖို႕ လိုပါတယ္။
လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳအၾကားမွာ ျခားထားတဲ့ စည္းေဘာင္ဟာ အျပစ္မဲ့ ျပည္သူေတြကို သတ္ျဖတ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်းလက္ေဒသမွာ ခ်ီတက္လာတဲ့ စစ္ေၾကာင္းတခုကို မိုင္းဆြဲတိုက္ခိုက္မွဳ၊ ျမိဳ႕ျပမွာ စစ္လက္နက္ပစၥည္း သိုေလွာင္ရံုကို ဗံုးခြဲမွဳဆိုရင္ ဒါဟာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုမဟုတ္ပဲ ျပည္သူလူထုအၾကားမွာ ပစ္မွတ္ကို တိုက္ခိုက္မွဳဆိုတာက်ေတာ့ indiscriminate killings ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒါကို အမွန္တရားပါလို႕ ဘယ္လိုပဲ Justification လုပ္လုပ္ အၾကမ္းဖက္မွဳျဖစ္သြားပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးတခုရဲ႕ စည္းေဘာင္ကို ေက်ာ္သြားျပီး ေတာ္လွန္ေရးသမားတေယာက္ ထားရွိရမယ့္ က်င့္၀တ္ကို ခ်ိဳးေဖာက္လိုက္တာနဲ႕ အၾကမ္းဖက္သမား တေယာက္ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ရပ္မ်ိဳးေတြကို ေတာ္လွန္ေရး အသိုင္းအ၀ိုင္းကလဲ ျပတ္ျပတ္ သားသား ဆန္႕က်င္ကန္႕ကြက္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။
Justification လိုက္လုပ္ေပးရင္ လုပ္သူေတြကို အၾကမ္းဖက္မွဳကို ေထာက္ခံအားေပးသူေတြ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒီထက္ ပိုဆိုးတာက ေတာ္လွန္ေရးေလွကို ပင္လယ္ျပင္မွာ ၀မ္းဗိုက္ေဖာက္လိုက္တာနဲ႕ အတူတူပါပဲ။ ေလွေမွာက္တတ္ပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ ေတာ္လွန္ေရးစည္းေဘာင္ကို ေက်ာ္ျပီး အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္ေတြ လုပ္လိုက္လို႕ အမွန္က အမွားျဖစ္ျပီး ရစရာမရွိေအာင္ ေၾကမြက်ဆံုးသြားခဲ့ရတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေတြ အမ်ားၾကီးပါပဲ။
ကမၻာတ၀ွမ္းလံုးမွာ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳကို ေရာေထြး ေျပာဆိုတတ္သူ လူႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ တမ်ိဳးက ကြဲျပားျခားနားမွဳကို နားမလည္သူေတြျဖစ္ပါတယ္။ တမ်ိဳးကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအစြန္းေရာက္ အေတြးအေခၚေတြေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္မွဳမွန္း သိပါလ်က္နဲ႕ ဒါကိုေထာက္ခံ အားေပးျပီး Terrorist Propaganda of Justification ကို လုပ္ေဆာင္ေနသူေတြပါ။
ပထမအမ်ိဳးအစားကိုေတာ့ ကြဲျပားျခားနားမွဳကို ရွင္းလင္းေျပာဆို အသိပညာေပးရပါမယ္။ ဒုတိယအမ်ိဳးအစားကိုေတာ့ သူတို႕ Justification လုပ္ေနတဲ့ အယူအဆေတြဟာ မွားယြင္းေၾကာင္း အသိပညာေပးျခင္းနဲ႕ လိုအပ္လာရင္ ႏွိမ္နင္းအေရးယူျခင္းေတြ ျပဳလုပ္ရပါမယ္။ ဒီလိုမဟုတ္ရင္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ အၾကမ္းဖက္မွဳကို ေထာက္ခံတဲ့ သေဘာတရားေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားျပီး၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း လံုျခံဳေရး (Societal Security) ကို ထိခိုက္ေစပါတယ္။ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ ေတာ္လွန္ေရးသေဘာတရားေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားရင္ ေအာင္ပြဲကို ဦးတည္ေစ ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳ သေဘာတရားေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားရင္ေတာ့ က်ရွံဳးျခင္းကို ဦးတည္ေစတဲ့အျပင္၊ အာဏာရွင္စနစ္ က်ဆံုးျပီး ေနာက္ပိုင္းကာလေတြရဲ႕ တိုင္းျပည္ တည္ေဆာက္ေရး ကိုပါ အၾကီးအက်ယ္ ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ တခါတရံမွာ conflict escalation ျဖစ္ျပီး ကမၻာတ၀ွမ္းလံုးကိုပါ ပ်ံ႕သြားတတ္ပါေသးတယ္။
တကယ္ေတာ့ Global Terrorism ထြက္ေပၚလာရျခင္းရဲ႕ အေျခခံ source ဟာ intra-state conflicts ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရေတြက state-terrorism က်ဴးလြန္မွဳေတြ ရွိလာလို႕ ႏိုင္ငံတကာက ၀င္ေရာက္ေျဖရွင္းေပးဖို႕ ၾကိဳးပမ္းေနရမွဳေတြ ရွိေနသလို၊ တျပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ Non-State actors ေတြျဖစ္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြက political frustration ျဖစ္ျပီး အၾကမ္းဖက္မွဳေတြ မလုပ္လာေအာင္ကိုလဲ ေစာင့္ၾကည့္အကဲခတ္မွဳေတြ၊ အသိပညာေပးမွဳေတြ လုပ္လာၾကရျပန္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳနဲ႕ ပတ္သက္ေနတဲ့ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ စာရင္းေတြကို ႏိုင္ငံတကာ ပညာရွင္ေတြက ရွာေဖြျပဳစုျပီး၊ ဒီအဖြဲ႕အစည္းေတြကို ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြကေန အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္းေတြျဖစ္ေအာင္ တြန္းအားေပး လွံဳ႕ေဆာ္လိုက္တဲ့ အေတြးအေခၚ၊ အယူအဆေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွဳေတြကို ေလ့လာဆန္းစစ္ေနၾကပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္ အေတြးအေခၚရွိတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ ျဖစ္လာရင္ အလြန္အႏၱရာယ္ ၾကီးမားတဲ့အတြက္ ဒီေခါင္းေဆာင္ေတြကို စံုစမ္းရွာေဖြ ေဖာ္ထုတ္ျပီး ၄င္းတို႕ရဲ႕ ေငြေၾကးအလႊဲအယူမ်ားကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရး၊ ၄င္းတို႕ ဦးေဆာင္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္ကို ဆန္းစစ္ေလ့လာေရး၊ ေနာက္လိုက္ အဖြဲ႕၀င္မ်ားအတြင္းမွ အၾကမ္းဖက္မွဳကို ေထာက္ခံအားေပးႏိုင္ဖြယ္ ရွိသူမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ေရး စတဲ့ လိုအပ္တဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ ဆက္လုပ္ဖို႕ ကိုလဲ ႏိုင္ငံတကာ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ၾကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ ေနၾကရပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ေသခ်ာတာတခုကေတာ့ အၾကမ္းဖက္ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အမည္ေတြဟာ တိုးပြားလာတာသာ ရွိျပီး၊ ေလ်ာ့နည္းသြားတာ မရွိတဲ့အတြက္ အၾကမ္းဖက္မွဳကို လက္နက္တခုအျဖစ္ အသံုးခ်လိုက္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြ တိုင္းဟာ ေအာင္ပြဲနဲ႕ ေ၀းကြာသြားခဲ့ၾကတယ္ ဆိုတာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာကို ကြဲကြဲျပားျပား နားလည္သေဘာေပါက္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။
လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မွဳ
လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး (A/S)၊ ေတာ္လွန္ေရးစစ္ပြဲ Guerrillas Warfare (GW)၊ သူပုန္ထမွဳ Insurgency၊ ေတာ္လွန္ေရး (Revolution) အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရး (National Liberation) စတာေတြအားလံုးဟာ Political Violence အမ်ိဳးအစားေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Political Violence ဆိုတာက လူသားသမိုင္းနဲ႕ အတူေမြးဖြားလာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ မတရားမွဳေတြက ဥပေဒျဖစ္လာတဲ့အခါ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္မွဳဆိုတာ လူ႕တာ၀န္တရပ္ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီတာ၀န္ကို ကမာၻတ၀ွမ္းလံုးက ျပည္သူ လူထုၾကီးက အသက္နဲ႕ရင္းျပီး ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ မတရားတဲ့ အာဏာရွင္ အစိုးရမ်ားစြာဟာ လူထုၾကီးရဲ႕ Political Violence ေတြေၾကာင့္ အာဏာကို စြန္႕လႊတ္ခဲ့ၾကရပါတယ္။ Political Violence ေတြေၾကာင့္ အေမရိကန္ေတာ္လွန္ေရးၾကီး ျဖစ္ပြားလာခဲ့ပါတယ္။ Thomas Jefferson က ေတာ္လွန္ပုန္ကန္မွဳဆိုတာ အစိုးရတရပ္ရဲ႕ က်န္းမာေရးတိုးတက္ေကာင္းမြန္မွဳအတြက္ လိုအပ္တဲ့ ေဆး၀ါး ျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုထားခဲ့ဖူးပါတယ္။
utilitarianism နဲ႕ ပတ္သက္ရင္ ဆရာတဆူျဖစ္တဲ့ John Stuart Mill ကလဲ political violence ဆိုတာကို ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အေျခအေနတရပ္မွာ က်င့္၀တ္အားျဖင့္ ဘယ္ေလာက္မွန္ကန္တယ္ဆိုတဲ့ balance of reason ေပၚမွာ မူတည္ျပီး justify လုပ္ႏိုင္ေၾကာင္း ဆိုခဲ့ပါတယ္။ တကယ္လို႕ အစိုးရတရပ္ဟာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားထုတ္ေ၀ခြင္နဲ႕ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္ေတြကို ပိတ္ပင္ေနျပီဆိုရင္၊ လူထုရဲ႕ အျမင္နဲ႕ သေဘာထားေတြကို လ်စ္လ်ဴျပဳေနျပီဆိုရင္ ဒီလို အေျခအေနမ်ိဳးမွာ လူထုအေနနဲ႕ political violence ကို အသံုးျပဳျပီး ေတာ္လွန္ရမွာျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာတရားကို ေပၚလြင္ေအာင္ ေရးသားထားခဲ့ပါတယ္။ Political Violence ကို အသံုးျပဳရာမွာ တရားမွ်တမွဳရွိမရွိ ဆိုတဲ့ အခ်က္နဲ႕ ေအာင္ပြဲအတြက္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိမွဳ ႏွစ္ခုကို ၾကည့္ျပီး justify လုပ္ဖို႕ ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။
Commentator Robert Audi ကေတာ့ တျခားျငိမ္းခ်မ္းေရးနည္းလမ္းမ်ားကို ဘယ္လိုမွ အသံုးျပဳလို႕ မရႏိုင္ေတာ့တဲ့အဆံုးမွာ Political Violence ကို ေနာက္ဆံုးနည္းလမ္းအေနနဲ႕ အသံုးျပဳဖို႕ လိုအပ္တယ္လို႕ ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။ သူက ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းတခုဟာ ေတာင္းဆိုမွဳ၊ အသနားခံမွဳေတြ ဘာမွကို ထပ္လုပ္လို႕ မရႏိုင္ေတာ့တဲ့ အေျခအေန၊ ေတာင္းဆိုခ်က္မွန္သမွ်ကို လ်စ္လ်ဴရွဳခံေနရတဲ့ အေျခအေန၊ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပမွဳေတြကို အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းခံလိုက္ရတဲ့ အေျခအေနေတြမွာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးေတြ၊ ပုန္ကန္ေတာ္လွန္မွဳေတြ ျပဳလုပ္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရး လမ္းေၾကာင္းတခုေပၚကို တက္ေရာက္မွသာ ေအာင္ပြဲခံႏိုင္မယ္လို႕ ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။ အာဏာရွင္ အစိုးရေတြကို သံတမန္နည္းလမ္း၊ သာမန္ ေတာင္းဆိုခ်က္ ႏိုင္ငံေရးနည္းလမ္းေတြနဲ႕ေတာ့ ေအာင္ျမင္ေအာင္ ဆန္႕က်င္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။
ဒီလိုေတြးေခၚပညာရွင္ေတြအပါအ၀င္ ကမာၻ႕ျပည္သူလူထုဟာ Political Violence အမ်ိဳးအစားေတြျဖစ္တဲ့ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးေတြ၊ သူပုန္ထမွဳေတြ၊ အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရး တိုက္ပြဲေတြ၊ လူထုတိုက္ပြဲေတြကို အဖိႏွိပ္ခံျပည္သူေတြက ဖိႏွိပ္တဲ့ အာဏာရွင္ေတြကို ပုန္ကန္မွဳေတြအေနနဲ႕ တခဲနက္ ေထာက္ခံအားေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ အဖိႏွိပ္ခံရတဲ့ ျပည္သူေတြဘက္က ရပ္တည္တဲ့ Non-State actors ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြကို ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ကူညီပံ့ပိုးေပးမွဳေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လဲ ႏိုင္ငံေရးအေျမာ္အျမင္ မရွိတဲ့ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႕အစည္း တခ်ိဳ႕ဟာ မက်ဴးလြန္သင့္တဲ့ ရာဇ၀တ္မွဳေတြကို စတင္ ျပဳလုပ္လာၾကပါေတာ့တယ္။ မိမိတို႕ သက္ဆိုင္ရာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အသက္အိုးအိမ္စည္းစိမ္ကို တိုက္ရိုက္ထိပါးေစတဲ့ ဗံုးေဖာက္ခြဲမွဳေတြ၊ ပစ္ခတ္သတ္ျဖတ္မွဳေတြ၊ စစ္ပြဲမွာေတာင္ ေရွာင္ရွားရမယ့္ ပစ္မွတ္ေတြျဖစ္တဲ့ ေဆးရံု၊ ေက်ာင္းစတာေတြကို စီးနင္းမွဳေတြ၊ အမ်ားျပည္သူ အသံုးျပဳတဲ့ ေလေၾကာင္း၊ ေရေၾကာင္း၊ ကုန္းေၾကာင္း ပို႕ေဆာင္ဆက္သြယ္ေရး လုပ္ငန္းေတြကို တိုက္ခိုက္မွဳေတြ ျဖစ္ပြားလာပါတယ္။
