ေဘဂ်င္းအိုလံပစ္၊ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာႏွင့္ ျမန္မာ့အေရးအႏွစ္ႏွစ္ဆယ္
(၂၀၀၈) ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ရွစ္ရက္ေန႕တြင္ ကမၻာ့အိုလံပစ္ပြဲေတာ္ၾကီးကို တရုတ္ႏိုင္ငံတြင္ စတင္က်င္းပေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွဳမ်ား၊ တိဗက္အေရးကိစၥမ်ား၊ လံုျခံဳေရးေကာင္စီတြင္ ဗြီတိုအာဏာက်င့္သံုးမွဳမ်ားေၾကာင့္ အိုလံပစ္ပြဲက်င္းပသည့္ အိမ္ရွင္တရုတ္ႏိုင္ငံသည္ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ားအၾကား၊ လူ႕အခြင့္အေရးလွဳပ္ရွားမွဳ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အၾကားတြင္ အေ၀ဖန္ခံရမွဳ ေရပန္းစားေနေသာႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ အျခားတဘက္တြင္လည္း မယံုၾကည္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ ခုန္တက္လာေသာ စီးပြားေရးတိုးတက္မွဳမ်ားေၾကာင့္ စစ္ေအးကာလျပီးခ်ိန္မွစ၍ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးတြင္ တပင္တိုင္မင္းသားၾကီးျဖစ္ေနေသာ အေမရိကန္ႏွင့္ ယွဥ္ျပိဳင္ဖက္ျဖစ္လာႏိုင္မည္လားဆိုသည္ကို အကဲခတ္ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခံေနရေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ ထိုသို႕ေသာ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာ အေျပာင္းအလဲကာလတြင္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရးကလည္း အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ၾကာကာလအတြင္းသို႕ ခ်ဥ္းနင္း၀င္ေရာက္ခဲ့ျပီျဖစ္သည္။ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ပင္ ျဖစ္ပြားလာသည္ကား အိုလံပစ္စတင္က်င္းပသည့္ ၾသဂုတ္လ (၈)ရက္ေန႕သည္ လြန္ခဲ့ေသာ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္က ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရွစ္ေလးလံုးဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုၾကီး စတင္ခဲ့သည့္ ေန႕ထူးေန႕ျမတ္ပင္ျဖစ္သည္။ ယခုေဆာင္းပါးတြင္ အဆိုပါ ေဘဂ်င္းအိုလံပစ္၊ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာ၊ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရးကိစၥမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည္မ်ားကို အနည္းငယ္ တင္ျပေဆြးေႏြးလိုပါသည္။
ေဘဂ်င္းအိုလံပစ္က်င္းပရာတရုတ္ျပည္
ျပည္တြင္းတြင္လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွဳမ်ား၊ ျပည္ပကမၻာ့အေရးတြင္ လူသားခ်င္းစာနာမွဳျဖင့္ ၀င္ေရာက္က်ဴးေက်ာ္စြက္ဖက္ေရးမ်ားအား ဗြီတိုအာဏာက်င့္သံုး၍ တားဆီးပိတ္ဆို႕မွဳမ်ား၊ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံမ်ားအား အကာအကြယ္ေပးမွဳမ်ား ျပဳလုပ္ေနေသာ တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံအား အိုလံပစ္ျပိဳင္ပြဲက်င္းပခြင့္ေပးအပ္ခ်ိန္မွ အစျပဳ၍ ကမၻာတလႊားတြင္ ကန္႕ကြက္မွဳမ်ား၊ သပိတ္ေမွာက္မွဳမ်ား ျဖစ္ပြားလာခဲ့သည္။
ထိုသို႕ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက မည္သို႔ပင္ ကန္႕ကြက္ေနလင့္ကစား ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ားအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းကေတာ့ ျပစ္တင္ေ၀ဖန္သည္ဆိုေသာ စကားလံုးမ်ား တခါတရံ ေျပာဆိုသည္မွလြဲ၍ တက္တက္ၾကြၾကြ ကန္႔ကြက္ျခင္း မရွိလွ။ တရုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ကုန္သြယ္မွဳတိုးျမွင့္ေရး၊ ခ်စ္ၾကည္စြာလက္တြဲေရးမ်ားကို အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။ အိုလံပစ္မီးရွဴးတိုင္သယ္ေဆာင္ေရးတြင္ အေႏွာင့္အယွက္ျပဳႏိုင္သူမ်ားကို ၾကိဳတင္ဖမ္းဆီးသည္အထိပင္ ကာကြယ္ေပးခဲ့ၾကသည္။
