စစ္မွန္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ၊ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ ျမန္မာျပည္အနာဂတ္

ေရြးေကာက္ပြဲ။
ဒီစကားလံုးဟာ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြ၊ မီဒီယာေတြ၊ စာတမ္းဖတ္ပြဲေတြမွာ ေရပန္းအေတာ္စားေနတဲ့ စကားလံုးတခုပါ။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို အေျခတည္ျပီး ထြက္ေပၚလာမွာ ျဖစ္တဲ့ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ပတ္သက္ျပီး ေဆြးေႏြးၾက၊ ျငင္းခံုၾက၊ သေဘာထားေတြ ဖလွယ္ၾကနဲ႕မို႕ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ ႏိုင္ငံေရးေလာကတခုလံုးမွာ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့အသံေတြ အမ်ားအျပား ထြက္ေပၚေနပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ အေရးပါတဲ့ အခ်က္တခုျဖစ္တာေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲကို အားေပးေထာက္ခံသင့္တယ္၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္သင့္တယ္၊ ပါလီမန္ထဲေရာက္မွ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမွဳေတြ လုပ္သင့္တယ္လို႕ အဆိုျပဳသူေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ၊ ပါတီေထာင္ခြင့္ေတြ ထြက္ေပၚလာေသးတာ မရွိေပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မယ့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြအေနနဲ႕ စည္းရံုးလွဳံေဆာင္မွုေတြကလဲ ျပည္တြင္းမွာ ေပၚထြက္ေနပါတယ္။ တျပိဳင္နည္တည္းမွာတင္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အက်ိဳးေက်းဇူးကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ဆုပ္ကိုင္ျပီး ျပည္သူလူထုနဲ႕ ႏိုင္ငံေရး တက္ၾကြလွဳပ္ရွားသူေတြ ပူးေပါင္းအေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲ ဆန္႕က်င္ေရး ကင္ပိန္းေတြကလဲ ထြက္ေပၚလာပါတယ္။



ဒီေနရာမွာ စကားလံုးအရ ကြဲျပားမွဳ အခ်က္ႏွစ္ခုကို သတိျပဳမိဖို႕ လိုပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေထာက္ခံ အားေပးသင့္တယ္လို႕ အဆိုရွိသူမ်ားက ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတဲ့ စကားလံုးကိုပဲ အသံုးျပဳထားပါတယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲရဲ႕ သရုပ္မွန္ျဖစ္တဲ့ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတဲ့ စကားလံုးကို ထည့္သြင္းအသံုးျပဳထားတာ မရွိပါဘူး။ ဒီလိုပဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲကို ဆန္႕က်င္ကန္႕ကြက္သူမ်ားကလဲ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲကို ဆန္႕က်င္တာျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္တျပည္ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမွဳမွာ အေရးပါတဲ့ စစ္မွန္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာကို ဆန္႕က်င္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ စစ္မွန္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲကို ဘာေၾကာင့္ ေထာက္ခံသင့္သလဲ၊ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲကို ဘာေၾကာင့္ ကန္႕ကြက္သင့္သလဲဆိုတာ ေလ့လာၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။

ေရြးေကာက္ပြဲဆိုရာ၀ယ္

ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ မဲေပးျခင္း ဆိုတာ ကိုယ္စားျပဳဒီမိုကေရစီ (Representative Democracy ) နဲ႕ အမ်ားဆံုး ဆက္ႏြယ္ေနပါတယ္။ ကိုယ္စားျပဳျခင္း (representation) ဆိုတာကို ႏိုင္ငံေရးရွဳေထာင့္ကေန အနက္အဓိပၸာယ္ျပန္ဆိုတဲ့အခါ လူအမ်ားကို ကိုယ္စားျပဳျပီး၊ လူတဦးတေယာက္ကေန (သို႕မဟုတ္) လူတစုကေန ရပ္တည္တာ၊ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ ျပဳလုပ္တာလို႕ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။ ကိုယ္စားျပဳ ဒီမိုကေရစီဆိုတာကေတာ့ အစိုးရနဲ႕ ျပည္သူေတြအၾကားမွာ ကိုယ္စားျပဳမွဳ ဆိုတဲ့ သေဘာတရား ပါ၀င္လာတဲ့အတြက္ အစိုးရဟာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ဆႏၵသေဘာေတြနဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္တခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ လူထုကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ လံုေလာက္တဲ့ အေျခအေန (sufficient condition) မဟုတ္ရင္ေတာင္ လိုအပ္တဲ့ အေျခအေန (necessary condition) တခုျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ရဲ႕ အေရးအၾကီးဆံုး ႏွလံုးသား ျဖစ္တယ္လို႕ ေတြးျမင္ယူဆသူေတြလဲ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ဒီအေတြးအျမင္ကို ေရာင္ျပန္ဟပ္ေစတဲ့ အယူအဆေတြကို Joseph Schumpeter ေရးသားတဲ့ Capitalism, Socialism, Democracy (1942) စာအုပ္ထဲမွာ အတိအက် ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ ျပည္သူေတြက သူတို႕ကို အုပ္ခ်ဳပ္မယ့္သူေတြကို လက္ခံျခင္း၊ ကန္႕ကြက္ျခင္း ျဖစ္တယ္လို႕ သူက ဆိုခဲ့ပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ အဆိုကို လက္ခံျပီး ဒီမိုကရက္တစ္အစိုးရဆိုတာကို ေရြးေကာက္ပြဲျပဳလုပ္ေပးတဲ့ အစိုးရအေနနဲ႕သာ ယံုၾကည္ေရးသားၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသီအိုရီပညာရွင္ေတြ အမ်ားအျပားပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အာဏာရွင္အစိုးရေတြကလဲ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ က်င္းပလာျပီး ဒီမိုကေရစီအစိုးရေတြအေနနဲ႕ အသြင္ေဆာင္လာတဲ့ အခါမွာက်ေတာ့ အတုနဲ႕ အစစ္ကို ခြဲျခားႏိုင္ဖို႕အတြက္ စစ္မွန္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတဲ့ သေဘာတရားက ထပ္မံထြက္ေပၚလာရပါေတာ့တယ္။

