သားႏွင့္ အျခား၀တၳဳတိုမ်ား (ခင္မမမ်ိဳး)

သားႏွင့္အျခား၀တၳဳတိုမ်ား (ခင္မမမ်ိဳး)

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္..>>>

ျပန္ေခါက္ထားခဲ့ပါ..>>>

Charles Tilly's Framework ႏွင့္ လူထုတိုက္ပြဲ

လူထုတိုက္ပြဲ (သို႕မဟုတ္) လူထုေတာ္လွန္ေရးေတြကို ေလ့လာသံုးသပ္တဲ့အခါမွာ အခ်က္သံုးခ်က္ကို အာရံုစိုက္ေလ့လာေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ ပထမအခ်က္က လူထုတိုက္ပြဲ ေပၚထြက္လာရတဲ့ အေျခခံ အေၾကာင္းရင္းေတြျဖစ္တဲ့ ျပႆနာအရင္းခံ၊ အတိုက္အခံအင္အား၊ ျပႆနာအရင္းခံအေပၚမွာ အတိုက္အခံမ်ားရဲ႕ ရွဳျမင္သံုးသပ္မွဳ၊ တိုက္ပြဲ ဆင္ႏႊဲပံု နည္းလမ္း စတာေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယ အခ်က္က ေတာ္လွန္ေရးသေႏၶတည္လာတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အတြင္းက ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲ တိုးတက္မွဳေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တတိယအခ်က္ကေတာ့ လူတဦးတေယာက္ (သို႕မဟုတ္) လူအုပ္စုေတြဟာ အာဏာပိုင္ေတြကို ေတာ္လွန္ဖို႕ ဘယ္လိုစုေ၀းေပါင္းစည္းလာျပီး အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ လွဳပ္ရွားမွဳေတြကေန လူထုတိုက္ပြဲၾကီးေပၚထြက္လာလဲ ဆိုတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုဒီေဆာင္းပါးမွာ ဒီလို လူအုပ္စုေတြ စုစည္းလာမွဳကေန လူထုတိုက္ပြဲၾကီးေတြ ျဖစ္လာတာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး Charles Tilly's Framework ကို အသံုးျပဳ တင္ျပပါမယ္။



Charles Tilly's Framework မွာ အပိုင္း (၅) ပိုင္း ပါ၀င္ပါတယ္။

(၁) အက်ိဳးစီးပြား (interests)

လူအမ်ား စုေပါင္းျပီး အာဏာပိုင္ေတြကို ေတာ္လွန္ၾကတဲ့အခါမွာ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားက ဘာေတြလဲဆိုတာကို ေသခ်ာေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီလိုေဖာ္ထုတ္ႏိုင္မွသာ ဘံုအက်ိဳးစီးပြားကို ရွာေဖြျပီး ဘံုရည္မွန္းခ်က္၊ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ခ်မွတ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုရွာေဖြေဖာ္ထုတ္တဲ့အခါမွာ ေရတိုအက်ိဳးစီးပြားနဲ႕ ေရရွည္အက်ိဳးစီးပြား ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးကို ေလ့လာဖို႕ လိုပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အုပ္စုလိုက္အက်ိဳးစီးပြားနဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ တဦးခ်င္း အက်ိဳးစီးပြားေတြကို ေလ့လာေဖာ္ထုတ္ျပီး အုပ္စုလိုက္ အားျပိဳင္မွဳေတြ ျဖစ္ပြားရတဲ့ အေျခခံ အေၾကာင္းရင္းမ်ားနဲ႕ ကိုယ္က်ိဳးရွာမွဳမ်ားကို ေလ့လာဖို႕ လိုပါတယ္။ သို႕မွသာ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ တဦးခ်င္း အက်ိဳးစီးပြား၊ အုပ္စုလိုက္ အက်ိဳးစီးပြား၊ ေတာ္လွန္ေရး အက်ိဳးစီးပြား၊ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားေတြအၾကားမွာ ဘံုအက်ိဳးစီးပြားကို ရွာေဖြႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ ဘံုအက်ိဳးစီးပြားကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိလာတဲ့ အုပ္စုေတြ၊ လူပုဂၢိဳလ္ေတြအၾကားမွာ စုစည္းမွဳ ရွိလာတဲ့အခါ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြ ေပၚထြက္လာပါတယ္။

(၂) ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္း (Revolutionary Organization)

ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြကို ေလ့လာသံုးသပ္တဲ့အခါမွာ အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ေရခ်ိန္ (degree of organization) ကို ကနဦးသံုးသပ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းဟာ စုစည္းညီညြတ္မွဳမရွိပဲ တစစီျပိဳကြဲေနတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းလား၊ စနစ္တက် ညီညြတ္စြာ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းလား ဆိုတာေပၚ မူတည္ျပီး ေတာ္လွန္ေရးအေပၚမွာ အက်ိဳးသက္ေရာက္ႏိုင္မွဳနဲ႕ ထိေရာက္ႏိုင္မွဳေတြက ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ဖြဲ႕စည္းၾကရာမွာ common identity ေပၚ မူတည္ျပီး အဖြဲ႕အစည္း (ဥပမာ- ေက်ာင္းသားအဖြဲ႕အစည္း၊ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႕အစည္း၊ ႏိုင္ငံေရး၀ါဒေပၚ အေျခခံျပီး ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္း) ဖြဲ႕စည္းေလ့ရွိၾကပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ ေရခ်ိန္ကို ေလ့လာတဲ့အခါမွာ catness လို႕ေခၚတဲ့ degree of common identity ကို ေလ့လာဖို႕ လိုပါတယ္။ ဒါတြင္မကပဲ အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းက လူပုဂၢိဳလ္ေတြအခ်င္းခ်င္းရဲ႕ ခ်ိတ္ဆက္မွဳနဲ႕ ဆက္ႏြယ္မွဳ သ႑ာန္ေတြကိုလဲ ေလ့လာဖို႕ လိုပါေသးတယ္။ အဖြဲ႕၀င္ေတြအၾကားမွာ ရဲေဘာ္ရဲဘက္စိတ္ တည္ေဆာက္ထားႏိုင္ရင္ ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ ပိုျပီးအက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳ မ်ားပါတယ္။ ဒါကိုေတာ့ netness (degree of internal networking) ကို ပညာရွင္မ်ားက သတ္မွတ္ေခၚဆိုပါတယ္။ catness နဲ႕ netness ေပၚမွာ မူတည္ျပီး အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ လွဳပ္ရွားမွဳေတြ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ေရခ်ိန္ျမင့္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြက လွဳပ္ရွားမွဳအားေကာင္းျပီး၊ ေရခ်ိန္နိမ့္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြက လွဳပ္ရွားမွဳအားေလ်ာ့ေနတတ္ပါတယ္။


(၃) လွဳပ္ရွားမွဳ (Mobilization)

အုပ္စုဖြဲ႕လွဳပ္ရွားမွဳမွာ ပံုစံသံုးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ပထမတမ်ိဳးက ခုခံကာကြယ္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳ (defensive mobilization) ျဖစ္ပါတယ္။ ျပင္ပက တိုက္ခိုက္မွဳ (သို႕မဟုတ္) အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ မတရားဖိႏွိပ္ေစာ္ကားလာမွဳ (threats) ေတြကို ခုခံကာကြယ္ဖို႕ လူအမ်ားစုစည္းလာျပီး၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေပၚထြက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအုပ္စုဖြဲ႕လွဳပ္ရွားမွဳကို bottom-up approach လို႕ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ လွဳပ္ရွားမွဳက ကနဦးစတင္ျပီးမွ ေခါင္းေဆာင္က လွဳပ္ရွားမွဳကေန ေပၚထြက္လာတာမ်ိဳးပါ။

ဒုတိယတမ်ိဳးက တိုက္ခိုက္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳ (offensive mobilization) ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြကို ေခါင္းေဆာင္ေတြက ရွာေဖြျပီး ေတာ္လွန္ေရးဆင္ႏႊဲတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပမာဆိုရရင္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ လြတ္လပ္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳတုန္းက အဂၤလိပ္အခက္၊ ဗမာ့အခ်က္လို႕ ေၾကြးေၾကာ္ျပီး နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႕က်င္ေရးကို အရွိန္ျမွင့္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါဟာ တိုက္ခိုက္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳ ဥပမာတခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုလွဳပ္ရွားမွဳေတြကို top-down approach လို႕ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေတြက ဦးေဆာင္ျပီး လွဳပ္ရွားမွဳကို ေခၚေဆာင္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

တတိယတမ်ိဳးကေတာ့ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳ (preparatory mobilization) ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ အာဏာပိုင္တို႕ရဲ႕ အေျခအေနကို ေစာင့္ၾကည့္အကဲခတ္ျပီး ရလာမယ့္ ေတာ္လွန္ေရး အခြင့္အလမ္းေတြကို အမိအရ ဆုပ္ကိုင္အသံုးျပဳႏိုင္ဖို႕ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားရတဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳျဖစ္ပါတယ္။ ေျမေအာက္ယူဂ်ီ ကြန္ယက္တည္ေဆာက္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳ၊ တပ္ေပါင္းစု ေဖာ္ေဆာင္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြဟာ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။




(၄) ေတာ္လွန္ေရးအခြင့္အလမ္း (opportunity)

ေတာ္လွန္ေရးအခြင့္အလမ္း ေပၚထြက္မွဳဟာ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ားနဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကားက ဆက္ႏြယ္မွဳေတြေပၚမွာ အမ်ားၾကီး မူတည္ပါတယ္။ အုပ္စုေတြအၾကားမွာ ဘံုအက်ိဳးစီးပြားေတြ ရွာေဖြေတြ႕ရွိလာျပီး ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြ ေပၚထြက္လာတဲ့အခါ၊ ေတာ္လွန္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳေတြ စတင္လာတဲ့အခါ ႏိုင္ငံေတာ္မွာ ေရြးခ်ယ္စရာ နည္းလမ္းေလးခုရွိပါတယ္။ ဖိႏွိပ္မွဳ၊ အတိုင္းအတာ တခုအထိ လိုက္ေလ်ာဆက္ဆံမွဳ၊ ညွိႏွိဳင္းေဆြးေႏြးမွဳနဲ႕ ႏွိမ္နင္းမွဳေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

အစိုးရ အမ်ားစုကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြ ေပၚထြက္လာမွဳေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမွဳ လိုက္ေလ်ာဆက္ဆံမွဳနဲ႕ ဖိႏွိပ္မွဳေတြလုပ္ေလ့ရွိျပီး၊ လွဳပ္ရွားမွဳျဖစ္လာတဲ့ အခါက်မွ ႏွိမ္နင္းမွဳေတြ လုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီလို ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ တုန္႕ျပန္မွဳေတြေပၚမွာ မူတည္ျပီး ေတာ္လွန္ေရးအခြင့္ေကာင္းေတြ ေပၚထြက္လာတတ္တာေၾကာင့္ အခြင့္ေကာင္းေတြကို အခ်ိန္အခါနဲ႕အညီ မိမိရရ ဆုပ္ကိုင္ အသံုးျပဳတတ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

ေတာ္လွန္ေရး အခြင့္အလမ္းေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႕ လိုအပ္ခ်က္တခုကေတာ့ အခြင့္အလမ္းကို အသံုးျပဳျခင္းေၾကာင့္ ရလာမယ့္ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြနဲ႕ ဆံုးရွံဳးမွဳေတြကို ခ်ိန္ဆႏိုင္မွဳပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ မိုက္ရူးရဲ ထင္ရာစိုင္း လုပ္ေနသူေတြ မျဖစ္ရပါဘူး။ အခ်ိန္အခါ၊ အေျခအေနကို ရွဳျမင္သံုးသပ္ျပီး လူထုေရခ်ိန္၊ ေတာ္လွန္ေရးေရခ်ိန္၊ အဖြဲ႕အစည္းေရခ်ိန္ကို ဆန္းစစ္ႏိုင္သူမ်ား ျဖစ္ရပါမယ္။

(၅) လူထုေတာ္လွန္ေရး (သို႕မဟုတ္) လူထုတိုက္ပြဲ

လူထုတိုက္ပြဲဆိုတာ လမ္းေပၚထြက္ျပီး လူအမ်ားစုေ၀းၾက၊ တရားေဟာၾကတာကိုတင္ ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူထုတိုက္ပြဲမွာ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ ရွိရပါမယ္။ လူအမ်ားစုေ၀းျပီး တိုက္ပြဲတခုကို ေဖာ္ေဆာင္တာမွာ တိုက္ပြဲရဲ႕ ဗဟိုခ်က္မ ရွိရပါမယ္။ ဒီတိုက္ပြဲဟာ ဘာကို ဦးတည္တိုက္တာလဲ၊ တိုက္ပြဲရဲ႕ ေအာင္ျမင္မွဳရလဒ္က ဘာလဲဆိုတာ သိဖို႕ လိုပါတယ္။ အစိုးရ ျပဳတ္က်ေရးလား၊ အစိုးရကို အင္အားျပျပီး ေဆြးေႏြးညွိႏွိဳင္းလာေအာင္ ျပဳလုပ္ေရးလား၊ အစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ျပီး အစိုးရသစ္တခုနဲ႕ အစားထိုးေရးလားဆိုတာ ရွင္းလင္းဖို႕ လိုပါတယ္။ ဒီလို တိက်တဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ မရွိရင္ တိုက္ပြဲမရွိတာက ပိုေကာင္းပါတယ္။

နိဂံုး

လူထုတိုက္ပြဲဆင္ႏႊဲဖို႕အတြက္ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြ စုစည္းလာမွဳ၊ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား ေပၚထြက္လာမွဳ၊ လွဳပ္ရွားမွဳမ်ား စတင္လာမွဳေတြကို ေလ့လာသံုးသပ္ၾကရာမွာ သုေတသန ပညာရွင္ အမ်ားအျပားက Charles Tilly's Framework ကို အသံုးျပဳေလ့ရွိၾကပါတယ္။ လူထုတိုက္ပြဲမဟာဗ်ဴဟာ ေရးဆြဲအေကာင္အထည္ေဖာ္မွဳေတြမွာလဲ Charles Tilly's Framework ကို အသံုးျပဳျပီး လိုအပ္မယ့္ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ၊ ေတာ္လွန္ေရး အခြင့္အလမ္းေတြကို ေဖာ္ထုတ္ျဖည့္ဆည္း ႏိုင္တဲ့အတြက္ ကမၻာတ၀ွမ္းက ေတာ္လွန္ေရးမ်ားမွာ အသံုးျပဳေနၾကပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၁၇၊ ၁၂၊ ၂၀၁၀)

ရည္ညႊန္းကိုးကား

Cohan, A. S. (1975) Theories of Revolutions: An Introduction, New York, John Wiley and Sons
Olson, M. (1965) The Logic of Collective action, Cambridge, Harvard University Press
Tilly, C. (1978) From mobilization to Revolution, New York, McGraw Hill

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္..>>>

ျပန္ေခါက္ထားခဲ့ပါ..>>>

လူထုေခါင္းေဆာင္အား လက္ေတြ႕က်က် ၀န္းရံျခင္း

ႏိုင္ငံတခု၊ တိုင္းျပည္တခုမွာ ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕စနစ္၊ ဖက္ဆစ္စနစ္၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္၊ ေရြးေကာက္ခံ အာဏာရွင္ စတဲ့ စနစ္ဆိုးေတြ ေပၚထြက္လာခဲ့ရင္ ႏိုင္ငံအတြင္းမွာ မွီတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူေတြ ဒုကၡေရာက္ၾကရပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး မတည္ျငိမ္မွဳေတြ၊ စီးပြားေရးအေျခအေန ပ်က္ယြင္း ယိမ္းယိုင္မွဳေတြေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ေႏွာင့္ေႏွးသြားေလ့ ရွိပါတယ္။ အဲဒီလို အေျခအေနမ်ိဳးမွာ ေခတ္ပ်က္ကို အခြင့္ေကာင္းယူျပီး ႏိုင္ငံေရးအာဏာ၊ စီးပြားေရး ခ်ဳပ္ကိုင္ ျခယ္လွယ္ႏိုင္မွဳ စတဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြကို ရယူေလ့ရွိတဲ့ မသူေတာ္လူတန္းစားေတြ ထြက္ေပၚ လာေလ့ရွိသလို၊ စနစ္ဆိုးကို တြန္းလွန္တဲ့ ေတာ္လွန္ေသာ လူတန္းစားတရပ္လဲ ေပၚထြက္လာ တတ္ပါတယ္။ ဒီေတာ္လွန္ေသာ လူတန္းစားထဲမွာလဲ ေဖာက္ျပန္ေသာ ကိုယ္က်ိဳးရွာသမားေတြ ေပၚလာတတ္သလို၊ ျပည္သူ႕အက်ိဳးစီးပြားကို အမွန္တကယ္ ေရွးရွဳတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြလဲ ေပၚထြက္လာပါတယ္။

ဒီေတာ္လွန္ေရးသမားေတြထဲမွာလဲ ေတာ္လွန္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳေတြကို ေခါင္းေဆာင္ဖို႕ အမ်ားက ယံုၾကည္သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္စင္ျမင့္ေပၚကို တြန္းထိုးတိုက္ခိုက္ျပီး တက္ၾကတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ မည္သူမွ် ေခါင္းေဆာင္လို႕ သတ္မွတ္ထားျခင္းမရွိပဲ မိမိဘာသာ ေခါင္းေဆာင္လို႕ ထင္ေနၾကသူေတြပါ ရွိေနျပန္ပါတယ္။ ဒီလိုေခါင္းေဆာင္ေတြ အမ်ားၾကီးထဲမွာ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကေတာ့ လူထုေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ရွစ္ေလးလံုး ျပည္သူ႕အေရးေတာ္ပံုၾကီးက ေမြးဖြားေပးလိုက္တဲ့၊ လူထုတိုက္ပြဲထဲမွာ ေပၚထြက္လာခဲ့တဲ့ လူထုေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ပါတယ္။

ေတာ္လွန္ေရးတရပ္ကို ေအာင္ျမင္စြာ ဆင္ႏႊဲႏိုင္ဖို႕အေရးမွာ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းေတြ ေပၚထြက္လာႏိုင္မွဳက အေရးၾကီးသလို၊ ဒီေခါင္းေဆာင္ကို လက္ေတြ႕က်က် ၀န္းရံေပးႏိုင္မွဳကလဲ အေရးပါတဲ့ အခ်က္တရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ၀န္းရံေပးမွဳလို႕ ေျပာတဲ့အခါ အခ်ိဳ႕က ဒီေခါင္းေဆာင္ပါ၀င္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ပါတီေတြမွာ အဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ ၀င္ေရာက္တာ၊ ဒီေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ အနီးမွာေနတာလို႕ ယူဆတတ္ၾကပါတယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ မွန္သလိုလို ရွိေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာ ခဲယဥ္းပါတယ္။ ေျမေပၚလွဳပ္ရွား တက္ၾကြသူတဦးအေနနဲ႕ လူထုေခါင္းေဆာင္ ဦးေဆာင္ပါ၀င္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ အဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ ၀င္ေရာက္ဖို႕ လြယ္ေပမယ့္ ေျမေအာက္လွဳပ္ရွား တက္ၾကြသူတဦးအေနနဲ႕ကေတာ့ ေျမေအာက္ယူဂ်ီ စည္းကမ္းကို တိတိက်က် လိုက္နာဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ မလိုအပ္ပဲ လိုင္းပူး၊ လိုင္းဆက္တာေတြ မလုပ္ရပါဘူး။

ဒီလိုမဟုတ္ရင္ ေျမေအာက္ယူဂ်ီကလာပ္စည္းေတြကို ဒုကၡျဖစ္ေစရံုမက လူထုေခါင္းေဆာင္ကိုပါ ဒုကၡေရာက္ေစတတ္ပါတယ္။ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးသမား၊ ႏိုင္ငံတကာ ကင္ပိန္းလွဳပ္ရွားမွဳ ေတြမွာလဲ ဒီအတိုင္းပါပဲ။ မလိုအပ္တဲ့ လိုင္းပူး၊ လိုင္းဆက္မွဳေတြဟာ ေျမေအာက္ယူဂ်ီသမား ေတြေလာက္ေတာ့ မိမိအေပၚမွာ အႏၱရာယ္မမ်ားေပမယ့္၊ လူထုေခါင္းေဆာင္နဲ႕ ေျမေပၚ အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ မလိုလားအပ္တဲ့ အႏၱရာယ္ေတြ က်ေရာက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ တာ၀န္ယူမွဳဟာ တာ၀န္သိတတ္မွဳနဲ႕ ဒြန္တြဲေနပါတယ္။ မိမိရဲ႕ တက္ၾကြမွဳ၊ တာ၀န္ယူလိုမွဳေတြကို အခ်ိန္အခါ၊ အေျခအေနနဲ႕ ကိုက္ညီတဲ့ သတိတရား၊ တာ၀န္သိတတ္မွဳတို႕နဲ႕ ထိန္းညွိႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။ လူထုေခါင္းေဆာင္ကို ၀န္းရံမွဳဆိုတာဟာ ေခါင္းေဆာင္နဲ႕ ထိေတြ႕ဆက္ဆံမွဳေတြလုပ္တာ၊ အနီးကပ္ေတြ႕ဆံု ဆက္သြယ္တာေတြကိုတင္ ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေခါင္းေဆာင္ ကိုင္စြဲထားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးလမ္းစဥ္နဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ကို တိုင္းျပည္အတြက္ အမွန္တကယ္ လိုအပ္တဲ့ လမ္းစဥ္၊ ဦးတည္ခ်က္၊ မိမိတို႕ ယံုၾကည္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးလမ္းစဥ္၊ ဦးတည္ခ်က္တို႕နဲ႕ ခ်ိန္ထိုးေလ့လာမွဳေတြ ျပဳလုပ္ျပီး တူညီတဲ့ ဘံုလုပ္ငန္းစဥ္၊ ကြဲျပားတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ခြဲျခားျပီးမွ လုပ္သင့္တာေတြကို လုပ္ေဆာင္ၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာမွ လိုအပ္ခ်က္အရ ခ်ိတ္ဆက္ထိစပ္မွဳ၊ တာ၀န္ခြဲေ၀မွဳ၊ ေတြ႕ဆံုမွဳဆိုတာေတြက ပါ၀င္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။

စာေရးသူရဲ႕ ေလ့လာခ်က္အရ လူထုေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္အေရး ဦးတည္ခ်က္ေတြမွာ အေတြးအေခၚ သံုးရပ္ကို အေျခခံထားပါတယ္။ ပထမတခုက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ထြန္းကားေရး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ သူမ ကိုင္စြဲထားတဲ့ လမ္းစဥ္က အၾကမ္းမဖက္ေရး လမ္းစဥ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယတခုက အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး (၀ါ) အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ သူမကိုင္စြဲတဲ့ လမ္းစဥ္က ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးအေျဖရွာေရး (၀ါ) ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ ျဖစ္ပါတယ္။ တတိယဦးတည္ခ်က္က ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္တခု ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ဘက္ေပါင္းစံုက လမ္းစဥ္ေတြ၊ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ တႏိုင္တပိုင္ ကိုယ္စိတ္ပါ၀င္စားတဲ့၊ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္တဲ့ တာ၀န္ေတြ ထမ္းေဆာင္ၾကရမွာပါ။ လူထုေခါင္းေဆာင္ စိတ္ပါ၀င္စားတဲ့ နယ္ပယ္ကေတာ့ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးနဲ႕ လူငယ္ထု စြမ္းအား တိုးတက္ျမင့္မားေရး ျဖစ္မယ္လို႕ ယူဆရပါတယ္။

ဒီအခ်က္ေတြကို ေလ့လာၾကည့္မယ္ဆိုရင္ လူထုေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္အေရး ဦးတည္ခ်က္ေတြဟာ အနာဂတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြနဲ႕ တသားတည္း ကိုက္ညီေနတာကို ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို သန္းငါးဆယ္ေက်ာ္ လူဦးေရရွိေနတဲ့ တိုင္းျပည္တခုအတြက္ လိုအပ္ေနတဲ့ ဦးတည္ခ်က္ေတြကို ေခါင္းေဆာင္ တေယာက္တည္းက အေကာင္ အထည္ မေဖာ္ႏိုင္ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ထြန္းကားေရးကို လူထု ေခါင္းေဆာင္က မလုပ္ေပးႏိုင္ပါဘူး။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ထြန္းကားလာေအာင္ လူထုေခါင္းေဆာင္နဲ႕အတူ လက္တြဲျပီး ျပည္သူတရပ္လံုးက ၀ိုင္း၀န္းတည္ေဆာက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို လူထုေခါင္းေဆာင္က မလုပ္ေပးႏိုင္ပါဘူး။ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ျဖစ္လာဖို႕ လူထုေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ ဦးေဆာင္မွဳနဲ႕အတူ ျမန္မာ တမ်ိဳးသားလံုးက ၾကိဳးပမ္းၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္မွာ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာဖို႕ တဦး၊ တေယာက္၊ တဖြဲ႕တည္းက မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ ျမန္မာတမ်ိဳးသားလံုးရဲ႕ ရင္ထဲမွာ တို႕ႏိုင္ငံ၊ တို႕တိုင္းျပည္ၾကီး ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာေစရမယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္ကို အရင္းတည္ျပီးမွ က်ရာက႑ကေန ၀ိုင္း၀န္း ေဆာင္ရြက္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို တိုင္းျပည္ရဲ႕ လက္ေတြ႕က်တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ အေရး ဦးတည္ခ်က္ေတြကို ကိုင္စြဲထားတဲ့ လူထု ေခါင္းေဆာင္ကို ၀န္းရံၾကရာမွာလဲ လက္ေတြ႕က်က် ၀န္းရံႏိုင္ၾကဖို႔ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီစနစ္ ထြန္းကားေရး

ဒီမိုကေရစီဆိုတာ စနစ္တခုပါ။ စနစ္တခု ထြန္းကားလာဖို႕ တည္ေဆာက္ယူရပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး (Democratization) ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ၾကရပါတယ္။ ဒီလို အေကာင္အထည္ေဖာ္ၾကရာမွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အဆင့္ႏွစ္ဆင့္ ရွိပါတယ္။ ပထမတဆင့္က ကနဦး ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳ (Initial Democratization) (သို႕မဟုတ္) political liberalization အဆင့္ျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယအဆင့္က ဒီမိုကေရစီစနစ္ အျမစ္တြယ္ ခိုင္မာလာေအာင္ တည္ေဆာက္ျခင္း (Democratic consolidation) ျဖစ္ပါတယ္။

တတိယလွိဳင္း ဒီမိုကေရစီ လွိဳင္းလံုးၾကီးနဲ႕ အတူ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအမ်ားအျပားမွာ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးေတြ စတင္ခဲ့ေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကေတာ့ အာဏာရွင္စနစ္က်င့္သံုးဆဲ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံအေနနဲ႕ ကမၻာ့အလယ္မွာ က်န္ရစ္ေနဆဲပါ။ စစ္အုပ္စုတို႕က ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပျပီး ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို ေဖာ္ေဆာင္မယ္လို႕ ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့ေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲ (authoritarian election) ကိုသာ က်င္းပခဲ့တာေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမွဳရဲ႕ ပထမအဆင့္ကို ေဖာ္ေဆာင္ျခင္း မဟုတ္ပဲ ေရြးေကာက္ခံ အာဏာရွင္စနစ္ (electoral authoritarianism) ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္မွဳသာ ျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။

ဒါေတြကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ထြန္းကားေရးဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရးဦးတည္ခ်က္ကို စနစ္တက် ေဖာ္ေဆာင္ဖို႕အတြက္ ကနဦး ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳကို ပထမအဆင့္အေနနဲ႕ ျဖတ္သန္းျပီးမွ ဒုတိယအဆင့္ျဖစ္တဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အျမစ္တြယ္ခိုင္မာလာေအာင္ တည္ေဆာက္မွဳ ကို ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မယ္ဆိုတာ ထင္ရွားလာပါတယ္။ ဒီလိုကနဦး ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳ ျဖစ္ထြန္းလာေရးအတြက္ အတိုက္အခံဦးေဆာင္တဲ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (opposition-led provisional government)၊ ပါ၀ါခြဲေ၀ယူေသာ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (power-sharing interim government) ႏိုင္ငံတကာၾကားျဖတ္အစိုးရ (international interim government) နဲ႕ အာဏာရွင္ဦးေဆာင္ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ (incumbent-led caretaker government) စတဲ့ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလ ၾကားျဖတ္အစိုးရ အသြင္တမ်ိဳးမ်ိဳး ေပၚထြက္လာေရးဟာလဲ လိုအပ္ခ်က္တရပ္ ျဖစ္လာပါတယ္။

ဒီလို အသြင္ကူးေျပာင္းကာလ ၾကားျဖတ္အစိုးရ အသြင္တမ်ိဳးမ်ိဳး ေပၚထြက္လာေရးအတြက္ လမ္းစဥ္ေတြ၊ တြန္းအား (leverage) ေတြ အမ်ားအျပား လိုအပ္ပါတယ္။ အညင္သာဆံုး ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳလို႕ ကမၻာက သတ္မွတ္ခဲ့ရတဲ့ ေတာင္အာဖရိက ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳ ျဖစ္စဥ္မွာေတာင္ normative leverage နဲ႕ coercive leverage ေတြကို အတိုက္အခံေတြဘက္က သံုးစြဲခဲ့ရပါတယ္။ normative leverage ကေန ေပၚထြက္လာတဲ့ ႏိုင္ငံတကာဖိအား တမ်ိဳးတည္းနဲ႕ မရပါဘူး။ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္၊ လူထုတိုက္ပြဲလမ္းစဥ္တို႕ ေပါင္းစပ္ပါ၀င္တဲ့ mass rolling actions ေတြကို အသံုးျပဳျပီး coercive leverage ျဖစ္ထြန္းလာေအာင္ ေဖာ္ေဆာင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေျမေပၚအဖြဲ႕အစည္း ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ရပ္တည္တိုက္ပြဲ၀င္ေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ စားပြဲေပၚေရာက္ေနတဲ့ လူထု ေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႕ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း coercive leverage ကို အသံုးျပဳႏိုင္ဖို႕က ခဲယဥ္းေကာင္း ခဲယဥ္းႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ coercive leverage ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမယ့္ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြအေနနဲ႕ လူထုေခါင္းေဆာင္ကို တိုက္ရိုက္၀န္းရံေပးမွဳ မဟုတ္တဲ့ သြယ္၀ိုက္၀န္းရံေပးမွဳကို ျပဳလုပ္တတ္ဖို႕လိုပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာၾကားျဖတ္အစိုးရကေတာ့ တရုတ္နဲ႕ အေနာက္အုပ္စုေတြအၾကား တတိယကမၻာစစ္ မျဖစ္လာမခ်င္း ျဖစ္ႏိုင္ေခ် မရွိပါဘူး။ တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာအခ်က္အခ်ာက်ေနရာ ျဖစ္ေနတဲ့ ျမန္မာ့ေျမေပၚမွာ ကုလသမဂၢ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အရ လူသားခ်င္းစာနာမွဳႏွင့္ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္း (Humanitarian Intervention) ျဖစ္လာခဲ့ရင္ေတာင္ တရုတ္တပ္၊ အိႏၵိယတပ္၊ ျပင္သစ္တပ္၊ အေမရိကန္တပ္၊ ယူေကတပ္ေပါင္းစံု ၀င္လာျပီး၊ ေရနံနဲ႕ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ အခ်က္အခ်ာ ေဒသေတြကို လုၾကရင္း ဖြတ္ဖြတ္ညက္ညက္ ေၾကသြားပါလိမ့္မယ္။ ဒီလိုမဟုတ္ခဲ့ရင္လဲ ကိုးရီးယားလို proxy war ျဖစ္ျပီး၊ ေျမာက္ျမန္မာနဲ႕ ေတာင္ျမန္မာ ကြဲထြက္သြားပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ Iraq Dilemma လို႕ ေခၚဆိုႏိုင္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အေမရိကန္တပ္ေတြ အီရတ္ကို ၀င္လာသလို ၀င္လာျပီး ဒီမိုကေရစီရေအာင္ လုပ္ေပးေတာ့မေယာင္ေယာင္ စိတ္ကူးယဥ္အိပ္မက္ေတြကို အျမစ္ကလွန္ျပီး ဖယ္ရွားပစ္ဖို႕ မလြဲမေသြ လိုအပ္လွပါတယ္။

အတိုက္အခံ ဦးေဆာင္တဲ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရနဲ႕ ပါ၀ါရွယ္ယာ ၾကားျဖတ္အစိုးရတို႕ဟာ coercive leverage နဲ႕ normative leverage ကို ဟန္ခ်က္ညီ ေပါင္းစပ္အသံုးမျပဳပဲ ေပၚထြက္လာႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေနာက္ဆံုး ေတာင္အာဖရိကမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အာဏာရွင္ဦးေဆာင္ေသာ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ (incumbent-led caretaker government) ကေနတဆင့္ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳမွာေတာင္ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ Sharpeville Massacre၊ မင္ဒဲလားဖြဲ႕စည္းခဲ့တဲ့ military wing ျဖစ္တဲ့ Umkhonto we Sizwe (in Zulu means “Spear of the Nation”) ၊ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္ The Soweto uprising၊ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ Mass Democratic Movement (MDM) စတဲ့ coercive leverage ေတြက အခန္းက႑တခုကေန ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေနဆဲကာလမွာေတာင္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရး စားပြဲေပၚမွာ de Klerk တို႕ဘက္က သေဘာထား ေပ်ာ့ေပ်ာင္းတဲ့ ေရြးခ်ယ္မွဳေတြကို ေရြးလာေစဖို႕ တြန္းအားအေနနဲ႕ လူထုတိုက္ပြဲေတြ ဆက္တိုက္ ေပၚထြက္ျပီး coercive leverage ကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ လူထုေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးဦးတည္ခ်က္ျဖစ္တဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ထြန္းကားေရးကို ေျမေပၚပါတီအျဖစ္ ရပ္တည္ေရး၊ အၾကမ္းမဖက္လွဳပ္ရွားမွဳ၊ ေျမေအာက္ယူဂ်ီလွဳပ္ရွားမွဳ၊ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး၊ လူထုတိုက္ပြဲေဖာ္ေဆာင္မွဳ စတဲ့ မိမိတို႕အားသန္ရာ လမ္းစဥ္မ်ား၊ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ေဖာ္ေဆာင္ျပီး လက္ေတြ႕က်က် ၀န္းရံၾကဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳ မရွိတာေၾကာင့္ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးစတဲ့ က႑မ်ိဳးစံုမွာ ေႏွာင့္ေႏွးမွဳေတြ ျဖစ္ပြားေနပါတယ္။ ဒီအေျခအေနဆိုးေတြကို ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳဆိုတဲ့ ကယ္တင္ရွင္ကသာ ကယ္တင္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳ ရွိလာဖို႕အတြက္ အေရးၾကီးဆံုးအခ်က္ကေတာ့ အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရး (National Unity) ပါပဲ။ ဒီ အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရးကိုလဲ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး (National Reconciliation) ကိုေဖာ္ေဆာင္ျပီးမွ တည္ေဆာက္ယူလို႕ ရပါတယ္။ အဲဒီအမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကိုလဲ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္နည္းလမ္းကို အသံုးျပဳျပီး ေဖာ္ေဆာင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြ၊ ဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုေတြနဲ႕ စစ္တပ္ အၾကားမွာ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲေလးေတြကအစ ညီလာခံၾကီးေတြအထိ အဆင့္ဆင့္ကို ျဖတ္သန္းၾကရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ျဖစ္စဥ္ (National Reconciliation Process) ထဲမွာ ၾကိဳးပမ္းမွဳ အဆင့္ဆင့္ေတြ ကေနတဆင့္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးကို အုတ္ျမစ္ခ်ႏိုင္တဲ့ Highly Inclusive Dialogue ျဖစ္လာေအာင္ ဦးတည္ေဆာင္ရြက္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ဒိုင္ယာေလာ့ခ္မ်ိဳး ျဖစ္ေပၚလာဖို႕ ဆိုတာက အသြင္ကူးေျပာင္းကာလ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (Interim Government) အသြင္တမ်ိဳးမ်ိဳး မေပၚထြက္လာပဲနဲ႕ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလ ၾကားျဖတ္အစိုးရ အသြင္တမ်ိဳးမ်ိဳး ေပၚထြက္လာေရးဟာ ဒီမိုကေရစီထြန္းကားေရးအတြက္သာမက အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ပါ အေရးၾကီးပါတယ္။

လူထုေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး (၀ါ) အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြကို ၀န္းရံေပးမွဳမွာ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလ ၾကားျဖတ္အစိုးရ ေပၚထြက္ေရး ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြအျပင္ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလ တရားမွ်တမွဳ (transitional justice) ကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မွဳအတြက္ ၾကိဳတင္ေလ့လာ ျပင္ဆင္ခ်က္ေတြ၊ အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ေကာ္မရွင္ (National Unity and Reconciliation Commission) အဆင့္ဆင့္ ဖြဲ႕စည္းရာမွာ လိုအပ္မယ့္ လူ႕စြမ္းအား အရင္းအျမစ္အတြက္ capacity building လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ၊ ပဋိပကၡေႏွာင္းပိုင္းကာလ အေျခအေန (post- conflict situations) မွာ ၾကံဳရႏိုင္တဲ့ အခက္အခဲ စတာေတြကို ၾကိဳတင္ေလ့လာခ်က္ေတြ ျပဳလုပ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

ေခါင္းေဆာင္ေတြအၾကားမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ Highly Inclusive Dialogue ဆိုတာ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ အုတ္ျမစ္တခုပဲ ျဖစ္ျပီး၊ ပဋိပကၡေတြ ရဲ႕ ဂယက္ေတြကို ခါးစီးခံခဲ့ၾကရတဲ့ ျပည္သူလူထုတရပ္လံုး အၾကားမွာ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရးကို ဆက္လက္တည္ေဆာက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအေျခအေနေတြမွာ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ားရဲ႕ အခန္းက႑၊ တက္ၾကြလွဳပ္ရွားသူမ်ားရဲ႕ အခန္းက႑၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ အခန္းက႑၊ ဥပေဒ၀န္ထမ္းမ်ားရဲ႕ အခန္းက႑၊ ပညာရွင္မ်ားရဲ႕ အခန္းက႑ စျပီး လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ အမ်ားၾကီး ရွိတာေၾကာင့္ ျပင္ဆင္ထားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အေျခခံသေဘာတရားေတြကို လူထုအၾကားမွာ ပညာေပးျဖန္႕ျဖဴးမွဳေတြ ၾကိဳတင္ျပဳလုပ္ထားဖို႕လဲ လိုအပ္ပါတယ္။

ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး

ဖြံ ့ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုတာကို ေကာင္းမြန္ေသာ ေျပာင္းလဲမွဳလို႕ ပညာရွင္ ခ်ိန္ဘာစ္ ဆိုသူက အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ လူေနမွဳအဆင့္အတန္းေတြ ျမင့္မား လာတာ၊ က်န္းမာေရး တိုးတက္ ေကာင္းမြန္လာတာ၊ ပညာေရးတိုးတက္ျမင့္မားလာတာ၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း တခုလံုးအတြက္ အက်ိဳးရွိမယ့္ ေအာင္ျမင္မွဳေတြ ရရွိလာတာ စတာေတြ အားလံုးကို ဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္မႈေတြလို႕ ေခၚဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုတာမွာ ပညာရွင္ေတြက အပိုင္းႏွစ္ပိုင္း ထပ္ခြဲျပီး ေျပာေလ့ရွိပါတယ္။

ပထမအပိုင္းက ေခတ္မွီဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳ ျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယပိုင္းက လူသားေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြအေပၚမွာ အေျခတည္တဲ့ တိုးတက္မွဳ ျဖစ္ပါတယ္။ ေခတ္မီွဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာမွဳ ဆိုတာက ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ထုတ္လုပ္မွဳ နည္းပညာက႑ေတြမွာ သမရိုးက် နည္းပညာေတြကေန သိပၸံနည္းက် နည္းပညာေတြကို အသံုးျပဳလာျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး က႑မွာ ဘိုးဘြားအစဥ္အလာအတိုင္း စိုက္ပ်ိဳးမွဳေတြကေန ေစ်းကြက္ရွိတဲ့ လယ္ယာထြက္ကုန္ ပစၥည္းေတြကို ေျပာင္းလဲ စိုက္ပ်ိဳးလာျခင္း၊ လူနဲ႕တိရစာၦန္ကို အသံုးျပဳထုတ္လုပ္မွဳေတြကေန စက္မွဳနည္းပညာကို ေျပာင္းလဲအသံုးျပဳလာျခင္း၊ ျမိဳ႕ျပလူေနမွဳ အေဆာက္အအံုကို ေရႊ႕ေျပာင္းလာျခင္း စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

လူသားေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြအေပၚမွာ အေျခတည္တဲ့ တိုးတက္မွဳဆိုတာကေတာ့ ဒီလိုထုတ္လုပ္မွဳျဖစ္စဥ္ကေန အစပ်ိဳး စဥ္းစားတာ မဟုတ္ပဲ လူေတြနဲ႕ လူေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို စတင္စဥ္းစားတာျဖစ္ပါတယ္။ လူသားလိုအပ္ခ်က္ကို အေျချပဳတဲ့ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုင္ရာ ပညာရွင္ေတြက ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုတာကို ထုတ္လုပ္မွဳ တိုးတက္တာ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ စီးပြားေရးတိုးတက္မွဳ ရာခိုင္ႏွဳန္း ျမင့္မားလာတာေတြေလာက္နဲ႕ပဲ တိုင္းတာလို႕ မရပဲ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အတြင္းမွာရွိတဲ့ လူသားအားလံုးကို ကိုယ္စားျပဳသင့္ေၾကာင္း ေထာက္ျပေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။

ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံတခုမွာ လူအမ်ားစုဟာ စားေသာက္ေနထိုင္ေရး လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျဖည့္ဆည္းႏိုင္ဖို႕ စြမ္းအားေတြ ရွိျပီး အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းမ်ား ရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အလုပ္လက္မဲ့ ရာခိုင္ႏွဳန္းေတြ နည္းႏိုင္သမွ် နည္းျပီး လူသားတိုင္းမွာ တန္းတူညီမွ်မွဳရွိရပါမယ္။ ႏိုင္ငံရဲ႕ လြတ္လပ္ေရးဆုိရာမွာလဲ ႏိုင္ငံေရးအရေရာ၊ စီးပြားေရးအရေရာ ကိုယ့္ၾကမၼာ၊ ကိုယ္ဖန္တီးႏိုင္တဲ့ လြတ္လပ္ေရးျဖစ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ပညာေရးအဆင့္အတန္းေတြလဲ တိုးတက္ျမင့္မားျပီး အၾကမ္းဖက္မွဳနဲ႕ စစ္ပြဲေတြရဲ႕ ေဘးဒဏ္ကေန ကင္းေ၀းတဲ့ လူ႕ေဘာင္သစ္ကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ရပါမယ္။ ဒီလို ေခတ္မွီဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ျပီး၊ လူသားမ်ားရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္အေပၚမွာ အေျခတည္တဲ့ တိုးတက္မွဳေတြ ရွိလာဖို႕အတြက္ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူငယ္ထုစြမ္းအား တိုးတက္ျမင့္မားေရး၊ လူ႕အခြင့္အေရး၊ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး၊ စာေပ၊ ဂီတအႏုပညာ၊ အမ်ိဳးသမီးအေရး စတဲ့ က႑မ်ိဳးစံုမွာ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ အမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ တႏိုင္တပိုင္ ကၽြမ္းက်င္ရာ ေဆာင္ရြက္ျခင္းအားျဖင့္လဲ လူထုေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ဦးတည္ခ်က္ ေတြကို ၀န္းရံေပးရာ ေရာက္ပါတယ္။

နိဂံုး

နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ လူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အနာဂတ္ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ဦးတည္ခ်က္ေတြလို႕ ေလ့လာေတြ႕ရွိရတဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ထြန္းကားေရး၊ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးနဲ႕ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးတို႕ဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္နဲ႕ လက္ေတြ႕က်က် ကိုက္ညီတဲ့ ဦးတည္ခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဦးတည္ခ်က္ေတြကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ေရးအတြက္ တူညီေသာ ဘံုလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္း၊ မတူညီေသာ္လည္း လိုအပ္ေသာ လမ္းစဥ္မ်ားျဖင့္ အားျဖည့္ျခင္း၊ တိုင္းႏိုင္ငံ တည္ေဆာက္ေရးဆိုင္ရာ ၾကိဳတင္ေလ့လာ ျပင္ဆင္မွဳမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း၊ အသိဥာဏ္ဗဟုသုတ ျဖန္႕ေ၀ ပညာေပးျခင္း၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ျခင္းတို႕ျဖင့္ လူထုေခါင္းေဆာင္အား ၀န္းရံၾကပါစို႔ဟု ေရးသား တိုက္တြန္းအပ္ပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၁၄၊ ၁၂၊ ၂၀၁၀)

(မွတ္ခ်က္။ ။ ခ်ိဳလင္းျပာ စာေစာင္အတြက္ ေရးသားေပးပို႔ထားေသာ စာမူျဖစ္ပါသည္။)

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္..>>>

ျပန္ေခါက္ထားခဲ့ပါ..>>>

Human Rights Animation by Amnesty International

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္..>>>

ျပန္ေခါက္ထားခဲ့ပါ..>>>

Venues Protection အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

အေရးပါပုဂိၢဳလ္ေတြနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ အသက္အႏၱရာယ္ကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးတဲ့အခါ venues protection အေၾကာင္းကို သိထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ venues ဆိုတာမွာ ေနထိုင္ရာ အေဆာက္အဦး၊ ရံုးခန္း၊ ဟိုတယ္၊ စားေသာက္ဆိုင္၊ ညစာစားပြဲ၊ လူထုအစည္းအေ၀း၊ အခမ္းအနား စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ venues ေပၚမွာ အေျချပဳျပီး သက္ေရာက္လာႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္ေတြကေတာ့ ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္ခတ္လုပ္ၾကံျခင္း၊ လူခ်င္း၀င္လံုးျပီး ဓားျဖင့္ထိုးျခင္း၊ စႏိုက္ပါတပ္ဆင္ထားေသာ ေသနတ္ျဖင့္ တိုက္ခိုက္ျခင္း၊ ဗံုးေဖာက္ခြဲျခင္း၊ မီးရွိဳ႕ျခင္း၊ ဓာတုပစၥည္းမ်ားျဖင့္ တိုက္ခိုက္ျခင္း၊ ဇီ၀ပိုးမႊားမ်ားျဖင့္ တိုက္ခိုက္ျခင္း၊ လူထုအစည္းအေ၀းပြဲမ်ားတြင္ အဓိကရုဏ္းျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကရုဏ္းျဖစ္ျပီး ဖရိုဖရဲျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနဆိုတာ ေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ အသက္ကို ရန္ရွာခံႏိုင္ရမွဳ ရာခိုင္ႏွဳန္း အျမင့္မားဆံုး အေျခအေနျဖစ္ပါတယ္။

ဒီအခ်ိန္မွာ ေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ close protection အဖြဲ႔ဟာ ေဘးကင္းရာကို ေခါင္းေဆာင္ကို အျမန္ဆံုးဆြဲထုတ္သြားႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္မ်ိဳးမွာ လူထုေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ အခင္းျဖစ္ပြားရာ ေနရာေဒသကို မစြန္႔ခြာလိုၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ close protection အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ဟာ ေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ အမိန္႔ကို လိုက္နာဖို႔ထက္ ေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ အသက္အႏၱရာယ္ကို ဦးစားေပးတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ခ်မွတ္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

venues protection ဆိုင္ရာ အေျခခံအခ်က္မ်ား

စနစ္တက် ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္မွဳ ျပဳလုပ္ရမည္။

သြားေရာက္မည့္ ေနရာ၏ အနီး၀န္းက်င္ လံုျခံဳေရးကို ေလ့လာစံုစမ္းရမည္။

လူထုအစည္းအေ၀းမ်ား၊ အဖြဲ႔အစည္း အခမ္းအနားမ်ားတြင္ ၀င္ေပါက္၊ ထြက္ေပါက္မ်ားကို စနစ္တက် သတ္မွတ္ရမည္။

close protection အဖြဲ႔၀င္မဟုတ္ေသာ မည္သူမဆို ေခါင္းေဆာင္အနီးသို႔ ကပ္လာပါက သတိထားရမည္။

close protection အဖြဲ႔၀င္ အခ်င္းခ်င္းသာ သိႏိုင္ေသာ သေကၤတမ်ား ထားရိွရမည္။

သတ္မွတ္၀တ္စံု၀တ္ထားေသာ close protection အဖြဲ႔၀င္မ်ားအျပင္ undercover အဖြဲ႔၀င္မ်ားလဲ ထားရွိရမည္။

မည္သည့္ေနရာသို႔ သြားသည္ျဖစ္ေစ အေရးေပၚအေျခအေနအတြက္ ၾကိဳတင္စဥ္းစား ျပင္ဆင္ထားရမည္။
close protection အဖြဲ႔၀င္မ်ား အခ်င္းခ်င္း အေရးေပၚအေျခအေန ထြက္ေပါက္ကို သတ္မွတ္ထားရွိရမည္။
အေရးပါပုဂိၢဳလ္ႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား ဖရိုဖရဲအေျခအေနမ်ားၾကားမွ ဆြဲထုတ္ေခၚသြားႏိုင္မည့္ safe haven သတ္မွတ္ခ်က္ ရွိရမည္။

venues protection မွာ ေနရာသတ္မွတ္ခ်က္ ႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ ပထမတခုက သက္ဆိုင္ရာ ေနရာရဲ႕ ျပင္ပ နဲ႔ ၀င္ေပါက္ေနရာ (outer perimeter) ျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယတခုက သက္ဆိုင္ရာ ေနရာ၊ အေဆာက္အဦးအတြင္း (inner perimeter) မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

Outer perimeter protection ကို မ်ားေသာအားျဖင့္ advanced team ကို တာ၀န္ယူခိုင္းေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီတာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္တဲ့ အဖြဲ႔၀င္မ်ားအေနနဲ႕အေရးပါပုဂၢိဳလ္သြားမယ့္ေနရာကို ၾကိဳတင္ေရာက္ရွိျပီး ၀န္းက်င္အေနအထားကို ေလ့လာရပါမယ္။

ကားရပ္မည့္ေနရာကို ေသခ်ာၾကည့္ရွဳဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

အေရးပါပုဂိၢိဳလ္စီးနင္းလိုက္ပါတဲ့ ကားရဲ႕ ယာဥ္ေမာင္းကို ကားအနီးမွာ အခ်ိန္ျပည့္ရွိေစရပါမယ္။

ယာဥ္ေမာင္းက တျခားတေနရာကို သြားဖို႔ လိုလာရင္ တျခားအဖြဲ႔၀င္တေယာက္ေယာက္က ကားအနီးမွာ သြားေနရပါမယ္။

လူအ၀င္အထြက္ကို စနစ္တက် ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ရွဳရပါမယ္။

ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာတဲ့ေနရာ (observation posts) မ်ား သတ္မွတ္ရပါမယ္။

အေရးပါပုဂိၢဳလ္ ျပန္လည္ထြက္ခြာမယ့္ ထြက္ေပါက္နဲ႔ အနီး၀န္းက်င္လံုျခံဳေရးကို သတိျပဳရမယ္။

မီဒီယာ သတင္းေထာက္ေတြရဲ႕ သတင္းေထာက္ အိုင္ဒီကတ္ေတြကို စစ္ေဆးရပါမယ္။

ကင္မင္ရာ၊ ဗီြဒီယိုစတဲ့ media equipment ေတြကို လိုအပ္ရင္ ၾကည့္ရွဳစစ္ေဆးရပါမယ္။

အေရးၾကီးတဲ့ strategic points ေတြအားလံုးမွာ ကိုယ့္ဘက္ေတာ္သားေတြပဲ ရွိေနဖို႔ ျပင္ဆင္တာ၀န္ေပးရပါမယ္။


Inner perimeter protection

Inner perimeter protection နဲ႔ ပတ္သက္ျပီး personal escort အဖြဲ႔ငယ္ကို တာ၀န္ေပးေလ့ရွိပါတယ္။

တာ၀န္ရွိသူမ်ားဟာ

အိမ္၊ ရံုး အေဆာက္အဦး (သို႔မဟုတ္) အခမ္းအနားက်င္းပရာ ကြင္းျပင္အတြင္းရဲ႕ လံုျခံဳေရးကို ဂရုစိုက္ရပါမယ္။

အေရးပါပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ လွဳပ္ရွားမွဳတိုင္းကို ေစာင့္ၾကည့္ရပါမယ္။ သို႔ေပမယ့္ တေကာက္ေကာက္ ေဘးမွာ လိုက္ေနရမွာကို ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါ။ အေရးပါပုဂိၢိဳလ္နဲ႔ မိတ္ေဆြမ်ားရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ လွဳပ္ရွားမွဳကို အေႏွာင့္အယွက္ေပးသည္အထိ မျပဳလုပ္ရပါ။

undercover (covert) လံုျခံဳေရးတာ၀န္ယူသူမ်ားကို တာ၀န္ေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

အေဆာက္အဦးအတြင္းမွာ safe haven ေနရာ သတ္မွတ္ခ်က္ ရွိရပါမယ္။


အေဆာက္အဦးအား ရွာေဖြျခင္း

လံုျခံဳေရးအတြက္ အေဆာက္အဦးကို ရွာေဖြတဲ့အခါမွာ အျပင္မွ အတြင္းသို႕ ရွာေဖြျခင္း၊ ေအာက္မွ အထက္သို႔ ရွာေဖြျခင္း၊ ပုန္းေအာင္ႏိုင္ဖြယ္ရာ ေနရာမ်ားအား ရွာေဖြျခင္းဆိုျပီး နည္းလမ္း သံုးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ဒီလိုရွာေဖြတဲ့အခါမွာ ရွာေဖြေရးအဖြဲ႔ရဲ႕ လူအင္အား ေလးပံုတပံုက ျပင္ပမွာ ရွာေဖြရပါမယ္၊ လူအင္အားေလးပံုတပံုက အမ်ားျပည္သူေတြ ၀င္ထြက္သြားလာေလ့ရွိတဲ့ ေနရာေတြကို ရွာေဖြျပီး၊ က်န္အင္အားတ၀က္က အေဆာက္အဦးမွာ ရွိတဲ့ အခန္းမ်ားကို ပတ္စိပ္တိုက္ရွာေဖြရပါမယ္။