တိဗက္အေရးကိစၥျဖစ္လာေတာ့ ကမၻာ့အသံလႊင့္မီဒီယာတခုမွ ဥေရာပဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတခု၏ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္အား လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွဳမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တရုတ္ႏိုင္ငံအား မည္သို႕အေရးယူသင့္သနည္းဟု ေမးျမန္းရာတြင္ “ကုန္သြယ္မွဳမ်ားမ်ားလုပ္တာနဲ႕အမွ် စီးပြားေရးတိုးတက္လာတာနဲ႕အမွ် လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွဳေတြ ေလ်ာ့နည္းသြားမွာပါ” ဟူ၍ ျပန္လည္ေျဖၾကားခဲ့သည္။ လူ႕အခြင့္အေရးျပႆနာရွိေသာ ႏိုင္ငံမ်ားအား စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မွဳမ်ားျဖင့္ အေရးယူတတ္ေလ့ရွိေသာ ဒီမိုကေရစီပရိုမိုးရွင္းလုပ္ေနသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ တရုတ္ႏိုင္ငံသည္ကား အဘယ္ေၾကာင့္ ျခြင္းခ်က္ျဖစ္ေနရသနည္း။
အေျဖကားရွင္းပါသည္။ တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ economic power သည္ ကမၻာ့ေစ်းကြက္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္သည့္ အေျခအေနျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ပင္။ ကမၻာတ၀ွမ္း၌ ေရာင္းခ်ေနသည့္ စားေသာက္ကုန္၊ အ၀တ္အထည္၊ လူသံုးကုန္ပစၥည္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ made in China ဆိုေသာ စကားလံုးမပါသည့္ပစၥည္းက ခပ္ရွားရွားျဖစ္လာေနေပျပီ။ ေနာက္ဆံုးစစ္လက္နက္ပစၥည္းမ်ားတြင္ပင္ တရုတ္ထုတ္ကုန္မ်ားက ေနရာအႏွံ႕လႊမ္းမိုးလာခဲ့သည္။ သံုးေဒၚလာခန္႕သာတန္သည့္ 72A အမ်ိဳးအစား တရုတ္လုပ္ေျမျမွဳပ္မိုင္းမ်ားသည္ပင္ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ပြားရာ ႏိုင္ငံမ်ားရွိ ေျမျပင္ေနရာအႏွံ႕တြင္ perfect soldier မ်ားအျဖစ္ ေနရာယူထားခဲ့ၾကသည္ မဟုတ္ပါလား။ ေျပာင္းလဲလာေသာ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရး ခ်ိန္ခြင္လွ်ာကို က်ြႏ္ုပ္တို႕ ထည့္သြင္းစဥ္းစားၾကရမည္ျဖစ္သည္။
ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာ
စစ္ေအးကာလအျပီး အေမရိကန္ႏွင့္ အေနာက္ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ား၏ ႏိုင္ငံျခားေရးရာ မူ၀ါဒမ်ား၌ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရးသည္ ထိပ္ဆံုးမွ ေနရာယူလာခဲ့သည္။ ဥေရာပသမဂၢ ၏ aid policy မ်ားတြင္လည္း လူ႕အခြင့္အေရးအားေလးစားတန္ဖိုးထားမွဳႏွင့္ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမွဳမ်ားသည္ အေရးပါဆံုးေသာ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ား ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ကမၻာ့ဘဏ္ႏွင့္ အိုင္အမ္အက္ဖ္တို႕ကလည္း လူ႕အခြင့္အေရးက႑အေရးၾကီးဆံုးျဖစ္ေသာ good governance လိုအပ္ခ်က္ကို အာရံုစိုက္ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ Francis Fukuyama က 'The end of history' ဟုပင္ အဆိုျပဳခဲ့သည္။ Liberal international order သည္ တခုတည္းသာ က်န္ရွိေတာ့သည့္ new world order အျဖစ္ ရွဳျမင္သံုးသပ္ခဲ့ၾကသည္။ အေမရိကန္သမၼတအဆက္ဆက္ကလည္း ဖူကူရာမ၏ အဆိုမ်ားကို သံေယာင္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ Immanuel Kant ၏ ဒီမိုကရက္တစ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးစာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသကဲ့သို႕ ကမၻာ့ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ လစ္ဘရယ္ဒီမိုကရက္တစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတည္ေဆာက္ျခင္းျဖင့္ perpetual peace ကို ရရွိေစႏိုင္မည္ ဟူေသာ အခ်က္ကို အေလးအနက္ထားခဲ့ၾကသည္။