ဒီလို လုပ္ေဆာင္လာမွဳေတြမွာ Political Frustration ေၾကာင့္ ေပၚထြက္သြားတဲ့ တိုက္ခိုက္မွဳေတြသာမက အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ အမည္ကို လူသိထင္ရွားျဖစ္ေစလိုမွဳ၊ ေခါင္းေဆာင္အမည္ နာမည္ေက်ာ္ၾကားလိုမွဳနဲ႕ ဒီလို မတည္မျငိမ္ျဖစ္မွဳေတြကေန အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို ပ်က္ယြင္းေစလိုမွဳ စတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြပါ ပါ၀င္လာၾကပါတယ္။ ဒါေတြဟာ (၁၉၇၀) ေႏွာင္းပိုင္း ကာလေတြမွာ ကမာၻနဲ႕အ၀ွမ္းမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ စစ္အာဏာသိမ္းမွဳေတြ၊ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး ေရခ်ိန္ နိမ့္တုန္ျမင့္တုန္ ျဖစ္ကုန္မွဳေတြနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္ေတြကို လူထုက အျပည့္အ၀ ေထာက္ခံ ပါ၀င္မွဳ ေလ်ာ့ပါးလာမွဳေတြရဲ႕ နိဒါန္း အစပါပဲ။ ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳကို ေ၀ေ၀၀ါး၀ါး နဲ႕ နားလည္မွဳေတြ ရွဳပ္ေထြးကုန္ၾကပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြကို အၾကမ္းဖက္သမားေတြလို႕ တံဆိပ္ကပ္ ေခ်မွဳန္းႏိုင္ခြင့္ကို အာဏာရွင္ေတြကို သြားေပးလိုက္သလို ျဖစ္ကုန္ျပီး၊ အာဏာရွင္ေတြက ဦးေဆာင္ျပဳလုပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ခံ အာဏာရွင္စနစ္ (electoral authoritarianism) ေတြ သက္ဆိုးရွည္ေရးအတြက္ အေထာက္အကူ ေပးလိုက္သလိုေတြ ျဖစ္ကုန္ပါေတာ့တယ္။
တခ်ိဳ႕ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြက်ေတာ့ Media attention ရေအာင္ဆိုျပီး ႏိုင္ငံတကာ ေလေၾကာင္းလိုင္းေတြက ေလယာဥ္ေတြကို ျပန္ေပးဆြဲတာေတြ၊ သံရံုးေတြကို ၀င္ေရာက္စီးနင္းမွဳေတြ၊ တိုက္ခိုက္မွဳေတြကိုပါ ျပဳလုပ္လာၾကျပန္ပါေတာ့တယ္။ ဒီလုပ္ရပ္ေတြဟာ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္ရဲ႕ ေျခလွမ္းေတြကို တခါတည္း တုံ႕ဆြဲလိုက္သလို ျဖစ္သြားပါတယ္။ အိမ္တအိမ္မွာ အေဖက အရက္မူးျပီး ေသာင္းက်န္းႏွိပ္စက္တဲ့ ဒဏ္ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ခံေနရတဲ့ အေမကို လူေတြက ကိုယ္ခ်င္းစာ သနားၾကစျမဲပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီအေမက အေဖ့ေဒါသေအာက္မွာ ျပားျပား၀ပ္ေနတဲ့ မ်က္စိသူငယ္၊ နားသူငယ္ ကေလးေလးကို မဆီမဆိုင္ သြားရိုက္တဲ့အခါ ဒီျဖစ္ရပ္အေပၚမွာ ရွဳျမင္သူ ႏွစ္မ်ိဳးေပၚထြက္လာပါတယ္။ ဒါကို အေမ့ရဲ႕ အမွားလို႕ တြက္သူက တြက္ျပီး၊ အေမက ဘယ္ေလာက္ခံစားေနရလဲ ဆိုတာကိုေကာ နားမလည္ေပးႏိုင္ဘူးလားလို႕ ယူဆသူေတြက ယူဆတာမ်ိဳးပါ။ အေမ့ရဲ႕ ဒုကၡကို လူေတြက ခံစားနားလည္ေပးျပီး အေဖျဖစ္သူရဲ႕ အမွားလို႕သာ လူေတြက တြက္ဆေနခ်ိန္မွာ အေမျဖစ္သူရဲ႕ တာ၀န္က အေဖ့ေဒါသ စက္ကြင္း ကေလးငယ္ေလးဆီ မက်ေရာက္ေအာင္ တတ္ႏိုင္သမွ်ေလး ကာကြယ္ေပးရမယ့္ အေျခအေနမ်ိဳးပါ။
ဒါကို အေမမပီသပဲ မိမိရဲ႕ ဒုကၡကို ကေလးဆီကိုပါ ထပ္မွ်ေ၀ေပးလိုက္တာကေတာ့ အေမ့အမွား ျဖစ္သြားပါျပီ။ ဒါေၾကာင့္ အေဖ့လုပ္ရပ္ကိုလဲ ဆန္႕က်င္သလို အေမ့အမွားကိုလဲ ကန္႕ကြက္ရွဳတ္ခ်ရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီၾကားထဲ အေမျဖစ္သူက သူ႕ရဲ႕ ဒုကၡေတြကို လူအမ်ားသိေစဖို႕ လမ္းမေပၚထြက္ျပီး တုတ္တေခ်ာင္းနဲ႕ ေတြ႕သမွ်ကေလး လိုက္ရိုက္ေနရင္ေတာ့ ရပ္ကြက္အေနနဲ႕က အေဖ့လုပ္ရပ္ေတြ ဆန္႕က်င္ေရးထက္ အေမ့ကို ႏွိမ္နင္းထိန္းခ်ဳပ္ေရးကိုပဲ ဦးစားေပးလာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာမွာ အၾကမ္းဖက္မွဳႏွိမ္နင္း တိုက္ဖ်က္ေရးကို ဦးစားေပး လုပ္ငန္းေဆာင္တာ အျဖစ္ ထည့္သြင္းလာၾကတာဟာ ဒီသေဘာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အမွန္ကေန အမွားမျဖစ္သြားေစဖို႕ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္ေတြအပါအ၀င္ ေတာ္လွန္ေရးသမားတိုင္းမွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။
ေတာ္လွန္ေရးသမားတေယာက္ဟာ အရပ္သား ျပည္သူလူထုကို တိုက္ခိုက္ျပီဆိုတာနဲ႕ အၾကမ္းဖက္သမား ျဖစ္သြားပါတယ္။ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႕အစည္း တရပ္ဟာ ျပည္သူလူထုကို ပစ္မွတ္အျဖစ္ ထားျပီး တိုက္ခိုက္တာေတြ၊ ရန္သူေခ်မွဳန္းေရးမွာ ျပည္သူအမ်ား ေသေၾကပ်က္စီးေစႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြကို အသံုးျပဳတာနဲ႕ ဒီေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းဟာ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒီလိုပါပဲ။ အစိုးရတရပ္ဟာလဲ ျပည္သူလူထုကို သတ္ျဖတ္ႏွိပ္စက္တာ၊ လူထုတိုက္ပြဲေတြကို အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္းတာနဲ႕ ဒီအစိုးရဟာ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳေတြ က်ဴးလြန္တဲ့ အၾကမ္းဖက္ အစိုးရျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒီလို အၾကမ္းဖက္ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ အၾကမ္းဖက္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရေတြကို စစ္မွန္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြ အပါအ၀င္ ျပည္သူလူထု တရပ္လံုးက ဆန္႕က်င္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုဆက္လက္ျပီး Terrorist Propaganda of Justification အေၾကာင္းကို ဆက္လက္ တင္ျပပါမယ္။
Terrorist Propaganda of Justification
ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ ေဒါက္တာ ေမာရစ္တာ့ခ္၀ဲလ္ ဆိုသူက ကမာၻတ၀ွမ္းမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြနဲ႕ ဆက္စပ္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္သမားေတြနဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳကို ေထာက္ခံသူေတြ သံုးေလ့ရွိတဲ့ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရးေတြကို ေလ့လာၾကည့္ရာမွာ အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္ေတြအေပၚ justification လုပ္ျပတဲ့ အခ်က္သံုးခ်က္ကို ေတြ႕ရွိေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ သံုးခ်က္ကေတာ့
တို႕တေတြဟာ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြျဖစ္တယ္။ ျပည္သူလူထုရဲ႕ လြတ္ေျမာက္ေရးကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္ဖို႕ ျပည္သူ႕ရန္သူေတြကို ႏွိမ္နင္းေနတာျဖစ္တယ္။ ဒီအတြက္ ေတာ္လွန္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳကာလမွာ ျပည္သူ႕ရန္သူေတြကို ေခ်မွဳန္းတဲ့ ဘယ္လို လုပ္ငန္းစဥ္မ်ိဳးကို မဆို လူထုက ေထာက္ခံရမွာ ျဖစ္တယ္။
တို႕တေတြဟာ ျပည္သူ႕ရန္သူနဲ႕ အေပါင္းအပါေတြကို ေတာ္လွန္တိုက္ပြဲ၀င္ေနတာ ျဖစ္တယ္။ ဒီလို ေတာ္လွန္ေရးမွာ လူထုတရပ္လံုးက ပူးေပါင္းပါ၀င္ရမယ္။ ရန္သူေတြကို ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး မလုပ္ရဘူး။ ရန္သူကို ေခ်မွဳန္းရင္းနဲ႕ ရန္သူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းနဲ႕ နီးစပ္သူေတြပါ ထိခိုက္သြားရင္ တာ၀န္မယူဘူး။
တို႕တေတြဟာ ဖိႏွိပ္တဲ့ အာဏာရွင္ကို ေတာ္လွန္တိုက္ခိုက္ေနၾကတာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၾကားေနတာကို လက္မခံႏိုင္ဘူး။ ငါတို႕နဲ႕ ပူးေပါင္းျပီး ရန္သူကို တိုက္ရမယ္။ ငါတို႕နဲ႕ မပူးေပါင္းရင္ ရန္သူ႕လူလို႕ သတ္မွတ္မယ္။ ရန္သူကို မတိုက္ပဲ ၾကားမွာ ေနသူေတြကို ေတာ္လွန္ေရးအေပၚ မေထာက္ခံသူေတြလို႕ သတ္မွတ္မယ္။ ဒီလိုလူေတြ ေတာ္လွန္ေရးအေပၚ ကိုယ္ခ်င္းစာနာစိတ္ရွိလာေအာင္၊ ခံစားနားလည္တတ္လာေအာင္ အၾကမ္းဖက္နည္းလမ္းေတြနဲ႕ ႏွိဳးဆြေပးဖို႕ လိုတယ္။
ဒီအခ်က္သံုးခ်က္ဟာ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြ အၾကမ္းဖက္မွဳကို လက္ခံက်ဴးလြန္ လာေစတဲ့ အေတြးအေခၚ၊ အယူအဆမွားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ Paul Wilkinson ဆိုသူကလဲ တတိယအခ်က္ျဖစ္တဲ့ ရန္၊ ငါ ျပႆနာဟာ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြကို လူထုအေပၚ အညွာအတာမရွိ အၾကမ္းဖက္မွဳက်ဴးလြန္ေအာင္ လွံဳ႕ေဆာ္ေပးလိုက္တဲ့ ျပႆနာျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္သမားေတြနဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳကို ေထာက္ခံသူေတြက ဒီ ရန္၊ ငါဆိုတဲ့ စကားလံုးကို Terrorist Propaganda of Justification အေနနဲ႕ အသံုးျပဳတတ္ၾကပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြက ျပဳလုပ္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မွဳတရပ္မွာ ျပည္သူလူထုကို ထိခိုက္ေစတာ မွန္ေပမယ့္ တဘက္ရန္သူကို ႏွိမ္နင္းႏိုင္တယ္ဆိုရင္ ေအာင္ပြဲလို႕ သတ္မွတ္ရမယ္၊ ျပည္သူလူထုၾကီးအေနနဲ႕ ဒီလိုထိခိုက္မွဳေတြ ဆက္မျဖစ္ေစခ်င္ရင္ ေတာ္လွန္ေရးထဲ ပါလာရမယ္ ဆိုတဲ့ အယူအဆတရပ္ပါ။ ဒီအယူအဆဟာ အလြန္အႏၱရာယ္ၾကီးမားျပီး ေတာ္လွန္ေရးေလွကို ၀မ္းဗိုက္ကေန ထိုးခြဲခ်၊ ျမွဳပ္ပစ္လိုက္ႏိုင္တဲ့ အယူအဆမ်ိဳးပါ။ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္ရဲ႕ လူထုေထာက္ခံမွဳ မ႑ိဳင္ကို ရိုက္ခ်ိဳးဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္ ႏိုင္ပါတယ္။
ေတာ္လွန္ေရးသမားဆိုတာကလဲ အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူလူထုထဲကေနမွ ေမြးဖြားလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူဘက္ကေန ရပ္တည္ျပီး ဖိႏွိပ္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို ျပည္သူလူထုနဲ႕အတူ လက္တြဲေတာ္လွန္ဖို႕ ေတာ္လွန္ေရးသမား လူတန္းစားတရပ္ ထြက္ေပၚလာ တာျဖစ္ပါတယ္။ လူထုကို ဒီလို အၾကမ္းဖက္မွဳေတြနဲ႕ အေၾကာက္တရားသြင္းျပီး စည္းရံုးေရး လုပ္လို႕ မရပါ။ ဒီလုပ္ရပ္ေတြဟာ လူထုနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးကို ကင္းကြာသြားေစႏိုင္ပါတယ္။
ျပည္သူလူထုရဲ႕ အနာဂတ္ၾကမၼာကို ဖန္တီးေပးႏိုင္မယ့္ ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာ ေရကန္ထဲမွာ ပြင့္လန္းလာတဲ့ ၾကာပန္းေလးတပြင့္ပါ။ ဒီလိုအခါမွာ ဒီေရကန္ကို ခန္းေျခာက္ေအာင္ လုပ္သူေတြ၊ဒီေရကန္ကို ညစ္ႏြမ္းေအာင္၊ ေသြးစြန္းေအာင္ လုပ္သူေတြဟာ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြရဲ႕ ရန္သူေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရန္၊ ငါ စည္းျပတ္ရမယ္ဆိုတာ ေတာ္လွန္ေရးသမား အခ်င္းခ်င္း ပုလင္းတူ၊ ဘူးစို႕ လုပ္ျပီး၊ အခ်င္းခ်င္း ကာကြယ္ေပးဖို႕ကို ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါ။ ျပည္သူလူထုကို ဒုကၡေပးမယ့္ ရန္သူေတြကို ျပတ္ျပတ္သားသား ဆန္႕က်င္ရဲတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးသစၥာတရားရွိျခင္းကို ဆိုလိုပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရး သစၥာတရားဆိုတာ ေတာ္လွန္ေရးသမား အခ်င္းခ်င္း သစၥာေစာင့္သိမွဳကို ဆိုတာမဟုတ္ပါ။ ျပည္သူလူထုအေပၚမွာ ထားရွိတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးသစၥာတရားကို ဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္သူလူထုကို အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစတဲ့ လုပ္ရပ္ဆိုရင္ ေတာ္လွန္ေရးသမားတေယာက္ဟာ ရန္ငါ စည္းျပတ္ျပီး ျပတ္ျပတ္သားသား ကန္႕ကြက္ရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရန္၊ ငါ စည္းဆိုတဲ့ စကားလံုးကို Terrorist Propaganda of Justification အေနနဲ႕ အသံုးခ်လာတဲ့အခါ ဒါကုိ လူထုေရွ႕က ရပ္တည္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြက ကန္႕ကြက္ရွဳတ္ခ်ရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္မွဳနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ justification ေတြမွာ အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာကို ေတာ္လွန္ေရး သမားေတြနဲ႕ လူထုက လက္ခံလာေအာင္ ဒီလိုနည္းေတြနဲ႕ justification လုပ္ေနတာေတြ ရွိသလို၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြ ကိုယ္တိုင္က အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္ရဲ႕ Political Ends အတြက္ အသံုးျပဳရမယ့္ Means တရပ္အေနနဲ႕ လက္ခံက်င့္သံုးလာေစတဲ့ Justification ေတြလဲ ရွိပါေသးတယ္။ ပညာရွင္အမ်ားစု အာရံုစိုက္တာကေတာ့ Thrasymachan Justification ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြကို သင္ၾကားပို႕ခ်တဲ့ ႏိုင္ငံေရးသေဘာတရားေရးရာ သင္တန္းေတြအထိ ပါ၀င္ေနတတ္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အထူးသတိထားရမယ့္ အခ်က္တရပ္ပါ။ လက္ခံ အသံုးခ်မိတာနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ political goals ေတြနဲ႕ တစတစ ေ၀းကြာသြားေစႏိုင္သလို၊ အျပစ္မဲ့ ျပည္သူအမ်ားကိုလဲ ဒုကၡေရာက္ေစေတာ့တာပါပဲ။
Thrasymachan Justification for Terrorism