ျပင္ပရွာေဖြျခင္း (external searching) ျပဳလုပ္တဲ့အခါ အေဆာက္အဦးရဲ႕ ၂၅ မီတာ၀န္းက်င္ကို ရွာေဖြရပါမယ္။ ဒီလိုရွာေဖြတဲ့အခါ ground level အေနနဲ႔ အမွိဳက္စြန္႔ပစ္ရာ ေနရာမ်ား၊ ပန္းအိုးမ်ား၊ ေရပန္းမ်ား၊ ရပိုက္မ်ားနဲ႔ အနီးမွာ ရပ္ထားတဲ့ ကားမ်ားကိုပါ ေစာင့္ၾကည့္ရပါမယ္။ ျပီးတဲ့အခါ ground to roof level အေနနဲ႔ ျပတင္းေပါက္ေဘာင္မ်ား၊ ေလေအးေပးစက္မ်ား၊ မီးၾကိဳးမ်ားနဲ႔ေခါင္းမိုးကို ရွာေဖြရပါမယ္။ ဒီလိုရွာေဖြျပီးတာနဲ႔ အေရးၾကီးေနရာမ်ားမွာ လူအ၀င္အထြက္ ထပ္မံျပဳလုပ္ျခင္းကို တားဆီးျခင္း၊ အေစာင့္ခ်ထားျခင္း ျပဳလုပ္ရပါမယ္။

အမ်ားျပည္သူ၀င္ထြက္သြားလာမယ့္ေနရာမ်ားအား ရွာေဖြျခင္း (searching for public places) ကို ျပဳလုပ္တဲ့အခါ ဧည့္ခန္းေဆာင္၊ လွ်ပ္စီးမီး၊ ပန္းအိုး၊ ကုလားထိုင္၊ စားပြဲ၊ မီးသတ္ဗူး၊ ဓာတ္ေလွကား၊ ေရအိမ္မ်ား၊ ဗီြဒိုမ်ား၊ စတိုခန္းနဲ႔ လွ်ပ္စစ္သံုးစက္ကိရိယာမ်ားကို ရွာေဖြရပါမယ္။

တခန္း၀င္တခန္းထြက္ ရွာေဖြျခင္း (room to room searching) ကို ျပဳလုပ္တဲ့အခါ ပထမဦးဆံုး အျမင္အာရံုကို အသံုးျပဳျပီး လွည့္ပတ္ၾကည့္ရပါမယ္။ ျပီးတဲ့အခါ အခန္းထဲမွာ ေလွ်ာက္ၾကည့္ျပီး ေခတၱခဏရပ္ျခင္းကို အခါခါျပဳလုပ္ရပါမယ္။ ဒီလိုလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ မူမွန္မဟုတ္တဲ့ အသံေတြကို ၾကားရႏိုင္ပါတယ္။ အခန္းကို ရွာေဖြတဲ့အခါ searching level ေလးဆင့္ရွိပါတယ္။ ပထမတဆင့္က floor to hip level ပါ။ ဒီအဆင့္မွာ ေကာ္ေဇာ၊ ကုလားထိုင္၊ စားပြဲ၊ ဗီြဒိုအေသး၊ မီးခလုတ္ စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

ေနာက္တဆင့္က hip to eye levelပါ။ ဒီအဆင့္မွာ ဗြီဒိုၾကီး၊ မီးခလုတ္၊ ေလေအးေပးစက္၊ မီးခလုတ္နဲ႕ စာအုပ္စင္စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ေနာက္တဆင့္ကေတာ့ eye level to the ceiling ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ အျမင့္မွာတပ္ဆင္ထားတဲ့ ေလေအးေပးစက္၊ အသံခ်ဲ႕စက္၊ ပန္ကာ၊ မီးၾကိဳးမ်ား စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးတဆင့္ကေတာ့ ceiling ျဖစ္ပါတယ္။ ceiling မွာ ေရးထားတဲ့ စာေတြအပါအ၀င္ ရွိသမွ်ကို ၾကည့္ရွဳစစ္ေဆးရပါမယ္။


ရုံးခန္းလံုျခံဳေရး

venues protection မွာ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ ရံုးထိုင္တဲ့ ရံုးခန္းဟာလဲ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။ ရံုးခန္းဟာ ေအာက္ဆံုးအထပ္မွာ မရွိသင့္ပါဘူး။ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ရံုးခန္းကို သြားမယ္ဆိုရင္ အျခားရံုးခန္းေတြေရွ႕က (သို႔မဟုတ္) ရံုးသူရံုးသားအမ်ားရွိေနေသာ စားပြဲမ်ားေရွ႕က ျဖတ္သြားမွသာ ေရာက္ႏိုင္ရပါမယ္။ ရံုးခန္းမွာ ျပတင္းေပါက္ေတြရွိရင္ ခန္းဆီးမ်ားတပ္ရပါမယ္။ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ ရံုးထိုင္ေနတာကို ျပင္ပကေန အလြယ္တကူ ျမင္ႏိုင္ျခင္း မရွိေစရပါဘူး။

ဧည့္သည္မ်ားနဲ႕ ေတြ႕ဆံုတဲ့အခါ ၾကိဳတင္ျပီး appointment ယူခိုင္းရပါမယ္။ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ ရံုးခန္းအတြင္းကို ၀င္ေရာက္ေစတာထက္ အမ်ားနဲ႔ ေတြ႔ဆံုရမယ့္ outside office ဖန္တီးထားသင့္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ အေရးေပၚေခါင္းေလာင္း တပ္ဆင္ထားသင့္ပါတယ္။ ရံုးအ၀င္အထြက္ ေနရာမ်ားနဲ႔ ရံုးတြင္းက အေရးၾကီးတဲ့ ေနရာမ်ား၊ အခ်ိဳးအေကြ႔ေနရာမ်ားမွာ CCTV မ်ား တပ္ဆင္ထားသင့္ပါတယ္။ ရံုးခန္းတံခါးေတြမွာ အမည္မ်ား၊ ရာထူးမ်ား သတ္မွတ္ေရးသားထားတာရွိရင္ ဖယ္ရွားျပီး နံပါတ္မ်ားနဲ႔ အစားထိုးရပါမယ္။ စတိုခန္းနဲ႔ ေရအိမ္မ်ားမွာ လံုျခံဳေရး ခလုတ္မ်ားနဲ႔ ဖြင့္ရမယ့္ တံခါးမ်ား ရွိသင့္ပါတယ္။ ဧည့္သည္မ်ားနဲ႔ အမ်ားျပည္သူသံုး ေရအိမ္ကို သီးျခားထားသင့္ပါတယ္။ ရံုးအတြင္းမွာ အေရးေပၚအခ်ိန္မွာ ေနထိုင္ရမယ့္ safe room ထားရွိျပီး ဆက္သြယ္ေရးကိရိယာမ်ား၊ အစားအစာနဲ႔ ေဆး၀ါးမ်ားကို အဆင္သင့္ ထားရွိပါမယ္။


နိဂံုး

ကမၻာတ၀ွမ္းက အေရးပါပုဂၢိဳလ္ေတြကို လုပ္ၾကံခံရမွဳေတြမွာ ရံုးခန္း၊ ဟိုတယ္၊ စားေသာက္ဆိုင္၊ အစည္းအေ၀းခန္းမ၊ လူထုအစည္းအေ၀း ေတြရဲ႕ လံုျခံဳေရးအေျခအေန အားနည္းခ်က္ေတြက အဓိက ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ venues protection ဆိုင္ရာ အေျခခံအခ်က္အလက္မ်ားကို အေရးပါပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ လံုျခံဳေရးကို တာ၀န္ယူရမယ့္သူမ်ားနဲ႔ အေျခအေနက ေတာင္းဆိုလို႔ အေရးေပၚတာ၀န္ ယူလိုက္ရမယ့္ သူမ်ားအေနနဲ႔ သိရွိနားလည္ထားဖို႔ လိုအပ္ပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္။


ခင္မမမ်ိဳး (၈၊ ၁၂၊ ၂၀၁၀)

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္..>>>

ျပန္ေခါက္ထားခဲ့ပါ..>>>

အေရးပါေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ လံုျခံဳေရးအား အနီးကပ္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း

နိဒါန္း
ပဋိပကၡေျဖရွင္းေရး၊ အၾကမ္းဖက္မွဳ ႏွိမ္နင္းတိုက္ဖ်က္ေရးဆိုင္ရာ သင္တန္းေတြမွာ ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ဘာသာရပ္ႏွစ္မ်ိဳးကို သင္ၾကားေလ့ရွိပါတယ္။ ပထမတမ်ိဳးက Critical Infrastructure Protection ျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယတမ်ိဳးကေတာ့ close protection ျဖစ္ပါတယ္။ လူတဦးတေယာက္ (သို႕မဟုတ္) အုပ္စုတခုကို အနီးကပ္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရတဲ့အခါမွာ ေစာင့္ေရွာက္ခံရသူ (သို႕မဟုတ္) အုပ္စုတခုမွာ အေရးပါတဲ့ပုဂၢိဳလ္ (Very Important Person- VIP) ေတြ ပါ၀င္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ VIP/ Close Protection လို႔ လံုျခံဳေရးေလာကမွာ ေခၚေ၀ၚသံုးႏွံဳးပါတယ္။

ေယဘုယ်အားျဖင့္ လူသားေတြဟာ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ဥပေဒရဲ႕ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မွဳကိုလဲ ခံယူေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ အစိုးရအဖြဲ႕၀င္ေတြနဲ႕ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြက်ေတာ့ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရံုနဲ႕တင္ မလံုေလာက္ပါဘူး။ အသက္အႏၱရာယ္ လံုျခံဳေရးကို အနီးကပ္ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ေပးႏိုင္သူေတြ၊ သက္ေတာ္ေစာင့္ေတြကို အနီးမွာ ထားရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အစိုးရအဖြဲ႕၀င္ေတြကေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရားတြင္းမွာရွိတဲ့ စစ္တပ္၊ ရဲ၊ ေထာက္လွမ္းေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြကို အသံုးျပဳတတ္ၾကပါတယ္။ အစိုးရအဖြဲ႕၀င္မဟုတ္တဲ့ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားေသာ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ ၾကီးေတြကက်ေတာ့ နီးစပ္ရာ ပါတီ၀င္၊ အဖြဲ႕အစည္း၀င္ေတြကိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ပရိုက္ဗိတ္ လံုျခံဳေရးအရာရွိမ်ားကို ငွားရမ္းျပီးပဲျဖစ္ျဖစ္ တာ၀န္ေပးအပ္ရပါတယ္။ ဒီလိုတာ၀န္ေပးအပ္လို႕ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သက္ဆိုင္ရာ ပါတီ၀င္၊ အဖြဲ႕အစည္း၀င္မ်ားက မိမိတို႕ဘာသာ အသိစိတ္နဲ႕ပဲျဖစ္ျဖစ္ အနီးကပ္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မွဳကို ျပဳလုပ္တဲ့အခါ VIP/ Close Protection နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး သိသင့္သိထိုက္တဲ့ အခ်က္ေလးေတြ ရွိပါတယ္။

လုပ္ၾကံမွဳ သီအိုရီ

လူတေယာက္ကို အျခားလူတေယာက္ကျဖစ္ေစ၊ လူတစုကျဖစ္ေစ ေသေစလိုေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ သတ္ျဖတ္လိုက္တဲ့အခါ ဒါကို သတ္ျဖတ္မွဳ (murder) လို႕ ေခၚပါတယ္။ သားေကာင္ဟာ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ တေယာက္ျဖစ္ေနခဲ့ရင္ေတာ့ ဒါကို လုပ္ၾကံမွဳ (assassination) လို႕ ေခၚပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ၾကံတဲ့အခါမွာ လုပ္ၾကံသူေတြအေနနဲ႕ ပထမဦးစြာ ပစ္မွတ္ကို ေရြးခ်ယ္သတ္မွတ္ၾကပါတယ္ (subject selection)။ ျပီးရင္ ပစ္မွတ္ရဲ႕ လွဳပ္ရွားမွဳေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာပါတယ္ (surveillance)။ ပစ္မွတ္သြားလာေလ့ရွိတဲ့ ေနရာေဒသေတြရဲ႕ ၀န္းက်င္အေနအထားေတြကို သံုးသပ္ပါတယ္။ ပစ္မွတ္နဲ႕ သက္ဆိုင္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို စုေဆာင္းပါတယ္ (intelligence gathering)။ ဒီအခ်က္ေတြ ရျပီးတဲ့အခါမွာ လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္မွဳ အစီအစဥ္ကို ခ်မွတ္ပါတယ္ (planning)။ ဒါေတြ အားလံုးျပီးမွ အမွန္တကယ္ လုပ္ၾကံမွဳ ကို ျပဳလုပ္ပါတယ္ (execution)။

ဒီလုပ္ၾကံမွဳဆိုင္ရာ သီအိုရီသေဘာတရားေတြကို နားလည္ျပီးမွ လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ခံရႏိုင္တဲ့ risk ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္မယ့္ contra measures ေတြကို ခ်မွတ္အသံုးျပဳရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ လံုျခံဳေရးတာ၀န္ယူထားသူမ်ားဟာ

(၁) ေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ ၀န္းက်င္အေျခအေနကို သိရပါမယ္
(၂) ေခါင္းေဆာင္ကို အႏၱရာယ္ျပဳႏိုင္မယ့္ ရန္သူအေျခအေနကို သိရပါမယ္
(၃) အႏၱရာယ္ အဆင့္ကို သိရပါမယ္ (အသက္အႏၱရာယ္၊ ထိခိုက္အနာတရျဖစ္ေစမွဳ အႏၱရာယ္၊ ဂုဏ္သိကၡာညွိဳးႏြမ္းေစမွဳ အႏၱရာယ္)
(၄) အႏၱရာယ္ျပဳႏိုင္မယ့္ လူ (သို႕) အဖြဲ႕အစည္းေတြကို ခြဲျခားသတ္မွတ္ရပါမယ္
(၅) လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္မွဳ ျပဳလုပ္ႏိုင္တဲ့ အလားအလာရွိသူမ်ား ေခါင္းေဆာင္အနီးကို ေရာက္မလာေစဖို႕ သတိျပဳရပါမယ္။ အလားအလာရွိသူေတြထဲမွာ အထီးက်န္သမားေတြ၊ ျပိဳင္ဘက္ေတြ၊ စိတ္ေဖာက္ျပန္ ေနသူေတြ၊ အစြန္းေရာက္ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

ဒီလုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ႏိုင္ဖို႕အတြက္ အေရးပါေသာေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ လံုျခံဳေရးကို အနီးကပ္ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးရမယ့္ close protection အဖြဲ႕တခု ဖြဲ႕စည္းထားရွိဖို႕ လိုပါတယ္။

Close Protection အဖြဲ႕

ဒီအဖြဲ႕မွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အဖြဲ႕ငယ္ ငါးမ်ိဳးထပ္ခြဲေလ့ရွိပါတယ္။
(၁) personal escort team
(၂) advance team
(၃) ယာဥ္ေမာင္းအဖြဲ႕
(၄) mobile support team
(၅) Command team


(၁) personal escort team

ဒီအဖြဲ႕ငယ္ဟာ အေရးပါ ပုဂိၢိဳလ္က ေနရာ ေအကေန ေနရာ ဘီကို သြားတဲ့အခါ ေနရာေအကို ျပန္ေရာက္ခ်ိန္ အထိ အေရးပါ ပုဂိၢိဳလ္မွာ ဘယ္လိုထိခိုက္မွဳမွ မရွိေအာင္ တာ၀န္ယူရမယ့္ အဖြဲ႕ငယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႕ငယ္မွာ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္၊ သက္ေတာ္ေစာင့္၊ ေရွ႕ကေနသြားရမယ့္သူ (point), ေနာက္မွလိုက္ပါမည့္သူ ( tail), ဗယ္ေတာင္ပံလူ (left flank), ညာေတာင္ပံလူ ( right flank) ပါ၀င္ပါတယ္။

ဒီအဖြဲ႕မွာပါတဲ့ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္ (Team Leader) ဟာ တာ၀န္အရွိဆံုးလူျဖစ္ပါတယ္။ အေရးပါပုဂိၢိဳလ္ရဲ႕ လံုျခံဳေရးကို ထိခိုက္ေစမယ့္ အရာအားလံုးကို နားရွင္ရွင္၊ မ်က္စိရွင္ရွင္နဲ႕ သံုးသပ္ႏိုင္ျပီး၊ လိုအပ္သလို အလ်င္အျမန္ တံု႕ျပန္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သူ ျဖစ္ရပါမယ္။ သက္ေတာ္ေစာင့္ (Body Guard) ဟာ အေရးပါ ပုဂိၢိဳလ္ အနီးမွာ အခ်ိန္ျပည့္ ရွိေနရမယ့္သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ခဲ့ရင္ အမ်ိဳးသမီး သက္ေတာ္ေစာင့္ထားရွိသင့္ပါတယ္။ ပိြဳင့္၊ ေတးလ္၊ ဗယ္ေတာင္ပံ၊ ညာေတာင္ပံ လူေတြပါ ထပ္ထည့္လိုက္ရင္ ေျခာက္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ အရံလူတေယာက္ ပါ ထပ္ထည့္ျပီး မ်ားေသာအားျဖင့္ ခုနစ္ေယာက္ပါတဲ့ အဖြဲ႕ငယ္ေလးေတြကို ဖြဲ႕ေလ့ရွိပါတယ္။

(၂) advance team
အေရးပါပုဂိၢိဳလ္ မေရာက္ခင္မွာ သူသြားမယ့္ေနရာေဒသကို ၾကိဳတင္ရွင္းလင္းေရးလုပ္တဲ့ အဖြဲ႕ငယ္ျဖစ္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အဖြဲ႕၀င္ ေျခာက္ေယာက္ခန္႕ ပါ၀င္ေလ့ရွိပါတယ္။ အေရးပါပုဂၢိဳလ္က ဟိုတယ္တခုမွာ ညစာစားပြဲသြားတဲ့အခါ ဒီအဖြဲ႕ငယ္ဟာ ဟိုတယ္ရဲ႕ ၀င္ေပါက္ထြက္ေပါက္၊ ဧည့္ၾကိဳေနရာ၊ ေလွကား၊ ဓာတ္ေလွကား၊ ဟိုတယ္၀န္းက်င္ စတာေတြမွာ လံုျခံဳေရးအေျခအေန စိတ္ခ်ရမွဳ ရွိမရွိ ၾကိဳတင္ေလ့လာ ရွင္းလင္းေရးလုပ္ဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ အေရးပါ ပုဂၢိဳလ္ေရာက္လာခ်ိန္မွာ ၀န္းက်င္လံုျခံဳေရး၊ လူအ၀င္အထြက္အေျခအေန၊ သတင္းေထာက္ေတြရဲ႕ လွဳပ္ရွားမွဳ စတာေတြကို အကဲခတ္ျပီး၊ personal escort team နဲ႕ လိုအပ္သလို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

(၃) ယာဥ္ေမာင္းအဖြဲ႕

အေရးပါပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ ယာဥ္တန္းေတြမွာ ပါ၀င္တဲ့ ကားေတြကို ေမာင္းႏွင္သူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ယာဥ္အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းစြာ ေမာင္းႏွင္ႏိုင္သူမ်ား၊ အေသာက္အစား ကင္းသူမ်ား ျဖစ္ရပါမယ္။ ယာဥ္တန္းကို တိုက္ခိုက္ခံရတဲ့အခါ အေရးပါပုဂိၢဳလ္ရဲ႕ လံုျခံဳေရးကို အဓိကထားျပီး၊ အႏၱရာယ္ၾကားကေန ဆြဲထုတ္ရမယ့္ အေရးၾကီးဆံုး လူျဖစ္ပါတယ္။ အေရးပါ ပုဂၢိဳလ္မွာ ကားအေရအတြက္ မ်ားမ်ား သံုးႏိုင္ခဲ့ရင္ အသြား၊ အျပန္မွာ ေရွ႕ကား၊ ေနာက္ကားေတြ ေျပာင္းလဲ စီးသင့္ပါတယ္။ အသြားမွာ ဗယ္ဘက္ထိုင္ရင္ အျပန္မွာ ညာဘက္ထိုင္တာမ်ိဳးေတြ လုပ္သင့္ပါတယ္။ ဒီလိုလံုျခံဳေရးလွည့္စားမွဳေတြမွာ ယာဥ္ေမာင္းေတြရဲ႕ အခန္းက႑က အေရးၾကီးပါတယ္။ ကိုယ့္ကားေပၚမွာ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ အမွန္တကယ္ မပါပဲ ပါသေယာင္ ေမာင္းထြက္ျပီး၊ ရန္သူ႕အာရံုကို လွည့္စားရတာေတြလဲ ရွိတတ္တာေၾကာင့္ ယာဥ္ေမာင္းအဖြဲ႕မွာ ပါမယ့္သူမ်ားကို စနစ္တက် ေရြးခ်ယ္ဖြဲ႕စည္းရပါမယ္။

(၄) mobile support team
တိုက္ခိုက္ခံရမွဳမွာ လက္နက္ပစၥည္းနဲ႕ စက္ကိရိယာ ပံ့ပိုးေပးတဲ့ အဖြဲ႕ငယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အစိုးရအဖြဲ႕၀င္ေတြကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးမွာပဲ အသံုးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။ ပရိုက္ဗစ္လံုျခံဳေရးမွာေတာ့ အသံုးျပဳေလ့ မရွိပါ။

(၅) Operation Commander and administrative team
ဒီအဖြဲ႕ငယ္မွာေတာ့ အနီးကပ္လံုျခံဳေရး အဖြဲ႕တခုလံုးကို ကြပ္ကဲရတဲ့ ကြယ္ကဲေရးမွဴးနဲ႕ နည္းပညာအရ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအရ သူ႕ကို ပံ့ပိုးေပးရမယ့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလက္ေထာက္မ်ား ပါ၀င္ပါတယ္။

Close Protection အဖြဲ႕၀င္

အေရးပါတဲ့ ပုဂိၢိဳလ္တေယာက္ရဲ႕ လံုျခံဳေရးကို အနီးကပ္တာ၀န္ယူရတဲ့ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕၀င္တေယာက္မွာ ရွိသင့္ရွိထိုက္တဲ့ အရည္အခ်င္းေတြနဲ႕ က်င့္၀တ္ေတြ ရွိပါတယ္။ အနီးကပ္လံုျခံဳေရး အဖြဲ႕၀င္ေတြဟာ သူတို႕တာ၀န္ယူထားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္နဲ႕အတူ အမ်ားျပည္သူအၾကားကို ၀င္ထြက္သြားလာရမယ့္ သူမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ တနည္းဆိုရင္ သူတို႕ဟာ အေရးပါ ပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ public image ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၀တ္စားဆင္ယင္မွဳ၊ လူအမ်ားနဲ႕ ဆက္ဆံမွဳေတြမွာ သတိရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ သူတို႕တေတြဟာ လူအမ်ားနဲ႕ ဆက္ဆံေရးမွာ ရည္ရည္မြန္မြန္ ဆက္ဆံတတ္သူမ်ား ျဖစ္ရပါမယ္။ အေရးပါပုဂိၢိဳလ္ဟာ လူအမ်ားရဲ႕ ၀န္းရံမွဳကို ခံေနရတဲ့ အခါ (သို႕မဟုတ္) သတင္းသမားေတြရဲ႕ ဓာတ္ပံု၀ိုင္းရိုက္ေနျခင္းကို ခံရတဲ့အခါ ေရွ႕ဆက္သြားဖို႕ လမ္းပိတ္ေနတယ္ဆိုရင္ လူထုကို ေအးေဆးစြာနဲ႕ပဲ ဖယ္ရွားခိုင္းဖို႕ ၾကိဳးပမ္းရပါမယ္။ လူထုကို တြန္းထုတ္ျခင္းကို တတ္ႏိုင္သမွ် ေရွာင္ရွားဖို႕ လိုပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာလံုျခံဳေရးနဲ႕ သံတမန္ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာေတာ့ close protection အဖြဲ႕၀င္တေယာက္မွာ PPSS ရွိရမယ္လို႕ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။

(၁) P- Personal
close protection အဖြဲ႕၀င္တေယာက္ရဲ႕ သြင္ျပင္လကၡဏာဟာ ထက္ျမက္တက္ၾကြမွဳ ရွိရပါမယ္။ မိမိကုိယ္ကို ယံုၾကည္မွဳ ရွိရပါမယ္။ အျပဳသေဘာနဲ႕ ရွဳျမင္တတ္မွဳ လိုအပ္ပါတယ္။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခံစားခ်က္ေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္သူ ျဖစ္ရပါမယ္။ စူးစမ္းေလ့လာတတ္သူျဖစ္ျပီး၊ တာ၀န္ယူတတ္သူ ျဖစ္ရပါမယ္။ ဘယ္ေလာက္ပဲ စိတ္ရွဳပ္ေထြးစရာေကာင္းတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးမွာမဆို တည္တည္ျငိမ္ျငိမ္နဲ႕ ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းတတ္သူ ျဖစ္ရပါမယ္။

(၂) P- Physical
close protection အဖြဲ႕၀င္တေယာက္ဟာ က်န္းမာသန္စြမ္းသူ ျဖစ္ရပါမယ္။ သပ္သပ္ရပ္ရပ္၊ သန္႕သန္႕ရွင္းရွင္း ၀တ္စားေနထိုင္တတ္သူ ျဖစ္ရပါမယ္။ သက္ေတာ္ေစာင့္ဟာ အေရးပါပုဂိၢဳလ္နဲ႕ အလံုးအရပ္တူသူ ျဖစ္သင့္ပါတယ္။

(၃) S- Social
close protection အဖြဲ႕၀င္တေယာက္ဟာ အေရးပါပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ public image ျဖစ္ပါတယ္။ လူအမ်ားၾကားမွာ သြားလာလွဳပ္ရွားရမယ့္သူ ျဖစ္တဲ့အတြက္ လူမွဳဆက္ဆံေရး ဗဟုသုတ ရွိသူျဖစ္သင့္ပါတယ္။ စကားကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေျပာတတ္ျပီး၊ လူအမ်ားနဲ႕ ေျပလည္ေအာင္ ဆက္ဆံေနထိုင္တတ္သူေတြ ျဖစ္ရပါမယ္။ အခ်ိန္တိက်ျပီး၊ ယံုၾကည္စိတ္ခ်သင့္တဲ့ လူေတြ ျဖစ္ရပါမယ္။ လူအမ်ားနဲ႕ ဆက္ဆံရာမွာ လမ္းေဘးစကားမ်ား၊ ရိုင္းပ်ေသာစကားမ်ားကို အသံုးျပဳမွဳမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊အျပံဳးႏွင့္ ဆက္ဆံျခင္း၊ ေက်းဇူးတင္စကားေျပာျခင္း စတဲ့ Professional Courtesy ကို က်င့္သံုးႏိုင္သူမ်ား ျဖစ္ရပါမယ္။ အေရးပါတဲ႕ ဘယ္ပုဂၢိဳလ္က ဘယ္အခ်ိန္မွာ အစည္းအေ၀း တက္ရမွာလို႕ ေရွ႕ကေန လမ္းဖယ္ေပးပါ ဆိုတာထက္ လမ္းဖယ္ေပးလို႕ ရႏိုင္မလား ခင္ဗ်ာ ဆိုတဲ့ စကားလံုးက လူအမ်ားနဲ႕ ဆက္ဆံေရးကို ပိုေကာင္းမြန္ေစတတ္ပါတယ္။