သို႔ေပမယ့္ ကမၻာၾကီးေပၚတြင္ အမွန္တကယ္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္မ်ားကေတာ့ ဤမွ်ေလာက္ မလြယ္ကူ၊ မေအးခ်မ္းခဲ့ပါ။ အျခားႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္တဦးျဖစ္သူ Samuel Huntington ဆိုထားခဲ့သည့္ clash of civilization သည္ အမွန္တကယ္ပင္ ျဖစ္ပြားလာခဲ့ပါသည္။ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးတြင္ nation states မ်ားသည္သာ primary အျဖစ္ရွိျပီး၊ global order မွာလည္း ယဥ္ေက်းမွဳဆိုင္ရာအဆိုမ်ား၏ လႊမ္းမိုးမွဳမ်ားေပၚတြင္ ပိုမိုတည္မွီလာခဲ့ပါသည္။ Confucian, Sinic, Islamic power blocs မ်ား ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါသည္။
အာရွႏိုင္ငံမ်ားတြင္ စင္ကာပူ၊ မေလးရွားႏိုင္ငံမ်ားမွ ဦးေဆာင္၍ Asian values ကို ေၾကြးေၾကာ္ျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားသည္ အစၥလာမ္ဘာသာကို undermine လုပ္သည္ဟူေသာ အဆိုမ်ားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ အေမရိကန္ႏွင့္ မဟာမိတ္မ်ား၏ ဒီမိုကေရစပရိုမိုးရွင္းႏွင့္ universal human rights ကို ဆန္႕က်င္အာခံခဲ့ၾကသည္။ အစြန္းေရာက္စစ္ေသြးၾကြ၀ါဒီမ်ားအတြက္ကား အေမရိကန္ႏွင့္ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားသည္ ရန္သူမ်ားစာရင္းသို႕ သြတ္သြင္းျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ကမၻာတ၀ွမ္းတြင္ အၾကမ္းဖက္မွဳမ်ားက စုိးမိုးလာခဲ့သည္။ ထိုအခါ အေမရိကန္က war on terror ေၾကျငာ၍ ျပႆနာမ်ားကို ဦးေဆာင္ေျဖရွင္းသည္။ ရလာဘ္မွာကား အေမရိကန္၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားသည္ defensive strategy ေပၚတြင္ အေျခမျပဳေတာ့ပဲ တစတစ doctrine of pre-emption ေခၚ အေမရိကန္ homeland ႏွင့္ ျပည္ပရွိအေမရိကန္ interest မ်ားအား ရန္သူကမတိုက္ခိုက္ခင္ မိမိက ဦးစြာစစ္ေရးအရ တိုက္ခိုက္အႏိုင္ယူျခင္း အေပၚတြင္ အေျချပဳလာသည္။ တနည္းဆိုရလွ်င္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ imperialist motive သည္ တစတစ က်ယ္ျပန္႕လာခဲ့သည္။ အီရတ္ကို ၀င္ေရာက္က်ဴးေက်ာ္ျပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ကား ကမၻာတ၀ွမ္းတြင္ အေမရိကန္အား ေ၀ဖန္တိုက္ခိုက္မွဳမ်ား ပိုမိုမ်ားျပားလာခဲ့သည္။
အျခားတဘက္တြင္လည္း တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ economic power မွာ ကမၻာတ၀ွမ္းကို လႊမ္းမိုးလာခဲ့သည္။ စစ္ေအးတိုက္ပြဲျပီးစဥ္မွစ၍ တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒမွာ အဓိကအခ်က္ႏွစ္ခ်က္ကို အေျခခံထားသည္။ ပထမတခ်က္က ျပည္တြင္းဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳအတြက္ ႏိုင္ငံတကာ conditions မ်ားကို maintain လုပ္ရန္ျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယတခ်က္မွာကား ႏိုင္ငံတကာ ambitions မ်ားကို frustrate လုပ္လာႏိုင္မည့္ အေမရိကန္ႏွင့္ အျခားႏိုင္ငံမ်ား၏ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ရည္ကို ေလွ်ာ့ခ်ရန္ျဖစ္သည္။ ယင္းအတြက္ တရုတ္ႏိုင္ငံသည္ multilateralism ကို အသံုးျပဳေဖာ္ေဆာင္ထားသည္။ အေမရိကန္၏ operative principle မွာလည္း balance of power ကို maintain ဆက္လုပ္ထားရန္ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ႏွင့္ တရုတ္တို႕အၾကား strategic partners မ်ားအျဖစ္ ေနၾကမည္လား၊ strategic competitors မ်ားအျဖစ္ ရင္ဆိုင္လာၾကမည္လား ဆိုသည္ကို ေမးဖြယ္ရာ ျဖစ္လာသည္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံတခုတည္းတြင္ တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ industrialization ကို stall လုပ္ႏိုင္မည့္ distributive power မရွိသကဲ့သို႕ မည္သည့္ အေနာက္ဥေရာပႏိုင္ငံ၊ ဂ်ပန္ႏွင့္ရုရွားႏိုင္ငံတို႕မွလည္း ထိုသို႔အေမရိကန္လုပ္မည့္ လမ္းေၾကာင္းကို အကူအညီေပးဖြယ္ရာမရွိေပ။ သို႕ျဖစ္ရာ တရုတ္ႏိုင္ငံကို အေမရိကန္မွ hostile လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ တရုတ္ႏွင့္ရုရွားပိုမိုနီးကပ္စြာ ပူးေပါင္းသြားေစျခင္းသာ အဖတ္တင္က်န္ရစ္မည္ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္၍ အေမရိကန္တြင္ တရုတ္ႏိုင္ငံ ပါ၀ါတက္လာမွဳကို accommodate လုပ္ရံုမွတပါး ေရြးခ်ယ္ရာလမ္းမရွိ။ တရုတ္ႏွင့္ strategic partner မျဖစ္ေသးေစကာမူ strategic competitor ျဖစ္လာမည္ကား မဟုတ္ႏိုင္ေပ။ သို႕ျဖစ္ရာ တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံျဖစ္ရံုသာမက Geopolitics အရ အေရးၾကီးဆံုးႏိုင္ငံတႏိုင္ငံျဖစ္ေနေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံအား အေမရိကန္မွစစ္ေရးအရ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ရန္ ေတာင္းဆိုျခင္းသည္ ဖိုးလမင္းထံမွ ထမင္းဆီဆမ္း ေရႊလင္ဗန္းေတာင္းေနသကဲ့သို႔ပင္ျဖစ္ကာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွားမ်ားျဖစ္ေစသည့္ strategic failure တစ္ခုပင္ျဖစ္ေလသည္။
အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရး
ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရး အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ၾကာေအာင္ ရွည္ၾကာေနရသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ားတြင္ အတိုက္အခံမ်ား စည္းလံုးမွဳအားနည္းျခင္း၊ တပ္ဦးပါတီ၏ ဦးေဆာင္မွဳအရည္အခ်င္း ယုတ္ေလ်ာ့ျခင္း၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ႏိုင္မွဳ ေႏွာင့္ေႏွးျခင္း၊ အခြင့္အေရးသမားမ်ား အေရျခံဳ၀င္ေရာက္လာျခင္း၊ မဟာဗ်ဴဟာ၊ နည္းဗ်ဴဟာပိုင္းဆိုင္ရာ အေတြးအေခၚအားနည္းျခင္း စသည္တို႕သာမက ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရး ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ အေျပာင္းအလဲမ်ားကပါ အေရးပါေသာ အေကြ႕အေျပာင္းမ်ားကို ျဖစ္ပြားေစခဲ့သည္။
တရုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ားမွ ျမန္မာစစ္အစိုးရကို ႏိုင္ငံတကာ စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ အကာအကြယ္ ေပးေနသေယာင္ျဖစ္ေနျခင္းကို စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္ ထိုအစိုးရမ်ားၾကားမွ စီးပြားေရးအက်ိဳးအျမတ္ေၾကာင့္ ဟု လူအမ်ားက ထင္မွတ္ၾကသည္။ အတိုင္းအတာတခုအထိ ပါ၀င္သည္မွန္ေသာ္လည္း၊ လက္ေတြ႕တြင္ကား ျမန္မာ့အေရးသည္ အင္အားၾကီးႏိုင္ငံမ်ား၊ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံမ်ား၏ power games မ်ားတြင္ ၾကားညပ္ေနျခင္းသာ ျဖစ္သည္။
လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွဳမ်ား၊ စီးပြားေရးယုတ္ေလ်ာ့က်ဆင္းမွဳမ်ားျဖင့္ ျပည့္ႏွက္ေနေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံအား အာဆီယံမွ လက္ခံခဲ့သည့္ အခ်ိန္သည္ cultural relativism သေဘာတရားကို လက္ကိုင္ျပဳကာ Asian values အဆိုမ်ားျဖင့္ အာရွႏိုင္ငံမ်ားမွ အေနာက္အုပ္စုႏိုင္ငံမ်ား၏ ဒီမိုကေရစီပရိုမိုးရွင္းအေပၚ အားစမ္းေနသည့္ ကာလတြင္ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ တည္ၾကက္သဖြယ္ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ တဖန္ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီတြင္ ျမန္မာ့အေရးကို တင္ႏိုင္လာခ်ိန္တြင္လည္း တရုတ္ႏိုင္ငံသည္ မည္သည့္ႏိုင္ငံကမွ challenge မလုပ္ရဲေတာ့သည့္ economic power ကို ပိုင္ဆိုင္ထားသည့္ အခ်ိန္အခါတြင္ ျဖစ္ေနခဲ့ပါသည္။ စစ္မဟာဗ်ဴဟာ ေလ့လာေရးႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလံုျခံဳေရး မည္သည့္ရွဳေထာင့္မွပဲ ၾကည့္ၾကည့္ တရုတ္ႏိုင္ငံသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းသို႕ အေနာက္အုပ္စုတပ္မ်ား၀င္ေရာက္မွဳကို မည္သည့္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ပင္ ျဖစ္ေစကာမူ လက္ခံမည္မဟုတ္သည္မွာ အေသအခ်ာပင္ျဖစ္ေနေပသည္။