ႏိုင္ငံေရး၊ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္ေနသူေတြဟာ ဥပေဒေၾကာင္းအရ၊ ကိုယ္က်င့္တရားအရ အၾကမ္းဖက္မွဳကို ကန္႕ကြက္ဆန္႕က်င္တာေတြကို လက္ခံစဥ္းစားေလ့မရွိၾကပါဘူး။ သူတို႕က ဒါေတြကို ရန္သူကို ေထာက္ခံေနသူေတြကသာ အၾကမ္းဖက္မွဳကို ဆန္႕က်င္တယ္လို႕ အထင္ေရာက္တတ္ၾကျပီး အၾကမ္းဖက္မွဳကို ကန္႕ကြက္ဆန္႕က်င္သူေတြကို ရန္သူ႕ဘက္ေတာ္သားေတြအေနနဲ႕ သတ္မွတ္ စြပ္စြဲတတ္ၾကပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳေၾကာင့္ လူအမ်ားၾကားမွာ climate of fear ပ်ံ႕ႏွံ႕လာျပီး ႏိုင္ငံေရးအက်ပ္အတည္းေတြကို ေဖာက္ထြက္ႏိုင္မယ့္ political outrage ကို ဖန္တီးႏိုင္မယ္လို႕လဲ ယူဆထားေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္မွဳကို ဆန္႕က်င္တာဟာ ဒီလို political outrage ဖန္တီးႏိုင္မယ့္ အခြင့္အလမ္းေတြကို ေႏွာင့္ေႏွးေအာင္ လုပ္တာလို႕ ထင္ျမင္စြပ္စြဲတတ္ၾကပါတယ္။ ဒီလို ေတြးေခၚယူဆခ်က္ေတြ၊ ထင္ျမင္စြပ္စြဲမွဳေတြဟာ Thrasymachan Justification အေပၚမွာ သက္၀င္ယံုၾကည္ေနလို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးသင္တန္းေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ႏွဳတ္ျမြက္စကားေတြမွာ Thrasymachan Justification သ႑ာန္ေတြ ပါ၀င္လာျပီဆိုရင္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ သမိုင္းနိဒါန္းေတြ စလာေတာ့မယ္လို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ Thrasymachan Justification မွာ သ႑ာန္ၾကီးႏွစ္ခု ရွိပါတယ္။ ပထမသ႑ာန္က အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာ ေတာ္လွန္ေရး ရွိေနေၾကာင္းကို ေဖာ္က်ဴးေနတဲ့ ျပယုဂ္တခုျဖစ္တယ္။ ေတာ္လွန္ေရးကို လူအမ်ားက သိရွိလာဖို႕၊ လက္ခံယံုၾကည္လာဖို႕၊ လူအမ်ားရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ေတြ ႏိုးၾကားတက္ၾကြလာဖို႕အတြက္ လူအမ်ားသတိျပဳမိႏိုင္မယ့္ အခ်ိန္ကာလေတြ၊ ေနရာေတြမွာ အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္ေတြကို ျပဳလုပ္ဖို႕ လိုအပ္တယ္။ ဒီလို လုပ္လိုက္ျခင္းအားျဖင့္ ရန္သူကို အားေပ်ာ့သြားေအာင္၊ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေအာင္၊ ရန္သူရဲ႕ အားနည္းခ်က္ကို လူအမ်ားသိလာေအာင္ လုပ္ႏိုင္မယ္။ လူေတြအၾကားမွာ အေၾကာက္တရားေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႕လာျပီး ၊ ဘက္တခုမွာ ရပ္တည္မွ ျဖစ္ေတာ့မယ္လို႕ ယူဆခ်က္ေတြ ေပၚထြန္းလာမယ္၊ ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕ ပူးေပါင္းလာၾကမယ္ ဆိုတဲ့ သ႑ာန္ပါ။ ရန္သူရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို မျဖိဳဖ်က္ႏိုင္ခင္မွာ ေရတိုအေနနဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြ သံုးဖို႕ လိုအပ္တယ္လို႕ ဒီသ႑ာန္ကို လက္ခံသူေတြက ေျပာဆိုစည္းရံုးတတ္ပါတယ္။
ဒုတိယသ႑ာန္ကေတာ့ ပိုျပီး ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာကို ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ လက္နက္တခုအေနနဲ႕ အသံုးျပဳျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ တဘက္ရန္သူဟာ အားသာျပီး၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြက အားနည္းသူေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ အၾကမ္းဖက္မွဳကို စစ္ပြဲရဲ႕ လက္နက္တခုအေနနဲ႕ အသံုးျပဳရမွာျဖစ္ျပီး၊ ဒီလိုအၾကမ္းဖက္မွဳမွာ ေသဆံုးသြားသူေတြဟာလဲ စစ္ပြဲရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးသာ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ သ႑ာန္တခုပါ။
ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြဟာ ဒီသ႑ာန္ တမ်ိဳးမ်ိဳးကို လက္ခံလာျပီဆိုတာနဲ႕ အၾကမ္းဖက္ စည္းေဘာင္ကို ေက်ာ္ဖို႕ ၀န္မေလးေတာ့ပဲ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းက လက္မခံႏိုင္တဲ့ အေတြးအေခၚေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေတြးအေခၚေတြ လူထုၾကားကို ပ်ံ႕ႏွံ႕လာတဲ့အခါ လူထုဟာ သူတို႕ဘာသာ သူတို႕ သားေကာင္ဘ၀ကို ေရာက္ေနသူေတြလို႕ ထင္ျမင္ယူဆတတ္သြားပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြကို လူထုအတြက္ ေရွ႕ကေန မားမားမတ္မတ္ တိုက္ပြဲ၀င္ေနသူေတြလို႕ မယူဆေတာ့ပဲ အာဏာရရွိေရးအတြက္ ႏွစ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္း တိုက္ခိုက္ေနၾကတာမွာ လူထုက ေျမစာပင္ေတြျဖစ္လာတယ္လို႕ ထင္ျမင္သြားပါေတာ့တယ္။ အဲဒီအခါမွာ လူထုနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရး ေ၀းကြာသြားပါတယ္။
ေတာ္လွန္ေရးမွာလဲ အစြန္းေရာက္ (radicals) ေတြနဲ႕ moderates ေတြ ကြဲထြက္သြားပါတယ္။ radicals ေတြက အင္အားၾကီးမားေနတဲ့အခါ moderates ေတြ ေဘးထြက္ထိုင္ၾကပါေတာ့တယ္။ ေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုေတြ စတင္ျပိဳလဲကုန္ပါတယ္။ လူထုစည္းရံုးေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို ထိခိုက္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ အၾကမ္းဖက္မွဳကို ေရတိုျပယုဂ္အေနနဲ႕ အသံုးျပဳလိုက္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေရရွည္ လက္နက္တခုအေနနဲ႕ ကိုင္စြဲထားတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးပဲျဖစ္ျဖစ္ မူလေတာ္လွန္ေရး ရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္တဲ့ အာဏာရွင္စနစ္ ဖယ္ရွားေရး (သို႕မဟုတ္) က်ဴးေက်ာ္တဲ့ အစိုးရ ျပန္ထြက္သြားေရး (သို႕မဟုတ္) လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး တန္းတူညီမွ်ခြင့္ ရရွိေရး စတာေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အေကာင္အထည္မေဖာ္ႏိုင္ပဲ ျဖစ္သြားၾကေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
Thrasymachan Justification ရဲ႕ အေရးၾကီးဆံုး အားနည္းခ်က္တခုကေတာ့ အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာကို ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕ တြဲစပ္ထားျခင္းပါပဲ။ အၾကမ္းဖက္မွဳမပါပဲ ဆင္ႏႊဲႏိုင္ခဲ့တဲ့ လူထုတိုက္ပြဲေတြ၊ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးေတြ၊ အေထြေထြသပိတ္ၾကီးေတြေၾကာင့္ ေတာ္လွန္ေရး ရည္မွန္းခ်က္ေတြ ျပည့္ျပည့္၀၀ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ခဲ့တာေတြ ကမာၻမွာ အမ်ားၾကီးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳကို တြဲစပ္လိုက္မွသာ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြဟာ hostes humani generis ေတြ ျဖစ္ကုန္ၾကတာပါ။ ဘယ္လို လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ိဳးကမဆို ဒီလို scourge ကို ဆန္႕က်င္ၾကပါတယ္။
နိဂံုး
ခ်ဳပ္၍ ဆိုရရင္ အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာက အျပစ္မဲ့ ျပည္သူေတြကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစျခင္း၊ တဘက္ရန္သူ အျပစ္ရွိသူေတြကို ေခ်မွဳန္းတယ္ဆိုရာမွာလဲ အျပစ္မဲ့ ျပည္သူလူထုကိုပါ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးအျဖစ္ ထိခိုက္ေစျခင္း၊ လူထုအၾကားမွာ အေၾကာက္တရား ပ်ံ႕ပြားလာေစျပီး လူ႕အဖြဲ႕အစည္း လံုျခံဳေရး (Societal Security)ကို ျခိမ္းေခ်ာက္ျခင္းစတဲ့ သေဘာလကၡဏာေတြ ေဆာင္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ လူေတြရဲ႕ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းမွ လြတ္ကင္းေရး (Freedom from fear) လူ႕အခြင့္အေရးကို တိုက္ရိုက္ျခိမ္းေခ်ာက္မွဳလို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူထုနဲ႕ တသားတည္းရွိေနတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြဟာ လူ႕အခြင့္အေရးကို ျခိမ္းေခ်ာက္လာတဲ့ အၾကမ္းဖက္မွဳကို ေရတိုလွံဳ႕ေဆာ္ေရးယႏၱရား၊ ေရရွည္ေတာ္လွန္ေရးလက္နက္ေတြအေနနဲ႕ အသံုးျပဳမွဳကို ေရွာင္ၾကဥ္ ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တခါတရံမွာ အာဏာရွင္အစိုးရေတြက အၾကမ္းဖက္မွဳေတြကို တမင္ျပဳလုပ္ျပီး လူထုနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးကို အဆက္ျပတ္သြားေအာင္ ျပဳလုပ္လာတာေတြလဲ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုျပဳလုပ္မွဳေတြမွာ ရန္သူ႕လူေတြ ထိခိုက္မွဳေတြကို အေၾကာင္းျပဳျပီး အၾကမ္းဖက္မွဳေတြကို Justification သြားမလုပ္မိဖို႕ကိုလဲ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြက အထူးပဲ ေရွာင္ၾကဥ္ရပါမယ္။ ဒီလို လုပ္လိုက္တာနဲ႕ ရန္သူက်င့္သံုးတဲ့ COIN (Counter-Insurgency) ကင္ပိန္းကို အေထာက္အကူ ေပးရာေရာက္ျပီး ရန္သူ႕ေထာင္ေခ်ာက္ထဲကို က်သြားတတ္ေလ့ရွိပါတယ္။
ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေတာ္လွန္ေရးဆင္ႏႊဲတယ္ဆိုတာ လမ္းေဘးမွာ အရက္မူးေနတဲ့ အရက္သမားႏွစ္ေယာက္ ရန္ျဖစ္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ တဘက္နဲ႕ တဘက္ အျပန္အလွန္ ခြပ္ေနၾကတာကို လက္ခုပ္လက္၀ါးတီးျပီး ထိုင္ေအာ္ေနရမယ့္ ၾကက္ပြဲလဲ မဟုတ္ပါဘူး။ မတရားမွဳေတြ ဥပေဒျဖစ္လာတာကို ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ၾကရင္း ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြဟာ ျပည္သူထဲကေန ေပၚေပါက္လာၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္သူလူထုဟာ ေတာ္လွန္ေရးဆိုတဲ့ ၾကာပန္းရဲ႕ ေရျပင္ျဖစ္ပါတယ္။ ေရျပင္မွာ ေသြးေရာင္လႊမ္းတာကို ရန္သူက လုပ္တာဆိုရင္ ဆန္႕က်င္မယ္၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားက လုပ္တာဆိုရင္ Justification လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ အေတြးအေခၚ၊ အျပဳအမူေတြဟာ ေတာ္လွန္ေရး ၾကာပန္းကို တစထက္တစ ညွိဳးႏြမ္းေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြသာ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြကို ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား အပါအ၀င္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတရပ္လံုးက ညီညီညြတ္ညြတ္ ကန္႕ကြက္ဆန္႕က်င္ၾကရ မွာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပေရးသားလိုက္ရပါတယ္။
ခင္မမမ်ိဳး (၂၇၊ ၄၊ ၂၀၁၀)
ရည္ညႊန္းကိုးကား။ ။
Lee Anderson, The Evil in Terrorists’ Minds, Chattanooga Times Free Press B7 (Dec. 3, 2002)
Robert Audi, On the Meaning and Justification of Violence, in Violence 87 (Jerome Schaffer ed., McKay 1971).
Albert Camus, The Rebel: An Essay on Man in Revolt 11 (Anthony Bower trans., Random H. 1956)
John Alan Cohan, Formulation of a State’s Response to Terrorism and State-Sponsored Terrorism, 14 Pace Intl. L. Rev. 77, 87 n. 48 (2002).
Robert Friedlander (ed.) Terrorism, Documents of International and Local Control (Dobbs Ferry, NY: Oceana Publications, 1979).
Bruce Hoffman, The Mind of the Terrorist: Perspectives from Social Psychology, in Essential Readings on Political Terrorism 62 (Harvey W. Kushner ed., Richard Altschuler & Assocs., Inc. 2002).
Margo Hammond, Writing on Sept. 11, St. Petersburg Times 4D (Sept. 8, 2002)
Kirk Kicklighter, Terrorist Mind Dark, but Not Unfathomable, Atlanta J.-Const. 7A (Sept. 13, 2001).
John Stuart Mill, The Contest in America, in Essays on Equality, Law, and Education XXI, 137 (John M. Robson ed., U. of Toronto Press 1984).
Maurice Tugwell, 'Revolutionary Propaganda and Possible Counter-Measures', Ph.D. Thesis, King's College, University of London, 1978.
Geraint Williams, J.S. Mill and Political Violence, 1 Utilitas 102, 103 (1989).
Paul Wilkinson, Political Terrorism 12–13 (Macmillan Press Ltd. 1974).
Paul Wikinson, 'Ethical Defence of Terrorism-Defending the Indefensible', Terrorism and Political Violence, 1 (1) (January 1989)
Robert Young, Revolutionary Terrorism, Crime and Morality, 4 Soc. Theory & Prac. 287, 297 (Fall 1977).
အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ားအား ဆန္႕က်င္ကန္႕ကြက္ၾကပါစို႕
Saturday, April 17, 2010
(၂၀၁၀) ခုႏွစ္၊ ဧျပီလ (၁၅) ရက္ေန႕။
ျမန္မာသၾကၤန္ အၾကတ္ေန႕။
သၾကၤန္အခါသမယ ဟူသည္ ျမန္မာ တမ်ိဳးသားလံုး၏ ေန႕ထူးရက္ျမတ္ အခ်ိန္အခါ သမယ။ ကုသိုလ္ေကာင္းမွဳမ်ား ျပဳၾကသည့္ ကာလ။ ကုန္ဆံုးခဲ့ေသာ တႏွစ္တာကာလ၏ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္လံုး ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ရမွဳမ်ား၊ အညစ္အေၾကးမ်ားကို သၾကၤန္ေရျဖင့္ ေဆးေၾကာၾကသည့္ကာလ။ ဒီလို အခါၾကီး၊ ရက္ၾကီးအခ်ိန္တြင္ ျပည္သူအမ်ား ေသေၾကပ်က္စီးျခင္း၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရျခင္းမ်ားကို ျဖစ္ပြားေစေသာ ဗံုးေပါက္ကြဲမွဳမ်ားကို ေပၚထြက္လာလိမ့္မည္ဟု မည္သူမွ် ၾကိဳတင္ထင္ျမင္ထားၾက လိမ့္မည္ မဟုတ္။ အိပ္မက္ပင္ မက္ဖူးၾကလိမ့္မည္ မဟုတ္။ သို႕ေပမယ့္ ဤအျဖစ္ဆိုးမ်ားက ျမန္မာ့ေျမေပၚတြင္ အမွန္တကယ္ပင္ ျဖစ္ပြားသြားခဲ့ပါသည္။ ၾကံဳေတြ႕ခံစားရသူမ်ားအတြက္ကား ေလာကငရဲတြင္းထဲ အရွင္လတ္လတ္ ေရာက္သြားခဲ့ၾကရသည္။ သတင္းၾကားသူအေပါင္းကလဲ နာက်င္ ေၾကကြဲ ခံစားၾကရသည္။
“ျမန္မာလူမ်ိဳးျဖစ္လာရတာ ၀႗္ေၾကြး ပါလာလို႕” ဟု အခ်ိဳ႕က ဆိုၾကဖူးသည္။ မ်ိဳးဆက္တခုျပီး တခု ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕စနစ္၊ ဖက္ဆစ္စနစ္၊ ျပည္တြင္းစစ္မီးႏွင့္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ အစရွိေသာ စနစ္ဆိုး အဖံုဖံုတို႕၏ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မွဳမ်ားကို ခံစားခဲ့ၾကရသည္။ ေမြးဖြားလာသည့္ အခ်ိန္မွစ၍ ေမြးရာပါ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားျဖစ္ေသာ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားခြင့္၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး အခြင့္အေရးမ်ားကို အျပည့္အ၀ မခံစားခဲ့ၾကရ။ အေၾကာက္တရားႏွင့္ ဖိႏွိပ္မွဳမ်ားအၾကားတြင္ လူ႕ဂုဏ္သိကၡာမ်ား ညွိဳးႏြမ္းခဲ့ၾကရသည္။ ဘ၀အနာဂတ္မ်ား ေပ်ာက္ဆံုးခဲ့ၾကရသည္။
အေျခအေနအမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ ျပည္ပသို႕ ေရာက္လာျပန္ေတာ့လဲ ႏွလံုးသားထဲတြင္ မိမိကိုယ္ကို ျမန္မာဟု ခံယူထားသည္ဆိုလွ်င္၊ ျပည္တြင္းတြင္ က်န္ခဲ့ေသာ ျမန္မာျပည္သူလူထုအား ေသြးသားရင္းခ်ာ ေမာင္ရင္းႏွမသဖြယ္ စိတ္ထဲ ရွိသည္ဆိုလွ်င္ အိပ္မက္ဆိုးမ်ား၊ စိတ္ဒဏ္ရာမ်ားက ျပီးဆံုးသြားမည္ မဟုတ္ေသး။ ေန႕စဥ္ႏွင့္အမွ် ၾကားေနရေသာ သတင္းဆိုးမ်ားက အိပ္စက္ နားေနခ်ိန္မ်ားကို ခိုးယူသြားတတ္ျပန္သည္။ ဘယ္ေနရာမွာ လူေတြကို ဖမ္းသြားျပန္ျပီ၊ ဘယ္မွာေတာ့ လူကို ရိုက္သတ္လိုက္ျပန္ျပီ၊ ဘယ္မွာေတာ့ ကေလးငယ္ေလးေတြ ဆာေလာင္မြတ္သိပ္မွဳဒဏ္ေၾကာင့္ ေသဆံုးရျပန္ျပီ၊ ဘယ္မွာေတာ့ ေတာင္းစားသူ ကေလးငယ္မ်ား ပိုမ်ားလာျပီ၊ ဘယ္ရြာက အမ်ိဳးသမီးေတြ မုဒိမ္းက်င့္ သတ္ျဖတ္ခံရျပန္ျပီ၊ ရြာ ဘယ္ႏွစ္ရြာ ဖ်က္ဆီးခံလိုက္ရျပန္ျပီ၊ ႏိုင္ငံေရး ဒုကၡသည္ေတြ ပိုမ်ားလာျပန္ျပီ အစရွိသည့္ သတင္းဆိုးမ်ားမွသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမွဳႏွဳန္းက မည္မွ်အထိ ျမင့္တက္ေနျပီ၊ တိုင္းျပည္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးက မည္မွ်အထိ ေနာက္က်က်န္ရစ္ေနသည္၊ သယံဇာတ အရင္းအျမစ္မ်ားက မည္မွ်အထိ လက္၀ါးၾကီးအုပ္ အရင္းရွင္မ်ား၏ လက္ထဲသို႕ ေရာက္ေနသည္၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ ကြာဟမွဳႏွုန္းက မည္မွ်အထိ ျမင့္မားေနသည္ အစရွိေသာ အစီရင္ခံစာမ်ား အထိ သတင္းဆိုးမ်ားက စံုပဲ စံုလြန္းလွသည္။
ႏိုင္ငံတိုင္း၊ ႏိုင္ငံတိုင္းတြင္ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး ျပႆနာမ်ိဳးစံု ရွိေနသည္ ဆိုေသာ္လည္း အာဏာရွင္စနစ္ဆိုး၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရား ပ်က္ယြင္းမွဳမ်ား၊ အားနည္းခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး အေဆာက္အအံုမ်ား အလံုးစံု ပ်က္စီးေနသည့္ ျမန္မာျပည္လို ႏိုင္ငံမ်ိဳးက ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ ႏိုင္ငံအနည္းငယ္သာ က်န္ရစ္ပါေတာ့သည္။ လူသားတေယာက္အျဖစ္ တကမၻာလံုးက လူအမ်ား ေတြ႕ၾကံဳေနရသည့္ ဒုကၡဆိုးမ်ားကို ခံစားနားလည္မိေသာ္လည္း ကိုယ္ခႏၶာထဲတြင္ လည္ပတ္စီးဆင္းေနေသာ ေသြးမ်ားက ျမန္မာေသြးျဖစ္သည္မို႕ ျမန္မာဆိုလွ်င္ေတာ့ ပိုမို ခံစားေနရသည္လား မသိ။ သတင္းဆိုးမ်ားက “ငါ့တိုင္းျပည္၊ ငါ့လူမ်ိဳးအတြက္ ငါဘာလုပ္ေပးရမလဲ” ဆိုေသာ စဥ္းစားေတြးေခၚခ်က္မ်ားကို စိတ္အစဥ္မွာ စြဲျမဲလာေအာင္ လွံဳေဆာ္လ်က္ရွိသည္ကေတာ့ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။
ျမန္မာတေယာက္အတြက္ ဒီလိုေန႕စဥ္ သတင္းဆိုးမ်ားႏွင့္ကလဲ မျပီးေသး။ ျမန္မာ့သမိုင္းကို ေသြးႏွင့္ ေရးခံထားရေသာ အျဖစ္ဆိုးၾကီးမ်ားကလဲ ရွိေသးသည္။ စာေရးသူ ျပည္ပသို႕ စတင္ေရာက္ရွိခ်ိန္က ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းကာလ။ ေရာက္ျပီး သိပ္ပင္မၾကာလိုက္ပါ။ တုန္လွဳပ္ဖြယ္ သတင္းဆိုးၾကီးတခုက ထြက္ေပၚလာေတာ့သည္။ ယဥ္ေက်းေသာ လူသားမ်ိဳးႏြယ္မ်ားဆီမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္ဆိုျခင္းကို မည္သို႕မွ်ပင္ ယံုစားစရာ မရွိ။ လက္နက္ဆို၍ အပ္တစင္းမွ်ပင္ ပါမသြားခဲ့ေသာ တရား၀င္ ႏိုင္ငံေရး ပါတီ တခု၏ ယာဥ္တန္းကို ေစာင့္ၾကိဳ တိုက္ခိုက္ျပီး လူအမ်ားကို ရိုက္ႏွက္ သတ္ျဖတ္သည္တဲ့။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို လမ္းမေပၚတြင္ပင္ မုဒိမ္းက်င့္ သတ္ျဖတ္သည္တဲ့။ ဒီလို လုပ္ရပ္မ်ိဳးကို ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက ဦးေဆာင္ျပီး လက္သပ္ေမြးထားေသာ အရိုးအရင္း ကိုက္ရသူမ်ားက အကြက္ခ် စီမံ က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကသည္တဲ့။ သတ္ျဖတ္သူမ်ားကို အေရးမယူပဲ အၾကမ္းဖက္ သတ္ျဖတ္မွဳမ်ား၏ သားေကာင္မ်ားဘ၀ က်ေရာက္ျပီး အသက္မေသ က်န္ရစ္ခဲ့သူမ်ားကို ေထာင္ခ်ပစ္သည္တဲ့။ ၂၁ ရာစုသစ္၏ တိုးတက္ေသာ လူ႕သမိုင္း ယဥ္ေက်းမွဳကို ျမန္မာႏိုင္ငံက ေခတ္ေနာက္ျပန္ဆြဲ ျပလိုက္ေလေတာ့သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရကိုယ္တိုင္ ဦးေဆာင္က်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ အၾကမ္းဖက္မွဳ ျပယုဂ္ တခု။ ျပည္တြင္းျပည္ပ ျမန္မာတမ်ိဳးသားလံုး၏ ႏွလံုးသားထဲတြင္ က်န္ရစ္ခဲ့ေသာ စိတ္ဒဏ္ရာၾကီး တခု။
ဤမွ်ႏွင့္ကား မျပီးေသး။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ေရာက္ျပန္ေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ ႏိုင္ငံဆိုသည့္ အခ်က္ကိုမွ မေထာက္။ တိုင္းျပည္ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ဆုေတာင္းေမတၱာပို႕ လွည့္လည္ၾကေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားကို လူအမ်ား ျမင္ကြင္း လမ္းမ်ားေပၚတြင္ပင္ ရက္ရက္စက္စက္ ရိုက္ႏွက္ သတ္ျဖတ္လိုက္ၾကျပန္သည္။ ျမန္မာျပည္သူမ်ားသာမက တကမၻာလံုး တုန္လွဳပ္သြားခဲ့ၾကရသည္။ ကမၻာ့လူသမိုင္းကို အရုပ္ဆိုး အက်ည္းတန္ေစခဲ့သည္။ ဒီျမင္ကြင္းမ်ားကို ၾကည့္ရင္း လက္သီးဆုပ္ မ်က္ရည္က်ခဲ့ၾကရေသာ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား တကမၻာလံုးတြင္ မည္မွ် ရွိခဲ့ေလသနည္း။ မည္မွ် ယူက်ံဳး မရ ျဖစ္ၾကရမည္နည္း။ မည္သို႕ပဲျဖစ္ေစ ဤမွ်ၾကီးမားေသာ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳၾကီးကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားသြားခဲ့ျပန္ပါသည္။
ဤမွ်ႏွင့္ ျပီးျပီလားဆိုေတာ့လဲ မျပီးေသးျပန္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ နာဂစ္မုန္တိုင္းေၾကာင့္ သန္းႏွင့္ခ်ီေသာ ျပည္သူအမ်ား ဒုကၡေရာက္ေနၾကခ်ိန္တြင္ ႏိုင္ငံတကာ ကူညီေထာက္ပံ့မွဳမ်ားကို ျငင္းဆန္ျပီး လူအမ်ား ပိုမို အတိဒုကၡေရာက္ေစေသာ ရာဇ၀တ္မွဳၾကီးကို ကမၻာသိပင္ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း က်ဴးလြန္ျပလိုက္ျပန္ပါေတာ့သည္။ အေလာင္းမ်ားက ပ်ံ႕က်ဲေနသည္။ မေနႏိုင္သည့္ လူမွဳေရး စိတ္ရွိသူမ်ားက ကူညီဖို႕ ၾကိဳးစားသည္။ သတင္းသမားမ်ားက သတင္းယူသည္။ ဒါကိုပင္ မနာလို မရွဳစိမ့္ႏိုင္။ အေလာင္းမ်ားကို ေျမျမွဳပ္သျဂိဳလ္ေပးသူမ်ားကို ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်သည္။ သတင္းသမားမ်ားကို ဖမ္းဆီးသည္။ ရပ္သိရြာသိ၊ ကမၻာသိ က်ဴးလြန္လိုက္သည့္ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ား။
ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရဟူသည္ ျပည္သူအမ်ား၏ အသက္အိုးအိမ္ စည္းစိမ္ကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ အဓိက တာ၀န္ရွိသည့္ အဖြဲ႕ျဖစ္သည္။ သို႕ေပမယ့္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရကိုယ္တိုင္က အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ားကို စိတ္ပါလက္ပါ က်ဴးလြန္ေနသည့္အခါ ျပည္သူအမ်ားမွာ ေတာင္ေျပးေျမာက္ေျပး ျဖစ္ေနၾကရေတာ့သည္။ လူဆိုသည္က သံေယာဇဥ္ေႏွာင္ထံုးမ်ားႏွင့္ အသက္ရွင္ ရပ္တည္ေနၾကသူမ်ား။ ေမြးဖြားရာ အမိေျမကို မဆိုထားႏွင့္။ ေနထိုင္ၾကီးျပင္းခဲ့ရာ မိသားစု အိမ္ေလးကိုပင္ သံေယာဇဥ္တြယ္တတ္ၾကသည္။ ေရေျမရပ္ျခားတြင္ “အေမ့အိမ္” ဆိုေသာ သီခ်င္းသံေလးကို ၾကားလွ်င္ ငိုင္သြားတတ္သူမ်ားၾကီးသာ။ ဤမွ်အထိ သံေယာဇဥ္ၾကီးတတ္ၾကပါသည္။ အမိျမန္မာျပည္ဆိုလွ်င္ေတာ့ ပိုဆိုးသည္ေပါ့။
ျပီးေတာ့ ျမန္မာ့ေျမ၊ ျမန္မာ့ေရကိုကလဲ သံေယာဇဥ္ေလးမ်ားကို ျဖစ္ထြန္းေစတတ္သည္လား မသိ။ လြန္ခဲ့ေသာ ေလးႏွစ္ခန္႕က ၾသစၾတီးယား မွ ထုတ္ေ၀ေသာ မဂၢဇင္းေလးတခုတြင္ ရွမ္းေမာေျမကို လြမ္းဆြတ္သည့္ စာေလး တပုဒ္ေရးခဲ့ဖူးသည္။ ဒါကို ကေနဒါတြင္ ေနထိုင္ေသာ အသက္ ကိုးဆယ္အဖြားအို တေယာက္က ဖတ္မိျပီး အယ္ဒီတာမွ တဆင့္ စာေရးသူဆီ ဆက္သြယ္လာသည္။ သူက ဆယ့္ေလးႏွစ္အထိ ကေလာတြင္ ေနခဲ့ဖူးသည္တဲ့။ မိတ္ဆက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ေနာက္ပိုင္းခင္မင္ရင္းႏွီးသြားေတာ့ ျမန္မာျပည္ကို သူမည္မွ် သံေယာဇဥ္ရွိေၾကာင္း၊ စစ္အစိုးရ ျပဳတ္က်မွ သြားလည္မည္ဆိုျပီး ေစာင့္ေနသည္မွာ ၾကာျပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ သူ႕အသက္ရွင္ေနတုန္းမွာ ေရာက္ခ်င္ေသးေၾကာင္း ေျပာသည္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးပင္ မဆိုထားႏွင့္။ ျမန္မာျပည္တြင္ ေခတၱ ေနခဲ့ဖူးသူေတာင္မွ အာဏာရွင္စနစ္ဆိုးအေၾကာင္းကို နားလည္သည္။ ကန္႕ကြက္ဆန္႕က်င္သည္ ဆိုသည့္အခ်က္ကို အသက္ ကိုးဆယ္အရြယ္ လူမ်ိဳးျခား အဖြားအိုတေယာက္ထံမွ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိခဲ့ရေသာအသိ။ ထိုစဥ္က “ျမန္မာျပည္မွာ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ ခ်ဳပ္ျငိမ္းရင္ ကိုယ္တိုင္အလည္လာေခၚမယ္” လို႕ ကတိေပးခဲ့ဖူးသည္။ သူေစာင့္ေနမည္တဲ့။ ေျပာသလိုပင္ အဖြား “ကက္သရင္း” တေယာက္ အခုထိ ေစာင့္ေနဆဲပါ။ ျမန္မာျပည္ကား ဤမွ်အထိ လူ႕ႏွလံုးစိတ္အာရံုကို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္စြမ္း ရွိပါသည္။