(၄) S- Skills
ေပါက္ကြဲေစႏိုင္တဲ့ ပစၥည္းမ်ားအား ခြဲျခားသိျမင္ႏိုင္မွဳ၊ လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္မွဳ ျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ အေျခအေနမ်ားကို သိျမင္ႏိုင္မွဳ၊ အခ်ိန္အခါႏွင့္ အေျခအေနေပၚ မူတည္ျပီး လွဳပ္ရွားတတ္မွဳ၊ ေရွးဦးသူနာ ျပဴစုမွဳ၊ လိုအပ္ပါက အသံုးျပဳႏိုင္ရန္ ကိုယ္လံုပညာမ်ား တတ္ကၽြမ္းမွဳ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

နိဂံုး
ယခုေဆာင္းပါးမွာ အေရးပါေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားအား လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ခံရမွဳမွ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕ကို စနစ္တက်ဖြဲ႕စည္း၍ အဖြဲ႕၀င္မ်ားကို တိက်ေသာ တာ၀န္ေပးအပ္မွဳမ်ား လိုအပ္ေၾကာင္းႏွင့္ အဖြဲ႕၀င္မ်ားတြင္ ရွိသင့္သည့္ အရည္အခ်င္းလိုအပ္ခ်က္မ်ာကို ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ VIP/ Close Protection နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အျခား သိသင့္သိထိုက္တဲ့ venue protection ၊ foot protection ၊ motorcades protection၊ လမ္းေၾကာင္းတြင္ တိုက္ခိုက္ခံရပါက လုပ္ေဆာင္ရမည့္ နည္းလမ္းမ်ား၊ သံသယျဖစ္ဖြယ္ အႏၱရာယ္အေငြ႕အသက္မ်ား စသည္တို႕ကို သီးျခားေဆာင္းပါးမ်ားျဖင့္ ေရးသားေဖာ္ျပပါမည္။

ခင္မမမ်ိဳး (၃၊ ၁၂၊ ၂၀၁၀)

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္..>>>

ျပန္ေခါက္ထားခဲ့ပါ..>>>

ႏိုင္ငံေတာ္သစ္ ေလ့လာေရးစာစဥ္ အမွတ္ (၁)

ႏိုင္ငံေတာ္သစ္ ေလ့လာေရးစာစဥ္ (၁)

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္..>>>

ျပန္ေခါက္ထားခဲ့ပါ..>>>

ေမတၱာတရား ရွာပံုေတာ္ (၀တၳဳတို)

(၁)

"ေမေမ ဒီေန႕အားလားဟင္"
"မအားဘူး သမီးရဲ႕၊ ေမေမ သြားစရာရွိတယ္"
"ေမေမကလဲ အျမဲတမ္း အလုပ္ေတြနဲ႕ ျပည့္ေနတာခ်ည္းပဲ"
"ဒီေန႕က အစည္းအေ၀းရွိလို႕ပါ သမီးရယ္။ သမီး ဘာလုပ္ခ်င္လို႕လဲ"
"ေမေမနဲ႕တူတူ မုန္႕သြားစားမယ္ေလ။ -----ဆိုင္က ဖက္ထုပ္ေၾကာ္က အရမ္းေကာင္းတာ ေမေမရ"
"မုန္႕သြားစားတာပဲ သမီးရယ္။ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႕ သြားစားေလ။ သမီးက ကိုးတန္းေက်ာင္းသူၾကီးေတာင္ ျဖစ္ေနျပီပဲ။ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ပိုက္ဆံကို ကိုင္သံုးလို႕ ရေနျပီပဲဟာ။ ဘာလဲ- ဖြားဖြားဆီက မုန္႕ဖိုးမေတာင္းရေသးလို႕လား။ ေရာ့- ေမေမ့ဗီဒိုေသာ့။ ၾကိဳက္သေလာက္ယူသြား"

ဖက္ထုပ္ေၾကာ္စားျပီးရင္ ရုပ္ရွင္သြားၾကည့္ရေအာ္ေနာ္ ဆိုေသာစကားကို ဆက္ေျပာဖို႕ ျမတ္ႏိုးမွာ အင္အားမရွိေတာ့။ ေသာ့ေလးကိုင္ျပီး ငိုင္ေနမိခ်ိန္မွာ ေမေမက သူမေဘးကေန ထြက္ခြာသြားခဲ့ျပီ ျဖစ္သည္။

စိတ္ညစ္ညစ္ျဖင့္ ေမေမ့ဗီဒိုကို ဖြင့္ျပီး အံဆြဲထဲမွ ေငြစကၠဴအုပ္မ်ားကို စိတ္ပ်က္စြာ ၾကည့္ေနမိသည္။

ေတာ္ေတာ္ရွဳပ္တဲ့ စကၠဴစုပ္ေတြပဲ။ သားအမိၾကားက ေမတၱာတရားေတြကိုေတာင္ ၀င္ရွဳပ္ေနေသးတယ္။ ေမေမကလဲ သူ႕နား ကပ္လိုက္တာနဲ႕ ေငြေတာင္းဖို႕ပဲ ထင္ေနတယ္။ ဒုကၡပါလားေနာ္။

သူမ တိုးတိုးေလး ေရရြတ္လိုက္မိသည္။



(၂)

"ေမေမေရ၊ ေရွ႕လက်ရင္ သမီးဆယ့္ရွစ္ႏွစ္ ျပည့္ျပီေနာ္။ သမီးကို ေမြးေန႕လက္ေဆာင္ေပးရမယ္"
"စိတ္မပူပါနဲ႕ သမီးရယ္။ ေမေမ့သမီးေလးကို ေမြးေန႕လက္ေဆာင္ေပးဖို႕ အားလံုး ျပင္ဆင္ျပီးသား"

သမီးက ဘာလိုခ်င္လို႕လဲ လို႕ ေမးလာခဲ့ရင္ ေမေမနဲ႕အတူ ေခ်ာင္းသာ အလည္ သြားခ်င္တယ္လို႕ ေျပာဖို႕ အားခဲထားခဲ့ေပမယ့္ ေမေမျပန္ေျပာတဲ့ အသံမွာက ေလးနက္မွဳေတြ ပါေနတာမို႕ သူမ တိတ္တိတ္ေလးပဲ ေနလိုက္ေတာ့သည္။ ေက်ာက္ခဲစုတ္ေတြလို႕ သူမေခၚေ၀ၚ သံုးစြဲတတ္ေသာ ျဖဴနီျပာ၀ါ အေရာင္မ်ိဳးစံုသည့္ ရတနာ ပစၥည္းတမ်ိဳးမ်ိဳးပဲ ျဖစ္လာဦးမွာပါဟု စိတ္ညစ္ညစ္ႏွင့္ ေတြးလိုက္မိသည္။

တကယ္တမ္း ဆယ့္ရွစ္ႏွစ္ျပည့္တဲ့ေန႕မွာက်ေတာ့ သူမမ်က္စိေရွ႕ေရာက္လာတာက ေက်ာက္ခဲစုတ္ေတြ မဟုတ္။ လူေတြ ျဖစ္ေနျပန္သည္။

"သမီးေလးက သိပ္ကံေကာင္းတာပဲ"

ေမေမ့ မိတ္ေဆြ အျငိမ္းစားတရားသူၾကီး တေယာက္ရဲ႕ ဇနီးသည္ အန္တီၾကီးက ေျပာသည္။ သူမကေတာ့ ဘာကို ကံေကာင္းမွန္းမသိေလေတာ့ အလိုက္အထိုက္ ေခါင္းျငိမ့္ျပီး သြားျဖီးျပ လိုက္ရသည္။ မ်ားမၾကာခင္ ေမေမ့မိတ္ေဆြ ေရွ႕ေနတေယာက္ ေရာက္လာျပန္သည္။ ဒီေတာ့မွ သေဘာေပါက္သည္။ ေမေမ့ေမြးေန႕လက္ေဆာင္က အေမြဆက္ခံပိုင္ခြင့္ႏွင့္ ဆိုင္ေသာ စာခ်ဳပ္ စာတမ္းမ်ား။

ဧည့္သည္ေတြ ျပန္သြားေတာ့ စိတ္ညစ္ညစ္ႏွင့္ ဖြားဖြားအခန္းထဲ သြားထိုင္ေနျဖစ္သည္။

"ေရာ့- ေျမးေလး"
"ဘာလဲဟင္ ဖြားဖြား"
ဖြားဖြားက ျမကို စိန္မ်ား ၀ိုင္းထားေသာ လက္စြပ္ကို သူမလက္မွာ လာစြပ္သည္။
"ဒီျမလက္စြပ္က ဖြားဖြားတို႕ ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္ ထိန္းသိမ္းလာတဲ့ ပစၥည္း။ ေျမးေလးကို ေမြးေန႕လက္ေဆာင္ေပးတာ"

ဖြားဖြား အခန္းထဲက မီးေရာင္ေအာက္တြင္ ျပိဳးျပိဳးျပက္ျပက္ ေတာက္ေနေသာ လက္စြပ္ၾကီးကိုၾကည့္ျပီး သူမမွာ ငိုရက္ခက္၊ ရီရခက္။

(၃)

"သမီးဆီ ေဖၾကီးလာတယ္။ ေပ်ာ္လိုက္တာ"

ငယ္ငယ္ကတည္းက မိဘတို႕ၾကားက မာနတရားေတြေၾကာင့္ ကြဲကြာသြားခဲ့ေသာ ေဖၾကီးကို ေတြ႕ဖို႕ ဆိုျပီး ေဖၾကီးရွိရာျမိဳ႕သို႕ သူမ တကူးတက လိုက္သြားခဲ့သည္။ ေဖၾကီးက ၀မ္းသာအားရ ၾကိဳဆိုပါသည္။ သို႕ေပမယ့္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျပျပီး အတူေနျခင္းကားမရွိ။ အိမ္ေထာင္သစ္ထူထားရင္လဲ ကိစၥမရွိ၊ မိေထြးနဲ႕ တည့္ေအာင္ ေပါင္းပါမယ္လို႕ ေတာင္းပန္လဲ မရ။ သူမကို သပ္သပ္ထားေလသည္။ တျမိဳ႕တည္း မေနလို႕ ေ၀းတာက အသာထားလို႕ တျမိဳ႕တည္း အတူေနေတာ့လဲ မေတြ႕ၾကရျပန္။ တခါတရံမွ ေတြ႕ျဖစ္ၾကေလသည္။

"ေဖၾကီးကလဲ သမီးဆီ လာခ်င္တာေပါ့။ အလုပ္ေတြ ရွဳပ္ေနလို႕ပါ သမီးေလးရယ္။ ေရာ့သမီး- ဒါေတြယူထား"

ေဖၾကီးက ေျပာေျပာဆိုဆိုႏွင့္ သားေရအိတ္နက္ထဲက ေငြစကၠဴအုပ္ေတြ ထုတ္ျပီး သူမလက္ထဲ လာထည့္သည္။

"ဒါေတြက ဘာလုပ္ဖို႕လဲဟင္"
"သမီးေလး သံုးခ်င္တာသံုးဖို႕ေပါ့"
"စိတ္ညစ္တယ္။ ေမေမက ေငြေတြ လႊဲလိုက္၊ ေဖၾကီးက ပိုက္ဆံေတြ လာေပးလိုက္နဲ႕"

"ဘာ၊ သမီးအေမက ေငြေတြလႊဲေပးတယ္ ဟုတ္လား။ သမီးက ဘာလို႕ လက္ခံရတာလဲ"
"လက္မခံလို႕ ရမလား။ ဘဏ္က ဖုန္းဆက္တာကိုး"
"အို၊ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေဖၾကီးဆီမွာ ရွိရင္ေတာ့ ေဖၾကီးတာ၀န္ေပါ့။ သူပို႕စရာ မလိုပါဘူး။ သူက တလကို ဘယ္ေလာက္ပို႕ေပးလဲ။ သူ႕ထက္ ႏွစ္ဆ သမီးကို ေဖၾကီးေပးမယ္"

ေဖၾကီးမ်က္ႏွာကို အံ့ၾသစြာ ေငးၾကည့္ရင္း ဘာျပန္ေျပာရမည္ပင္ မသိေတာ့။ ေဖၾကီးနဲ႕ေတြ႕ရင္ တရုတ္တန္းမွာ ေၾကးအိုးဆီခ်က္ လိုက္ေကၽြးရန္ ပူဆာဖို႕ စဥ္းစားထားခဲ့ေသာ စကားလံုးေလးမ်ားက အသံအျဖစ္ ေပၚထြက္မလာခဲ့ေတာ့ပါ။

(၄)

"ဒီေန႕အားလားဟင္ မမၾကီး"
"ေဟာၾကည့္။ မမၾကီး ေျပာထားတာကို ေမ့ေနျပန္ျပီ။ ဒီေန႕ ေန႕လည္ အထူးေဒသ (----) က ဧည့္သည္ေတြနဲ႕ ေတြ႕ဖို႕ခ်ိန္းထားတယ္ေလ။ ျမတ္ႏိုးပါ လိုက္ခဲ့ရမယ္"
"မမၾကီးရယ္။ ေနာက္ေန႕မွ ေတြ႕လို႕ မရဘူးလား"
"ဘာျဖစ္လို႕လဲ"
"ေက်ာက္ဆည္က ဆင္အက သြားၾကည့္ခ်င္လို႕ပါ။ သူငယ္ခ်င္းေတြက ေခၚတာေတာင္ လိုက္တာ မဟုတ္ဘူး။ မမၾကီးနဲ႕ တူတူသြားခ်င္လို႕"

"ဒီေကာင္မေလးကေတာ့ လုပ္ျပန္ျပီ။ တီဗြီမွာလဲ ၾကည့္လို႕ရေနတဲ့ဥစၥာ။ ကဲ-ကဲ-ေနာက္မွ မမၾကီးလိုက္ပို႕မယ္ေနာ္။ ဒီေန႕ေတာ့ သစ္လုပ္ငန္းကိစၥ ေျပာရမွာမို႕ အေရးၾကီးတယ္"

"ဒါဆို သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႕ပဲ လိုက္သြားရမလား"
"မလိုက္ရပါဘူး။ မမၾကီးနဲ႕ပဲ လိုက္ခဲ့ရမယ္။ ျမတ္ႏိုး။ သမီးအသက္ဆယ့္ရွစ္ႏွစ္ေက်ာ္ေနျပီေနာ္။ အေပ်ာ္အပါးေတြ မက္လို႕ မရဘူး။ လုပ္ငန္းကိစၥေတြမွာ အာရံုစိုက္ရေတာ့မယ္။ မမၾကီးမွာက မိဘေတြ၊ ေဆြမ်ိဳးေတြလဲ ရွိေတာ့တာ မဟုတ္ဘူး။ ျမတ္ႏိုးကိုပဲ ညီမအရင္းေလးလို ခ်စ္ေနရတာ။ ေနာက္ဆို ဒီလုပ္ငန္းေတြအားလံုး ျမတ္ႏိုးလက္ထဲကိုပဲ လႊဲထည့္ေပးေတာ့မွာ"

လာျပန္ျပီ- ေနာက္တေယာက္။

စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္ျဖင့္ ငုတ္တုတ္ထိုင္ခ်လိုက္ရံုမွ တပါး သူမ ဘာမွ မတတ္ႏိုင္ေတာ့။

(၅)
"ေျမးေလး"
ကုတင္ေပၚမွ ဖြားဖြားအသံက တိုးညင္းေပ်ာ့ေပ်ာင္းေနသည္။
"သမီးေလးေရာက္ေနျပီ။ ဖြားဖြားဘာမွ မပူနဲ႕ေတာ့ေနာ္။ ဖြားဖြားကို သမီး ျပဳစုမယ္"

ဖြားဖြားက ေျဖးေျဖးေလး ေခါင္းခါသည္။ လက္ညွိဳးေလးျဖင့္ ရွိသမွ်လူေတြကို အျပင္ထြက္ခိုင္းသည္မို႕ အားလံုးထြက္သြားၾကသည္။

ဖြားဖြားအေျခအေနက မဟန္ေတာ့။ မီးစာကုန္ ဆီခန္းခ်ိန္ေရာက္ေနျပီ။ ဒါေၾကာင့္လဲ မိုင္ေပါင္းမ်ားစြာ အေ၀းၾကီးမွာ ေရာက္ေနရာက ဖြားဖြားအနီးသို႕ အေရာက္ျပန္သြားျဖစ္သည္။ အသက္မွီရရင္ကို သူမေက်နပ္သည္။ ဖြားဖြားကို သူမ နမ္းမည္။ ဖြားဖြားလက္ကေလးကို ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္ထိ ဆုပ္ကိုင္ထားမည္။

'ေသာ့"
ဖြားဖြားအသံက သိပ္မသဲကြဲ။ မနည္းအားစိုက္နားေထာင္ရသည္။

"စိန္ေသတၱာေသာ့ ျမဘုရားဆင္းတုထဲမွာ"

ၾကားရေသာစကားေၾကာင့္ သူမ မ်က္လံုးျပဴးသြားသည္။ လူအမ်ားအၾကားမွာ ထုတ္၀တ္ေနေသာ လက္၀တ္ရတနာမ်ားအျပင္ ဘိုးဘြားမ်ား စုေဆာင္းထားေသာ စိန္မ်ား သီးျခားသိမ္းထားတယ္လို႕သာ သိသည္။ သံုးဧကေက်ာ္က်ယ္၀န္းေသာ ျခံၾကီးရဲ႕ ေရွးအိမ္ၾကီးႏွစ္လံုးထဲက ဘယ္ေနရာမွာရွိမွန္းပင္ မသိခဲ့။ အိမ္ထဲမွာ ဟိုဟိုဒီဒီ ေလွ်ာက္သြားေနတာကိုလဲ လူၾကီးေတြက ၾကိဳက္တာမဟုတ္၊ သူမကလဲ စာအုပ္ကလြဲရင္ ဘာမွစိတ္၀င္စားတာမဟုတ္ေတာ့ ေမ့ေတာင္ေမ့ေနခဲ့ျပီ။

"ေသတၱာက စာၾကည့္ခန္း မီးဖို"

စကားလံုးေလးမ်ားကို တိုးတိုးေလးေရရြတ္ရင္း ဖြားဖြားက ကံကုန္သြားသည္။ ဖြားဖြားကို ၾကည့္ရင္း သူမေၾကာင္ေနမိသည္။ အနမ္းေလးတခ်က္နဲ႕ေတာင္ သူမမွာ ႏွုတ္ဆက္ခြင့္ မၾကံဳလိုက္။ လက္ဖ၀ါးေလးလဲ မကိုင္လိုက္ရ။

စိန္ေသတၱာစုတ္က သူမအိပ္မက္ေလးကို အေႏွာင့္အယွက္ ၀င္ေပးသြားျပန္သည္။

(၆)
"မနန္းရယ္၊ ကၽြန္မမ်က္ႏွာကို ၾကည့္ေပးစမ္းပါ။ ဘာေတြ ျဖစ္ေနလဲလို႕"
အရမ္းခင္ေသာ အစ္မၾကီးတေယာက္ကို ေျပာလိုက္မိသည္။
"ဘာမွမျဖစ္ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႕လဲ"
"ကၽြန္မမ်က္လံုးေတြကိုေကာ ၾကည့္ေပးစမ္းပါ။ ဘာေတြ ျဖစ္ေနလဲလို႕"
"ေဟ"

မနန္းက သူမကို ျပဴးတူးျပဲတဲ ျပန္ၾကည့္သည္။ အရမ္းခ်စ္ေသာ အဖြားဆံုးသြားတာမို႕ စိတ္အလြန္ ထိခိုက္ေနတာမ်ားလား ဆိုေသာ စူးစမ္းၾကည့္။

"ကၽြန္မဘ၀တေလွ်ာက္လံုးမွာေလ ေငြသံ၊ ေရႊသံေတြ လႊမ္းေနတဲ့ ေမတၱာေတြကိုပဲ ခံစားခဲ့ရတယ္။ အဲဒီ ေငြစကၠဴေတြ၊ စိန္ေရႊရတနာေတြ၊ ပိုင္ဆိုင္မွဳ စာခ်ဳပ္စာတမ္းေတြ ဘာမွ မပါတဲ့ ေမတၱာတရားကို လိုခ်င္လြန္းလို႕ လိုက္ျပီး ရွာေဖြေနခဲ့တာလဲ ၾကာလွျပီ။ ဒါေပမယ့္ အခ်ိန္ေတြကသာ ကုန္သြားတယ္။ ေမတၱာတရား ရွာပံုေတာ္က အဆံုးမသတ္ႏိုင္ဘူး။ ကၽြန္မ၀န္းက်င္က လူေတြက ေမတၱာအစား ပစၥည္းဥစၥာေတြကိုပဲ ကၽြန္မဆီကို သယ္လာၾကတယ္။ ဒီလိုေတြ ျဖစ္ရေအာင္ ကၽြန္မရုပ္က ဥစၥာရူးရုပ္ ေပါက္ေနလို႕လား အစ္မရယ္။ ကၽြန္မမ်က္လံုးေတြကေကာ ေလာဘအခိုးအေငြ႕ေတြ သန္းေနလို႕လား။ ဘာေတြမွားေနလို႕လဲ။ အဲဒါကို ကၽြန္မသိခ်င္တာပါ"

"မဟုတ္ပါဘူး။ ျမတ္ႏိုးေလးရယ္။ လူၾကီးေတြက ျမတ္ႏိုးကို ခ်စ္လြန္းလို႕ အရာရာျပည့္စံုေအာင္ ျဖည့္ဆည္းေပးေနၾကတာပါ။ ဒါကို ျမတ္ႏိုးက တလြဲထင္ေနတာ။ အဲဒါေတြကလဲ ေမတၱာတရား ေတြပဲေလ"
“ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ စိန္ေရာင္ေရႊေရာင္ ေမတၱာတရားေတြ အၾကားမွာ ကၽြန္မ မြန္းၾကပ္လြန္းေနျပီ မနန္းရယ္။ ဘယ္လိုအေရာင္၊ ဘယ္လို ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ တစံုတရာမွ မပါတဲ့ ျဖဴျဖဴစင္စင္ ေမတၱာတရားေလးကိုပဲ ကၽြန္မ လိုခ်င္တယ္။ ကၽြန္မကို တခုကူညီပါလား "
“မနန္း ဘာကူညီရမလဲ"
“ကၽြန္မနဲ႕ ခဏလိုက္ခဲ့။ မနန္းကို ျပစရာရွိတယ္"

ိမနန္းအား စာၾကည့္ခန္းထဲသို႕ သူမေခၚသြားလိုက္သည္။ ျမဘုရားဆင္းတုထဲကရေသာ ေသာ့ေလးျဖင့္ စာၾကည့္ခန္းထဲက ဘိုစတိုင္ မီးဖိုေလးထဲတြင္ ရွိေနေသာ ေသတၱာစုပ္ေလးကို ဖြင့္ျပလိုက္သည္။ အသံုးမျပဳတာ ၾကာခဲ့ျပီျဖစ္ေသာ မီးဖိုေလးမို႕ ေသတၱာမွာ ဖုန္အလိမ္းလိမ္း။ ေသတၱာကို ဖြင့္ျပလိုက္ေတာ့ မနန္း မ်က္လံုးျပဴးသြားသည္။ ရတနာလုပ္ငန္း လုပ္ေနသူပဲ။ အေပြးျမင္ အပင္သိသည္ေပါ့။

"ဒါေတြကို မနန္းယူသြားလိုက္ေတာ့"
"ေဟ"
"လုပ္ငန္းေတြ ထူေထာင္ေပးပါ။ ရတဲ့ အက်ိဳးအျမတ္ေတြကို လွဴစရာရွိတာေတြ လွဴေပးပါ"
"မနန္းက ဘာလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေပးရမွာလဲ။ ပစၥည္းေတြ ထုခြဲဖို႕ကေတာ့ မပူနဲ႕။ မနန္းတတ္ႏိုင္ပါတယ္"

"အိမ္ျခံေျမ၊ ကားေတြေပါ့ မနန္းရယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ အဲဒါေတြက တြက္ေခ်ကိုက္တယ္ေလ။ ျမိဳ႕ေပါင္းစံုမွာ အိမ္ေတြ၀ယ္၊ လူငွားေတြတင္ျပီး ပစ္ထားလိုက္။ ေျမကြက္ေတြ၀ယ္ျပီး ဘာမွ မလုပ္ပဲ ပစ္ထားလိုက္။ ျပီးေတာ့ တႏိုင္ငံလံုးမွာ စက္မွဳဇုံ ေျမကြက္ေတြ ျဖန္႕ျပီးလိုက္၀ယ္ထား။ ကားေတြလဲ ဒီအတိုင္းပဲ။ ကားေတြ၀ယ္ျပီး ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြနဲ႕ ခ်ိတ္။ အငွားရရင္ ထည့္ေပးလိုက္။ ေစ်းအေျခအေနၾကည့္ျပီး ထုတ္သင့္တဲ့ အခ်ိန္ဆိုထုတ္။ ဒါမ်ိဳးေတြက မနန္းကၽြမ္းျပီးသားပါ။ တခုပဲ။ အဲဒါေတြအားလံုးမွာ ျမတ္ႏိုးနာမည္ လံုး၀ မသံုးနဲ႕"

"ေဟ။ ဟဲ့- အဲလိုလုပ္လို႕ မရဘူးေလ။ အဲဒီေလာက္ၾကီးက်ေတာ့လဲ မနန္းမလုပ္ရဲဘူး။ ဒီလိုဆိုလို႕ မနန္းက ျမတ္ႏိုးအေပၚ မရိုးမသားစိတ္ျဖစ္လာမယ္ေျပာတာ မဟုတ္ဘူးေနာ္။ ကံၾကမၼာကို ေၾကာက္တာ။ ဆံုးရွံဳးကုန္ရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ"

"ရွံဳးကုန္ေတာ့လဲ ဘာျဖစ္လဲ မနန္းရယ္။ အစကတည္းက ဒီပစၥည္းေတြက ကၽြန္မရဲ႕ ဦးေႏွာက္ေတြ၊ ေျခေတြလက္ေတြနဲ႕ ဖန္တီးထားတာမွ မဟုတ္တာပဲ။ မနန္းေကာင္းမယ္ ထင္သလိုသာ လုပ္လိုက္။ အေရးၾကီးတာက ကၽြန္မနာမည္ကို လံုး၀ မသံုးပါနဲ႕။ ဘာစာရင္းမွလဲ မျပပါနဲ႕။ ကၽြန္မ ေငြလိုတဲ့အခါက်ရင္ မနန္းကို ေတာင္းမယ္ေလ။ အဲဒီက်ေတာ့လဲ မနန္းေပးခ်င္သေလာက္ေပးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ လိုမယ္ေတာ့ မထင္ပါဘူး။ ကၽြန္မက ကိုယ့္ဦးေႏွာက္ေလးနဲ႕ပဲ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ရွာစားခ်င္တာ။ ဘာပိုင္ဆိုင္မွဳမွလဲ မထားခ်င္ဘူး။ ေနဖို႕၊ စားဖို႕ ပိုက္ဆံေလးရွိရင္ လံုေလာက္ျပီ။ အဲလိုဘ၀ေလးနဲ႕ ေနလို႕ရတဲ့ ေနရာမွာပဲ သြားေနေတာ့မယ္"

"ျမတ္ႏိုးက ဘယ္သြားမွာလဲ။ ဘာလုပ္မွာလဲ"
"ေနရာကိုေတာ့ အတိအက် မေျပာႏိုင္ေသးပါဘူး။ အဆင္ေျပသလိုေပါ့။ အလုပ္ကိုေတာ့ ေျပာလို႕ရတယ္။ ပစၥည္းမဲ့ ပညာတတ္လုပ္မယ္ေလ"