ဤသို႕ေသာ အေျခအေနတြင္ အဆိုးဆံုးျဖစ္ေနသည္ကား ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရးသည္ ေတာ္လွန္ေရးတခုတြင္ ဖြင့္လွစ္ထားရွိရမည့္ စစ္မ်က္ႏွာ ငါးမ်ိဳးအနက္ ႏိုင္ငံတကာ စစ္မ်က္ႏွာ (international battlefront) တခုတည္းကိုသာ ဦးတည္ထားသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။ (၁၉၉၆) မွ (၂၀၀၄) အထိ ကာလတေလွ်ာက္တြင္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအတိုက္အခံမ်ားသည္ ႏိုင္ငံတကာ ကင္ပိန္းမ်ားကိုသာ အာရံုစိုက္ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကျပီး၊ အျခားစစ္မ်က္ႏွာမ်ားျဖစ္ေသာ စစ္ေရးစစ္မ်က္ႏွာ (military battlefront)၊ ႏိုင္ငံေရးစစ္မ်က္ႏွာ (political battlefront) ၊ ယဥ္ေက်းမွဳႏွင့္ယံုၾကည္သက္၀င္မွဳစစ္မ်က္ႏွာ (cultural-spiritual battlefront) ႏွင့္ လူမွဳစီးပြားစစ္မ်က္ႏွာ (social economic battlefront) မ်ားတြင္ အာရံုစိုက္မွဳနည္းခဲ့ၾကသည္။ ျပည္တြင္းတြင္ရွိေသာ တိုက္ပြဲကို ျပည္ပမွ အေျမာက္ပစ္၍ စစ္ကူေပးသည့္ အလုပ္မ်ားကိုသာ ဦးစားေပးခဲ့ၾကသည္။ ျပည္တြင္းတြင္ ေျမေအာက္ယူဂ်ီကြန္ယက္မ်ားကို ျမိဳ႕ျပေက်းလက္အဆင့္ဆင့္ ထိုးေဖာက္ခ်ိတ္ဆက္ရမည့္အစား၊ ျပည္ပႏိုင္ငံျပည္သူမ်ား အာရံုစိုက္မွဳရေစေရးတြင္ အခ်ိန္ေပးခဲ့ၾကသည္။
ေတာ္လွန္ေရး၏ အဓိကေသာ့ခ်က္ျဖစ္ေသာ winning the hearts of people ဗ်ဴဟာကို ျပည္တြင္းတြင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးထက္ ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးကို အားသန္ခဲ့ၾကသည္။ ျပည္ပႏိုင္ငံျပည္သူမ်ားမွ သနားညွာတာစြာ ေပးအပ္ေသာ ကရုဏာမ်ားကို သာယာခဲ့ၾကသည္။ ျပည္ပအစိုးရမ်ား၊ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ျမန္မာ့အေရးအတြက္ statement ေလးတခု ထုတ္ေပးလွ်င္ပင္ ဟုတ္လွျပီေဟ့၊ ငါကြဟု ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္မ်ားတြင္ ျပည္တြင္းမွ ျပည္သူလူထုႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရးတို႕ တစတစေ၀းကြာမွန္းမသိ ေ၀းကြာလာသည္ကို သတိမျပဳမိခဲ့ၾက။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္တြင္ မြန္းၾကပ္ေနေသာ ျပည္သူလူထုအတြက္ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္းကို ဦးေဆာင္ညႊန္ျပျခင္း မရွိခဲ့ၾက။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွားမ်ား ေပးခဲ့ၾကသည္။
(၂၀၀၅) ခုႏွစ္မွ အစျပဳျပီး ဒီမို ၂၀၀၆ ေၾကြးေၾကာ္သံမ်ားႏွင့္အတူ လူထုတိုက္ပြဲလမ္းေၾကာင္းေပၚ ျပန္ေရာက္လာသည္အထိ၊ ထိုအယူအဆမ်ားက ေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္းမရွိခဲ့။ လူထုတိုက္ပြဲတခုတြင္ နယ္အႏွံ႕ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားမွဳ၊ ေဖာ္ေဆာင္သူမ်ားမွ တိုက္ပြဲအရွိန္ကို ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္မွဳ၊ လူအမ်ားပူးေပါင္းပါ၀င္လာမွဳ၊ အက်အဆံုးနည္းစြာႏွင့္ ထိေရာက္ႏိုင္မွဳ၊ ေပ်ာက္က်ားမ်ားကဲ့သို႕ ဟိုေနရာေပၚ၊ ဒီေနရာေပ်ာက္ျဖင့္ အာဏာရွင္မ်ားအား လွည့္စားႏိုင္မွဳ စသည္တို႕သည္ ျပည္ပႏိုင္ငံျပည္သူမ်ား သတင္းတခုထိုင္ၾကည့္ျပီး ေၾသာ္- သူတို႕တိုင္းျပည္မွာ ဒီလိုျဖစ္ေနပါလား မွတ္ခ်က္ေပးခံရရန္၊ ျပည္ပႏိုင္ငံအစိုးရမ်ားမွ ျမန္မာစစ္အစိုးရအားျပစ္တင္ရွဳတ္ခ်လိုက္ေၾကာင္း စတိတ္မင့္ တခုထြက္ေပၚလာေစရန္ ၾကိဳးပမ္းအားထုတ္မွဳမ်ားထက္ ပို၍ အေရးၾကီးပါသည္။ ထိုသို႕မဟုတ္ပဲ ေတာ္လွန္ေရးတခုကို ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျပဳလုပ္သည့္ ကင္ပိန္းတခုကဲ့သို႕ေသာ အယူအဆမ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္ေနပါက ေအာင္ျမင္မွဳရာႏွဳန္းနည္းႏိုင္ပါသည္။ စက္တင္ဘာေတာ္လွန္ေရးကဲ့သို႕ ျပည္သူလူထုမွ အေမရိကန္တပ္မ်ား၀င္လာမွာကို ေစာင့္ေမွ်ာ္ရင္း ျပီးဆံုးသြားသည့္ အမွားမ်ိဳးထပ္မံမျဖစ္ပြားေစရန္ ဂရုျပဳၾကရပါမည္။