စစ္မွန္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ

စစ္မွန္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာကို တိုင္းတာဖို႕အတြက္ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအၾကား၊ အဖြဲ႕အစည္းေတြ အၾကား ျပိဳင္ဆိုင္မွဳရွိတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ျခင္း၊ မျဖစ္ျခင္းက အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္တခုျဖစ္ပါတယ္။ တပါတီစနစ္ကို တပါတီအာဏာရွင္စနစ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ ပံုေဖာ္ျခင္းဟာ ဒီအခ်က္နဲ႕ ဆိုင္ပါတယ္။ အျပိဳင္အဆိုင္ ကင္းမဲ့ေနတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ျပဳလုပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို စစ္မွန္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲလို႕ မသတ္မွတ္ႏိုင္ပါဘူး။ စစ္မွန္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲမဟုတ္တဲ့ ေရြးေကာက္ခံရျပီး တက္လာတဲ့ အစိုးရဟာလဲ အာဏာရွင္အစိုးရပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအစိုးရရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကိုလဲ အာဏာရွင္စနစ္ လို႕ပဲ သတ္မွတ္ေခၚဆိုႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာက တျခားႏိုင္ငံေရးဆက္ဆံေရး လမ္းေၾကာင္းေတြလိုပဲ အစိုးရနဲ႕ လူထုအၾကား၊ ေရေပၚဆီႏိုင္ငံေရးသမားေတြနဲ႕ အမ်ားျပည္သူေတြၾကားမွာ တဦးနဲ႕ တဦးလႊမ္းမိုးခြင့္ကို ၾကိဳးပမ္အားထုတ္ၾကရတဲ့ ႏွစ္လမ္းသြားပံုသ႑ာန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အျပိဳင္အဆိုင္ရွိတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြရဲ႕ အဓိက လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကေတာ့

(၁) ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ခန္႕ထားျခင္း

ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ျပည္သူ႕ေရးရာဌာနေတြမွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ဖို႕ လိုအပ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကို ေရြးခ်ယ္ခန္႕ထားျခင္း တမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မယ့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မယ့္ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကို ကနဦး ေရြးခ်ယ္ၾကရပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံေရးသမားေတြဟာ ျပည္သူ႕ေရးရာ ဌာနေတြနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အသိပညာေတြ၊ အေတြးအၾကံဳေတြ ရွိေနဖို႕ လိုအပ္သလို လူထုဆက္ဆံေရးမွာလဲ က်ြမ္းက်င္သူမ်ား ျဖစ္ရပါမယ္။ ဒီႏိုင္ငံေရးသမားေတြရဲ႕ ေနာက္ကြယ္မွာလဲ သက္ဆိုင္ရာက႑အလိုက္ က်ြမ္းက်င္သူေတြ ရွိရပါမယ္။ ျပည္သူ႕ေရးရာဌာနတခုကို ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္း၊ မွန္မွန္ကန္ကန္ တာ၀န္ယူႏိုင္မွုဆိုတာ ကမၻာ့အျမင့္ဆံုး ေတာင္ေတြကို တက္တာနဲ႕ အတူတူပါပဲ။ ေတာင္ထိပ္ေရာက္သြားတဲ့ ေတာင္တက္သမားေတြကိုပဲ လူအမ်ားက မွတ္မိ ခ်ီးက်ဴးတတ္ၾကတယ္။ စံခ်ိန္တင္တတ္ၾကတယ္။ ဒီေတာင္တက္သမားတေယာက္ ေတာင္ထိပ္ ေရာက္သြားဖို႕ ဇြဲလံု႕လ၀ီရိယ၊ သတၱိနဲ႕ စိတ္ခြန္အားေတြလိုအပ္သလို၊ စနစ္တက်ပံ့ပိုးေပးႏိုင္တဲ့ crew member ေလးရာေက်ာ္လိုအပ္ပါတယ္။ ေနာက္ကြယ္မွာ ပံ့ပိုးမွုေတြမပါပဲ ကမၻာ့အျမင့္ဆံုးေတာင္ေတြရဲ႕ ေတာင္ထိပ္ေတြကိုေရာက္သြားတဲ့ ေတာင္တက္သမားေတြ အေတာ္နည္းပါတယ္။