"ဘာရယ္။ တခါမွလဲ မၾကားဖူးဘူး"
"မၾကားဖူးရင္လဲ ဒီလိုပဲ မွတ္ထားလိုက္ေနာ္။ တခ်ိဳ႕ကိစၥေတြက မသိတာ ပိုေကာင္းပါတယ္ မနန္းရယ္။ မနန္း ေပ်ာ္တဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ဘ၀ကိုပဲ သိသထက္ ပိုသိေအာင္ လုပ္ေလ။ ဒါေပမယ့္ ေငြကိုပဲ ကိုယ့္ဆီေခၚပါေနာ္။ ေငြေခၚရာေနာက္ကိုေတာ့ လူက လိုက္မသြားပါနဲ႕။ ေငြဆိုတာ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တဲ့ အရာမွန္ေပမယ့္ ေလာကမွာ ေငြနဲ႕ လဲယူလို႕မရတဲ့ အရာေတြလဲ အမ်ားၾကီး ရွိပါေသးတယ္။ တခ်ိန္မွာ အိမ္ေထာင္က်ျပီး သားသမီးေတြ ရလာရင္ေတာ့ ကၽြန္မေျပာတဲ့ ဒီစကားေလးကို သတိရေပးပါ"

(၇)
"ဘာ- အတူတူ တြဲတက္ရမယ္၊ ဟုတ္လား"

ဖုန္းထဲမွ ၾကားလိုက္ရေသာ စကားသံေၾကာင့္ သူမတုန္လွဳပ္သြားသည္။ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာတရားမ်ားႏွင့္ အလြဲလြဲအေခ်ာ္ေခ်ာ္ျဖစ္ခဲ့ရေသာ သူမဘ၀ လမ္းခရီးတြင္ ႏွလံုးသားေရးရာမွာလဲ အလြဲလြဲ၊ အကြဲအျပဲမ်ားျဖင့္သာ ထပ္မံၾကံဳေတြ႕ရျပန္သည္။

ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးၾကားမွာ ေမတၱာတရား စကားလံုးေလးမ်ားျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္လာေသာ သူ႕ကို ဘ၀ခရီးေဖာ္အျဖစ္ လက္ခံရန္ သူမ စဥ္းစားထားခဲ့သည္။ သို႕ေပမယ့္ သူလုပ္ခိုင္းေနေသာ ကိစၥတခုကို ျပန္စဥ္းစားရဦးမည္လို႕ ေျပာခ်ိန္တြင္ ျပန္ေျပာလိုက္ေသာ စကားလံုးက သူမစိတ္ကို ထိခိုက္သြားေစခဲ့သည္။

"ဟုတ္တယ္ေလ။ အိမ္ေထာင္ဘက္ဆိုတာက ဘ၀မွာ compatible ျဖစ္ဖို႕လိုတယ္။ ဒီလိုပဲ အတူတူ တြဲတက္ၾကတာပဲ။ ျမတ္ႏိုးကိုလဲ ကိုယ္စိတ္၀င္စားေနတာၾကာခဲ့ျပီ။ ကိုယ္နဲ႕ compatible ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ျဖစ္ခ်င္တာေတြကို ပံ့ပိုးေပးႏိုင္တယ္"

"ဒါဆို ကၽြန္မကို ရွင္ခ်ဥ္းကပ္ခဲ့တာ ရွင့္ဘက္္က ေမတၱာနဲ႕လား၊ တြက္ခ်က္မွဳနဲ႕လား"
"ျမတ္ႏိုးေျပာတာ ကိုယ္နားမလည္ဘူး။ အတူတူပဲေလ။ ျမတ္ႏိုးနဲ႕ ကိုယ္ေပါင္းစပ္ျပီး ဘ၀တခုကို တည္ေဆာက္မယ္။ ျမတ္ႏိုးမွာလဲ နာမည္နဲ႕ ပညာရွိျပီးသား။ ကိုယ့္မွာလဲ ဒါေတြ အတိုင္းအတာတခုအထိ ရွိျပီးသား။ ေပါင္းစပ္လိုက္မယ္။ အတူတူတြဲတက္မယ္"

"ဒါဆို တကယ္လို႕ ခင္ျမတ္ႏိုးဆိုတဲ့ ကၽြန္မ နာမည္က ဒီေလာကထဲမွာ မရွိေနခဲ့ဖူးဆိုရင္၊ အဲဒီနာမည္ေနာက္မွာ ဘယ္လိုပညာအရည္အခ်င္းမွ ရွိမေနခဲ့ဖူးဆိုရင္ ရွင့္ဘ၀ကို ကၽြန္မဘ၀နဲ႕ မေပါင္းစပ္ဖူးေပါ့"

"ကိုယ္ဆိုလိုတာက အဲလို မဟုတ္ပါဘူး"
"ကၽြန္မရွင့္ကို အၾကိမ္ၾကိမ္ ေျပာခဲ့ျပီးသားပါ။ ကၽြန္မေလာကၾကီးထဲမွာ ရွာေဖြေနတာက ေမတၱာတရား၊ စစ္မွန္ျဖဴစင္တဲ့ ေမတၱာတရား။ ဘာလို ပစၥည္းဥစၥာ၊ ဂုဏ္ပကာသနေတြမွ မပါတဲ့ ေမတၱာတရား"

"ကိုယ္ကလဲ ျမတ္ႏိုးကို ေမတၱာရွိတယ္ေလ။ ဒါေၾကာင့္ ဘ၀ကို အတူတူ တည္ေဆာက္မယ္လို႕ ေျပာတာေပါ့။ အဲဒါေတြ ေျပာမေနနဲ႕။ ကိုယ္လဲ မျငင္းအားဘူး။ ကိုယ္ေျပာတာကို လုပ္ေပးႏိုင္မလား၊ မလုပ္ေပးႏိုင္ဘူးလား ဆိုတာပဲေျပာ"

"ရွင္လုပ္ထားတဲ့ ကိစၥေတြ၊ ရွင္လုပ္ခိုင္းတဲ့ ကိစၥေတြက က်ိဳးေၾကာင္းမဆီေလ်ာ္လို႕ ကၽြန္မျပန္ သံုးသပ္ေနတာ။ ရွင္လုပ္ခ်င္တာေတြ လုပ္ျပီးမွ ကၽြန္မကို ၾကားျဖတ္၀င္ျပီး လုပ္ခိုင္းေနတာဆိုေတာ့ လုပ္ေပးႏိုင္မယ္၊ မေပးႏိုင္ဘူးဆိုတာ ကၽြန္မ အတိအက် မေျပာႏိုင္ေသးဘူး။ စဥ္းစားသံုးသပ္ ရဦးမယ္။ တတ္သိနားလည္သူေတြနဲ႕ တိုင္ပင္ရဦးမယ္"

"အဲဒါေတြအတြက္ အခ်ိန္မရွိဘူး။ ဒီလိုအခြင့္အေရးမ်ိဳးကို ကိုယ္ေစာင့္ေနတာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိေနျပီ။အခုအခ်ိန္မွာ ဒီကိစၥေလာက္ ဘာမွ အေရးမၾကီးဘူး"

"ဒါဆို ကၽြန္မတို႕ မဂၤလာပြဲကိစၥေတြကို ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ ခဏေရႊ႕ဆိုင္းထားမလား"
"ဟုတ္တယ္။ ေရႊ႕ဆိုင္းမယ္။ ဒါလဲ ကိုယ့္ဘက္က စေရႊ႕တာေနာ္။ ထပ္ေျပာမယ္။ ခုအခ်ိန္မွာ ကိုယ္လုပ္ထားတဲ့ ကိစၥေလာက္ ဘာကမွ အေရးမၾကီးဘူး။ မဂၤလာပြဲကိစၥလဲ ကိုယ္စေရႊ႕တာ"

ခါးသီးစိတ္ပ်က္မွဳမ်ားက သူမရင္ထဲသို႕ တိုးေ၀ွ႕၀င္လာသည္။ ဒါဟာ မၾကာခင္မွာ သူမဘ၀ခရီးေဖာ္အျဖစ္ လက္တြဲဖုိ႕ ေရြးခ်ယ္ထားခဲ့သူတဲ့လား။

"ကၽြန္မေျပာတာကို ခဏေလး နားေထာင္ေပးပါေနာ္။ ဒီေလာက္ဆို ရွင့္ရဲ႕ စိတ္ကို ကၽြန္မ သေဘာေပါက္နားလည္သြားပါျပီ။ ရွင္အတူတူ ဘ၀တည္ေဆာက္ခ်င္တာက ကၽြန္မနဲ႕ဆိုတာေကာ ဟုတ္ရဲ႕လားရွင္။ ကၽြန္မနာမည္နဲ႕လား၊ ကၽြန္မဘြဲ႕ေတြ၊ ဦးေႏွာက္ေတြနဲ႕လားဆိုတာကို ကိုယ့္ဘာသာ ျပန္စဥ္းစားပါဦး။ ရွင္လုပ္ခ်င္တာေတြ၊ ျဖစ္ခ်င္တာေတြကို ပံ့ပိုးေပးႏိုင္တဲ့ မိန္းကေလးတေယာက္အေနနဲ႕ ရွင္ေရြးခ်ယ္ခဲ့တယ္လို႕ ရွင့္စကားလံုးေတြက ညႊန္းဆိုေနတယ္။ ခုလဲ ရွင္လုပ္သမွ်ေတြကို ေကာင္းေကာင္းဆိုးဆိုး လိုက္မပံ့ပိုးေပးေတာ့ ေဒါသေတြထြက္ျပီး ႏွမခ်င္းမစာနာတဲ့ စကားလံုးေတြ ေျပာေနျပန္ျပီ။ ေလာကမွာ တည္ျမဲတဲ့ အရာဆိုတာ ဘာမွ မရွိပါဘူးရွင္။ ဒီလို အေျခအေနမ်ိဳးမွာေတာင္ ရွင္ဒီေလာက္ျဖစ္ေနရင္ တကယ္လို႕ ကၽြန္မရဲ႕ ဦးေႏွာက္ေတြ၊ အတတ္ပညာေတြကို ရွင္လိုခ်င္တဲ့ ဘ၀အတြက္ အသံုးမျပဳေပးႏိုင္ေတာ့တဲ့ မေတာ္တဆ ထိခိုက္မွဳတခုခုမ်ား ျဖစ္သြားခဲ့ရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ"

ေျပာရင္း စိတ္ထိခိုက္လာသည္မို႕ သူမဖုန္းခ်လိုက္ပါေတာ့သည္။

(၈)

ကားလမ္းေလးက ရွင္းလို႕ေနသည္။ ဟိုင္းေ၀းလမ္းမမ်ားထက္ ဒီလို ေျမနီလမ္းေလးေပၚမွာ ကားေမာင္းရတာကို သူမ ပိုႏွစ္သက္မိသည္။

ေရွ႕နားက ကားလမ္းေဘးမွာ အလံတလူလူလြင့္ေနတာ လွမ္းျမင္ရသည္။ ေက်းရြာစာသင္ေက်ာင္းေလး တခု ထင္ပါရဲ႕။

မနန္းက ေျပာဖူးသည္။ လုပ္ငန္းအက်ိဳးအျမတ္ေလးမ်ားကို ေက်းရြာစာသင္ေက်ာင္းေလးေတြကို ပံုမွန္လွဴသည္တဲ့။ ခ်ိဳ႕တဲ့ျပီး ပညာေတာ္တဲ့ ကေလးငယ္ေလးေတြကို ပညာသင္စရိတ္ေတြ ကူညီေပးသည္တဲ့။ အမည္မသိ အလွဴရွင္တဦးအေနျဖင့္။ မည္မွ် ေကာင္းလိုက္သည့္ စာသားေလးပါလဲ။ ေပးသူ၊ ယူသူအၾကားမွာ ဘယ္လိုေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွလဲ မရွိ။ ငါဆိုေသာ အတၱေတြလဲ မရွိ။

အေတြးေလးနဲ႕အတူ သူမျပံဳးလိုက္မိသည္။

သို႕ေပမယ့္ သူမအျပံဳးက မၾကာလိုက္။
ကားေရွ႕မွ ျဖတ္ေျပးေသာ ကေလးငယ္ေလးကို ေတြ႕လိုက္ရတာမို႕ စတီယာရင္ကို အလန္႕တၾကားျဖင့္ ခ်ိဳးေကြ႕လိုက္မိသည္။

၀ုန္းဆိုေသာ အသံတခုက ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။
မၾကာပါ။ ကားထဲက သူမထြက္လိုက္သည္။ စာသင္ေက်ာင္းထဲက ကေလးေတြ ေျပးထြက္လာတယ္ထင့္။ အျဖဴအစိမ္း၀တ္ေလးမ်ားက သူမကားေဘးမွာ ၀န္းရံေနၾကသည္။

ေက်ာင္းဆရာလို႕ ယူဆရေသာ အျဖဴအစိမ္း၀တ္ လူတေယာက္ရဲ႕ လက္ထဲမွာ သူမကိုယ္သူမ ျပန္ေတြ႕လိုက္ရျပန္သည္။

"ကေလးကို တိုက္မိမွာစိုးျပီး ဆြဲေကြ႕လိုက္တာျဖစ္မယ္။ သစ္ပင္ကို ၀င္တိုက္မိသြားတာ"

ေနာက္ထပ္ေရာက္လာေသာ ေက်ာင္းဆရာမေလးတေယာက္ကို ထိုလူက ရွင္းျပေနသည္။

"သနားပါတယ္ဗ်ာ။ ပြဲခ်င္းျပီးပဲ။ ကၽြန္ေတာ္စိတ္မေကာင္းလိုက္တာ"

ေျပာေနေသာ ေက်ာင္းဆရာေလးရဲ႕ မ်က္၀န္းကို သူမၾကည့္လိုက္မိသည္။
ေမတၱာမ်က္၀န္း။

ဘယ္လို စိန္ေရာင္၊ ေရႊေရာင္၊ အတၱတရား၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွ မရွိပဲ လူသားခ်င္းစာနာမွဳေပၚမွာ အေျခတည္သည့္ ေမတၱာမ်က္၀န္း။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ တေယာက္ကိုတေယာက္ မေတြ႕ဖူး၊ မျမင္ဖူးခဲ့ေသာ ေမတၱာတရားရွိသူေတြရဲ႕ ၀န္းရံမွဳအၾကားမွာ ဘ၀ခရီးတခု အဆံုးသတ္သြားရသည့္အတြက္ သူမေက်နပ္မိပါသည္။

သူမႏွင့္ တူေသာ ရုပ္ခႏၶာ၊ အမည္နာမ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ား၊ စိန္ေရႊရတနာမ်ားကို ထားခဲ့ျပီး ေက်နပ္စြာ လွည့္ထြက္လာခဲ့သည္။ ေမတၱာတရား၊ သစၥာတရားမ်ား ရွာေဖြသည့္ သံသရာခရီးဆီသို႕ သူမေျခလွမ္းမ်ားက ဦးတည္လွ်က္။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၉၊ ၁၁၊ ၂၀၁၀)

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္..>>>

ျပန္ေခါက္ထားခဲ့ပါ..>>>

ေတာင္ၾကီးအလြမ္း

တန္ေဆာင္မုန္းလကို ေရာက္ရင္ အေ၀းမွာ ေရာက္ေနၾကတဲ့ ေတာင္ၾကီးသူ၊ ေတာင္ၾကီးသားေတြရဲ႕ ရင္ထဲမွာ အလြမ္းေ၀ဒနာေတြ ခံစားၾကရတတ္ပါတယ္။ တန္ေဆာင္တိုင္ပြဲေတာ္နဲ႕ မီးပံုပ်ံၾကီးေတြကို လြမ္းေဆြးတမ္းတမိတတ္ၾကပါတယ္။ တန္ေဆာင္တိုင္ပြဲေတာ္ ဆိုတာက ငယ္ဘ၀ရဲ႕ ပံုရိပ္ေတြထဲမွာ ဘယ္ေတာ့မွ ေမ့ေပ်ာက္ႏိုင္ၾကမွာ မဟုတ္ေတာ့တဲ့ အမွတ္တရ ပံုရိပ္ေလးေတြပါ။

ေတာင္ၾကီးတန္ေဆာင္တိုင္ ပြဲေတာ္ၾကီးရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ အမွတ္ရစရာေတြကေတာ့ ျမိဳ႕လံုးကၽြတ္ မဟာဘံုကထိန္ပြဲေတာ္ ကထိန္ပေဒသာပင္ လွည့္လည္ပူေဇာ္ပြဲနဲ႕ မီးပံုပ်ံလႊတ္ျပိဳင္ပြဲနဲ႕ ပူေဇာ္ပြဲေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမိဳ႕လံုးကၽြတ္ မဟာဘံုကထိန္ပြဲေတာ္ ကထိန္ပေဒသာပင္ လွည့္လည္ပူေဇာ္ပြဲမွာဆိုရင္ ေတာင္ၾကီးျမိဳ႕ မင္းလမ္း (ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းလမ္းမၾကီးတေလွ်ာက္) ကထိန္ပေဒသာပင္ေတြ ထမ္းျပီး လွည့္လည္ၾကတာပါ။ ပေဒသာပင္ေတြ ထမ္းတဲ့လူေတြကထမ္းရင္း အဆိုအတီးေတြနဲ႕ အလြန္ေပ်ာ္စရာ ေကာင္းတာပါ။ ငယ္ငယ္တုန္းကေတာ့ အိမ္ကလူၾကီးေတြက ပူေဇာ္ပြဲထဲမွာ လမ္းေလွ်ာက္ပါ၀င္ခြင့္ မေပးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ မင္းလမ္း လမ္းမၾကီးေပၚက မိတ္ေဆြေတြ အိမ္အေပၚထပ္က ပြဲေတာ္ၾကီးကို ၾကည့္ခြင့္ရပါတယ္။ မူလတန္း အရြယ္ေတြတုန္းကပါ။

အလယ္တန္း၊ အထက္တန္း ေရာက္ေတာ့ ပူေဇာ္ပြဲမွာ လမ္းလိုက္မေလွ်ာက္ေပမယ့္ ေက်ာင္းရဲ႕ ကထိန္ပေဒသာပင္ ေတြအတြက္ ပိုက္ဆံေလးေတြ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ေခါက္တာမွာ ပါ၀င္တတ္လာပါျပီ။ ဒီလိုအခ်ိန္ေတြဆို ေက်ာင္းမွာကလဲ ဆရာမေတြ စာေကာင္းေကာင္းသင္လို႕ မရတတ္ပါဘူး။ တခါတေလ ေန႕လည္ပိုင္း တပိုင္းလံုး စာမသင္ေတာ့ပဲ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြ စုေပါင္းျပီး ပေဒသာပင္ သီးၾကပါတယ္။ အတန္းလိုက္ မိမိတို႕ ပေဒသာပင္ကို အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ အျပိဳင္အဆိုင္ ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ အထက္တန္းေအာင္ျပီးတဲ့အခါမွာေတာ့ လူၾကီးေတြလဲ မတားႏိုင္ၾကေတာ့ပါ။ ကထိန္ပေဒသာပင္ လွည့္လည္ပူေဇာ္ပြဲမွာ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် လွည့္လည္ပါ၀င္ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။

လူငယ္ဘ၀ဆိုေတာ့ အျပိဳင္အဆိုင္ကလဲ မ်ားၾကပါေသးတယ္။ အက္ဖ္အီးစီေခတ္ေကာင္းခ်ိန္ဆိုေတာ့ အက္ဖ္အီးစီနဲ႕ ျမန္မာေငြစကၠဴေတြနဲ႕ ေပါင္းစပ္ျပီး ကိုယ့္ပေဒသာပင္ကို တန္ဖိုးၾကီးေအာင္ လုပ္ျဖစ္ၾကပါေသးတယ္။ အျပိဳင္အဆိုင္လုပ္ၾကရတဲ့ ပေဒသာပင္ေတြကို လိုက္ၾကည့္ၾကရတာလဲ အေမာ။ ပေဒသာပင္လွည့္လည္ပူေဇာ္ပြဲျပီးလို႕ အိမ္ျပန္ေရာက္ခ်ိန္မွာ ဘယ္အုပ္စုရဲ႕ ပေဒသာပင္မွာက အက္ဖ္အီးစီထည့္တာ နည္းပါတယ္၊ ဘယ္အုပ္စုက မ်ားတယ္ေတြနဲ႕ ေဖာက္သည္ခ်မိေတာ့ အလွဴဆိုတာ တမူးတမတ္ပဲ ထည့္ထည့္၊ ေညာင္ေစ့ေလာက္လွဴေပမယ့္ ေစတနာပြားရင္ ေညာင္ပင္ေလာက္ မ်ားျပားေၾကာင္း သတိေပးဆံုးမ ေျပာဆိုၾကပါေတာ့တယ္။ မသိတာမဟုတ္ေပမယ့္ တခါတရံက်ရင္ အသက္ငယ္ရြယ္မွဳရဲ႕ မာနနဲ႕ အျပိဳင္အဆိုင္စိတ္ေတြက လူေတြကို လႊမ္းမိုးသြား တတ္ေၾကာင္း သင္ခန္းစာတခုကို ရသြားခဲ့ပါတယ္။ ေနာင္ႏွစ္ တန္ေဆာင္တိုင္ပြဲေတာ္ ေတြမွာက်ေတာ့ ဒီလိုစိတ္အညစ္အေၾကးေတြကို သတိနဲ႕ ဆင္ျခင္ဖယ္ရွားျဖစ္သြားပါေတာ့တယ္။

ေတာင္ၾကီးတန္ေဆာင္တိုင္ပြဲေတာ္ အမွတ္တရေတြထဲမွာ သတိတရ ျဖစ္ေစတာကေတာ့ ပြဲေစ်းခင္းေတြပါပဲ။ ဒီအခ်ိန္က်ရင္ ေတာင္ၾကီးျမိဳ႕ေတာ္ၾကီးဟာ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုးက ဧည့္သည္ေတြနဲ႕ ၾကက္ပ်ံမက် စည္ကားလွပါတယ္။ ေတာင္ၾကီးျမိဳ႕အနီးတ၀ိုက္က ေညာင္ေရႊ၊ ေအာင္ပန္း၊ ပင္းတယ၊ကေလာ၊ ဟိုပံုး၊ ဆီဆိုင္၊ ပင္လံု၊ လဲခ်ားျမိဳ႕ေတြက လူအမ်ားကလဲ စုေပါင္းျပီး ပြဲေတာ္ကို လာဆင္ႏႊဲၾကပါတယ္။ တန္ေဆာင္တိုင္ပြဲ ေစ်းခင္းမွာ စားစရာေတြကလဲ အစံုအလင္ပါပဲ။ ဒီအခ်ိန္ေရာက္တိုင္း ကၽြန္မတို႕အိမ္မွာ ဧည့္သည္ေတြနဲ႕ စည္ကားေနေလ့ရွိပါတယ္။ ေပြးလွ၊ ပင္းတယနယ္ဘက္က အေမ့မိတ္ေဆြေတြလာရင္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္လက္ေဆာင္ေတြ ကားတစီးတိုက္ ပါလာေလ့ရွိပါတယ္။ ျပည္မဘက္က ဧည့္သည္ေတြ ေရာက္လာရင္ေတာ့ အိမ္အနီးက တည္းခိုခန္းေတြမွာလူျပည့္ပါေတာ့တယ္။

ပင္းတယဘက္က ဧည့္သည္ေတြနဲ႕ ပြဲေစ်းခင္း လိုက္လည္လိုက္၊ စားလိုက္ေသာက္လိုက္၊ ျပည္မက ဧည့္သည္ေတြနဲ႕ အင္းေလးကန္ အလည္လိုက္သြားလိုက္၊ ရပ္ေစာက္-ဗထူးဘက္ လိုက္သြားလိုက္နဲ႕ ကၽြန္မမွာလဲ အေတာ္အလုပ္မ်ားပါတယ္။ ပြဲေစ်းေတြ လိုက္လည္ရင္း ဟိုဧည့္သည္နဲ႕ ဘိလပ္ရည္ေသာက္လိုက္၊ ဟင္းထုပ္စားလိုက္၊ ဒီဧည့္သည္နဲ႕ အေၾကာ္စံုစားလိုက္၊ ေရေႏြးၾကမ္း ေသာက္လိုက္၊ ညဘက္က်ေတာ့ ေမေမတို႕အသိုင္းအ၀ိုင္းထဲက ညစာတည္ခင္း ဧည့္ခံပြဲဆိုတာေတြကို လိုက္တက္လိုက္လုပ္ရင္း တန္ေဆာင္တိုင္ပြဲေတာ္ျပီးရင္ ကၽြန္မဟာ ၀၀ကစ္ကစ္ေလး ျဖစ္သြားပါ ေတာ့တယ္။

ဒီလို လူအမ်ားတကာနဲ႕ ပြဲေစ်းခင္းထဲ ေရာက္သြားတတ္ေပမယ့္ မိသားစုနဲ႕ကေတာ့ တၾကိမ္၊ ႏွစ္ၾကိမ္ပဲ ေရာက္ဖူးလိုက္ပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ကၽြန္မ ေျခာက္ႏွစ္အရြယ္ေလာက္မွာ ပြဲေစ်းထဲ လိုက္ပို႕ရင္း ကၽြန္မရဲ႕ဖြားေလးေတာ္သူ ဖြားေထြးရဲ႕ စိန္ၾကယ္သီးႏွစ္လံုးကို ခါးပိုက္ႏွိဳက္ ခံရလို႕ပါပဲ။ ဖြားေထြးက ေရွးျမန္မာအမ်ိဳးသမီးတို႕ရဲ႕ ထံုးစံအတိုင္း ရင္ဖံုး အကၤ်ီေလးေတြကို ရတနာၾကယ္သီးေလးေတြ တပ္ျပီး ၀တ္ပါတယ္။ ဆြဲၾကိဳးေလာ့ကက္က ပတၱျမားဆိုရင္ ပတၱျမားၾကယ္သီး၊ ျမဆိုရင္ ျမၾကယ္သီး၊ ပုလဲနဲ႕စိန္ အပါး၀ိုင္းေလးဆိုရင္လဲ တပံုစံတည္း ၀တ္ျပီးမွ အျပင္သြားတာပါ။ အဲဒီေန႕ကေတာ့ ၾကံၾကံဖန္ဖန္ ခါးပိုက္ႏွိဳက္ကလဲ လည္ပင္းက စိန္ဆြဲၾကိဳးကို မျဖတ္ပဲ စိန္ၾကယ္သီးေတြကိုမွ ျဖဳတ္ယူသြားသမို႕ အပ်ိဳၾကီး ဖြားေထြးခမ်ာ မခ်ိတင္ကဲ၊ တဗ်စ္ေတာက္ေတာက္ ျဖစ္ျပီး ပြဲေစ်းကို စိတ္အနာၾကီး နာသြားပါေတာ့တယ္။