ျမန္မာတမ်ိဳးသားလံုးကို အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ား၊ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မွဳမ်ား၊ အႏိုင္က်င့္ေစာ္ကား သတ္ျဖတ္မွဳမ်ားမွ ကင္းေ၀းေစခ်င္သည္မွာ အဖြားကက္သရင္းတို႕လို ကမၻာ့ျပည္သူမ်ားအပါအ၀င္ ျမန္မာလူမ်ိဳးအားလံုး၏ စိတ္ဆႏၵ။ ဒီစိတ္ဆႏၵေတြက ျပည္တြင္းတြင္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ဆိုးဒဏ္ကို ခံစားေနၾကရသည့္ အလုပ္သမား၊ လယ္သမား၊ ေက်ာင္းသား၊ ရဟန္းသံဃာ၊ အသိပညာရွင္၊ အတတ္ပညာရွင္၊ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳး ေခါင္းေဆာင္မ်ား အားလံုး၏ ရင္ထဲတြင္ ကိန္း၀ပ္ေနပါသည္။ အေျခအေနအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ျပည္ပတြင္ အေျခစိုက္ ေနထိုင္ေနၾကရသည့္ ျမန္မာလူမ်ိဳး အလုပ္သမား၊ ေက်ာင္းသား၊ အသိပညာရွင္၊ အတတ္ပညာရွင္မ်ား၏ ႏွလံုးသားထဲတြင္လည္း ျဖစ္တည္ေနပါသည္။ အာဏာရွင္မ်ား၏ လက္ကိုင္တုတ္မ်ား အႏၱရာယ္ေၾကာင့္ ေျပးလႊားပုန္းေအာင္းရင္း အနာဂတ္မဲ့ေနၾကရေသာ Internally Displaced Persons (IDP) လူဦးေရ တသန္းေက်ာ္၏ ရင္ထဲက ဆႏၵမွန္လဲ ျဖစ္ပါသည္။
သို႕ေပမယ့္ ဤဆႏၵမွန္မ်ား ျပည့္၀လာမည့္ ေရႊေရာင္ေန႕ရက္မ်ားႏွင့္ကား ေ၀းကြာေနၾကရဆဲ။ ေ၀းကြာေနရံုတင္မက ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရမွ ျပည္သူလူထုအေပၚ က်ဴးလြန္သည့္ အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ား အပါအ၀င္ အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ား၏ အႏၱရာယ္မ်ားကလဲ လူထု၏ စိတ္ႏွလံုးကို ေျခာက္လွန္႕ေနၾကဆဲ။
ခုလဲ- ထြက္ေပၚလာျပန္ပါျပီ။ ျမန္မာ့ရိုးရာ အခါသၾကၤန္ကာလမွာ ေပၚထြက္လာသည့္ ဗံုးသံမ်ား။ ဗံုးသံမ်ား၏ ေနာက္မွာ ေသနတ္သံမ်ား ေပၚထြက္လာဦးမည္လား။ စိုးရိမ္ဖြယ္ အလြန္ပင္ ေကာင္းေနပါျပီ။ ဤ အၾကမ္းဖက္မွဳႏွင့္ ပတ္သက္၍ အျပန္အလွန္ စြပ္စြဲမွဳမ်ားႏွင့္ ေျပာဆို ျငင္းခုန္မွဳမ်ားက ေတာမီးပမာ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေပၚထြက္ေနပါသည္။ ေပၚထြက္လာေသာ အသံမ်ား၏ ရွစ္ဆယ္ရာခိုင္ႏွုန္းကေတာ့ ဒါကို စစ္အာဏာရွင္အစိုးရ၏ ႏိုင္ငံေတာ္ အၾကမ္းဖက္မွဳ ပံုစံသစ္ တခုအေနျဖင့္ ေကာက္ခ်က္ခ် သတ္မွတ္ၾကပါသည္။ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္ဖြယ္ ႏိုင္ငံေရး အက်ပ္အတည္းမ်ားကလဲ အာဏာရွင္ အစိုးရတြင္ ျဖစ္ေပၚေနပါသည္။
အာဏာရွင္ အစိုးရက သူတို႕အလိုက် စိတ္တိုင္းက်ေရးဆြဲျပီး အတင္းအၾကပ္ အတည္ျပဳထားသည့္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ကိုင္စြဲကာ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပဖို႕ ျပင္ဆင္သည္။ သို႕ရာတြင္ ဤ ျပင္ဆင္ခ်က္က ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳ (democratic transitions) ကို ဦးတည္ျခင္း မဟုတ္ပဲ ေရြးေကာက္ခံအာဏာရွင္စနစ္ (electoral authoritarianism) ထြန္းကားလာေစေရးကို သာ ဦးတည္ေနသည္။ ဒါကို သိျမင္ေသာ တပ္ဦးႏိုင္ငံေရးပါတီက ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ရန္ ႏိုင္ငံေရးပါတီအျဖစ္ မွတ္ပံုတင္ျခင္းကို ျငင္းဆန္ထားသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အနာဂတ္ႏိုင္ငံေရး အေျခအေနကို မွန္မွန္ကန္ကန္ အကဲျဖတ္ႏိုင္ေသာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳး ေခါင္းေဆာင္မ်ားကလဲ သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းအလိုက္ စစ္အာဏာရွင္တို႕၏ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ ဖြဲ႕စည္းေရး၊ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ေရး စီမံခ်က္မ်ားကို ျငင္းဆန္ထားသည္။ သို႕ျဖစ္ရာ အာဏာရွင္ အစိုးရမွာ အရူးမီး၀ိုင္းသလို ဒုကၡေရာက္ေနသည္။ ႏိုင္ငံတကာ အသိအမွတ္ျပဳမွဳကို လိုခ်င္၍ ဒီမိုကေရစီ အမည္ခံထားသည့္ ေရြးေကာက္ခံ အာဏာရွင္စနစ္ကို မလိမ့္တပတ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ၾကိဳးပမ္းကာမွ “မခိုးမီက လူမိ” သည့္ အေျခအေနကို ဆိုက္ေနသည္။
ဤအေျခအေနမ်ိဳးတြင္ တပ္ဦးႏိုင္ငံ ေရး ပါတီ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ေျဗာင္သြားဖမ္းလို႕ကလဲ မရ၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ေသနတ္သံသြားေပးလို႕ကလဲ မရ။ လူထုက လက္ခံမည္မဟုတ္။ ယင္းအတြက္ လူထု၏ စိတ္အာရံုကို လွည့္စားရန္ႏွင့္ လူထု ေလးစားေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို လူထုႏွင့္ ခြဲထုတ္ရန္ အေျခအေနၾကီးတခု ဖန္တီးဖို႕ ယင္းတို႕အတြက္ လိုအပ္ေနသည္။ ဒီအတြက္ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မွဳမ်ားကို လူအမ်ားစုေ၀းသြားလာတတ္ေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ဖန္တီးလိုက္ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ ယင္းသို႕ လုပ္လိုက္ျခင္းျဖင့္ ၄င္းတို႕ ပစ္မွတ္ထားေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး တက္ၾကြလွဳပ္ရွားသူမ်ားကို အေၾကာင္းျပ ဖမ္းဆီးႏိုင္သည္။ (သို႕မဟုတ္) တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ားကို စစ္ဆင္ေရးမ်ားျဖင့္ စတင္တိုက္ခိုက္ႏိုင္လာသည္။ စစ္ေရးေလ့လာသူမ်ားက ဤသို႕ေသာ မဟာဗ်ဴဟာကို (Winning the Hearts and Minds of People) ဟု ေခၚတြင္ သံုးစြဲေလ့ရွိျပီး၊ ဤမဟာဗ်ဴဟာကို အာဏာရွင္ အစိုးရမ်ားက တလြဲဆံပင္ေကာင္း အသံုးခ်တတ္ေလ့ရွိသည္။ ဤသည္ကား သံုးသပ္ခ်က္သာျဖစ္သည္။ စြပ္စြဲခ်က္မဟုတ္။
အခ်ိဳ႕ကလည္း ဤျဖစ္ရပ္ကို ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား လက္ခ်က္ဟု ဆိုၾကသည္။ လူထုေတာ္လွန္ေရးဆိုသည္မွာ လူထုထဲတြင္ တပ္ေဖ်ာက္ျပီး၊ လူထုႏွင့္ တသားတည္းရွိမွသာ ေအာင္ျမင္သည္။ လူထုႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရး အဆက္ျပတ္လို႕ မျဖစ္။ ေတာ္လွန္ေရးသမား တေယာက္အတြက္ ျပည္သူလူထုသည္သာ အဖ၊ ျပည္သူလူထုသည္သာ အမိျဖစ္သည္။ လူထုက လက္ခံေနသေရြ႕ကာလပတ္လံုး အာဏာရွင္အစိုးရက အသိအမွတ္ျပဳသည္ ျဖစ္ေစ၊ မျပဳသည္ျဖစ္ေစ ေတာ္လွန္ေရး ရွိေနမည္ျဖစ္သည္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားက လူထု၏ ဒုကၡဆင္းရဲကို ေတြ႕ျမင္ျပီး လူထုၾကီးေရွ႕က မားမားမတ္မတ္ရပ္တည္ကာ အာဏာရွင္ကို ဆန္႕က်င္သည္။ လူထုၾကီးကလဲ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားကို ေငြအား၊ လူအား၊ စိတ္ဓာတ္အင္အားျဖင့္ ပံ့ပိုးသည္။ အျပန္အလွန္ အမွီသဟဲ ျပဳေနၾကသည္ ျဖစ္သည္။
အဆိုပါ အမီွသဟဲ ျပဳေနသည့္ ေတာ္လွန္ေရးသေဘာသဘာ၀ကို စိတ္ေပါ့သြမ္း ရူးသြပ္ေနျခင္း မရွိသည့္ ေတာ္လွန္ေရးသမား တိုင္း နားလည္သည္။ အာဏာရွင္ လက္ကိုင္တုတ္မ်ားက အမိအဖႏွင့္တူေသာ ျပည္သူလူထုၾကီး၏ ထမင္းေက်ြးေသာ လက္ကို ျပန္ကိုက္တတ္ေပမယ့္ စစ္မွန္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားတြင္ ဤသို႕ ကိုက္ေလ့ကိုက္ထ ထံုးစံမရွိ။ သို႕ေပမယ့္ အထက္တြင္ ဆိုထားသလို ျပည္သူလူထုကို အသံုးခ် အျမတ္ထုတ္လိုေသာ စိတ္ေပါ့သြမ္း ရူးသြပ္သူမ်ားလဲ မရွိဘူးဟု မဆိုႏိုင္။ ဤကား သံုးသပ္ခ်က္သာ ျဖစ္သည္။ စြပ္စြဲခ်က္ မဟုတ္။
မည္သို႕ဆိုေစ အျပန္အလွန္ စြပ္စြဲေနရံုႏွင့္လဲ ျပီးမည္မဟုတ္။ ဟိုထင္၊ ဒီထင္ ထင္ေၾကးမ်ား ေပးေနၾကရံုႏွင့္လဲ ျပီးမည့္ အရာ မဟုတ္။ ေအာက္တန္းက်ေသာ၊ လူမဆန္ေသာ လုပ္ရပ္မ်ားကို ျပဳလုပ္သူမ်ားအတြက္ကေတာ့ ဘယ္သူသိသိ၊ မသိသိ၊ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ အသိဆံုးပင္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ သံသရာ အဆက္ဆက္တြင္ တူေသာအက်ိဳးကို ခံစားၾကရေပလိမ့္မည္။
လက္ရွိတြင္ ျမန္မာတမ်ိဳးသားလံုးအတြက္ အေရးၾကီးသည့္ စဥ္းစားမွဳကား “ႏိုင္ငံေတာ္ အၾကမ္းဖက္မွဳအပါအ၀င္ ယခု အျဖစ္ဆိုးကဲ့သို႕ေသာ အၾကမ္းဖက္မွဳ သတင္းဆိုးမ်ားကို မည္မွ်အထိ ခံႏိုင္ရည္ရွိရွိ ဆက္လက္ နားဆင္လိုေနၾကေသးသနည္း” ဆိုသည္ပင္ ျဖစ္သည္။ ဘယ္သူလုပ္သည္ဆိုသည္ထက္ ဘာေၾကာင့္ ဒီလို ျဖစ္ရသည္ဆိုသည္ကို ေဖာက္ထြက္ ေတြးေတာၾကဖို႕ လိုအပ္လာျပီျဖစ္သည္။ ျပႆနာ အရင္းခံမွာ ႏိုင္ငံေရး မတည္ျငိမ္မွဳပင္ ျဖစ္သည္။ သို႕ဆိုလွ်င္ ဤသို႕ေသာ ႏိုင္ငံေရး မတည္ျငိမ္မွဳမွာ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ရသနည္း။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ဆိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ေနရျခင္း ပင္ျဖစ္သည္။ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ မရွိသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ေကာ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မွဳမ်ား မရွိဖူးလားလို႕ ေမးလိုသူက ေမးလိုေပလိမ့္မည္။ ရွိသည္ဟုပင္ ေျဖရေပမည္။
သို႕ေပမယ့္ အၾကမ္းဖက္မွဳ အသြင္သ႑ာန္ပံုစံမ်ားက ကြဲျပားျခားနားသည္။ လြတ္လပ္မွဳ၊ တရားမွ်တမွဳႏွင့္ အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရး အေပၚတြင္ အေျခတည္ထားေသာ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ က်င့္သံုးေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရမွ က်ဴးလြန္သည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ အၾကမ္းဖက္မွဳ (state terrorism) အမ်ိဳးအစားမ်ား မရွိသေလာက္ရွားသည္။ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ေပၚထြက္လာႏိုင္ေသာ အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ား နည္းပါးသည္။ဘာသာေရး၊ ႏိုင္ငံေရး အစြန္းေရာက္ အဖြဲ႕မ်ားျဖစ္ေသာ Transnational actors မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားရေသာ အၾကမ္းဖက္မွဳ အႏၱရာယ္မွ လြဲလွ်င္ အျခားေသာ အၾကမ္းဖက္မွဳ အမ်ိဳးအစားမ်ား၏ အႏၱရာယ္ကို ၾကံဳေတြ႕ရမွဳ နည္းပါးသည္။ ျဖစ္ပြားမွဳကို ထိန္းခ်ဳပ္ကာကြယ္ႏိုင္သည့္ နည္းလမ္းမ်ားက လည္း ႏိုင္ငံေရး တည္ျငိမ္မွဳေၾကာင့္ ပိုမို ထိေရာက္သည္။ လူထုႏွင့္ အစိုးရအၾကားတြင္ ရွင္းလင္းေသာ ဆက္ဆံေရး ရွိျခင္းေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားကို ျပည္သူလူထု၊ လံုျခံဳေရး တာ၀န္ရွိသူမ်ားႏွင့္ အစိုးရ သံုးဦးသံုးဖလွယ္ ပူးတြဲ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ကား ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရကိုယ္တိုင္က အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ားကို က်ဴးလြန္ေနသျဖင့္ အၾကမ္းဖက္မွဳ ႏွိမ္နင္းေရးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ မည္သို႕မွ ပူးတြဲအေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္မည္မဟုတ္ေပ။