ထို႕အျပင္ ျပည္ပအတိုက္အခံမ်ားတြင္ standpoint ႏွင့္ scope ကို အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အလိုက္ သတ္မွတ္ၾကရန္လည္း လိုအပ္လာျပီဟု ျမင္ပါသည္။ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ကာလတြင္ မိမိတို႕ႏွင့္ အနီးကပ္ဆံုး ဆက္ဆံၾကရသည္က အစိုးရမ်ားထက္ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ အခ်ိဳ႕က လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ား၊ အခ်ိဳ႕က သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕မ်ား၊ အခ်ိဳ႕က ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေစာင့္ေရွာက္ေရး၊ အခ်ိဳ႕က အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ား စသည္ျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိပါသည္။ ထိုသို႔ပူးတြဲလုပ္ေဆာင္ရင္း မိမိတို႕ အတိုက္အခံအင္အားစုမ်ားသည္ စစ္အာဏာရွင္အားတိုက္ေနသည့္ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕မ်ား အသြင္မေဆာင္ေတာ့ပဲ အင္ဂ်ီအိုအဖြဲ႕မ်ား ပံုသ႑ာန္ျဖစ္လာပါသည္။ report မ်ားထုတ္လိုက္၊ ပေရာဂ်က္မ်ားတင္လိုက္၊ ခ်ေပးသည့္ funds မ်ားျဖင့္ ခ်ေပးသည့္ ပေရာဂ်က္မ်ား လုပ္လိုက္၊ စတိတ္မင့္မ်ား ထုတ္လိုက္ျဖင့္ non- state actors မ်ားျဖစ္သည့္ Transnational organizations အသြင္ မ်ားေပါက္လာပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ စစ္အစိုးရအားတိုက္ေနသည့္ collective identity က တစတစ ေပ်ာက္ကြယ္လာပါသည္။
ဥပမာဆိုရလွ်င္- ေဘဂ်င္းအိုလံပစ္ကိစၥ။ အိုလံပစ္အေရးတြင္ အမ်ားဆံုး ကန္႕ကြက္ၾကသူမ်ားမွာ state actors မ်ားမဟုတ္ပဲ အင္ဂ်ီအိုမ်ားႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားျဖစ္သည္။ တရုတ္ႏိုင္ငံသည္ ျမန္မာ့အေရးတြင္ ပိတ္ပင္ တားဆီးမွဳမ်ား အမ်ားအျပား ျပဳလုပ္ထားပါသည္။ သို႕ျဖစ္၍ ထိုသို႕ပိတ္ဆို႕မွဳကို တရုတ္သံရံုးေရွ႕တြင္ ျမန္မာမ်ားသြားေရာက္၍ ဆႏၵျပသည္ဆိုလွ်င္ မွန္ကန္ေသာနည္းလမ္းျဖစ္ေသာ္လည္း အိုလံပစ္ပြဲသပိတ္ေမွာက္ရန္ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္သည္ကေတာ့ strategic failure ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ အိုလံပစ္အား သပိတ္ေမွာက္သင့္သည္၊ မသင့္သည္ ကိစၥမ်ားကို က်ြန္မျငင္းခုန္ေနျခင္းမဟုတ္ပါ။ သို႕ေပမယ့္ ျမန္မာအတိုက္အခံမ်ားမွ သပိတ္ေမွာက္လိုက္ျခင္းျဖင့္ တရုတ္ႏွင့္ ျမန္မာစစ္အစိုးရ ခ်စ္ၾကည္ေရးကို ပိုမိုခိုင္ျမဲေအာင္ တြန္းပို႕လိုက္သကဲ့သို႕ႏွယ္ ရွိႏိုင္ေၾကာင္းကို ေျပာဆိုေနျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေဘဂ်င္းမွေပၚလစီခ်မွတ္သူမ်ားသည္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရးကို ေႏွာင့္ေႏွးေအာင္ လုပ္ေနျခင္းဆိုသည္ထက္ သူႏွင့္အနီးဆံုးေဒသတြင္းသို႕ အေနာက္အုပ္စုတပ္မ်ား ၀င္မလာေရးကို ပိုမို အာရံုစိုက္သည္၊ တရုတ္-ျမန္မာကုန္သြယ္ေရးမွ ရရွိႏိုင္မည့္ အက်ိဳးအျမတ္ကို ပိုမိုစိတ္၀င္စားသည္။ သို႕ျဖစ္ရာ ျမန္မာအတိုက္အခံမ်ားမွ အေနာက္ႏိုင္ငံတပ္မ်ား ေခၚလာသည္မဟုတ္ပဲ မိမိတို႕ဘာသာ လူထုတိုက္ပြဲျဖင့္ စစ္အစိုးရျဖဳတ္ခ်ျခင္းကိုမူ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မည္မဟုတ္။ ေနာက္ဆံုး ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားထြက္ေျပးလွ်င္ ခိုလွံဳခြင့္ ေပးမည္မွလြဲ၍ အသစ္တက္လာမည့္ ၾကားျဖတ္အစိုးရကို ကန္႕ကြက္မည္မဟုတ္။ သို႕ရာတြင္ တရုတ္ႏိုင္ငံမွ လူ႕အခြင့္အေရးကိစၥမ်ားကို ျမန္မာအတိုက္အခံမ်ားက ကန္႕ကြက္ျခင္း signal ကိုေတာ့ အေရးတယူလုပ္သြားႏိုင္ဖြယ္ရွိသည္။ ျမန္မာအတိုက္အခံမ်ားႏွင့္ဆိုလွ်င္ တရုတ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး အခက္အခဲမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္မည္ဟု ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်လိုက္သည္ဆိုပါက စစ္အစိုးရႏွင့္မွသာ တရုတ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးကို ေကာင္းမြန္စြာထိန္းထားႏိုင္မည္ဟု ယူဆလိုက္ပါက အခက္ပင္ မဟုတ္ပါလား။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေရေျမသဘာ၀အရ ဒီမိုကေရစီရျပီးလွ်င္လည္း မပတ္သက္၊ မဆက္ဆံပါ၊ ကုန္မသြယ္ပါ။ အေမရိကန္ႏွင့္ပဲ ကုန္သြယ္ပါမည္ သြားလုပ္၍လည္း ရသည္မဟုတ္ပါ။ ေရရွည္ဆက္ဆံေရးအတြက္ မလိုလားအပ္ေသာ conflict ျဖစ္ႏိုင္ေခ်မ်ားကို ၾကိဳတင္လက္ေရွာင္ထားသည္က အေကာင္းဆံုးျဖစ္လိမ့္မည္ ထင္မိပါသည္။
ကိုယ့္ဘ၀မွန္ကို ကိုယ္သိၾကရန္ လိုအပ္ပါသည္။ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕အစည္းအျဖစ္သာ လံုး၀ရပ္တည္ေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ေတာ့ တမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ေျပာစရာမရွိပါ။ ထိုကိစၥမ်ားကိုသာ ေဇာင္းေပးလုပ္ၾကရန္ျဖစ္သည္။ မဟုတ္ပဲ တခ်ိန္တြင္ state actors မ်ားအျဖစ္ ရပ္တည္မည္ဆိုလွ်င္ေတာ့ ေျခလွမ္းမ်ားကို ဂရုတစိုက္လွမ္းၾကရန္လိုအပ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ထြန္းကားရန္ ဦးစြာ လုပ္ေဆာင္ရပါဦးမည္။ ေဒသတြင္းတခုလံုး လူ႕အခြင့္အေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားရန္ လိုက္လံ enforce လုပ္ရန္ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံတခုအေနျဖင့္ economic power ႏွင့္ military power ရွိဦးမည္မဟုတ္ပါ။ သံခင္းတမန္ခင္းအရ အထိုက္အေလ်ာက္ ဆက္ဆံရသည္မ်ား ရွိေနပါလိမ့္ဦးမည္။ ရန္သူေတြၾကိဳမရွာထားသင့္ပါ။
အာဆီယံႏွင့္ ဆက္ဆံေရးမွာလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ ဘန္ေဒါင္းညီလာခံတခုတည္းႏွင့္ပင္ အာဆီယံထဲမွ အေရးပါေသာ ႏိုင္ငံမ်ား၏ ႏိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒကို သေဘာေပါက္သင့္ၾကသည္။ Asian values ဆိုင္ရာ claims မ်ားကို နားလည္သင့္ၾကသည္။ အာဆီယံသည္လည္း ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားကို ကာကြယ္ေပးေနသည္ဆိုျခင္းထက္ ေဒသတြင္း အေနာက္အုပ္စုမ်ား ၀င္ေရာက္လႊမ္းမိုးလာမည္ကို စိုးရိမ္ေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။ အေျခစိုက္စစ္စခန္းတခု ခိုင္ခိုင္မာမာ ေပၚထြက္လာမည္ကို strategic calculation လုပ္ျပီး ဟန္႕တားထားၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာတို႕မွ ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုး၍ လူထုတုိက္ပြဲဆင္ႏႊဲကာ စစ္အစိုးရအား ျဖဳတ္ခ်ျခင္းကို ၀င္ေရာက္ ကန္႕ကြက္ၾကမည္မဟုတ္။ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံကဆိုလွ်င္ အားေပးမွဳပင္ လုပ္ေပလိမ့္ဦးမည္။ တက္လာသည့္အစိုးရကို အကူအညီမ်ားစြာ ေပးလာလိမ့္မည္။ အာဆီယံႏွင့္ သံတမန္ဆက္ဆံေရးေျပလည္ရန္ အထူးလိုအပ္လွသည္။ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္မ်ားအေနျဖင့္ “အာဆီယံက ပညာရွင္ေတြလည္း ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံတကာပညာရွင္ေတြေလာက္ အဆင့္အတန္းမမွီဘူး” စကားေျပာမ်ိဳးကို ထပ္မံမေျပာမိေစရန္ ေရွာင္ရွားၾကေစလိုသည္။ အာဆီယံတြင္လည္း အေနာက္ႏိုင္ငံတကၠသိုလ္ၾကီးမ်ားမွ ပါရဂူဘြဲ႕မ်ားရထားေသာ ပညာရွင္မ်ားစြာ ရွိေနပါသည္။ ေစာ္ကားသည္ဟု ခံယူလိုက္ၾကလွ်င္မေကာင္းပါ။ စစ္အစိုးရႏွင့္ ပိုမိုနီးကပ္သြားေအာင္ တြန္းလိုက္သကဲ့သို႕ ျဖစ္သြားႏိုင္သည္။