ဒီလိုပြဲေစ်းကို စိတ္နာပါတယ္ဆိုမွ ဆယ္တန္းေအာင္ျပီးစ ေျမးျဖစ္သူ ကၽြန္မက ပြဲေစ်းမွာ ေစ်းသြားေရာင္းဦးမယ္ဆိုေတာ့ မ်က္လံုးၾကီး ဘယ္ေလာက္ျပဴးက်ယ္သြားမယ္ဆိုတာ စဥ္းစားသာ ၾကည့္ၾကပါေတာ့။ ကၽြန္မကလဲ ဘာရယ္မဟုတ္။ စူးစမ္းခ်င္စိတ္ေလးသက္သက္ပါ။ သူငယ္ခ်င္းေတြက အေပ်ာ္အေနနဲ႕ ဆိုင္ခန္းေလးတခုယူျပီး အေၾကာ္စံု၊ ဟင္းထုပ္နဲ႕ ၀က္သားခ်ဥ္ေရာင္းဖို႕ လုပ္တာေၾကာင့္ ပါျဖစ္သြားတာပါ။ အေပ်ာ္ဆိုေပမယ့္လဲ ပင္ပန္းပါကလား။ ဘယ္ႏွယ့္ ဗူးသီးတလံုးထိုင္လွီးရတာကိုက အေတာ္လက္၀င္၊ ဆီပူအိုးေရွ႕လဲ ဘယ္သူမွ မထိုင္ႏိုင္နဲ႕ ေနာက္ဆံုးေတာ့ တကယ္လုပ္တတ္တဲ့ လူေတြ ရွာငွားရ၊ သူမ်ားဆိုင္က ဟင္းထုပ္ေတြ ၀ယ္ျပီး ကိုယ့္ဆိုင္မွာ ျပန္တင္နဲ႕ အျမတ္ထြက္ဖို႕ ေနေနသာသာ အရင္းေတာင္ ျပဳတ္ၾက။ ဘယ္သူအမိန္႕ေပးတာကိုမွ ဆတ္ဆတ္ထိ မခံတတ္သူေတြ စားသံုးသူေတြရဲ႕ အသံတိုးတိုးတမ်ိဳး၊ အသံက်ယ္က်ယ္တမ်ိဳး ေတာင္းဆိုမွဳေတြကို မခ်ိတင္ကဲ အၾကိဳက္လိုက္ေဆာင္ ေပးရတာက လြဲရင္ေတာ့ ေပ်ာ္စရာေကာင္းတဲ့ အမွတ္တရေလးေတြပါပဲ။

ေတာင္ၾကီးတန္ေဆာင္တိုင္ပြဲေတာ္နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး တခါျမင္ဖူးရံုနဲ႕ တသက္မေမ့ႏိုင္စရာကေတာ့ မီးပံုပ်ံၾကီးေတြပါပဲ။ ေန႕လည္ပိုင္းဆိုရင္ အေရာင္အေသြးစံု တိရစာၦန္ရုပ္မီးပံုပ်ံၾကီးေတြက ေကာင္းကင္ေပၚ တက္လာပါတယ္။ ညဘက္ဆိုရင္ေတာ့ မီးက်ည္နဲ႕ စိန္နားပန္မီးပံုပ်ံေတြက ပိုမ်ားပါတယ္။ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ မီးက်ည္မီးပံုးပ်ံျပိဳင္ပြဲနဲ႕ စိန္နားပန္ မီးပံုးပ်ံျပိဳင္ပြဲေတြကို ညဘက္မွာ က်င္းပေလ့ရွိလို႕ပါပဲ။ မီးက်ည္မီးပံုးပ်ံျပိဳင္ပြဲက ေပါက္ကြဲတဲ့ မီးပန္းေတြရဲ႕ အလွကို ျပိဳင္တဲ့ ပြဲျဖစ္ပါတယ္။ မီးပံုပ်ံေအာက္မွာ မီးရွဴးမီးပန္းေလးေတြ ခ်ိတ္ဆြဲထားျပီး၊ ေကာင္းကင္ကို လႊတ္တင္လိုက္တဲ့အခါ မီးပန္းေလးေတြက ေပါက္ကြဲပါတယ္။ အဲဒီေပါက္ကြဲပံု အလွကို ျပိဳင္တာပါ။

စိန္နားပန္ မီးပံုးပ်ံျပိဳင္ပြဲမွာက်ေတာ့ မီးပံုးပ်ံရဲ႕ ေအာက္ေျခနဲ႕ ေဘးေတြမွာ ကြင္းေလးေတြလုပ္ျပီး ေရာင္စံုမီးပံုးေလးေတြ ထပ္ခ်ိတ္ထားပါတယ္။ ဒီျပိဳင္ပြဲမွာက်ေတာ့ ဒီဇိုင္းစာသားအလွကို ျပိဳင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပိဳင္ပြဲကို လာၾကတဲ့ ပရိသတ္ကလဲ မ်ားျပားလွပါတယ္။ ညသန္းေခါင္ေက်ာ္မွ ျပီးတတ္ပါတယ္။ ဧည့္သည္အမ်ားနဲ႕ သြားၾကည့္ရရင္ စကားေလးေတြ ေျပာလိုက္ၾက၊ မီးပံုပ်ံၾကီးေတြကို ၾကည့္လိုက္ၾက၊ ေနၾကာေစ့ေလးေတြ ၀ါးလိုက္ၾက၊ ေျပာင္းဖူးျပဳတ္ေလးေတြ ကိုက္လိုက္ၾက၊ ပင္စိမ္းသီးသုပ္ေလးေတြ စားလိုက္ၾကနဲ႕ အေတာ္ေပ်ာ္စရာ ေကာင္းတာပါ။

ေတာင္ၾကီးမွာ ကၽြန္မရွိေနခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ေတြတုန္းကေတာ့ မသိုးသကၤန္းရက္လုပ္ျပိဳင္ပြဲနဲ႕ မသိုးသကၤန္းကပ္လွဴ ပူေဇာ္ပြဲေတြကို မၾကားခဲ့ရပါဘူး။ မသိုးသကၤန္း ရက္လုပ္ျပိဳင္ပြဲကို မၾကံဳဘူးလို႕ဆိုျပီး ရန္ကုန္ေရႊတိဂံုဘုရားက ပြဲကို တကူးတက ေရာက္ျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ေတာင္ၾကီးျမိဳ႕က စူဠာမုနိေလာက ခ်မ္းသာဘုရားကို ၁၉၉၆ ခုႏွစ္မွာမွ ထီးတင္တာဆိုေတာ့ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းပိုင္းမွာမွ ဘုရားပြဲေတာ္နဲ႕အတူ မသိုးသကၤန္းကပ္လွဴပူေဇာ္ပြဲေတြ တိုးခ်ဲ႕က်င္းပတာ ျဖစ္မယ္လို႕ ထင္ပါတယ္။ တခ်ိန္ခ်ိန္က်ရင္ေတာ့ မသိုးသကၤန္းရက္လုပ္ျပိဳင္ပြဲမွာ ညလံုးေပါက္ေလးသြားျပီး လိုအပ္တာေလးေတြ ကူညီဖို႕ လုပ္အားေပးခြင့္ ၾကံဳခ်င္ပါေသးတယ္။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီလို တန္ေဆာင္တိုင္ပြဲေတာ္ခ်ိန္ေတြမွာ ေမြးရပ္ေျမ ေတာင္ၾကီးကို လြမ္းတဲ့ စိတ္ေလးေတြက ထိန္းမရေတာ့ပါလား။

ေတာင္ၾကီးကိုလဲ လြမ္းတယ္။

တန္ေဆာင္တိုင္ပြဲေတာ္ၾကီးကိုလဲ လြမ္းတယ္။

ပြဲခင္းထဲမွာ အတူလက္တြဲေလွ်ာက္လည္ၾကရင္း ဗိုက္ဆာျပီအစ္ကိုလို႕ပူဆာတဲ့ ခ်စ္သူေလးကို ဟင္းထုပ္ပူပူေႏြးေႏြးေလးေတြ တယုတယ ခြံ႕ေကၽြးခဲ့ဖူးတဲ့ တခ်ိန္က သက္ဆိုင္သူကိုလဲ လြမ္းေနမိဆဲပဲ။


ခင္မမမ်ိဳး (ႏို၀င္ဘာ၊ ၂၀၁၀)

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္..>>>

ျပန္ေခါက္ထားခဲ့ပါ..>>>

ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္

ျပည္တြင္းေရး ပဋိပကၡ (intra-state conflict) ေတြမွာ ျဖစ္ျဖစ္၊ ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္းအၾကားမွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ ပဋိပကၡ (inter-state conflict) ေတြမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ဆိုတဲ့ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးအေျဖရွာျခင္းကို ပဋိပကၡေျဖရွင္းေရးနည္းလမ္း တခုအေနနဲ႕ အသံုးျပဳေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆကြဲျပားမွဳ၊ လူမ်ိဳးေရး ကြဲျပားမွဳ၊ ဘာသာေရး အယူ၀ါဒ ကြဲျပားမွဳ စတာေတြကေန ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပြားလာတဲ့အခါ တဘက္နဲ႕တဘက္ ရန္သူလို သေဘာထားလာၾကတဲ့ ပဋိပကၡ ၀န္းက်င္အတြင္းမွာ တူညီတဲ့ ဘံုသေဘာထားေတြ ရွာေဖြဖို႕နဲ႕ ကြဲျပားျခားနားမွဳေတြအၾကား ညွိႏွိဳင္းေဆြးေႏြး အေျဖရွာဖို႕ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေတြ ျပဳလုပ္ၾကရပါတယ္။ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေတြ ျပဳလုပ္ရင္းနဲ႕ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရတဲ့ အေျခခံ အေၾကာင္းရင္းေတြထဲက လိုအပ္ခ်က္ (needs) ေတြနဲ႕ အက်ိဳးစီးပြား (interests) ေတြကို ေဖာ္ထုတ္ျပီး ပဋိပကၡမဟုတ္တဲ့ တျခား ဘယ္လိုနည္းနဲ႕ ဒါေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္မလဲဆိုတာကို ရွဳေထာင့္သစ္ေတြကေန သံုးသပ္ျပီး ေဆြးေႏြးအေျဖရွာၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံလို ႏိုင္ငံေရး၊ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရးပဋိပကၡေတြ ရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံအတြက္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေတြဟာ မျဖစ္မေန လိုအပ္ခ်က္ပါပဲ။




ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ပဋိပကၡ အေမြဆိုးမ်ား

ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ပဋိပကၡ အေမြဆိုးေတြ ဆက္ဆံထားတဲ့ ႏိုင္ငံေလးတခုျဖစ္ပါတယ္။ သက္ဦးဆံပိုင္ ဘုရင္စနစ္နဲ႕ လူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒ အေမြဆိုးေတြေၾကာင့္ မ်ိဳးဆက္ေတြ တဆက္ျပီးတဆက္ လက္ဆင့္ကမ္း သယ္ေဆာင္လာၾကတဲ့ လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွိေနပါတယ္။ ပေဒသရာဇ္စနစ္ အေမြဆိုးေတြေၾကာင့္ လူမ်ိဳးစုတခုနဲ႕တခုအၾကား နယ္ေျမလုရာကေန စတင္လာတဲ့ ပဋိပကၡေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕စနစ္ အေမြဆိုးေတြေၾကာင့္ ေတာင္ေပၚေျမျပန္႕ နယ္ေျမေပၚမွာ အေျခခံျပီး ျဖစ္ပြားလာတဲ့ ပဋိပကၡေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ကမာၻစစ္မွာ ၾကားညပ္ခဲ့တဲ့ အေတြ႕အၾကံဳေၾကာင့္ ဘက္လိုက္ရင္း ကြဲျပားမွဳကေန စတင္လာတဲ့ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြ ရွိေနပါတယ္။ စစ္ေအး တိုက္ပြဲနဲ႕အတူ ၾကီးထြားလာခဲ့တဲ့ အေတြးအေခၚေရးရာ ပဋိပကၡေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံၾကီးေတြရဲ႕ ေနာက္ကြယ္က စြက္ဖက္မွဳေတြနဲ႕ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွဳေတြကေန ေပၚထြက္လာတဲ့ ပဋိပကၡေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဘိန္းကုန္ကူးမွဳကေန က်ယ္ျပန္႕လာခဲ့တဲ့ စီးပြားေရးအားျပိဳင္မွဳ၊ ႏိုင္ငံေရး ၾကိဳးကိုင္ခ်ယ္လွယ္မွဳဆိုင္ရာ ပဋိပကၡေတြလဲ ရွိပါတယ္။

ဒီပဋိပကၡေတြကို စစ္အာဏာရွင္စနစ္ရဲ႕ အေမြဆိုးေတြက မီးေလာင္ရာ ေလပင့္ လုပ္ခဲ့ျပန္ပါတယ္။ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးနယ္ေျမက ျပည္သူလူထုေတြကို ႏိွပ္စက္သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ရြာမီးရွိဳ႕ျခင္း၊ အတင္းအၾကပ္ေျပာင္းေရႊ႕ေနရာခ်ျခင္း စတာေတြကို ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတဲ့အတြက္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေတြ အၾကားက ပဋိပကၡေတြက ပိုျပီးၾကီးထြားလာခဲ့ပါတယ္။ စစ္အင္အားတိုးခ်ဲ႕ျခင္း၊ သံတမန္ေရးရာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား ေဖာက္ဖ်က္ျခင္း၊ မူးယစ္ေဆး၀ါး ကုန္ကူးမွဳအား ေနာက္ကြယ္မွ ေထာက္ခံအားေပးျခင္း စတာေတြေၾကာင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားနဲ႕ ပဋိပကၡေတြကလဲ ၾကီးထြားလာခဲ့ပါတယ္။ အေတြးအေခၚေရးရာမွာလဲ တိတိပပမရွိပဲ လည္သူစားစတမ္းလုပ္ေနတာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံၾကီးေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး အားျပိဳင္မွဳအၾကားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ၾကားညပ္ေနရျပန္ပါတယ္။ ဘာသာေရးပဋိပကၡကို ႏိုင္ငံေရးပဋိပကၡ ေျဖရွင္းနည္း တခုအေနနဲ႕ အသံုးခ်တာေၾကာင့္ မလိုလားအပ္တဲ့ ျပႆနာေတြကလဲ ေပၚထြက္ေနပါတယ္။

ဒီလိုပဋိပကၡေပါင္းစံု အျမစ္တြယ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံဟာ ကမၻာဖြံ႕ျဖိဳးမွဳ ေနာက္အက်ဆံုး ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ပါ၀င္ေနတာ အဆန္းေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးရွဳေထာင့္ကို အေျခခံျပီး သံုးသပ္သူေတြက ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳကို အေလးမထားပဲ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကိုပဲ ဦးစားေပးရမယ္လို႕ ဆိုတတ္ၾကပါတယ္။ ဒီအဆိုဟာ မွားယြင္းပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳရေအာင္ ၾကိဳးစားေနခ်ိန္မွာ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို ဦးစားမေပးသင့္ဟု မဆိုလိုပါ။ တျပိဳင္တည္း ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကိုလဲ လုပ္ေဆာင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သို႕ေပမယ့္ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳကိုေတာ့ ေရရွည္အက်ိဳးစီးပြား တရပ္အေနနဲ႕ မလြဲမေသြ ဦးစားေပးရမွာပါ။ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ပေရာဂ်က္ငယ္ေလးေတြအတြက္ ေထာက္ပံ့ေၾကးေငြ အနည္းငယ္ကို အသာထားဦး။ တကမာၻလံုးက ေခ်းေငြေတြ၊ အလွဴေငြေတြအားလံုး ျမန္မာႏိုင္ငံကို စုျပံဳေရာက္ခဲ့ရင္ေတာင္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမွဳ၊ အလြဲသံုးစားမွဳ ဗဟိုဘဏ္မွ ထိေရာက္ေသာ monetary policy, fiscal policy မူ၀ါဒမ်ား မခ်မွတ္ႏိုင္မွဳ၊ ဘိန္းကုန္ကူးသမားမ်ားအား စစ္လက္နက္ပစၥည္းမ်ား ၀ယ္ယူသည့္ ေငြမ်ားကို ေခတၱစိုက္ခိုင္းထားျပီး ႏိုင္ငံေတာ္မွ ျပန္လည္ေပးေခ်သည့္နည္းလမ္းျဖင့္ ေငြမည္းေငြျဖဴေျပာင္းမွွဳ စသည္မ်ားျဖင့္ မတည္မျငိမ္ျဖစ္ေနေသာ ေငြေၾကးေစ်းကြက္မွာ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါ။

တကယ္ေတာ့ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ အန္ဂ်ီအိုအသြင္နဲ႕ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွဳဟာ အေမွာင္ထဲမွာ ဖေယာင္းတိုင္ ထြန္းေပးတာနဲ႕ တူပါတယ္။ ဒီဖေယာင္းတိုင္ အလင္းေရာင္ေလးေတြဟာ ႏိုင္ငံေရး မတည္ျငိမ္မွဳဆိုတဲ့ ေလနဲ႕ေတြ႕တဲ့အခါ အၾကိမ္ၾကိမ္ မီးျငိမ္းသြားတတ္ပါတယ္။ မီးမျငိမ္းရင္လဲ ဖေယာင္းတိုင္ အလင္းေရာင္ျဖစ္တဲ့အတြက္ က်ယ္ျပန္႕တဲ့၊ ေရရွည္ခံတဲ့ အလင္းေရာင္ကို မေပးႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳရွိေရးဆိုတဲ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပး စက္ရံုၾကီးေတြ တည္ေဆာက္ျပီး အလင္းေရာင္ ေပးႏိုင္ဖို႕လိုပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ေဆာင္မွဳဟာ ဖေယာင္းတိုင္ထုတ္လုပ္တာ၊ မီးညွိေပးတာ ေလာက္ေတာ့ လြယ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ျပီးမွာလဲ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါကို အေၾကာင္းမရွိ အေၾကာင္းရွာျပီး အန္ဂ်ီအိုလုပ္သူေတြနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြ အၾကား သူသာတယ္၊ ငါသာတယ္နဲ႕ အျငင္းပြားေနလို႕လဲ မရပါဘူး။

ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးမွာ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡ၊ အေတြးအေခၚေရးရာ ပဋိပကၡေတြအျပင္ ဒီလို ကယ္တင္ရွင္ ပဋိပကၡေတြကလဲ ရွိေနပါေသးတယ္။ စစ္တပ္ကလဲ ျပည္တြင္းစစ္၊ က်ဴးေက်ာ္စစ္ေတြကို ဆင္ႏႊဲခဲ့တဲ့ သမိုင္းအစဥ္အလာကို ျပျပီး တိုင္းျပည္ရဲ႕ ကယ္တင္ရွင္လို႕ ယူဆပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြကလဲ ေတာ္လွန္ေရးျဖတ္သန္းမွဳ အစဥ္အလာကို ျပျပီး တိုင္းျပည္ၾကီးကို မျဖစ္မေန ကယ္တင္ရေတာ့မယ့္ ကယ္တင္ရွင္လို႕ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ civil society အားေကာင္းေအာင္ ခ်ဲ႕ထြင္ရမယ့္ အန္ဂ်ီအို လုပ္သူေတြကလဲ လူထုလူတန္းစားေတြအၾကားမွာ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးရင္း တိုင္းျပည္ရဲ႕ အနာဂတ္ကံၾကမၼာကို ဆံုးျဖတ္ေပးရေတာ့မယ့္ လူေတြကို သူတို႕ဘာသူတို႕ ထင္လာၾကျပန္ပါတယ္။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ျမန္မာျပည္အနာဂတ္ကို လူတဦးတေယာက္တည္း၊ တဖြဲ႕တည္းက မဆံုးျဖတ္ေပးႏိုင္ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ကယ္တင္ရွင္အစစ္အမွန္ဟာ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳ ပါပဲ။ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳရွိမွ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္လို႕ရပါတယ္။ လူေနမွဳအဆင့္အတန္း ျမင့္မားေအာင္ ျပဳလုပ္လို႕ရပါတယ္။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး အဆင့္အတန္းကို ျပည့္ျပည့္၀၀ ျမွင့္တင္လို႕ရပါတယ္။

ဒီလိုႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳ ပန္းတိုင္အတြက္ အေရးၾကီးဆံုးအခ်က္က အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရး (National Unity) ပါပဲ။ ဒီ အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရးကိုလဲ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး (National Reconciliation) ကိုေဖာ္ေဆာင္ျပီးမွ တည္ေဆာက္ယူလို႕ ရပါတယ္။ အဲဒီအမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကိုလဲ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္နည္းလမ္းကို အသံုးျပဳျပီး ေဖာ္ေဆာင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြ၊ ဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြနဲ႕ စစ္တပ္အၾကားမွာ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲေလးေတြကအစ ညီလာခံၾကီးေတြ အထိ အဆင့္ဆင့္ကို ျဖတ္သန္းၾကရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုဆိုတာမွာလဲ လူမ်ိဳးစုတခုခ်င္းမွာတင္ ေဒသခံေခါင္းေဆာင္၊ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ျပီး အပစ္ရပ္ထားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္၊ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေနဆဲ ေခါင္းေဆာင္၊ ျပည္ပအေျခခ်ေခါင္းေဆာင္၊ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ေရြးေကာက္ခံ ကိုယ္စားလွယ္ (ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ) ေတြဆိုျပီး ေခါင္းေဆာင္ေတြ အမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီ ေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုေတြမွာလဲ ေျမေပၚပါတီ၊ ေျမေအာက္ပါတီ၊ ျပည္ပေရာက္အဖြဲ႕အစည္းေတြဆိုျပီး အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားေနပါတယ္။ စစ္တပ္ဆိုတာမွာလဲ ေဘာင္းဘီ၀တ္စစ္အုပ္စု၊ ေဘာင္းဘီခၽြတ္စစ္အုပ္စု စတာေတြအျပင္ hardliners ဂိုဏ္း၊ softliners ဂိုဏ္း စတာေတြကလဲ ရွိပါေသးတယ္။ စစ္တပ္ကို အေတြးအေခၚနဲ႕ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္အရ ၀န္းရံေပးထားတဲ့ အရပ္သားပညာသည္ အုပ္စု စတာေတြကလဲ ရွိပါေသးတယ္။ ဒီလိုကြဲျပားေနတဲ့ အစုအဖြဲ႕ေတြအၾကားမွာ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို ဦးတည္တဲ့ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲေလးေတြကေန ညီလာခံၾကီးေတြအထိ မျဖစ္လာမခ်င္း အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးကို ေဖာ္ေဆာင္လို႕ မရပါဘူး။

ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ ေျပာင္းလဲမွဳေတြအတြက္ လွဳပ္ရွားေဆာင္ရြက္ၾကရာမွာ ျပည္ပအေျခစိုက္အဖြဲ႕နဲ႕ ျပည္တြင္း အေျခစိုက္အဖြဲ႕ေတြဟာ ခ်ိတ္ဆက္လို႕ပဲရပါတယ္။ ေပါင္းစည္းလို႕ မရပါဘူး။ ေျမေပၚအဖြဲ႕ အစည္းေတြနဲ႕ ေျမေအာက္အဖြဲ႕အစည္းေတြလဲ ဒီအတိုင္းပါပဲ။ ခ်ိတ္ဆက္ျပီး ဟန္ခ်က္ညီ လွဳပ္ရွားလို႕ပဲရပါတယ္။ ေပါင္းစည္းလို႕ မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္ပမွာလုပ္တဲ့ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ၊ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးနယ္ေျမမွာလုပ္တဲ့ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ၊ ျပည္တြင္းမွာေျမေပၚအဖြဲ႕ေတြ လုပ္တဲ့ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ၊ ျပည္တြင္းမွာ ေျမေအာက္အဖြဲ႕ေတြလုပ္တဲ့ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ၊ လူမ်ိဳးစုေတြအၾကားက ေဆြးေႏြးပြဲ၊ လူမ်ိဳးစုေတြနဲ႕ စစ္တပ္အၾကားက ေဆြးေႏြးပြဲ၊ စစ္တပ္နဲ႕ နီးစပ္ရာ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြအၾကားက ေဆြးေႏြးပြဲ၊ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြအၾကားက ေဆြးေႏြးပြဲ၊ ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕ လူမ်ိဳးစုေခါင္းေဆာင္ေတြအၾကားက ေဆြးေႏြးပြဲ စတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြအားလံုးဟာ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ျဖစ္စဥ္ (National Reconciliation Process) ထဲက ၾကိဳးပမ္းမွဳ အဆင့္ဆင့္ေတြပဲ ျဖစ္ျပီး၊ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို အုတ္ျမစ္ခ်ႏိုင္တဲ့ Highly Inclusive Dialogue ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလို ဒိုင္ယာေလာ့ခ္မ်ိဳး ျဖစ္ေပၚလာဖို႕ ဆိုတာကလဲ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (Interim Government) အသြင္တမ်ိဳးမ်ိဳး မေပၚထြက္လာပဲနဲ႕ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် မရွိပါဘူး။ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ကို စဥ္းစားရင္ ဒီအခ်က္ကို အေလးအနက္ စဥ္းစားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ႏွင့္ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလ ၾကားျဖတ္အစိုးရ

ဒိုင္ယာေလာ့ခ္နဲ႕ ပတ္သက္ရင္ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳက နာမည္ၾကီးလွပါတယ္။ လူအမ်ားရဲ႕ ႏွဳတ္ဖ်ားမွာ မင္ဒဲလားနဲ႕ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္က ေရပန္းစားလွပါတယ္။ အမွန္တကယ္ ေတာင္အာဖရိကရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းကို ေျပာင္းလဲေပးလိုက္တဲ့ အခ်က္ၾကီး တခ်က္ကေတာ့ လူအမ်ားၾကားမွာ ေရပန္းမစားလွပါဘူး။ အဲဒါကေတာ့ ၁၉၈၀ ေႏွာင္းပိုင္းကာလမွာ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံရဲ႕ ပဋိပကၡအဆင့္ဟာ ႏွစ္ဘက္စလံုးက မရွံဳးမႏိုင္ေတာ့တဲ့ အေျခအေန (mutually hurtling stage) ကို ေရာက္ေနခဲ့ျပီဆိုတာပါပဲ။ ေတာင္အာဖရိကအစိုးရအေနနဲ႕ အာဏာကိုသာ ဆုပ္ကိုင္ထားႏိုင္ေပမယ့္ ျပည္ပတရား၀င္မွဳကို လံုး၀မရႏိုင္ေတာ့တဲ့အေျခအေနပါ။ ဒီမိုကေရစီ အေရးဘက္မွာက ျပည္တြင္းျပည္ပ ေထာက္ခံအားေပးမွဳကို ရေနေပမယ့္ အစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္မယ့္ အဆံုးသတ္အခြင့္အလမ္း မရွိႏိုင္ေတာ့တဲ့ အေျခအေနပါ။

ဒါကို ေတာင္အာဖရိက အစိုးရဖက္က မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရးကၽြမ္းက်င္သူေတြကလဲ သတိထားမိၾကသလို၊ အတိုက္အခံေတြကလဲ တြက္ခ်က္မိၾကပါတယ္။ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ေနတာထက္စာရင္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြး အေျဖရွာဖို႕ကို စဥ္းစားလာၾကတယ္။ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္လမ္းေၾကာင္းေပၚကို ႏွစ္ဘက္စလံုးက စစ္မွန္တဲ့ အေတြးအေခၚနဲ႕ တက္လာၾကတာပါ။ ဒီလိုတက္လာတဲ့အခါမွာလဲ de Klerk အစိုးရက အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳဆိုင္ရာ ၾကားျဖတ္အစိုးရ အသြင္ေလးမ်ိဳးထဲက တမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ incumbent-led caretaker government အသြင္ကို ယူျပီးမွ မင္ဒဲလားနဲ႕ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲေတြ စလုပ္ခဲ့တာပါ။ ျပီးေတာ့မွ ျငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ကို ပဋိပကၡမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြအၾကား လက္မွတ္ထိုးၾကျပီး၊ ေနာက္တဆင့္အေနနဲ႕ ဒီမိုကရက္တစ္ညီလာခံကို က်င္းပႏိုင္ခဲ့တာပါ။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံမွာလဲ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ အိမ္ေစာင့္အစိုးရက ဦးေဆာင္ျပီးမွ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ၁၉ ခုနဲ႕ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ ေပၚထြက္လာခဲ့တာပါ။