သို႕ျဖစ္ရာ “ေရႊသမင္ဘယ္ကထြက္၊ မင္းၾကီးတာကထြက္” ဆိုသကဲ့သို႕ အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ား၏ ျမစ္ဖ်ားခံရာသည္ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ဆိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားေနေသာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး မတည္ျငိမ္မွဳ ျပႆနာမ်ားသာလွ်င္ ျဖစ္ေတာ့သည္။ အဆိုပါ ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းရန္ကလည္း စစ္အာဏာရွင္စနစ္ဆိုး ခ်ဳပ္ျငိမ္းရန္ လုပ္ေဆာင္ရံုမွ တပါး အျခားနည္းလမ္းက မရွိ။ အုတ္ျမစ္ မခိုင္၍ ယိုင္ေနေသာ အေဆာက္အအံုကို ဟိုနားနည္းနည္း၊ ဒီနားနည္းနည္း ျပဳျပင္ျပီး ေရရွည္တည္တံ့ ခိုင္ျမဲေအာင္ ျပဳလုပ္၍ မရပါ။ လိုအပ္လွ်င္ အေဆာက္အအံု တခုလံုးကို ျဖိဳခ်ျပီး အုတ္ျမစ္ အသစ္ ခ်တန္လွ်င္ ခ်ရေပလိမ့္မည္။
သို႕ပါ၍ ျပည္တြင္းျပည္ပ ျမန္မာတမ်ိဳးသားလံုး အတူတကြ လက္တြဲကာ “ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳ အပါအ၀င္ အၾကမ္းဖက္မွဳ သ႑ာန္မ်ိဳးစံု အား ဆန္႕က်င္ကန္႕ကြက္၍၊ ျခစား ယိုယြင္းေနေသာ စစ္အာဏာရွင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားၾကီးကို ျဖိဳလွဲကာ၊ လူသားလံုျခံဳေရး (Human Security) ႏွင့္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း လံုျခံဳေရး (Society Security) ကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္ေသာ ျမန္မာ့ လူေဘာင္သစ္ကို တည္ေဆာက္ၾကပါစို႕” ဟု တိုက္တြန္း ေရးသား လိုက္ရေပသည္။
ခင္မမမ်ိဳး (၁၆၊ ၄၊ ၂၀၁၀)
(စာေရးသူသည္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ၊ Aberdeen တကၠသိုလ္၊ ဘုရင့္ေကာလိပ္မွ ႏိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒအထူးျပဳ ေဘာဂေဗဒ မဟာ၀ိဇၨာဘြဲ႕၊ စစ္မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရးပညာ မဟာသိပၸံဘြဲ႕မ်ား ရရွိထားၿပီး၊ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ ႏိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ ရာဇ၀တ္မႈႏွိမ္နင္းေရး၊ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ဆိုင္ရာ ေလ့လာသူ သုေတသီတဦး ျဖစ္ပါသည္။ ႏိုင္ငံတကာ ေလ့လာေရးအသင္းၾကီး၏ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရး (SIG) အဖြဲ႕၀င္ျဖစ္ျပီး၊ လက္ရွိတြင္ အၾကမ္းဖက္မွဳႏွိမ္နင္းတိုက္ဖ်က္ေရးဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာ အင္စတီက်ဴတခုမွ အၾကမ္းဖက္မွဳ တိုက္ဖ်က္ေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ သုေတသနစာတမ္းမ်ား ေလ့လာေရးသားျခင္းႏွင့္ သင္ၾကားေရး တာ၀န္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ေနပါသည္။)
အေျခအျမစ္ မခိုင္လံုေသာ သတင္းမ်ားအား တုန္႕ျပန္ခ်က္
Thursday, April 15, 2010
ရက္စြဲ။ ။ ဧျပီလ (၁၅) ရက္၊ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္
အေျခအျမစ္ မခိုင္လံုေသာ သတင္းမ်ားအား တုန္႕ျပန္ခ်က္
(၁) ရန္ကုန္ျမိဳ႕၊ ကရ၀ိတ္အနီး ကန္ေတာ္ၾကီးေစာင္း ေရကစားမ႑ပ္တြင္ ဗံုးမ်ား ေပါက္ကြဲျပီး လူအမ်ားေသေၾက ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရမွဳႏွင့္ ပတ္သက္၍ Aung Zaw အမည္ခံသူ မွ
(၂) အထက္ပါ သတင္းအခ်က္အလက္တြင္ ပါ၀င္ေသာ ျပည္ပ အေျခစိုက္ NCUM ဆိုသည္မွာ မွန္ကန္ျခင္း မရွိပါ။ ျမန္မာအမည္ျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုအမ်ိဳးသားေကာင္စီ- ျမန္မာႏိုင္ငံ ဟု အမည္တြင္ေသာ National Council of the Union of Myanmar (NCUM) အဖြဲ႕အစည္းသည္ ျပည္တြင္းအေျခစိုက္ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ျပီး၊ ျပည္ပတြင္ အလုပ္မွဳေဆာင္အဖြဲ႕ငယ္သာ ထားရွိသည့္ အဖြဲ႕ျဖစ္သည္။
(၃) NCUM အဖြဲ႕ စတင္ ေပၚေပါက္လာခ်ိန္မွစတင္၍ အဖြဲ႕အစည္း၏ Manifesto ကို ေၾကျငာထားခဲ့ရာတြင္ ဥေယ်ာဇဥ္၌ “မည္သို႕ေသာ အၾကမ္းဖက္မွဳႏွင့္ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မွဳ သ႑ာန္မ်ိဳးစံုကိုမဆို ကန္႕ကြက္ဆန္႕က်င္သည္” ဟု ပါရွိျပီး ျဖစ္ရာ အၾကမ္းဖက္မွဳကို ဆန္႕က်င္ေသာ အဖြဲ႕အစည္း၏ ရပ္တည္ခ်က္မွာ ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း ရွင္းလင္းလ်က္ရွိသည္။
(၄) ကိုေအာင္ေဇာ္၏ စြပ္စြဲခ်က္တြင္ ပါ၀င္ေသာ အခ်က္ျဖစ္သည့္ ေဖာက္ခြဲေရးသမား (၅) ဦးဆိုသည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ မိမိတို႕ အဖြဲ႕အစည္းသည္ ျပည္သူမ်ား၏ အသက္အိုးအိမ္စည္းစိမ္ကို ထိခိုက္ေစတတ္ေသာ ေဖာက္ခြဲေရးႏွင့္ အၾကမ္းဖက္ေရးကို ဆန္႕က်င္သည့္ အဖြဲ႕ျဖစ္သျဖင့္ မည္သည့္ ေဖာက္ခြဲေရးသမားမ်ား ကိုမွ ေလ့က်င့္သင္တန္းေပးျခင္းႏွင့္ ျပည္တြင္းသို႕ ေစလႊတ္ျခင္းမ်ား မရွိေၾကာင္း အခိုင္အမာ ေျပာၾကားလိုသည္။
(၅) ထို႕အျပင္ ကိုေအာင္ေဇာ္၏ စြပ္စြဲခ်က္အား ကိုးကားထားေသာ မဲေဆာက္ႏိုင္ငံေရး အသိုင္းအ၀ိုင္းဆိုသည္မွာ မည္သူမည္၀ါဟု သတင္းအျပည့္အစံု ေဖာ္ျပထားျခင္း မရွိသျဖင့္ အေျခအျမစ္ မရွိေသာ ေကာလဟလ သတင္း တရပ္သာ ျဖစ္သည္။
(၆) သို႕ျဖစ္ရာ အေျခအျမစ္ မရွိေသာ ေကာလဟလ သတင္းမ်ားကို အေျခခံ၍ အြန္လိုင္းေပၚတြင္ သတင္းမ်ားျဖန္႕ေ၀ေသာ ကိုေအာင္ေဇာ္ အမည္ခံသူ၏ လုပ္ရပ္သည္ မိမိတို႕အဖြဲ႕အစည္း၏ ႏိုင္ငံေရး ရပ္တည္ခ်က္ႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာကို တိုက္ရိုက္ထိပါး ေစာ္ကားျခင္းျဖစ္သည္။ အေျခအျမစ္မရွိေသာ သတင္းမ်ားျဖင့္ လူပုဂၢိဳလ္ကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ အဖြဲ႕အစည္းတရပ္ကိုေသာ္လည္းေကာင္း စြပ္စြဲမွဳမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ အေရးယူ တရားစြဲဆိုႏိုင္ေသာ ျပစ္မွဳမ်ား ျဖစ္သျဖင့္ ရပ္တန္းက ရပ္ရန္ႏွင့္ မိမိတို႕အဖြဲ႕အစည္းသည္ ႏိုင္ငံေရးရပ္တည္ခ်က္ႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္ေစာ္ကားလာသည့္ မည္သို႕ေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ိဳးကိုမဆို လက္ခံမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း အသိေပး အေၾကာင္းၾကားအပ္ပါသည္။
ေရႊစင္ထြန္း
ျပည္ပတာ၀န္ခံကိုယ္စားလွယ္
ျပည္ေထာင္စုအမ်ိဳးသားေကာင္စီ (ျမန္မာႏိုင္ငံ)
Tel: (+1) 301-523-9292
ခင္မမမ်ိဳး
ညႊန္ၾကားေရးမွဴး (မဟာဗ်ဴဟာႏွင့္ မူ၀ါဒေရးရာဌာန)
ျပည္ေထာင္စုအမ်ိဳးသားေကာင္စီ (ျမန္မာႏိုင္ငံ)
Tel: (+44) 778-406-3636
www.ncum.info
Strategic Interaction အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း
Sunday, April 11, 2010
အင္အားၾကီးသူမ်ားႏွင့္ အင္အားနည္းသူတို႕ ယွဥ္ျပိဳင္ၾကရာတြင္ အင္အားၾကီးသူကသာ အႏိုင္ရမည္ဟု လူအမ်ားက ထင္တတ္ၾကသည္။ သို႕ရာတြင္ အႏိုင္အရွံဳးဆိုသည္မွာ အင္အားတခုတည္းအေပၚတြင္ တည္မွီသည္မဟုတ္။ ႏွစ္ဘက္ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ Strategic Interaction ေပၚတြင္ မူတည္သည္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္အား ဆန္႕က်င္ေတာ္လွန္ၾကရာတြင္ အာဏာရွင္ႏွင့္ ေဒါက္တိုင္မ်ားကို အားၾကီးသူ (strong actor) ဟု သတ္မွတ္၍ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားဘက္မွ အားနည္းသူ (weak actor) အျဖစ္သတ္မွတ္ျပီးမွသာ တိုက္ပြဲ၀င္ နည္းပရိယာယ္မ်ားကို မွန္မွန္ကန္ကန္ သံုးသပ္ခ်မွတ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
အခ်ိဳ႕ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားက အဆိုပါ သတ္မွတ္ခ်က္ကို လက္ခံလိုျခင္း မရွိၾက။ အင္အားၾကီးသူဘက္က စစ္တပ္၊ ရဲ အပါအ၀င္ ေဒါက္တိုင္မ်ား ရွိသကဲ့သို႕ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား ဘက္တြင္လည္း လူထုအင္အား အလိုလို ရွိေနျပီးသား ျဖစ္၍ အားနည္းသည့္ ဘက္ဟု သတ္မွတ္စရာ မလိုဟုဆိုတတ္ၾကသည္။ သို႕ေပမယ့္ လူထုႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရး တသားတည္း ရွိရန္ ကနဦးစည္းရံုးမွဳမ်ား ျပဳလုပ္ထားရသည္ကို အမွတ္တမဲ့ ေနမိတတ္ရာ လွဳပ္ရွားမွဳမ်ားေပၚထြက္လာခ်ိန္တြင္မွ ေတာ္လွန္ေရးသမား မ်ားကသာ ေရွ႕ကၽြံျပီး လိုအပ္သည္ထက္ ပိုမိုဆံုးရွံဳးနစ္နာမွဳမ်ား ျဖစ္လာတတ္ေလသည္။ ေတာ္လွန္ေရး သေဘာသဘာ၀၊ ရန္သူ႕အင္အား၊ မိမိအင္အား၊ ရန္သူ႕ပရိယာယ္၊ မိမိပရိယာယ္ မ်ားကို မတြက္ပဲ စိတ္ထဲေပၚရာ ထလုပ္ေနတတ္ေသာ စိတ္ကူးယဥ္ေတာ္လွန္ေရးသမား ေခါင္းေဆာင္မ်ားေၾကာင့္ မဆံုးရွံဳးသင့္ပဲ ဆံုးရွံဳးသြားခဲ့ရေသာ ေတာ္လွန္ေရးမ်ား ကမၻာတ၀ွမ္းတြင္ အေျမာက္အျမား ရွိပါသည္။ အေျခအေနႏွင့္ အခ်ိန္အခါ၊ လူထု၏ ေတာ္လွန္ေရး ေရခ်ိန္ အနိမ့္အျမင့္ကို ထည့္သြင္းမစဥ္းစားတတ္ေသာ သူမ်ားသည္ သူရဲေကာင္းျဖစ္တတ္ေသာ္လည္း ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းျဖစ္ေလ့မရွိ။ ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္ဟူသည္ အေျခအေနမွန္ကို လက္ခံစဥ္းစား သံုးသပ္ႏိုင္သူမ်ား ျဖစ္မွသာ ေအာင္ျမင္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးတခုကို ဦးေဆာင္ဆင္ႏႊဲႏိုင္သူမ်ား ျဖစ္လာမည္ ျဖစ္သည္။
စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာသူမ်ားက ၁၉ရာစု ေႏွာင္းပိုင္း လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳမ်ား၊ ေျမေပၚေျမေအာက္လွဳပ္ရွားမွဳမ်ားႏွင့္ အၾကမ္းမဖက္လွဳပ္ရွားမွဳမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ၾကရာတြင္ အင္အားၾကီး သူမ်ားႏွင့္ အင္အားနည္းသူမ်ားအၾကားမွ Strategic Interaction မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ၾကျပီး၊ အေရးပါေသာ hypothesis မ်ား ထြက္ေပၚလာခဲ့ပါသည္။
လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲျဖစ္ေစ၊ လူထုတိုက္ပြဲျဖစ္ေစ၊ မည္သည့္သ႑ာန္ကိုမဆို အသြင္ေဆာင္ထားေသာ ေတာ္လွန္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳမ်ား၏ အေရးပါေသာ ေသာ့ခ်က္သည္ ခ်မွတ္ထားေသာ ဗ်ဴဟာမွန္ကန္မွဳျဖစ္သည္။ ဗ်ဴဟာမ်ားတြင္ တိုက္ရိုက္ဗ်ဴဟာမ်ားႏွင့္ သြယ္၀ိုက္ဗ်ဴဟာမ်ား ဟူ၍ ရွိသည္။ အင္အားၾကီးေသာ အာဏာရွင္မ်ားႏွင့္ က်ဴးေက်ာ္သူမ်ား (strong actors) ကို ေတာ္လွန္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးမ်ားတြင္ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားသည္ weak actors မ်ားျဖစ္သည္ဆိုသည့္ ေတာ္လွန္ေရးသေဘာသဘာ၀ကို ပဏာမ လက္မခံပဲ ထိေရာက္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးဗ်ဴဟာမ်ား ခ်မွတ္လို႕မရ။ သို႕မဟုတ္လွ်င္ ရန္သူကို ေလွ်ာ့တြက္ျပီး မိမိကိုယ္ကို အဟုတ္ၾကီးထင္ေနတတ္ေသာ စိတ္ကူးယဥ္ေတာ္လွန္ေရးကိုသာ ဦးတည္သြားတတ္သည္။ ဖရိုဖရဲႏွင့္ မိုက္ရူးရဲ လုပ္ေဆာင္မွဳမ်ားသာ ေပၚထြက္ေနတတ္သည္။ သို႕ျဖစ္ရာ ေတာ္လွန္ေရးသေဘာသဘာ၀ကို မွန္မွန္ကန္ကန္ လက္ခံႏိုင္ရန္ လိုအပ္လွေပသည္။ အဆိုပါ အင္အားၾကီးသူႏွင့္ အင္အားနည္းသူအၾကား ယွဥ္ျပိဳင္ၾကရာတြင္ ေပၚထြက္လာႏိုင္သည့္ Strategic action ေလးမ်ိဳးရွိတတ္သည္။