စစ္ေရး၊ စီးပြားေရးမ်ားတြင္ ရန္သူ႕လူ၊ ျပိဳင္ဘက္လူမ်ားအား ကိုယ့္ဘက္ပါေအာင္ စည္းရံုးႏိုင္ေရးသည္ အလြန္ပင္ပညာသားပါ၍ ထိေရာက္လွေသာ ဗ်ဴဟာတရပ္ျဖစ္ပါသည္။ လုပ္ကိုင္ေနေသာ လုပ္ရပ္မ်ားသည္ ထိုဗ်ဴဟာေျမာက္လုပ္ေနၾကသည္လား၊ ရန္သူမ်ားအခ်င္းခ်င္း ပိုမိုစည္းလံုးသြားျပီး ရန္သူသစ္မ်ားပင္ ပိုမိုတိုးပြားလာေအာင္ ေဖာ္ေဆာင္ေနၾကသည္လား ဆိုသည္ကို ျပန္လည္ဆင္ျခင္ၾကည့္ေစလိုပါသည္။ ခ်စ္ၾကည္ေရးမတည္ေဆာက္ႏိုင္လွ်င္ေတာင္ ရန္သူမလုပ္သင့္ပါ။ စစ္အစိုးရအားဖိအားေပးရန္ အာဆီယံကို အီးယူက ေျပာေပးပါ။ အေမရိကန္က ေျပာေပးပါ သြားလုပ္ေနလွ်င္ေတာ့ ဒီပြဲကဘယ္ေတာ့မွ ျပီးမည္မဟုတ္ပါ။ အာဆီယံသည္ အီးယူလက္ေအာက္ခံမဟုတ္သလို၊ အေမရိကန္လက္ေအာက္ခံလည္း မဟုတ္ပါ။ ခ်ဥ္းကပ္နည္းမ်ား လိုအပ္လွပါသည္။
စစ္ေရးစစ္ရာမ်ားအသာထား။ အရပ္ဘက္ ဥပမာေလးတခုကိုပင္ တင္ျပလိုပါသည္။ လမ္းထဲတြင္ အိမ္သံုးအိမ္ရွိသည္ဆိုပါစို႕။ မိမိအိမ္တြင္ ပေထြးက အိမ္ဦးစီးလုပ္ေနျပီး တအိမ္လံုးအားႏွိပ္စက္ေန၍ ရပ္ကြက္ထဲ ထြက္လာသည္။ အိမ္မွပေထြးအား အိမ္ဦးစီးအျဖစ္မွ ျဖဳတ္ခ်လိုသည္။ အိမ္၏ညာဘက္တြင္ကား ပေထြးႏွင့္ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္းျဖစ္ေနသည့္ ဦးတရုတ္ရွိသည္။ ဦးတရုတ္က ပေထြးကို သူ႕၏ ဓနရွိန္ျဖင့္ အကာအကြယ္ေပးထားသည္။ ဦးတရုတ္တြင္ တိတ္တိတ္ပုန္းယူထားေသာ အငယ္အေႏွာင္းရွိသည္ထားပါေတာ့။ တခါ အိမ္၏ ဘယ္ဘက္တြင္ကား ဦးအာဆီယံျခံ၀ိုင္းရွိသည္။ ဦးအာဆီယံႏွင့္ ပေထြးတို႕က စီးပြားေရးကူးလူးဆက္သြယ္မွဳမ်ားရွိေနသည္။ ပေထြးထံမွ ထြက္လာ၍ ရပ္ကြက္ထဲေရာက္လာသူသည္ မည္သည့္အလုပ္ကို ဦးစားေပးျပဳလုပ္သင့္သနည္း။ ရပ္ကြက္ရံုးတိုင္ေတာ့လဲ အိမ္တြင္းေရးမို႕ အေရးယူ၍မရေၾကာင္းဆိုေနျပီ။ သို႕ဆိုလွ်င္ ထိုသူသည္ ပေထြးအားအကာအကြယ္ေပးတတ္ေသာ ဦးတရုတ္အား အျမင္ကပ္မွဳျဖင့္ အငယ္အေႏွာင္းယူသည္မွာမေကာင္းေၾကာင္း ရပ္ကြက္ထဲတြင္ လိုက္ေျပာကာ ဦးတရုတ္ တလင္တမယားစနစ္က်င့္သံုးရန္ သူ႕ျခံေရွ႕တြင္ သြားေရာက္ဆႏၵျပေတာင္းဆိုမည္ေလာ (သို႕မဟုတ္) ပေထြးႏွင့္ စီးပြားေရးတြဲလုပ္ေနသည္ကို မေက်မနပ္ျဖစ္ကာ ဦးအာဆီယံျခံ၀ိုင္းအား ခဲႏွင့္ သြားထုမည္ေလာ (သို႕မဟုတ္) ပေထြးမေကာင္းေၾကာင္း ရပ္ကြက္ထဲ လွည့္လည္ေျပာကာ ဘာမွမလုပ္ေပးႏိုင္သည့္ ရပ္ကြက္သားမ်ားအား မ်က္ရည္ခံလိုက္ထိုးေျပာျပေနရင္း အခ်ိန္ကုန္မည္ေလာ (သို႕မဟုတ္) ရရာလက္နက္မ်ားစု၊ ျခံတြင္းမွညီအစ္ကိုေမာင္ႏွမမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ကာ ပေထြးအား တိုက္ခိုက္ျပီး အိမ္မွထြက္သြားေအာင္ လုပ္ၾကမည္ေလာ။ မည္သည့္အလုပ္လုပ္သင့္သည္ကို မိမိတို႕ဘာသာ စဥ္းစားေတြးေတာၾကေစလိုသည္။
နိဂံုး
ခ်ဳပ္၍ဆိုရေသာ္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာသည္ အေျပာင္းအလဲမ်ားစြာ ျဖစ္ပြားေနပါသည္။ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ျပည္သူတို႕၏ အေရးကို ေျပာင္းလဲတတ္ေသာ သဘာ၀ရွိသည့္ စစ္မ်က္ႏွာတြင္ အေျချပဳထားျခင္း မျပဳလုပ္သင့္ပါ။ လံုး၀မေျပာင္းလဲေသာ အင္အားတခုကေတာ့ ရွိပါသည္။ ဤသည္မွာ ဖိႏိွပ္မွဳမ်ားၾကားတြင္ မြန္းၾကပ္ေနေသာ ျပည္သူလူထု၏ ေျပာင္းလဲမွဳကို ေတာင့္တေနေသာ လူထုအင္အားၾကီးပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအင္အားကို မွန္ကန္စြာအသံုးျပဳႏိုင္မွဳ၊ လွ်ိဳ႕၀ွက္နက္နဲစြာ ရန္သူ႕လူမ်ားကို စည္းရံုးႏိုင္မွဳ၊ ပူးတြဲၾကားျဖတ္အစိုးရအတြက္ စနစ္တက် nominate လုပ္ႏိုင္မွဳ၊ ယူဂ်ီေျမေအာက္လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ မီဒီယာအား မေရာစပ္မွဳ၊ ကြင္းဆက္မ်ား ျပတ္ေတာက္ျခင္းမရွိပဲ အခ်ိန္ႏွင့္အညီ ခ်ိတ္ဆက္လွဳပ္ရွားႏိုင္မွဳ၊ အလြယ္တကူ mobilize လုပ္ႏိုင္မွဳ၊ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ေပၚထင္စြာမေနပဲ မွန္ကန္ေသာအခ်ိန္၊ ေနရာတြင္ တိုက္ပြဲမ်ား ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မွဳတို႕ျဖင့္ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ ရွည္ၾကာေနေသာ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီတိုက္ပြဲကို အဆံုးသတ္ၾကပါစို႕ ဟု ေရးသားလိုက္ရေပသည္။
ေတာ္လွန္ေရးသစၥာျဖင့္
ခင္မမမ်ိဳး (၅၊ ၈၊ ၂၀၀၈)