အီရတ္အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးျဖစ္စဥ္မွာလဲ ကမၻာ့ကုလသမဂၢက ဦးေဆာင္ျပီး ဖြဲ႕စည္းေပးတဲ့ international interim government ရဲ႕ အခန္းက႑က အေရးပါခဲ့ပါတယ္။ ဆိုမာလီးယားႏိုင္ငံမွာလဲ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွာ Siad Barre regime ျပိဳလဲသြားတဲ့အခါ အတိုက္အခံေတြက ဦးေဆာင္တဲ့ၾကားျဖတ္အစိုးရ opposition-led provisional government ကို ဖြဲ႕စည္းျပီး၊ ေနာက္ေျခာက္လအၾကာမွာ reconciliation meeting ကို ေခၚခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလိုေခၚဆိုမွဳမွာေတာင္ Highly inclusive dialogue မျဖစ္ခဲ့တဲ့အတြက္ ေနာက္ထပ္ၾကားျဖတ္အစိုးရေတြ ထပ္ေပၚလာျပီး ႏိုင္ငံခြဲထြက္ေရးေတာင္းဆိုမွဳေတြ၊ အာဏာရွင္ ေဟာင္းရဲ႕ ေနာက္လိုက္ေတြ ပုန္ကန္မွဳေတြ ကေန state collapse အထိ ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဆယ့္တႏွစ္ေက်ာ္ၾကာ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ Burundi ႏိုင္ငံမွာလဲ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ လူမ်ိဳးစုေတြအၾကား ပါ၀ါခြဲေ၀ယူတဲ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (power-sharing interim government) ေပၚထြက္လာျပီးမွ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေတြ ျပဳလုပ္လာၾကပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးျဖစ္စဥ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့အခါမွာ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးပြဲေတြ၊ ညီလာခံေတြ ေထာင္ေသာင္းခ်ီျပီး လိုအပ္တာမွန္ေပမယ့္ အုတ္ျမစ္ကို တကယ္ခ်ႏိုင္မယ့္ Highly inclusive Dialogue ျဖစ္လာဖို႕အတြက္ကေတာ့ အတိုက္အခံဦးေဆာင္တဲ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (opposition-led provisional government)၊ ပါ၀ါခြဲေ၀ယူေသာ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (power-sharing interim government) ႏိုင္ငံတကာၾကားျဖတ္အစိုးရ (international interim government) နဲ႕ အာဏာရွင္ဦးေဆာင္ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ (incumbent-led caretaker government) စတဲ့ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလ ၾကားျဖတ္အစိုးရ အသြင္တမ်ိဳးမ်ိဳး ေပၚထြက္လာေရးဟာ လိုအပ္ခ်က္တရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ဟာ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကို အာရံုမစိုက္ရင္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ ေပၚထြက္လာေရးအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ တြန္းအား (leverage) နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ ေရြးခ်ယ္မွဳေတြမွာ မွားယြင္းေစႏိုင္ပါတယ္။ political deadlock ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ႏွင့္ တြန္းအား (leverage)

တြန္းအားဆိုတာမွာ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ normative leverage, coercive leverage နဲ႕ walk-away leverage ဆိုျပီး သံုးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ normative leverage ဆိုတာက ကမာၻတ၀ွမ္းမွာ လူအမ်ားလက္ခံထားၾကတဲ့ လူမွဳေရးစံႏွဳန္းေတြ (social norms)၊ သိပၸံနည္းက်စံႏွုန္းေတြ (scientific norms) ကို အသံုးျပဳျဖင့္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ျဖစ္လာေအာင္ တြန္းအားေပးတာပါ။ ဥပမာ- ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရး၊ စီးပြားေရး၊ က်န္းမာေရးအဆင့္အတန္း တိုးတက္ျမင့္မားေအာင္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေရးဟာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရရဲ႕ တာ၀န္တရပ္ပါ။ ဒီတာ၀န္ကို ထိေရာက္ေအာင္ အားစိုက္ေဆာင္ရြက္မွဳ မရွိဘူးဆိုရင္ ဒီအခ်က္ကို ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းက သိလာေအာင္ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြက မီးေမာင္းထိုးျပၾကရပါတယ္။ တိုးတက္မွဳ ေႏွာင့္ေႏွးေစတဲ့ ျပႆနာအေၾကာင္းရင္း အေျခခံ (root causes) ေတြကို ေဖာ္ထုတ္ျပီး ဒီလိုျပႆနာေတြကို collaborative problem solving ခ်ဥ္းကပ္နည္းလမ္းနဲ႕ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးအေျဖရွာျပီး ၀ိုင္း၀န္းေျဖရွင္းၾကဖို႕ ႏိုင္ငံတကာက ေထာက္ခံအားေပးမွဳအတြက္ ကင္ပိန္းေတြ လုပ္ၾကရပါတယ္။

ဒါဟာ normative leverage strategy ကို အသံုးျပဳျခင္းပါပဲ။ လူ႕အခြင့္အေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ လူသားတို႕ရဲ႕ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မ်ား ျပည့္စံုေရး၊ တရားမွ်တမွဳရွိေရး၊ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား လြတ္ေျမာက္ေရး စတာေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ႏိုင္ငံတကာမွာ ခ်မွတ္ထားတဲ့ စံႏွဳန္းေတြနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ သံတမန္ေရးရာ ပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳ၊ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳစတဲ့ အေရးယူမွဳ သ႑ာန္ေတြ အမ်ားအျပား ရွိတဲ့အတြက္ ဒီ normative leverage strategy ကို အသံုးျပဳမွဳဟာ ထိေရာက္မွဳေလးေတြ ရွိပါတယ္။ သို႕ေပမယ့္ ဘယ္အတိုင္းအတာအထိ ထိေရာက္ႏိုင္မလဲ ဆိုတာမွာကေတာ့ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလမွာ ဘယ္လိုၾကားျဖတ္အစိုးရ ေပၚေပါက္လာေရးကို ဦးတည္ေမွ်ာ္လင့္သလဲ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အတိုင္း ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိမရွိ ဆိုတာေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။

အသြင္ကူးေျပာင္းကာလမွာ ႏိုင္ငံတကာအစိုးရေတြက လူသားခ်င္းစာနာမွဳျဖင့္ ၀င္ေရာက္က်ဴးေက်ာ္မွဳ (Humanitarian Intervention) ကေန ေပၚထြက္လာတဲ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (International interim-government) ကို ဦးတည္ ေမွ်ာ္လင့္တယ္ဆိုရင္ normative leverage strategy တခုတည္းပဲ က်င့္သံုးဖို႕ သင့္ေလ်ာ္ပါတယ္။ အာဏာရွင္နဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြအၾကားက တိုက္ပြဲဗဟိုခ်က္မက ႏိုင္ငံတကာအသုိင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာကင္ပိန္းကိုပဲ အရွိန္ျမွင့္ ေဆာင္ရြက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပထ၀ီ၀င္ အေနအထားအရ ဒီမဟာဗ်ဴဟာ တခုတည္းပဲ က်င့္သံုးရင္ ေနာင္ႏွစ္ေပါင္း ငါးဆယ္၊ တရာအထိ ေအာင္ျမင္ဖို႕ မလြယ္ကူပါဘူး။

စစ္ေအးတိုက္ပြဲျပီးဆံုးသြားခဲ့ေပမယ့္ အေနာက္အုပ္စုနဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံတို႕အၾကားက စစ္ေရး၊ စီးပြားေရး အင္အားခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ညွိမွဳေတြက ၂၁ ရာစုကာလမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ထင္ရွားေနပါျပီ။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ စစ္ေရး အခ်က္အခ်ာေဒသျဖစ္သလို၊ အိႏၵိယသမုဒၵရာ စိုးမိုးေရး ဆိုင္ရာ maritime strategy တခုျဖစ္တဲ့ ပုလဲသြယ္စီမံခ်က္ (String of Pearls) ထဲမွာ ပါ၀င္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံတခုျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စြမ္းအင္လံုျခံဳေရး (energy security) အတြက္ အေမရိကန္ေရတပ္ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမမွာရွိတဲ့ မလကၠာေရလက္ၾကားကို ေရွာင္ကြင္းျပီး တရုတ္ျပည္၊ ယူနန္နယ္ထဲအေရာက္ ေရနံနဲ႕ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ေတြ ပို႕ေပးႏိုင္မယ့္ ပိုက္လိုင္းက ျမန္မာႏိုင္ငံကို မလြဲမေသြ ျဖတ္ကို ျဖတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ဟာ တရုတ္ျပည္အတြက္ စစ္ေရး၊ စီးပြားေရး မဟာဗ်ဴဟာတန္ဖိုး (strategic value) ျမင့္မားေနတဲ့ ႏိုင္ငံတခုပါ။ ဒီႏိုင္ငံထဲကို အေနာက္အုပ္စုဦးေဆာင္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာစစ္တပ္ေတြ ေရာက္လာမယ့္ အေျခအေနကို တရုတ္ျပည္ဟာ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာမွ ခြင့္ျပဳမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အေနာက္အုပ္စုႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႕ကလဲ တရုတ္နဲ႕ စစ္ေရးအရ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ျပီး ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရးကို ၀င္ေရာက္ကူညီမွဳ လုပ္မယ့္ အေျခအေနေတြ မရွိေသးပါဘူး။ ျဖစ္လာခဲ့ရင္လဲ ကိုးရီးယားစစ္ပြဲလို proxy war ပဲ ျဖစ္လာျပီး၊ ျမန္မာျပည္ စစ္ေျမျပင္ျဖစ္သြားမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းက ျမန္မာျပည္ကို လူသားခ်င္းစာနာမွဳနဲ႕ စစ္ေရးအရ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မွဳကို ေမွ်ာ္လင့္ျပီး ခ်မွတ္တဲ့ normative leverage strategy ဟာ လက္ေတြ႕က်တဲ့ ႏိုင္ငံေရး မဟာဗ်ဴဟာ ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။

ေနာက္ထပ္ ၾကားျဖတ္အစိုးရအသြင္တမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ အာဏာရွင္က အသြင္ကူးေျပာင္းဖို႕ ဦးေဆာင္ဖြဲ႕စည္းတဲ့ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ (incumbent-led caretaker government) ကို ဦးတည္ျပီး မဟာဗ်ဴဟာ ခ်မွတ္တဲ့ အခါမွာေတာ့ normative leverage strategy ကိုသာမက coercive leverage strategy ကိုပါ အသံုးျပဳဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ coercive leverage strategy ကို အသံုးျပဳမွဳမွာ လူထုတိုက္ပြဲနဲ႕ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္ေတြ ပါ၀င္လာပါတယ္။ normative leverage strategy ကို အသံုးျပဳမွဳကေန ေပၚထြက္လာတဲ့ ႏိုင္ငံတကာဖိအားနဲ႕ ျပည္တြင္းက ျပည္သူလူထုရဲ႕ mass rolling actions ေတြကို ေပါင္းစပ္ျပီး အာဏာရွင္ေတြကို မျဖစ္မေန ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ လုပ္အားေအာင္ တြန္းအားေပးမွဳျဖစ္ပါတယ္။ အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ အာဏာကို ဆက္လက္ဆုပ္ကိုင္ထားရင္ ေပးဆပ္ရမွဳ (costs of staying in power) ကို ၾကီးထြားလာေအာင္ လုပ္ျပီး၊ အသြင္ကူးေျပာင္းလိုတဲ့ အိမ္ေစာင့္အစိုးရအသြင္ေဆာင္လာေအာင္ လုပ္ေဆာင္မွဳျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို normative leverage နဲ႕ coercive leverage ကို ေပါင္းစပ္အသံုးျပဳမွဳကလဲ ထိေရာက္မွဳေတြရွိပါတယ္။

သို႕ေပမယ့္ ဘယ္အတိုင္းအတာအထိ ထိေရာက္မလဲ ဆိုတာကေတာ့ အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ Strategic Doctrine အေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ ျမန္မာစစ္အုပ္စု အဆက္ဆက္တို႕ရဲ႕ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးေလာကအေပၚမွာ ခ်မွတ္က်င့္သံုးခဲ့တဲ့ Strategic Doctrine က ေခ်မွဳန္းေရးကို အေျခခံတဲ့ containment ေပၚလစီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေပၚလစီက ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရး နဲ႕ အေပးအယူျပဳလုပ္ညွိႏွိဳင္းေရး ကိုအေျခခံတ့ဲ appeasement ေပၚလစီနဲ႕ အျမစ္ျပတ္ေခ်မွဳန္းေရးကို အေျခခံတ့ဲ rollback ေပၚလစီၾကားမွာရိွတ့ဲ ေပၚလစီျဖစ္ပါတယ္။ အတိုက္အခံေတြကို ေခ်မွဳန္းတာ မွန္ေပမယ့္ အျမတ္ျပတ္ေခ်မွဳန္းေရးအထိ ဆက္မလုပ္ပဲ တစတစ အင္အားခ်ိနဲ႕လာေစျပီး အတိုင္းအတာတခုမွာပင္ ရပ္ေနလိုက္ျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့မွ ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရးဆိုတာကို သူတို႕ ခ်မွတ္ထားတဲ့ စည္းကမ္းေဘာင္ေတြအတြင္းက ျပဳလုပ္ျပီး ပါ၀င္သြားတဲ့ အတိုက္အခံမ်ားကို ႏိုင္ငံေရးအရ သင္းကြပ္ျခင္းကို ဆက္လက္ျပဳလုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ သူတို႕ စည္းေဘာင္အတြင္းကို မ၀င္လာတဲ့ အတိုက္အခံေတြကို rollback ေပၚလစီသံုးျပီး အျပဳတ္တိုက္ေရး ဆက္လုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးသမို္င္းမွာ ဒီလို ျဖစ္စဥ္ေတြ အမ်ားအျပား ရွိခဲ့ျပီး ျဖစ္ပါတယ္။

ဥပမာဆိုရရင္ ျမန္မာျပည္စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို အုတ္ျမစ္ခ်ေပးစ ကာလလို႕ ဆိုႏိုင္တဲ့ ၁၉၅၅-၅၆ ခုႏွစ္၊ ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းေတြ မွာတုန္းက ဖဆပလအစိုးရဟာ ပ်ဴေစာထီးစီမံကိန္းနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြကို ႏွိမ္နင္းဖို႕လုပ္သလို၊ လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အမိန္႕ထုတ္ျပန္ျပီး အတိုက္အခံအင္အားစုမ်ား အင္အားခ်ိလာေစေရးကိုလဲ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးအတိုက္အခံအင္အားစုၾကီးျဖစ္တဲ့ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ ျပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲေရး၊ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရး ၅၅ လမ္းစဥ္နဲ႕ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြရဲ႕ ပမညတ တပ္ေပါင္းစုၾကီး ေပၚထြက္လာျပီး၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအသံေတြ ေပၚထြက္ေနခ်ိန္မွာ ေအာင္မာဃစစ္ဆင္ေရးကို ဆင္ႏႊဲျပီး ေခ်မွဳန္းေရးေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုရဲ႕ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရး ကမ္းလွမ္းခ်က္ေတြကို ပုတ္ထုတ္ျပီး စစ္ေရးကို အရွိန္ျမွင့္ခဲ့ပါတယ္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတံခါးေတြကို ပိတ္ပစ္ခဲ့ပါတယ္။ containment ေပၚလစီကေန ေနာက္ျပန္ဆုတ္ျပီး appeasement ေပၚလစီနဲ႕ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရး စားပြဲေပၚ တက္လာတဲ့ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ေတြကို ျမန္မာျပည္စစ္အာဏာရွင္စနစ္ အုတ္ျမစ္ခ်စ အဲဒီေခတ္ကာလကေန ယေန႕မ်က္ေမွာက္အခ်ိန္ကာလအထိ မေတြ႕ရေသးပါဘူး။ ရွစ္ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံုကာလ၊ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္ကာလ၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ အပစ္ရပ္စဲမွဳမ်ား၊ အမ်ိဳးသားညီလာခံ၊ လမ္းျပေျမပံုခုနစ္ခ်က္၊ ၂၀၀၇ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး၊ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၊ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ စတဲ့ စစ္အုပ္စုရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ျဖတ္သန္းမွဳေျခလွမ္းတိုင္းမွာ containment ေပၚလစီသေဘာတရားေတြကို အေျခခံထားပါတယ္။ ဒီေျခလွမ္းေတြအရ စစ္အုပ္စုဟာ ေျခလွမ္းေတြကို ေနာက္ျပန္ဆုတ္ျပီး၊ အာဏာရွင္က အသြင္ကူးေျပာင္းဖို႕ ဦးေဆာင္ဖြဲ႕စည္းတဲ့ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ (incumbent-led caretaker government) အသြင္နဲ႕ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ လုပ္လာဖို႕ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ရာခိုင္ႏွဳန္း ေတာ္ေတာ္နည္းပါတယ္။

အဲဒီလိုဆိုရင္ တိုင္းျပည္အတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ Highly inclusive Dialogue ျဖစ္လာေအာင္ ဦးတည္လွဳပ္ရွားရမယ့္ ၾကားျဖတ္အစိုးရသ႑ာန္က ႏွစ္မ်ိဳးပဲ က်န္ပါတယ္။ အတိုက္အခံမ်ားက ဦးေဆာင္ေသာ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (opposition-led provisional government) နဲ႕ ပါ၀ါခြဲေ၀ယူေသာ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (power-share interim government) တို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳကာလမွာ ဒီလိုအစိုးရေတြ ေပၚထြက္လာေရးက normative leverage strategy, coercive leverage strategy ေတြကို ၾကားျဖတ္အစိုးရတရပ္ ေပၚထြက္လာေရးအထိ ဦးတည္ျပီး စီမံခ်က္ေရးဆြဲ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္မွဳ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနမွာ တိုက္ပြဲရဲ႕ ဗဟိုခ်က္မ ဟာ ျပည္တြင္းေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုေတြဆီမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာကင္ပိန္းေတြ ဘယ္ေလာက္ပဲ လုပ္လုပ္ ျပည္တြင္းေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုေတြက အားမေကာင္းရင္ မေအာင္ျမင္ ႏိုင္ပါဘူး။ ဒီအတြက္ ဘက္ေပါင္းစံုက ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္မွဳေတြ လိုအပ္ပါတယ္။ ေျမေပၚေျမေအာက္ ခ်ိတ္ဆက္မွဳေတြ လိုပါ တယ္။ တပ္မေတာ္တြင္းက လူထုဘက္ေတာ္သား တပ္မွဴး၊ တပ္သားမ်ားကို လွ်ိဳ႕၀ွက္ စည္းရံုးခ်ိတ္ဆက္မွဳေတြ လိုပါတယ္။ ရန္သူရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ေျခလွမ္းအမွားေတြကို တြက္ခ်က္ျပီး ဖြင့္ခ်ဖို႕ လိုပါတယ္။

အေရးၾကီးဆံုးက အခ်ိန္မက်ခင္မွာ ရန္သူ႕သတ္ကြင္းထဲ မ၀င္မိေအာင္ ေျခလွမ္းေတြကို သတိနဲ႕ ဆင္ျခင္တတ္ဖို႕ လိုပါတယ္။ အင္အားျပႏိုင္တိုင္း ရန္သူကို မေအာင္ျမင္ႏိုင္ပါဘူး။ မလိုအပ္ပဲ ကိုယ့္အင္အားကို ထုတ္ႏွဳတ္ျပီး၊ အင္အားျပဖို႕ ၾကိဳးစားရင္ သတ္ကြင္းထဲမွာ ျဖစ္ေနတဲ့အခါ အလဟႆ ျပဳန္းတီးႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးစစ္ပြဲမွာျဖစ္ျဖစ္၊ စစ္ေရးအရ စစ္ပြဲမွာျဖစ္ျဖစ္ ထိုးစစ္ဆင္တဲ့အခါ ကြပ္ကဲမွဳ ဆိုတာ လိုအပ္ပါတယ္။ စတင္မယ့္ ရ- ရက္ ကို ခန္႕မွန္းေခ်ေလးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ တဘက္ရန္သူကို အသိမေပးရပါ။ မီဒီယာ သတင္းမုဆိုးေတြ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိေနတဲ့ ကမာၻ႕ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံၾကီးေတြမွာေတာင္ ရွိသမွ် စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး သတင္းအခ်က္အလက္မွန္သမွ် မီဒီယာကို သတင္းမထုတ္ျပန္ပါ။ လွံဳ႕ေဆာ္တာနဲ႕ စီမံခ်က္နဲ႕ကို ကြဲျပားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ မီဒီယာက မီဒီယာသမား အလုပ္လုပ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးသမားက ႏိုင္ငံေရးသမားအလုပ္ လုပ္ရပါမယ္။ ေစာင့္စည္းရမယ့္ က်င့္၀တ္ေတြ မတူညီပါဘူး။ ဒါေတြကို မေရာစပ္မိဖို႕ အေရးၾကီးပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီ၊ အဖြဲ႕အစည္း တိုင္းမွာ mass media နဲ႕ ဆက္ဆံတဲ့ protocol ေတြ ရွိဖို႕ လိုပါတယ္။ အကယ္၍ ရန္သူ႕ေထာက္လွမ္းေရးမ်ားမွ အသံလႊင့္ မီဒီယာမ်ားတြင္ပါသည့္ ျပည္တြင္းလွဳပ္ရွားမွဳ သတင္းမ်ားကို နားေထာင္ျပီး၊ အတိုက္အခံ ဘေလာ့မ်ားတြင္ တင္ထားေသာ လွဳပ္ရွားမွဳဓာတ္ပံုမ်ား၊ ဗြီဒီယိုမ်ားမွတဆင့္ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားကို ေျခရာခံ ဖမ္းဆီးမိသြားပါက ရန္သူေတာ္၍လား၊ မိမိညံ့၍လားဆိုတာ ေမးစရာပင္ လိုမည္ မဟုတ္ပါ။

ဒီလို normative leverage strategy, coercive leverage strategy ေတြကို ေပါင္းစပ္အသံုးျပဳျပီး အတိုက္အခံေတြ ဦးေဆာင္တဲ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (သို႕မဟုတ္) လူထုႏွင့္ ပူးေပါင္းလာေသာ တပ္မွဴးမ်ားနဲ႕ ပါ၀ါရွယ္ယာၾကားျဖတ္အစိုးရ ေပၚထြက္လာေရးအတြက္ ဦးတည္လွဳပ္ရွားတာကို တခ်ိဳ႕က ဒိုင္ယာေလာ့ခ္နဲ႕ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး လမ္းေၾကာင္းကို ေသြဖည္တာလို႕ ယူဆၾကပါတယ္။ လက္ေတြ႕မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ တြန္းအား (leverage) နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာေတြထဲမွာ walk-away leverage strategy ဆိုတာလဲ ရွိပါေသးတယ္။ ဒါကို ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ေတြက best alternative to a negotiated agreement (BATNA) လို႕ ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲပါတယ္။ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရး မဟုတ္တဲ့ အျခားအေကာင္းဆံုး ေရြးခ်ယ္မွဳနည္းလမ္းကို ေခၚဆိုတာပါ။ ဒါကလဲ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေတြ ေပၚထြက္လာေရးအတြက္ တြန္းအားတခုပါပဲ။ ဒီတြန္းအားက တိုင္းျပည္ရဲ႕ ကံၾကမၼာကို ဆံုးျဖတ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အာဏာရွင္ေတြကလဲ ဒီလိုတြန္းအားမ်ိဳးကို ျပန္ျပီး အသံုးျပဳတတ္လို႕ပါပဲ။

ျပည္တြင္းေရး ပဋိပကၡေတြမွာ အာဏာရွင္ေတြအတြက္ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရး မဟုတ္တဲ့ BATNA ကေတာ့ political liberalization အေတြးအေခၚကို အေျခခံတဲ့ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲ (authoritarian election) မ်ား က်င္းပျခင္းနဲ႕ အာဏာရွင္ ရုပ္ေသးအစိုးရ တရပ္ ေပၚေပါက္လာေရးျဖစ္ျပီး၊ အတိုက္အခံေတြအတြက္ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရးမဟုတ္တဲ့ BATNA ကေတာ့ Initial Transition အေတြးအေခၚကို အေျခခံတဲ့ လူထုတိုက္ပြဲ၊ လက္နက္ကိုင္ တိုက္ပြဲမ်ားမွ တဆင့္ ျပည္သူ႕အစိုးရ (၀ါ) ၾကားျဖတ္အစိုးရ တရပ္ ေပၚေပၚလာေရး ျဖစ္ပါတယ္။ အာဏာရွင္ေတြဘက္က ဒီလိုတြန္းအားကို သံုးျပီး ၊ ေရြးေကာက္ခံအာဏာရွင္စနစ္ရဲ႕ ေယာင္ျပေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲတခုကို အတုအေယာင္ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ တက္လာတဲ့ အာဏာရွင္ရုပ္ေသးအစိုးရကို အသံုးခ်ျပီး ကမ္းလွမ္းေခၚယူတတ္တာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီလို ကမ္းလွမ္းမွဳေတြဟာ အစစ္အမွန္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမဟုတ္ပဲ အာဏာရွင္စိတ္တိုင္းက် conditions ေတြ ခ်မွတ္လုပ္မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ပါ၀င္ေရး လုပ္မလုပ္ကို အလြန္သတိၾကီးၾကီးနဲ႕ စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ၾကရမယ့္ ႏိုင္ငံေရးအခ်ိဳးအေကြ႕ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လို႕ အာဏာရွင္ဘက္က ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရးကို ေရွာင္ရွားႏိုင္မယ့္ BATNA ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနခ်ိန္အထိ အတိုက္အခံေတြဘက္မွာ BATNA မရွိပဲ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရးကိုပဲ ေတာင္းဆိုေနခဲ့ရင္ေတာ့ အာဏာရွင္အလိုက် ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ ေပၚထြက္လာမွာ အေသအခ်ာပါပဲ။

ဒီလိုႏိုင္ငံေရးအခ်ိဳးအေကြ႕ကို လက္မခံႏိုင္ပဲ စစ္မွန္တဲ့ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေပၚထြက္လာေရးကို ဦးတည္ေဆာင္ရြက္လိုရင္ေတာ့ အတိုက္အခံေတြဘက္မွာ အတိုက္အခံဦးေဆာင္ၾကားျဖတ္အစိုးရ (သို႕) ပါ၀ါရွယ္ယာၾကားျဖတ္အစိုးရေပၚထြက္ေရးအတြက္ ေတာ္လွန္ေရး BATNA ရွိေနဖို႕ လိုအပ္လာပါျပီ။ အဲဒီကေနတဆင့္ ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕တက္လာတဲ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရသစ္ဟာ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေခၚယူျပီး အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးလမ္းေၾကာင္းေပၚကို တက္လွမ္းရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက walk-away leverage strategy ကို အသံုးျပဳမွဳျပီး ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ျဖစ္လာေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။


ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ အလားအလာ

လက္ရွိျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အေျခအေနကို သံုးသပ္ၾကည့္ရင္ သံုးပြင့္ဆိုင္ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ႏွစ္ခုနဲ႕ ႏွစ္ပြင့္ဆိုင္ဒိုင္ယာေလာ့ခ္တခု ေပၚထြက္လာႏိုင္ပါတယ္။ စစ္အုပ္စုက သူတို႕စိတ္တိုင္းက်ေရးဆြဲထားတဲ့ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒကို ကိုင္စြဲျပီး၊ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပထားျပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရပါတီကလဲ စစ္အုပ္စုက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လက္သပ္ေမြးၾကိဳးဆြဲထားခဲ့တဲ့ လက္ကိုင္ဒုတ္အဖြဲ႕အစည္းကို အသြင္ေျပာင္းထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရအဖြဲ႕မွာ စစ္အုပ္စုရဲ႕ တိုက္ရိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ခံ တပ္မေတာ္သားရာခိုင္ႏွဳန္း ၂၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းပါ၀င္ျပီး၊ သြယ္၀ိုက္ၾကိဳးဆြဲရာခိုင္ႏွဳန္းကလဲ က်န္ ၇၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းရဲ႕ ေလးပံုသံုးပံု ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနမွာ စစ္အုပ္စုရဲ႕ စိတ္တိုင္းက်မျဖစ္ခဲ့ရင္ တရား၀င္ စစ္အာဏာသိမ္းဖို႕ အျမဳေတ စစ္ေကာင္စီကလဲ လံုျခံဳေရးေကာင္စီအသြင္သ႑ာန္နဲ႕ ပါေနျပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ေရြးေကာက္ခံ အာဏာရွင္စနစ္ကို က်င့္သံုးမယ့္ အစိုးရသစ္က လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အမိန္႕ကို ထုတ္ျပန္ေၾကျငာျပီး၊ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြကို ခြဲထုတ္ဖို႕ ၾကိဳးပမ္းလာႏိုင္ေခ်ရွိပါတယ္။ ျပီးတဲ့အခါ အစိုးရသစ္နဲ႕ စစ္အုပ္စုက ေရြးခ်ယ္တဲ့ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္၊ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ စုေပါင္းျပီး ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ပြဲ တခု ေပၚထြက္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီပြဲက စစ္အုပ္စုခ်မွတ္တဲ့ စည္းေဘာင္အတြင္းမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ စစ္မွန္တဲ့ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။

အတိုက္အခံေတြဘက္မွာလဲ ႏွစ္ပြင့္ဆိုင္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္တခုျဖစ္တဲ့ ပင္လံုညီလာခံတခု ေပၚထြက္လာေရးကို ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြနဲ႕ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုေတြ အားလံုးပါ၀င္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ေပမယ့္ အင္အားစုမ်ားမ်ား ပါ၀င္လာေအာင္ ဦးေဆာင္စည္းရံုးမွဳရွိလာခဲ့ရင္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ျဖစ္စဥ္ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္မွဳ ႏွစ္ပြင့္ဆိုင္ဒိုင္ယာေလာ့ခ္တခု အျဖစ္ တြင္က်န္ရစ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပဋိပကၡေတြကို အဆံုးသတ္ေပးျပီး၊ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မယ့္ Highly inclusive Dialogue အတြက္ အေထာက္အကူျပဳလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျခလွမ္းတိုင္းမွာ ဆင္ျခင္တံုတရားနဲ႕ သတိကို လက္ကိုင္ျပဳဖို႕ေတာ့ လိုအပ္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ကေတာ့ စစ္မွန္တဲ့ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မယ့္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ပါ။ ဒီဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေပၚထြက္လာေရးကေတာ့ အတိုက္အခံေတြရဲ႕ ေရြးခ်ယ္မွဳနဲ႕ ျပင္ဆင္ေဆာင္ရြက္တတ္မွဳေတြအေပၚမွာပဲ မူတည္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္ကာလႏိုင္ငံေရးမွာ အတိုက္အခံေတြအတြက္ ေရြးခ်ယ္စရာ လမ္းစဥ္သံုးခုရွိပါတယ္။
(၁) ပထမတခုက စစ္အုပ္စုရဲ႕ စည္းေဘာင္အတြင္းကို အညံ့ခံ၀င္ေရးပါ။ လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ထုတ္ျပန္လာခဲ့ရင္ အခြင့္အေရးယူျပီး၊ စစ္အုပ္စုရဲ႕ ရုပ္ေသးအစိုးရသစ္က ေခၚမယ့္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္မွာ ပါ၀င္ခြင့္ရေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းမွဳပါ။
(၂) ဒုတိယလမ္းစဥ္က အေခ်မွဳန္းခံေရးပါ။ စစ္အုပ္စုဟာ သူတို႕ရဲ႕ BATNA ျဖစ္တဲ့ လမ္းျပေျမပံုခုနစ္ခ်က္ကို ကိုင္စြဲထားၾကျပီးပါျပီ။ containment strategy ကို အသံုးျပဳျပီး အတိုက္အခံမ်ား အင္အားေလ်ာ့ေရး၊ အေတြးအေခၚမ်ား ေ၀၀ါးေစေရးကိုလဲ လုပ္ေဆာင္ထားၾကပါျပီ။ သူတို႕စိတ္တိုင္းက်ျခယ္လွယ္ႏိုင္မယ့္ စည္းေဘာင္ထဲကို ေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုေတြနဲ႕ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုေတြကို က်ံဳးသြင္းဖို႕ကိုလဲ ျပင္ဆင္ထားၾကပါျပီ။ က်ံဳးသြင္းလို႕ မ၀င္ရင္ ေရွ႕တဆင့္တက္ျပီး roll back strategy နဲ႕ အျပဳတ္တိုက္ေခ်မွဳန္းေရးကိုလဲ စီမံေနၾကပါျပီ။ ဒီအေျခအေနမွာ ကိုယ္ပိုင္ BATNA မရွိပဲ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ပဲ ေတာင္းဆိုရင္ေတာ့ က်ံဳးသြင္းျပီး စည္းေဘာင္ထဲ အတင္းသြတ္သြင္းတာ ခံရရင္ခံရ၊ ဒါမွမဟုတ္ အျပဳတ္တိုက္ ေခ်မွဳန္းခံရဖို႕ပဲ ရွိပါတယ္။
(၃) တတိယလမ္းစဥ္က တန္ျပန္စုဖြဲ႕ေနရာယူျပီး၊ စနစ္တက်ျပင္ဆင္မွဳေတြနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္ဆင္ႏႊဲဖို႕ပါ။ ဒီေတာ္လွန္ေရးဟာ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (Interim Government) ေပၚထြက္လာေရးကို ဦးတည္တဲ့ အဆံုးသတ္ေတာ္လွန္ေရး ျဖစ္မွကို ရပါမယ္။ စစ္အုပ္စုက ေတာ္လွန္ေရးမျပီးခင္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရး ကမ္းလွမ္းလာခ်က္ေတြကို လက္ခံျပီး၊ ရန္သူကို ေလွ်ာ့တြက္လို႕ မရပါဘူး။ စစ္အုပ္စုဟာ စစ္မွန္တဲ့ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရးကို မလိုလားတဲ့အတြက္ သူတို႕ ျခယ္လွယ္ႏိုင္မယ့္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ကို ႏိုင္ငံတကာဖိအားေတြၾကားက မျဖစ္မေန အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ၾကတာပါ။ သူတို႕ဘက္မွာလဲ ရင္းႏွီးခဲ့ရတဲ့ အခ်ိန္ေတြနဲ႕ လက္ကိုင္ဒုတ္ေတြ အားေတာင့္လာေအာင္ ျပင္ဆင္ခဲ့ရတဲ့ ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြ အမ်ားၾကီးပါ။ ႏိုင္ငံတကာက စတိတ္မင့္ေလးထုတ္ျပီး ကန္႕ကြက္ရံု၊ ယူအင္က ကိုယ္စားလွယ္ေလး လာေတြ႕ျပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးရံု၊ လူအမ်ားက လမ္းေပၚထြက္လာရံုေလာက္နဲ႕ ေနာက္ဆုတ္ျပီး စစ္မွန္တဲ့ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရးလမ္းေၾကာင္းေပၚ တက္လာဖို႕ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် အလြန္နည္းပါတယ္။ စစ္အုပ္စုရဲ႕ ရုပ္ေသးအစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ျပီး ျပည္သူ႕အစိုးရ (၀ါ) ၾကားျဖတ္အစိုးရတရပ္နဲ႕ အစားထိုးႏိုင္မွသာ ေတာ္လွန္ေရးက ေအာင္ျမင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

နိဂံုး

ေတာ္လွန္ေရးတရပ္မွာ လမ္းစဥ္ေတြ အမ်ားအျပား ရွိတဲ့အနက္ အတိုက္အခံေတြရဲ႕ မွန္ကန္ေသာလမ္းစဥ္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္မွဳကသာ စစ္မွန္တဲ့ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ ေပၚထြက္လာေရးရဲ႕ ေအာင္ျမင္ေရးေသာ့ခ်က္ တခု ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ေသာ့ခ်က္တခုကေတာ့ capabilities ပါပဲ။ ဘယ္ေလာက္ပဲ ေကာင္းမြန္တဲ့ vision ေတြကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္ေတြ ထုတ္ျပီး ေၾကညာထား၊ ေၾကညာထား၊ ဘယ္ေလာက္ပဲ မွန္ကန္တဲ့ intent ေတြကို လူအမ်ားသိေအာင္ ေျပာေျပာ၊ ေနာက္ဆံုးေတာ့လဲ capability မရွိရင္ ဘာမွလုပ္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ capability ရွိတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေကာက္ခါငင္ခါ ေပၚလာတဲ့ vision, intent ေတြကို ခ်က္ခ်င္း အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ intent ေတြ တကယ္ျဖစ္လာဖို႕၊ capability ေတြရွိလာေအာင္ ျပင္ဆင္တည္ေဆာက္ရင္း ျမန္မာျပည္မွာ စစ္မွန္တဲ့ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေပၚထြက္လာေရးကို ဦးတည္ၾကိဳးပမ္းသင့္ၾကပါေၾကာင္း တိုက္တြန္းေရးသားအပ္ပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၃၊ ၁၁၊ ၂၀၁၀)

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္..>>>

ျပန္ေခါက္ထားခဲ့ပါ..>>>

ကၽြန္မႏွင့္ သခ်ၤာ

အထက္တန္းေက်ာင္းတုန္းက ဘယ္ဘာသာကို အၾကိဳက္ဆံုးလဲ။

ဒီေမးခြန္းကို ခဏခဏ အေမးခံရေလ့ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ password ေတြ set up လုပ္ရတဲ့အခါ တြဲပါလာတတ္တဲ့ လံုျခံဳေရးေမးခြန္းေတြမွာ ဒီေမးခြန္းေလးေတြ ပါလာတတ္ပါတယ္။ အရင္တုန္းကေတာ့ ဒီလို ေမးခံလိုက္ရတဲ့ အခါတိုင္း ကၽြန္မမွာ ရုတ္တရက္ ျပန္စဥ္းစားရေလ့ရွိတယ္။ သခ်ၤာကို ေျဖရမလား၊ အီကို ကို ေျဖရမလား၊သမိုင္းကို ေျဖရမလား ဆိုတာကိုပါ။ သမိုင္းကိုက်ေတာ့ သံုး၊ ေလးႏွစ္ ကေလးအရြယ္မွာ အဖိုးေျပာျပခဲ့တဲ့ စစ္ေအးတိုက္ပြဲေတြ၊ ဒုတိယကမၻာစစ္ေတြ၊ ျပည္တြင္းစစ္ေတြကေန စျပီး စိတ္၀င္စားခဲ့ပါတယ္။ အီကို ကိုက်ေတာ့ ေျခာက္သိန္းနဲ႕ ေပး၀ယ္ထားတဲ့ ကားေတြကက တႏွစ္ေက်ာ္အတြင္း သိန္းသံုးဆယ္ေက်ာ္ ျဖစ္သြားတာေတြ၊ ၂၅ သိန္းတန္ ေျမကြက္က သံုးႏွစ္ေလာက္အတြင္း သိန္းရာေက်ာ္သြားတာေတြကို အံ့ၾသစြာနဲ႕ ေတြ႕ျမင္မိရာကေန ေငြေၾကးေဖာင္းပြႏွဳန္းဆိုတဲ့ စကားလံုးေလးက အစျပဳျပီး စိတ္၀င္စားလာခဲ့ပါတယ္။ သခ်ၤာကိုက်ေတာ့ စိတ္၀င္စားတယ္၊ မ၀င္စားဖူး ဆိုတာထက္ တြက္ခ်က္ေနရတာ၊ အေျဖရွာေနရတာကို ေက်နပ္ျပီး ႏွစ္သက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုေတြ ျပန္စဥ္းစားၾကည့္မိရင္း ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ ဘယ္ဘာသာ အၾကိဳက္ဆံုးလဲလို႕ အေမးခံရရင္ သခ်ၤာလို႕ ႏွဳတ္က အလိုလို အေျဖေပးမိျပီးသား ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။



ငယ္ငယ္တုန္းကေတာ့ ေက်ာင္းစာမွာ အမွတ္မ်ားမ်ား ရလိုေဇာနဲ႕ သခ်ၤာေတြ တြက္ခဲ့မိတာလားေတာ့ မသိပါဘူး။ သံုးေလးတန္းေလာက္တုန္းက စျပီး ဆရာေတြ၊ ဆရာမေတြ တြက္ျပတဲ့ သခ်ၤာတြက္နည္းေတြ ကို တျခားနည္းေတြ ရွိမလားဆိုျပီး လိုက္ရွာတတ္တဲ့ အက်င့္ကေတာ့ အစပ်ိဳးလာခဲ့ပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္ရွာေဖြထားတဲ့ တြက္နည္းကို အေျဖရတာခ်င္း တူေနပါရက္နဲ႕ မွားတယ္ေျပာလို႕ က်ဴရွင္ဆရာတေယာက္နဲ႕ပါ ျပႆနာတက္ခဲ့ဖူးပါေသးတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ သခ်ၤာပုစာၦေတြဟာ စိတ္အပန္းေျဖ လာစရာေတြ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ စာက်က္ရင္း ပ်င္းလာရင္ သခ်ၤာထိုင္တြက္ေတာ့တာပဲ။ စာေပဗိမာန္ကထုတ္တဲ့ ျမန္မာ့ရိုးရာ ကိန္းဂဏန္း သခ်ၤာ စာအုပ္ေလး ရေတာ့လဲ စာအုပ္နဲ႕ မ်က္ႏွာ မခြာမိေတာ့။ သစ္တန္တြက္နည္း စာအုပ္ရေတာ့လဲ ကားေမာင္းသမားကို အႏိုင္က်င့္ျပီး သစ္ထုတ္လုပ္ေရး၀ိုင္းထဲ လိုက္ပို႕ခိုင္းနဲ႕ လုပ္ပါေတာ့တယ္။

ဒီလိုနဲ႕ ဆယ္တန္းေျဖျပီး ေနာက္တေန႕မွာ သခ်ၤာကို စြဲစြဲလန္းလန္း ဘယ္ေလာက္ျဖစ္ေနသလဲဆိုတာ ကိုယ့္ဘာသာကို စျပီး သတိထားမိေတာ့တာပါပဲ။ အဲဒီေန႕က နံနက္ အိပ္ယာထျပီး အခ်ိန္ကတည္းက ဘာလုပ္ရမွန္းကို မသိပဲ မေနႏိုင္၊ မထိုင္ႏိုင္ ျဖစ္ေနခဲ့တယ္။ အိမ္မွာ ရွိသမွ် စာအုပ္ေတြကလဲ အကုန္ဖတ္ျပီးသားေတြ၊ စာအုပ္အငွားဆိုင္ကလဲ ညေနမွဖြင့္တာ ဆိုေတာ့ ဘာလုပ္ရမွန္းကို မသိဘူး။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ မေနႏိုင္ေတာ့ပဲ သင္ရိုးစာအုပ္ေဟာင္းေတြ သိမ္းထားတဲ့ ေသတၱာၾကီးကို သြားေမႊပါေတာ့တယ္။ အဲဒီထဲကေန သူငယ္တန္းကေန ဆယ္တန္းအထိ သခ်ၤာသင္ရိုးစာအုပ္ေတြကို ေရြးထုတ္လိုက္ပါတယ္။ မေက်ညက္ခဲ့တဲ့ ပုစာၦေတြ၊ မမွတ္မိေတာ့တာေတြကို ေရြးထုတ္လိုက္ပါတယ္။ ျပီးတာနဲ႕ သီခ်င္းေခြေတြ ဆက္တိုက္ဖြင့္ျပီး သခ်ၤာေတြ ထိုင္တြက္ေတာ့တာပါပဲ။ အိမ္က မိသားစုက မ်က္လံုးျပဴးေနပါတယ္။ ဆယ္တန္းေျဖျပီး ေနာက္တရက္ စာအုပ္ပံုနဲ႕၊ အၾကမ္းစာရြက္ေတြနဲ႕ အလုပ္ရွဳပ္ေနတာကိုး။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ကၽြန္မကေတာ့ ေပ်ာ္ေနခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ႏိုင္ငံျခားေက်ာင္းေတြမွာ သင္တဲ့ သခ်ၤာသင္ရိုးစာအုပ္ေတြ လက္ထဲ ေရာက္လာတာေၾကာင့္ သခ်ၤာနဲ႕ အပန္းေျဖခ်ိန္ေတြ ပိုရလာပါတယ္။ တေန႕တာ အလုပ္ေတြ၊ ေက်ာင္းစာေတြနဲ႕ ဘယ္ေလာက္ပဲ ပင္ပန္းပင္ပန္း၊ သီခ်င္းေလးေတြ နားေထာင္ရင္း သခ်ၤာပုစာၦေလးေတြ အေျဖရွာတြက္ခ်က္ေနရရင္ လန္းဆန္းတက္ၾကြလာပါေတာ့တယ္။ တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ သခ်ၤာဟာ ဘ၀ ျဖစ္လာသလို၊ ေန႕စဥ္ျဖတ္သန္းေနရတဲ့ လူ႕ဘ၀၊ လူ႕ေလာကၾကီးမွာ သခ်ၤာရဲ႕ အေရးပါပံုေတြကိုလဲ တစတစ သိျမင္လာရပါတယ္။ ေနရပ္လိပ္စာ၊ တယ္လီဖုန္း၊ ဘဏ္ကတ္၊ ပိုက္ဆံ၊ ကားနံပါတ္၊ ေစ်း၀ယ္ထြက္ျခင္း၊ အိပ္ယာထခ်ိန္၊ အိမ္ယာ၀င္ခ်ိန္ စတာေတြအားလံုးမွာ သခ်ၤာကိန္းဂဏန္းေတြက လူေတြနဲ႕အတူ အရိပ္လို တကပ္ကပ္။ ဘယ္ေနရာသြားသြား သခ်ၤာနဲ႕ မလြတ္ႏိုင္တာကို ေတြ႕ျမင္လာရပါတယ္။

အဆင့္ျမင့္ ပညာေရးကို ဆက္လက္ ဆည္းပူးတဲ့အခါက်ေတာ့ သခ်ၤာပညာရဲ႕ အေရးပါပံုကို ပိုျပီး သတိျပဳမိလာပါတယ္။ စာရင္းအင္း ပညာရပ္၊ ေဘာဂေဗဒ၊ ဘ႑ာေရး စီမံခန္႕ခန္႕မွဳဘာသာရပ္ေတြ ေလ့လာျဖစ္ေတာ့ သခ်ၤာဘာသာမွာ ေလ့လာမွဳ အားေကာင္းခဲ့တာေၾကာင့္ ပိုမို လြယ္ကူေနသလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ ပထ၀ီ ဘာသာရပ္နဲ႕ ေက်ာင္းျပီးျပီး Geographic Information Systems (GIS) ကၽြမ္းက်င္ ပညာရွင္ျဖစ္ေနတဲ့ သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ကလဲ သခ်ၤာဘာသာကို ေလ့လာမွဳအားေကာင္းခဲ့တဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးကို ျပန္ခံစားရတယ္ ေျပာပါတယ္။ ျပည္သူ႕က်န္းမာေရးပညာ၊ စက္မွဳပညာ၊ အိုင္တီပညာ၊ မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရး၊ ဘ႑ာေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး သိပၸံ စတဲ့ နယ္ပယ္ေပါင္းစံုမွာလဲ သခ်ၤာဘာသာက အက်ိဳးျပဳေနပါတယ္။

မွတ္မွတ္ရရ ဘဏ္လုပ္ငန္းတခုမွာ ဘ႑ာေရးအရာရွိ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္စဥ္တုန္းကပါ။ လုပ္ရတဲ့အလုပ္က portfolio construction က႑ပါ။ တေန႕ေတာ့ Accounts Management ဌာနမွာ ရာထူးတေနရာ လစ္လပ္ျပီး၊ လူသစ္မခန္႕ရေသးတာနဲ႕ သြားလုပ္ေပးရပါတယ္။ ပထမႏွစ္ရက္မွာ ျပႆနာ မရွိပါ။ တတိယရက္မွာ ျပႆနာတခုက စလာပါေတာ့တယ္။ ယူေကမွာ ေက်ာင္းသားဗီြဇာနဲ႕ ေနတဲ့ ေက်ာင္းသားတေယာက္ရဲ႕ ဘဏ္စာရင္းမွာ ေထာင္နဲ႕ ခ်ီတဲ့ ေငြပမာဏေတြ ၀င္လိုက္၊ ထြက္လိုက္ ျဖစ္ေနတာပါ။ ခ်က္ခ်င္းပဲ ဧရိယာမန္ေနဂ်ာကို သတင္းပို႕ပါတယ္။ မန္ေနဂ်ာကလဲ ခပ္ေပါ့ေပါ့ပါပဲ။ ေက်ာင္းလခေတြ၊ အေဆာင္ခေတြ သြင္းရလို႕ ျဖစ္မွာပါတဲ့။ တကယ္ဆို အဲဒီမွာတင္ ျပီးသြားသင့္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လိုမွ ျပီးသြားျပီလို႕ သတ္မွတ္လို႕ မရဘူး ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါနဲ႕ အခ်ိန္ခဏေလးေပးဖို႕ ေတာင္းပန္လိုက္ပါတယ္။ ကံေကာင္းခ်င္ေတာ့ ေငြလႊဲေျပာင္းလုပ္ထားတာေတြက ဘဏ္တခုတည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြက ကြန္ပ်ဴတာစနစ္ထဲကေန အားလံုး ရွာေဖြ ၾကည့္လို႕ရပါတယ္။

ခ်က္ခ်င္းပဲ တႏွစ္လံုးစာ အ၀င္အထြက္ေတြကို လိုက္ၾကည့္ျပီး၊ အသံုးမ်ားတဲ့ ဘဏ္အေကာင့္ေတြကို တခါ ထပ္ျပီး ဆက္စပ္ၾကည့္ပါတယ္။ အဲဒီလိုကေန တဆင့္ခ်င္း လိုက္ၾကည့္ေတာ့ Money Laundering နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး သံသယျဖစ္စရာ ကြင္းဆက္တခုကို ေျခရာခံမိလာပါတယ္။ ဒီကိစၥက်ေတာ့ ဘ႑ာေရး မွဳခင္းကိစၥေတြနဲ႕ ပတ္သက္လာျပီမို႕ လုပ္ငန္းရဲ႕ Anti-money laundering ဌာနစိတ္ကို မန္ေနဂ်ာက ခ်က္ခ်င္းအေၾကာင္းၾကားျပီး သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းေတြဆီ case ကို လႊဲေျပာင္းေပးရပါေတာ့တယ္။ တဘက္က ရာဇ၀တ္မွဳ က်ဴးလြန္သူေတြမွာ နစ္နာမွဳေတြ ရွိသြားေပမယ့္ professional တေယာက္ရဲ႕ က်င့္၀တ္ကို အျပည့္အ၀ လိုက္နာႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ သခ်ၤာပညာနဲ႕ စာရင္းအင္းပညာ (statistics) မွာ ေလ့လာခဲ့ရတဲ့ link analysis ရဲ႕ အက်ိဳးေက်းဇူးပါပဲ။

သခ်ၤာပညာဟာ ကၽြန္မ ထပ္မံ ဆည္းပူးခဲ့တဲ့ တျခားပညာရပ္နယ္ပယ္ေတြ၊ အလုပ္အကိုင္ေတြမွာလဲ အေထာက္အကူေတြ ျပဳေနခဲ့ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳေလ့လာဆန္းစစ္ေရးမွာ အဓိကက်တဲ့ crime mapping, investigative charting, VIA charts, geo-coding, temporal analysis, event matrix, activity flowchart, commodity flowchart စတာေတြက သခ်ၤာသေဘာတရားေတြေပၚမွာပဲ အေျခခံထားတာေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။ မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရး၊ စစ္ေရးေလ့လာမွဳေတြမွာလဲ behaviour influence analysis, relational analytical tools, causal modelling, Bayesian approach ေတြ အသံုးျပဳရတာေၾကာင့္ သခ်ၤာသေဘာတရားေတြနဲ႕ မလြတ္ကင္းျပန္ပါဘူး။

သခ်ၤာကို တြက္ေနရရင္ကို ေပ်ာ္ေနတတ္သူတေယာက္အေနနဲ႕ သခ်ၤာ ပညာရဲ႕ အသံုး၀င္မွဳေတြကို ေတြ႕ျမင္ရေလေလ ဘာသာရပ္ကို ပိုျပီး တန္ဖိုးထားမိလာေလေလပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္လဲ ႏိုင္ငံေရးသုေတသနဘြဲ႕နဲ႕ ဥပေဒဘြဲ႕ေတြအတြက္ စာေတြ ပိေနတဲ့ၾကားကေန အေ၀းသင္တကၠသိုလ္က ေပးတဲ့ မဟာသိပၸံသခ်ၤာဘြဲ႕ ၀င္ခြင့္ကို ေကာက္ခါငင္ခါ သြားေျဖလိုက္ပါေသးတယ္။ ဘြဲ႕ၾကိဳသခ်ၤာဘာသာေတြနဲ႕ လုပ္ငန္းခြင္အသံုးခ်သင္တန္းေတြပဲ ေလ့လာဖူးတာေၾကာင့္ အဆင့္ျမင့္ ဘြဲ႕လြန္သခ်ၤာပညာကို ေလ့လာခ်င္စိတ္ေၾကာင့္ပါ။ ၀င္ခြင့္ရတာနဲ႕ သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ကို အားပါးတရ ေျပာေတာ့ အခ်ိန္အားေရာ ရွိေသးလားလို႕ ေမးပါတယ္။ တျခားဘာသာ ဆိုရင္ေတာ့ ႏွစ္ခါ ျပန္စဥ္းစားမိမွာပဲ။ သခ်ၤာဆိုေတာ့ မစဥ္းစားျဖစ္ေတာ့ဘူး။ ႏိုင္ငံေရးသုေတသနအတြက္ စာေတြဖတ္လိုက္၊ ဥပေဒစာအုပ္ေတြ ကိုင္လိုက္ လုပ္ရင္း ရသမွ်အခ်ိန္ေလးမွာ သခ်ၤာေတြ ထိုင္တြက္ေနမယ္လို႕ ျပန္ေျဖျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြဟာ ကိုယ္စိတ္၀င္တစား တန္ဖိုးထားတဲ့ အရာေတြအတြက္ဆိုရင္ အခ်ိန္မရွိဘူး၊ အလုပ္မ်ားတယ္ဆိုတဲ့ ဆင္ေျခေတြကို ေမ့ကုန္တတ္ၾကတယ္ ထင္ပါရဲ႕။ ဆရာမတေယာက္ကေတာ့ ေျပာဖူးတယ္။ ပန္းတိုင္မေရာက္ခင္မွာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး၊ ျဖစ္ပါ့မလားဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြကို ပန္းတိုင္ကို တကယ္မေရာက္ခ်င္သူေတြကသာ သံုးတတ္ၾကပါတယ္တဲ့။

ခင္မမမ်ိဳး (၁၈၊ ၁၁၊ ၂၀၁၀)

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္..>>>

ျပန္ေခါက္ထားခဲ့ပါ..>>>