(၁) တိုက္ရိုက္ထိုးစစ္ႏွင့္ တိုက္ရိုက္ခံစစ္
အာဏာရွင္မွ ေတာ္လွန္ေရးကို ေခ်မွဳန္းရာတြင္ တိုက္ရိုက္ထိုးစစ္ကို အသံုးျပဳျပီး ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား ဘက္မွ တိုက္ရိုက္ခံစစ္ကို အသံုးျပဳျခင္းျဖစ္သည္။ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ဖြဲ႕စည္းျပီး ဆင္ႏႊဲသည့္ ေတာ္လွန္ေရးတြင္ ႏွစ္ဘက္စလံုး အက်အရွံဳးမ်ားသည္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားဘက္မွ ေျခကုပ္ယူ စခန္းမ်ား တခုျပီးတခု က်ဆံုးတတ္သည္။ ေက်းလက္ျမိဳ႕ျပမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ အဖြဲ႕မ်ားဖြဲ႕စည္းျပီး ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္သည့္ ေတာ္လွန္ေရးတြင္မူ တတိတိႏွင့္ အတိုက္အခံ အဖြဲ႕အစည္း အဖြဲ႕၀င္မ်ား အမွည့္ေခၽြခံရတတ္ေလ့ရွိသည္။ လူဖမ္းပြဲမ်ား ထြက္ေပၚလာတတ္ျပီး၊ ေအာင္ပြဲ၏ အဆံုးအျဖတ္မွာ လူထုေတာ္လွန္ေရး ေရခ်ိန္အေပၚတြင္ မူတည္သည္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား အေနျဖင့္ လူထုႏွင့္တသားတည္း မျဖစ္ေသးပဲ ဤ strategic interaction ကို ေရြးခ်ယ္ပါက ေတာ္လွန္ေရးအရွိန္ ျပဳတ္က်ျပီး အခ်ိန္အေတာ္ၾကာေအာင္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ယူရတတ္သည္။
Hypothesis: အင္အားၾကီးမားသူကသာ အႏိုင္ရျခင္း (သို႕မဟုတ္) ေတာ္လွန္ေရး ၾကန္႕ၾကာေနျခင္းမ်ား ျဖစ္တတ္သည္။
(၂) တိုက္ရိုက္ထိုးစစ္ႏွင့္ သြယ္၀ိုက္ခံစစ္
အင္အားၾကီးေသာဘက္မွ တိုက္ရိုက္ထိုးစစ္ကို အသံုးျပဳျပီး၊ အင္အားနည္းသူဘက္မွ သြယ္၀ိုက္ခံစစ္ကို အသံုးျပဳျခင္းျဖစ္သည္။ သြယ္၀ိုက္ခံစစ္ဆိုသည္မွာ ေျမေအာက္လွဳပ္ရွားမွဳအသြင္သ႑ာန္ေဆာင္သည္။ ေျမေအာက္လွဳပ္ရွားမွဳ (UG) ဆိုသည္ကို လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး A/S ႏွင့္ ေရာေထြးေျပာေနတတ္ၾကသည္။ ေျမေအာက္ဆိုသည္မွာ လွ်ိဳ႕၀ွက္မွဳ အသြင္ေဆာင္ျခင္းကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ ေသးငယ္ေသာ အစုအဖြဲ႕ေလးမ်ားအေပၚတြင္ အေျခခံျပီး ေျပာက္က်ားလွဳပ္ရွားမွဳျဖစ္သည္။ အဆိုပါေျမေအာက္ လွဳပ္ရွားမွဳတြင္ လူထုအားလွ်ိဳ႕၀ွက္စည္းရံုးေရး၊ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရး၊ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ား စုေဆာင္းေရး၊ ေျပာက္က်ားလူထုတိုက္ပြဲမ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရး စသည္မ်ား ပါ၀င္သည္။ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ လူထုတိုက္ပြဲေပါင္းစပ္ေရးကို အေျခခံထားပါက လက္နက္ကိုင္တြယ္နည္း သင္တန္းေပးျခင္း၊ လက္နက္မ်ား သယ္ေဆာင္ပံ့ပိုးေရး၊ ရန္သူအားေခ်မွဳန္းေရး စသည့္ အမာလိုင္းလုပ္ငန္းမ်ားလဲ ပါ၀င္မည္ျဖစ္သည္။ Non-violent resistance ျဖစ္ပါက လက္နက္ကိုင္တြယ္မွဳဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ား ပါ၀င္မည္မဟုတ္။ သို႕ျဖစ္ရာ ေျမေအာက္ဆိုသည္ကို လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ မေရာေထြးမိေစရန္ အေရးၾကီးသည္။ သြယ္၀ိုက္ခံစစ္သည္ လူထုထဲတြင္ အေျခခံျပီး တပ္ေဖ်ာက္ထားျခင္း ျဖစ္သည့္အတြက္ အထိအရွိ၊ အဖမ္းအဆီးၾကံဳရမွဳနည္းသည္။ လူထုႏွင့္ ထိေတြ႕မွဳပိုမ်ားသည္။ လိုအပ္ေသာ sanctuary support ႏွင့္ social support ကိုသာ ရရွိပါက လူထုတိုက္ပြဲမ်ား ေဖာ္ေဆာင္ႏိ္ုင္ေရးအတြက္ အသင့္ေတာ္ဆံုး ဗ်ဴဟာျဖစ္သည္။
Hypothesis: အင္အားၾကီးသူမွ အင္အားနည္းသူကို တိုက္ရိုက္ထိုးစစ္ျဖင့္ တိုက္ခိုက္သည့္အခါတြင္ အင္အားနည္းသူက လူထုထဲတြင္ တပ္ေဖ်ာက္ျပီး ေျမေအာက္လွဳပ္ရွားမွဳအသြင္ျဖင့္ သြယ္၀ိုက္ခံစစ္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါက လူထုကလဲ ေထာက္ခံမည္ဆိုလွ်င္ အင္အားနည္းသူမ်ားဘက္မွ အႏိုင္ရသည္။ သို႕ျဖစ္ရာ အာဏာရွင္အစိုးရမ်ားသည္ ေျမေအာက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ေျမေပၚအဖြဲ႕မ်ားထက္ ပိုျပီးေၾကာက္ေလ့ ရွိၾကသည္။
(၃) သြယ္၀ိုက္ထိုးစစ္ႏွင့္ တိုက္ရိုက္ခံစစ္
အင္အားၾကီးသူဘက္မွ သြယ္၀ိုက္ထိုးစစ္အသံုးျပဳျပီး၊ အင္အားနည္းသူဘက္မွ တိုက္ရိုက္ခံစစ္ အသံုးျပဳျခင္းျဖစ္သည္။ အင္အားနည္းသူမ်ားကို တိုက္ရိုက္တိုက္ခိုက္ျခင္း မျပဳပဲ သပ္လွ်ိဳျဖိဳခြဲျခင္း၊ လူထုႏွင့္ ရန္တိုက္ေပးျခင္း စသည္မ်ားျဖစ္သည္။ ယင္းသို႕ျပဳလုပ္ရာတြငက္ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရးမွာ အသက္ ေသြးေၾကာျဖစ္သည္။ အင္အားနည္းသူမ်ားဘက္မွ အဆိုပါ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိမွဳမ်ားကို တန္ျပန္တိုက္ခိုက္မွဳမ်ား ျပဳလုပ္ရမည္။
Hypothesis: အားနည္းသူမ်ားဘက္မွ တိုက္ရိုက္ခံစစ္ သံုးေနခ်ိန္သည္ အားၾကီးသူမ်ားအတြက္ အခါေကာင္းအခြင့္ေကာင္းအခ်ိန္ျဖစ္သည္။ အဆိုပါအေျခအေနတြင္ တိုက္ရိုက္ထိုးစစ္မလုပ္ပဲ သြယ္၀ိုက္ထိုးစစ္မ်ားႏွင့္သာ အခ်ိန္ျဖဳန္းေနပါက အားၾကီးသူမ်ားဘက္မွ ရွံဳးတတ္ေလ့ရွိသည္။
(၄) သြယ္၀ိုက္ထိုးစစ္ႏွင့္ သြယ္၀ိုက္ခံစစ္
ႏွစ္ဘက္စလံုးမွ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ျခင္း မျပဳပဲ သြယ္၀ိုက္တိုက္ခိုက္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
Hypothesis: အားၾကီးသူမ်ားဘက္တြင္ လူအင္အား၊ ေငြအင္အား၊ နည္းပညာအားမ်ား အစစအရာရာ သာလြန္တတ္သည္ျဖစ္ရာ ေရရွည္တြင္အားၾကီးသူမ်ားဘက္မွ အႏိုင္ရေလ့ရွိသည္။
နိဂံုး
မည္သည့္ပဋိပကၡမ်ားတြင္မဆို ႏွစ္ဘက္စလံုးတြင္ စီမံခ်က္မ်ား၊ လူအင္အား၊ ေငြအင္အား၊ ႏိုင္ငံတကာ ေထာက္ခံမွဳ ဆိုင္ရာ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ား ရွိေလ့ရွိသည္။ အင္အားၾကီးသူႏွင့္အင္အားနည္းသူတို႕အၾကားမွ ယွဥ္ျပိဳင္မွဳမ်ားတြင္ လူအင္အား၊ ေငြအင္အားသာလြန္သည့္ဘက္မွ အႏိုင္ရမည္ဟု ယူဆတတ္ေလ့ရွိၾကသည္။ သို႕ရာတြင္ အႏိုင္အရွံဳးမွာ ႏွစ္ဘက္စလံုးမွ ခ်မွတ္ေသာ မဟာဗ်ဴဟာမ်ား၏ strategic interaction မ်ားအေပၚတြင္ မူတည္ေနေၾကာင္းကို ကမၻာတ၀ွမ္း ေတာ္လွန္ေရးမ်ားမွ ထုတ္ႏွုတ္ထားေသာ Hypotheses မ်ားမွ သက္ေသခံေနလ်က္ရွိပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရေပသည္။
(မွတ္ခ်က္။ ။ ျမန္မာ့ေတာ္လွန္ေရးတြင္ ဤသေဘာတရားမ်ား သံုးရန္၊ မသံုးရန္ အခ်က္မ်ားကို ထည့္သြင္းထားျခင္း မရွိပါ။ သေဘာတရားသည္ လက္ေတြ႕ႏွင့္ ေပါင္းစပ္မွ အသံုး၀င္မည္ျဖစ္ျပီး၊ သေဘာတရားမပါေသာ လက္ေတြ႕မ်ားသည္လည္း မ်က္မျမင္ပု႑ားမ်ား ဥပမာလို ျဖစ္တတ္ေသာေၾကာင့္ တင္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။)
ခင္မမမ်ိဳး (၁၁၊ ၄၊ ၂၀၁၀)
နီေပါအမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးတိုက္ပြဲ
Thursday, April 8, 2010
ဒီမိုကရက္တစ္ျမန္မာ့အသံ ပရိသတ္မ်ားရွင္။
အခုတပတ္အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္းအစီအစဥ္မွာ နီေပါအမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးတိုက္ပြဲ အေၾကာင္း ကို စီစဥ္တင္ဆက္မွာျဖစ္ပါတယ္။ နီေပါႏိုင္ငံဟာ အိႏၵိယနဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံအၾကားမွာ တည္ရွိ တဲ့ႏိုင္ငံငယ္ေလးတခုပါ။ ၁၈ ရာစုမွာ စစ္ဘုရင္နရယန္ရွာက အကြဲကြဲအျပားျပားျဖစ္ေနတဲ့ႏိုင္ငံငယ္ေလးေတြ ကို စုစည္းျပီး နီေပါႏိုင္ငံကို ထူေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၈၄၇မွာ ေျမရွင္ ရာနာစ့္က ဘုရင္ဆီက အာဏာသိမ္းယူျပီး နီေပါကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာတဲ့အထိ ရာနာစ့္မ်ိဳးႏြယ္စုအဆက္ဆက္ကပဲ ဘုရင္အျဖစ္ တိုင္းျပည္ကိုအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၉၅၁က်ေတာ့ ျပည္သူလူထုက ဘုရင္ကို ပုန္ကန္ေတာ္လွန္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမွုေတြကို ဘုရင္က လက္ခံလိုက္ရျပီး ၁၉၅၉ခုမွာ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲထြက္ေပၚလာပါတယ္။ နီေပါျပည္သူလူထုဟာ ပထမဆံုးအေနနဲ႕ ႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္မယ့္အစိုးရကို ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရခဲ့ၾကတယ္။
ဒါေပမယ့္လဲ ႏိုင္ငံေရးတိုးတက္မွဳအရွိန္က အခ်ိန္မၾကာလိုက္ပါဘူး။ ႏွစ္ႏွစ္အတြင္းမွာပဲ အသစ္တက္လာတဲ့ဘုရင္သစ္က အစိုးရအဖြဲ႕နဲ႕ပါလီမန္ကို ဖ်က္သိမ္းပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအားလံုးကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးေတြ၊ လူထုလွဳပ္ရွားမွဳေတြကေတာ့ မရပ္တန္႕ခဲ့ပါဘူး။ ဖိႏွိပ္မွုဆိုတာရွိေနသေရြ႕ အဖိႏွိပ္ခံျပည္သူေတြရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးဟာလဲ ရွိေနစျမဲပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ မတရားမွုေတြဟာ ဥပေဒျဖစ္ေနသေရြ႕ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ျခင္းဟာ တာ၀န္တရပ္ ဆိုတာကို ျပည္သူလူထုက နားလည္ျပီးသားျဖစ္ေနလို႕ပါပဲ။ (၁၉၈၀)မွာ နီေပါေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳၾကီး ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးတင္းမာမွဳေတြေျဖေလွ်ာ့ဖို႕ ဘုရင္က ျပည္သူ႕ဆႏၵခံယူပြဲလုပ္ပါတယ္။ ဘုရင္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့စနစ္နဲ႕ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ေရြးခ်ယ္ခိုင္းပါတယ္။ ျပည္သူ႕ဆႏၵခံယူပြဲကို အာဏာရွင္က ျခိမ္းေခ်ာက္ျပဳလုပ္တဲ့အခါ အာဏာရွင္လက္ကိုင္တုတ္ေတြရဲ႕ အႏၱရာယ္ေတြ၊ မဲခိုး၊ မဲလိမ္တာေတြေၾကာင့္ လူထုရဲ႕ ဆႏၵမွန္ ထြက္ေပၚေလ့မရွိပါဘူး။ နီေပါမွာလဲ ဒီအတိုင္းပါပဲ။ လူထုရဲ႕ဆႏၵမွန္ကို အလိမ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ဆႏၵ သေဘာထားေတြကေတာ့ မေပ်ာက္ကြယ္သြားပါဘူး။ ၁၉၈၉မွာ နီေပါလူထုလွဳပ္ရွားမွဳၾကီး ေပၚေပါက္ လာပါတယ္။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသစ္ထြက္လာပါတယ္။ အစိုးရသစ္တက္လာပါတယ္။ အစိုးရသစ္နဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာ ျပည္သူလူထုအတြက္ တရားမွ်တမွဳအခြင့္အလမ္းေတြ အျပည့္အ၀ ခံစားခြင့္ရွိလာေအာင္ မေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ (၁၉၉၆) မွာ နီေပါကြန္ျမဴနစ္ပါတီက ဦးေဆာင္ျပီး ဒီမိုကေရစီတာ္လွန္ေရးသစ္ လူထုစစ္ပြဲကို ဆင္ႏႊဲခဲ့ရပါေတာ့တယ္။
နီေပါအမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ဒီမိုကေရစီ ေတာ္လွန္ေရးသစ္မွာ တက္တက္ၾကြၾကြပါ၀င္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က နီေပါျပည္သူလူထုရဲ႕ ၈၈ ရာခိုင္ႏွဳန္းဟာ ေက်းလက္ျပည္သူေတြျဖစ္ျပီး၊ ၈၁ ရာခိုင္ႏွဳန္းဟာ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ကိုင္ၾကပါတယ္။ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀တဲ့ ေျမပိုင္ရွင္ေတြရဲ႕ ဆယ္ရာခိုင္ႏွဳန္းက ေျမယာရဲ႕ ၆၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းကို ပိုင္ဆိုင္ျပီး၊ ဆင္းရဲသား လယ္သမားေတြရဲ႕ ၆၅ ရာခိုင္ႏဳွန္းက ေျမယာဆယ္ရာခိုင္ႏွဳန္းကိုသာ ပိုင္ဆိုင္ၾကပါတယ္။အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ မိဘရဲ႕ ေျမယာအေမြအႏွစ္ကိုေတာင္ ပို္င္ဆိုင္ခြင့္မရွိပါဘူး။ တခ်ိဳ႕ေဒသေတြမွာဆိုရင္ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ လုပ္အားေခါင္းပံုျဖတ္တာကို ခံရရံုတင္မကပဲ လယ္ပိုင္ရွင္ေတြရဲ႕ လိင္ေက်းက်ြန္ဘ၀ကို က်ေရာက္ေနၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသားနဲ႕အမ်ိဳးသမီး တန္းတူရည္တူလုပ္ခလဲ မရၾကပါဘူး။ ျမိဳ႕ျပစက္ရံုေတြမွာလဲ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ဗ်ဴရိုကရက္အရင္းရွင္ေတြရဲ႕ ေခါင္းပံုျဖတ္တာကို ခံစားေနၾကရပါတယ္။ ဒီလိုစီးပြားေရးဖိႏွိပ္မွဳသာမက လူမွဳေရးဖိႏွိပ္မွဳေတြလဲ ခံစားၾကရပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြကသာ အမ်ိဳးသမီးေတြထက္ ပိုမိုျမင့္ျမတ္တယ္၊ အမ်ိဳးသမီးဆိုတာ ဖခင္ေတြကို မွီခိုေနရတဲ့ သမီးေတြ၊ လင္ေယာက်္ားေတြကို မွီခိုေနရတဲ့ ဇနီးေတြ၊ သားေတြကို မွီခိုေနရတဲ့ မိခင္ေတြသာျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆေတြကလဲ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ အျမစ္တြယ္ေနပါတယ္။ ဖခင္ေတြက သမီးေတြထက္ သားေတြကို ပိုလိုခ်င္ၾကပါတယ္။ ဇနီးသည္ေတြကို သားေယာက်္ားေလး မေမြးမခ်င္း အတင္းအၾကပ္ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခိုင္းပါတယ္။ သားေယာက်္ားမေမြးတဲ့ ဇနီးေတြကို စြန္႕ပစ္တာ၊ ဇနီးႏွစ္ေယာက္ တျပိဳင္တည္းေပါင္းသင္းေနထိုင္တာေတြ ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ လူမွဳေရးဖိႏွိပ္မွဳတင္မကပဲ ႏိုင္ငံေရးအရ ဖိႏွိပ္မွဳေတြကိုလဲ အမ်ိဳးသမီးေတြ ခံစားၾကရပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြကိုသာ ရွင္ဘုရင္တင္ေျမွာက္တဲ့ စနစ္ျဖစ္တာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးအာဏာကို အမ်ိဳးသားေတြကသာ က်င့္သံုးခြင့္ရွိပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြကသာအုပ္ခ်ဳပ္သူျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာတရားေတြကလဲလူထုထဲမွာ ပ်ံ့ႏွံ႕ေနပါတယ္။ ပါလီမန္မွာ အမ်ိဳးသမီးအခ်ိဳ႕ပါ၀င္လာေပမယ့္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ထင္ရွားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြရဲ႕ သမီးေတြ၊ ဇနီးသည္ေတြက ပိုမ်ားပါတယ္။ ဖခင္အရွိန္၊ လင္ေယာက်္ားအရွိန္နဲ႕ ႏိုင္ငံေရးေလာကထဲ ေရာက္လာသူေတြပါ။ လူထုထဲက ေပၚထြက္လာတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြက်ျပန္ေတာ့လဲ လင္ေယာက်္ားအေပၚ အမွီအခိုကင္းတဲ့ မုဆိုးမေတြ၊ တခုလပ္ေတြပဲ ရွိပါတယ္။ ဖခင္ေတြ၊ အိမ္ေတြဘက္ေတြက သေဘာမတူရင္ ႏိုင္ငံေရးမလုပ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳး ျဖစ္ေနပါတယ္။
ဒီလိုစီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး၊ ႏိုင္ငံေရးဘက္စံုေထာင့္စံုမွာ ဖိႏွိပ္ခံေနရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရးသစ္မွာ ေတာ္လွန္ေရးအေတြးအေခၚသစ္ေတြကို ကိုင္စြဲျပီး တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကပါတယ္။ “အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ တန္းတူရည္တူ လယ္ယာပိုင္ဆိုင္ခြင့္“ေၾကြးေၾကာ္သံနဲ႕အတူ ေတာ္လွန္ေရးမွာ ပါ၀င္ခဲ့ၾကပါတယ္။ တန္းတူပိုင္ဆိုင္ခြင့္ဆိုတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးအေတြးအေခၚဟာ ေက်းလက္၊ ျမိဳ႕ျပအလုပ္သမားလူတန္းစား အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေရာင္ျခည္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားၾကီးစိုးေရး၀ါဒကို ဖယ္ရွားပစ္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးျဖစ္တာေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအခြင့္အလမ္းေတြကို တိုးတက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုအေတြးအေခၚကို ခ်မွတ္ျပီးတာနဲ႕ နီေပါအမ်ိဳးသမီးေတာ္လွန္ေရးအသင္းဟာ ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္ကို ခ်မွတ္ဖာ္ေဆာင္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရး အေတြးအေခၚ မရွိပဲ ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္ကို ခ်လို႕မရပါဘူး။ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရး လွဳပ္ရွားမွဳမွာ လမ္းစဥ္ သံုးရပ္ရွိပါတယ္။ ပထမလမ္းစဥ္က reactionary trend ပါ။ ဒီလမ္းစဥ္က ေျမရွင္နဲ႕ အရင္းရွင္ေတြကို ဆန္႕က်င္ကန္႕ကြက္တာေတြ မရွိပါဘူး။ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးကို က႑တခုအေနနဲ႕ ေဆာင္ရြက္ျပီး၊ အမ်ိဳးသားေတြရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွဳကို ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ျခင္း မျပဳလုပ္ပါဘူး။ ေနာက္ထပ္လမ္းစဥ္တခုကေတာ့ revisionist trend ပါ။ သူက နား၀င္ေအာင္ ပညာေပး သိမ္းသြင္းတဲ့ ေပ်ာ့ေျပာင္းေသာ ခ်ဥ္းကပ္နည္းလမ္းျဖစ္ပါတယ္။ေနာက္ထပ္ လမ္းစဥ္တခုကေတာ့ revolutionary trendျဖစ္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလမ္းစဥ္ကေတာ့ လူတန္းစားဖိႏွိပ္မွဳေတြ၊ က်ားမခြဲျခားမွဳေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ျပတ္ျပတ္သားသား ဆန္႕က်င္ကန္႕ကြက္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ႏိုင္ငံေတာ္က ဖိႏွိပ္တာေတြတင္မက မိသားစုတြင္းမွာ ဖခင္ေတြ၊ အိမ္ေထာင္ဘက္ေတြက ႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံတာေတြကိုပါ လက္မခံပါဘူး။ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ ကန္႕ကြက္မွုေတြ ျပဳလုပ္ပါတယ္။ နီေပါအမ်ိဳးသမီးေတာ္လွန္ေရး အသင္းဟာ ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္ကို ခ်မွတ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ လူအင္အား (၁၁) ေယာက္ရွိတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးတပ္စိတ္တိုင္းမွာ အမ်ိဳးသမီးႏွစ္ေယာက္ပါရမယ့္ မူ၀ါဒခ်မွတ္က်င့္သံုးပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ညဘက္မွာ တိုက္ခိုက္ေရး၊ ေန႕မွာ ထုတ္လုပ္ေရးနဲ႕ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရးတာ၀န္ေတြ ယူခဲ့ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသားက တိုက္ခိုက္ေရး၊ အမ်ိဳးသမီးက ခ်က္ျပဳတ္ေရး စတဲ့ က်ားမခြဲျခားဆက္ဆံမွဳ သ႑ာန္ မရွိခဲ့ပါဘူး။ အလုပ္ခြဲေ၀မွဳစနစ္ကို က်ားမတန္းတူ ေဆာင္ရြက္တဲ့ စနစ္ က်င့္သံုးခဲ့ပါတယ္။ ေျခကုပ္ယူတပ္စြဲထားတဲ့ ေဒသေတြမွာ ေက်းရြာကာကြယ္ေရး ေကာ္မတီေတြ၊ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႕ေတြ ဖြဲ႕စည္းထားပါတယ္။ လူထုခံုရံုးဖြဲ႕ျပီး အမ်ိဳးသားေတြက အမ်ိဳးသမီးေတြကို ရိုက္ႏွက္တာ၊ အႏိုင္က်င့္ ေစာ္ကားတာေတြကို ေဖာ္ထုတ္အေရးယူျပစ္ဒဏ္ေပးပါတယ္။
ေတာ္လွန္ေရးကာလတေလွ်ာက္မွာ အမ်ိဳးသမီးရဲေဘာ္ေတြဟာ အမ်ိဳးသားေတြထက္ ပိုျပီး ေတာ္လွန္ေရးအေပၚ ယံုၾကည္ခ်က္၊ ခံယူခ်က္လဲ ျပင္းထန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြအတြက္က လူတန္းစား ေတာ္လွန္ေရးအသြင္ပဲ ေဆာင္တာျဖစ္ေပမယ့္ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ကေတာ့ လူထုလူတန္းစားေတာ္လွန္ေရးသာမက က်ားမခြဲျခားဖိႏိွပ္မွဳကိုပါ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ရတာ ျဖစ္လို႕ပါပဲ။ ဒီလိုနဲ႕ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ ဆယ္ႏွစ္ၾကာဆင္ႏႊဲခဲရတဲ့ ဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရးသစ္ၾကီး ေအာင္ျမင္ခဲ့ပါတယ္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီမွဳျပဳလုပ္ျပီး ေတာ္လွန္ေရးအသြင္ဟာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးကေန လူထုလွဳပ္ရွားမွဳအသြင္ကို ကူးေျပာင္းသြားပါတယ္။ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ျပည္သူလူထုဟာ လမ္းမေတြေပၚထြက္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘုရင္စနစ္ရပ္စဲေရး၊ တန္းတူညီမွ်မွဳအေျခခံတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒသစ္ ေရးဆြဲေရးေတြကို ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒီမိုကရက္တစ္ျမန္မာ့အသံပရိသတ္မ်ားရွင္။
အခုဆိုရင္ နီေပါႏိုင္ငံရဲ႕ ညြန္႕ေပါင္းအစိုးရအဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ အမ်ိဳးသမီး လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ ပါ၀င္လာခဲ့ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ခံ ကိုယ္စားလွယ္ငါးရာေက်ာ္မွာ ၂၂၀ဟာ လူထုစစ္ပြဲကို ဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ နီေပါကြန္ျမဴနစ္ပါတီ က ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ အမ်ိဳးသမီး ၂၂ ေယာက္ ပါ၀င္လာခဲ့ပါတယ္။ ေျမယာပိုင္ဆိုင္ခြင့္၊ ဘဏ္စာရင္းဖြင့္ခြင့္ေတာင္ မရွိခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ပါလီမန္ထဲကို အမ်ိဳးသားေတြနဲ႕ တန္းတူရင္ေဘာင္တန္းျပီး ၀င္ေရာက္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါျပီ။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ တန္းတူညီမွ်မွဳ၊ တရားမွ်တမွုအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ့ အမ်ိဳးသမီးႏိုင္ငံေရးတက္ၾကြလွဳပ္ရွားသူ အမ်ားအျပားလဲ ေပၚထြက္ေနခဲ့ပါျပီ။ အသိဥာဏ္ပြင့္လင္းတဲ့ အမ်ိဳးသားေတြနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္ကို ျပတ္ျပတ္သားသား ေရြးခ်ယ္ရဲတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ နီေပါႏိုင္ငံေတာ္သစ္ကို အတူတကြ တည္ေဆာက္ေနၾကျပီျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္ရွင္။
ခင္မမမ်ိဳး (၂၀၀၉)
Subscribe to:
Posts (Atom)