လူထုေတာ္လွန္ေရး - အဂ္ါေျခာက္ရပ္၊ စစ္မ်က္ႏွာငါးသြယ္ (အပိုင္း-၁)
ကမၻာ့သမိုင္းအဆက္ဆက္တြင္ ပံုသ႑ာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ လူထုေတာ္လွန္ေရးမ်ားျဖင့္ စနစ္ဆိုးမ်ား ေျပာင္းလဲခဲ့ၾကသည္။ အာဏာရွင္အစိုးရမ်ား ျပဳတ္က်ခဲ့ၾကသည္။ အဆိုပါ လူထုေတာ္လွန္ေရးမ်ားကို ေလ့လာ၍ ႏိုင္ငံေရး သိပၸံပညာရွင္ မိုက္ကယ္အီလြက္ဘိတ္မင္က ႏွစ္ဆယ္ရာစုေႏွာင္းပိုင္းကာလ စစ္မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရးပညာရပ္တြင္ အေရးၾကီးဆံုး စစ္ပြဲပံုသ႑ာန္တခုျဖစ္ေသာ လူထု ေတာ္လွန္ေရးပံုစံ ကို ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည္။ စစ္မဟာဗ်ဴဟာ ပညာရွင္ ေလာ့ရင့္၏ Seven Pillars of Wisdom ႏွင့္ ၀င္းဂိတ္၏ military philosophies မ်ားသည္ ဖိႏွိပ္မွဳမ်ားေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာေသာ ေတာ္လွန္ေရးယဥ္ေက်းမွဳရွိေနသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ ဆီေလ်ာ္မွဳမရွိသည္ကို ေတြ႕ရွိရာမွ အဂၤါေျခာက္ရပ္ႏွင့္ စစ္မ်က္ႏွာငါးသြယ္ေပၚတြင္ အေျခတည္ထားေသာ လူထုေတာ္လွန္ေရးပံုစံ ေပၚေပါက္လာရျခင္းျဖစ္သည္။
အဂၤါေျခာက္ရပ္
မည္သည့္ ေတာ္လွန္ေရးတြင္မဆို ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ ေလ်ာ္ညီေသာ အဂါၤရပ္မ်ား ျပည့္စံုရမည္ျဖစ္သည္။ ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္မ်ားအရ လူထုေတာ္လွန္ေရးပံုစံ အဂါၤေျခာက္ရပ္ႏွင့္ညီေသာ ေတာ္လွန္ေရးမ်ား (ဥပမာ- အစ္ဒိုခ်ိဳင္းနား၊ အယ္ဂ်ီးရီးယား၊ က်ဴးဘား) တြင္ လူထုမွ ေအာင္ပြဲခံႏိုင္ခဲ့ျပီး၊ အဂါၤေျခာက္ရပ္ျပည့္စံုေအာင္ မဖန္တီးႏိုင္ခဲ့ေသာ ေတာ္လွန္ေရးမ်ား (ဂရိ၊ မေလး၊ အင္ဒိုနီးရွား) တြင္မူ ေအာင္ပြဲရရန္ ေႏွာင့္ေႏွးခဲ့ရသည္။
အဆိုပါ လူထုေတာ္လွန္ေရး အဂၤါေျခာက္ရပ္မွာကား
(၁) ေတာ္လွန္ေရးအလားအလာ
(၂) ေတာ္လွန္ေရးအေျခအေန
(၃) ေတာ္လွန္ေရးဦးေဆာင္မွဳႏွင့္ ဦးေဆာင္အဖြဲ႕အစည္း
(၄) လူထုပံ့ပိုးမွဳ
(၅) အားသာခ်က္ရွိေသာ ပထ၀ီ၀င္ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနမ်ား
(၆) စစ္မ်က္ႏွာအားလံုးတြင္ စနစ္က်ေသာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳ စသည္တို႕ျဖစ္ၾကသည္။
(၁) ေတာ္လွန္ေရးအလားအလာ
တိုင္းျပည္တျပည္တြင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူအစိုးရမွ ျပည္သူလူထုအား မတရားဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္မွဳမ်ား ျပဳလုပ္ေသာအခါ၊ တိုင္းသူျပည္သားမ်ားတြင္ မိမိတို႕၏ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္စီးပြားေရးရာ အျမင္မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ထုတ္ေျပာဆိုခြင့္ မရွိေသာအခါ၊ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္မွဳမူ၀ါဒမ်ားသည္ လူ႕ေဘာင္တြင္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ေျပာင္းလဲမွဳမ်ားျဖင့္ မကိုက္ညီေသာအခါႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မွဳစနစ္ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားတြင္ ျပည္တြင္းအေျခအေန ယိုယြင္းပ်က္စီးမွဳမ်ားကို ျပဳျပင္ႏိုင္ေသာ စြမ္းရည္မ်ား မရွိေသာအခါ ေတာ္လွန္ေရးအလားအလာတရပ္သည္ ေပၚေပါက္လာရစျမဲသာ ျဖစ္သည္။
လူ႕ေဘာင္တရပ္တြင္ ထိုသို႕ေသာ ေတာ္လွန္ေရးအလားအလာ အျမစ္တြယ္ေနျပီဆိုပါက ဒုတိယအဂၤါရပ္ျဖစ္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးအေျခအေနတခု ေပၚေပါက္လာရန္လိုအပ္သည္။ အေထြေထြသပိတ္မ်ား၊ အာဏာဖီဆန္မွဳမ်ားသည္ အဆိုပါ ေတာ္လွန္ေရး အေျခအေနတခု ေပၚေပါက္လာေစရန္ ျမွင့္တင္ေပးေသာ နည္းလမ္းမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
ခင္မမမ်ိဳး (၃၀၊ ၈၊ ၂၀၀၈)