ႏိုင္ငံေရးသမားဆိုတာလဲ ဒီအတိုင္းပါပဲ။ ျပည္သူ႕ေရးရာဌာနတခုခုကို တာ၀န္ယူရမယ့္ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြလဲ ဒီအတိုင္းပါပဲ။ ဘယ္သူမွ က႑စံုမွာ နက္နက္နဲနဲ မက်ြမ္းက်င္ႏိုင္ပါ။ က႑စံုမွာ က်ြမ္းက်င္သူေတြကို စီမံခန္႕ခြဲႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္းကသာ က်ြမ္းက်င္သေယာင္ေယာင္ျဖစ္ေနတဲ့ အရည္အခ်င္းထက္ ပိုတန္ဖိုးရွိပါတယ္။ ဒီအရည္အခ်င္းမွာ အားနည္းေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အရွံဳးနဲ႕ ရင္ဆိုင္ရတတ္သလို၊ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႏိုင္ခဲ့ရင္လဲ လက္ေတြ႕လုပ္ငန္း ေဆာင္တာေတြက်ရင္ ကေသာင္းကနင္းျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အစိုးရအဖြဲ႕တခုမွာ တာ၀န္ယူဖို႕ ေမွ်ာ္မွန္းတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားမွာ ေရြးေကာက္ခံခဲ့ရရင္ သက္ဆိုင္ရာ နယ္ေျမမွာ ထမ္းေဆာင္ရမယ့္ တာ၀န္ေတြ၊ အစိုးရအဖြဲ႕ ေကာ္မတီေတြမွာ ပါ၀င္တဲ့အခါ ကိုယ့္ပခံုးေပၚ ေရာက္လာႏိုင္မယ့္ တာ၀န္ေတြ၊ အစိုးရ၀န္ၾကီးဌာနေတြကို တာ၀န္ယူဖြဲ႕စည္းတဲ့အခါ ၀န္ၾကီးဌာန ယႏၱရား လည္ပတ္ပံုေတြ၊ ကိုယ္ပိုင္ ရံုးမွာ ဘယ္လိုအေတြ႕အၾကံဳနဲ႕ ဘယ္လိုအသိပညာရွိတဲ့ လူေတြ လိုအပ္တယ္ ဆိုတာေတြကို သိရွိေနဖို႕ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။

တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ ေတာ္လွန္ေရးကေန ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမွဳေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမ်ိဳးမွာ ပါလီမန္ေတြထဲမွာ ျပႆနာေတြ တက္ေလ့ရွိတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားကေန အမတ္ျဖစ္လာသူေတြကလဲ ေတာ္လွန္ေရးကို စြန္႕လႊတ္ေပးဆပ္အနစ္နာခံျပီး အႏိုင္ရေအာင္ႏႊဲလာတာ ဆိုတဲ့ မာနေတြ ရွိတယ္။ အာဏာရွင္ေဟာင္းလက္ထက္က ဗ်ဴရိုကရက္ လူတန္းစားေတြကလဲ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနေတြကို စီမံခန္႕ခြဲတာကို အေတြ႕အၾကံဳေတြ ရွိလာတာဆိုတဲ့ မာနေတြရွိတယ္။ ပညာရွင္ေတြကလဲ အသိပညာ၊ ဗဟုသုတနဲ႕ ျပည့္စံုသူေတြဆိုတဲ့ မာနရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာက်ေတာ့ ဘယ္သူမွ မျပည့္စံုပါဘူး။ ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ အေတြ႕အၾကံဳဆိုတာကလဲ Conventional Politics အေတြ႕အၾကံဳ မဟုတ္ပါဘူး။ ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ျဖစ္တာနဲ႕ ၀န္ၾကီးဌာနတခုကို ဦးေဆာင္စီမံခန္႕ခြဲႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္းရွိေနပါျပီလို႕ ဘယ္သူမွ တထစ္ခ် မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ ဒီလိုပဲ ဗ်ဴရိုကရက္ေတြအတြက္ကလဲ သူတို႕ဆီရွိခဲ့တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ စီမံခန္႕ခြဲေရးပံုစံေတြဟာ စနစ္သစ္နဲ႕အညီ ေျပာင္းလဲမွုေတြ အမ်ားၾကီး ရွိတယ္ဆိုတာ နားလည္လက္ခံရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပညာရွင္ေတြဘက္ကလဲ စာေတြ႕နဲ႕ လက္ေတြ႕ အျမဲတမ္းထပ္တူမက်ႏိုင္ဘူးဆိုတာကို လက္ခံရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကက အေရြးေကာက္ခံ ကိုယ္စားလွယ္ ျဖစ္လာတဲ့အခါ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ဘယ္လို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မလဲ ဆိုတာက အစိုးရအဖြဲ႕၀င္ေတြ၊ ျပည္သူ႕ကိုယ္စားလွယ္ေတြအတြက္ အေရးၾကီးဆံုးပါပဲ။ ဒါကိုပဲ အာရံုစိုက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုနားလည္မွဳမရွိတဲ့ အစိုးရအဖြဲ႕ေတြ အကြဲကြဲအျပဲျပဲနဲ႕ အပ်က္ပ်က္အယြင္းယြင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ဖဆပလ အစိုးရလက္ထက္က ဦး၊ ဗိုလ္၊ သခင္ အကြဲအျပဲေတြနဲ႕ ဂိုဏ္းဖြဲ႕မွဳေတြဟာ ဒီလိုအာရံုစိုက္မွု အားနည္းလို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ယေန႕ေခတ္အထိမွာလဲ ဒီလို “မင္းကဘာလဲ၊ ငါက ဘာလဲ“ ဆိုတာေတြက ႏိုင္ငံေရးေလာကေတြမွာ ရွိေနၾကဆဲပဲ။ အေၾကာင္းအရာကိစၥတခုကို ေဆြးေႏြးေနတုန္းမွာ မင္းကဘာလဲလို႕ တဘက္လူကို မေမးခင္၊ ေျပာေနတဲ့ အေၾကာင္းအရာမွာ ဒီေမးခြန္းေမးဖို႕ လိုအပ္သလားဆိုတာ အရင္စဥ္းစားသင့္ပါတယ္။ ငါက ဘာ၊ ဘယ္လိုလုပ္ခဲ့တာ၊ ဘာေတြ ေပးဆပ္ခဲ့တာေတြ မေျပာခင္ ေဆြးေႏြးတဲ့အေၾကာင္းအရာနဲ႕ ဒါက ဆက္စပ္သလားဆိုတာ အရင္စဥ္းစားၾကည့္သင့္ပါတယ္။ ဒီလိုစဥ္းစားမွုေတြသာ ၾကိဳရွိမယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြရဲ႕ အခ်ိန္တ၀က္ေက်ာ္ သက္သာျပီး၊ ဘာလုပ္သင့္လဲဆိုတာကို ဦးတည္သြားႏိုင္မွာ အေသအခ်ာပါပဲ။

(၂) အစိုးရဖြဲ႕စည္းျခင္း

စစ္မွန္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲရဲ႕ တျခားလုပ္ငန္းတာ၀န္တရပ္ကေတာ့ အစိုးရဖြဲ႕စည္းျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္၊ ျပင္သစ္နဲ႕ ဗင္နီဇြဲလားႏိုင္ငံတို႕မွာ ေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ အစိုးရအဖြဲ႕ေတြကို တိုက္ရိုက္ ေရြးခ်ယ္ေပၚေပါက္လာေစပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာက်ေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ အစိုးရဖြဲ႕စည္းျခင္းကို လႊမ္းမိုးသက္ေရာက္မွဳရွိေစပါတယ္။ ပါတီစံု၊ ၀ါဒစံု အေရြးေကာက္ခံ ကိုယ္စားလွယ္ေတြအၾကားမွာ အာဏာခြဲေ၀မွဳေတြအတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ အေရးၾကီးတဲ့ လိုအပ္ခ်က္တရပ္ပါ။

(၃) ကိုယ္စားျပဳမွုေဖာ္ေဆာင္ျခင္း

စစ္မွန္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ လူထုကို ကိုယ္စားျပဳပါတယ္။ ေရြးေကာက္ခံကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာ လူထုရဲ႕ ဆႏၵသေဘာထားကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးတဲ့ လူထုကိုယ္စားလွယ္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ စစ္မွန္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲကေန ေပၚထြက္လာတဲ့ အစိုးရဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတခုလံုးကို ကိယ္စားျပဳထားတဲ့ microcosm လို႕ ပညာရွင္မ်ားက သတ္မွတ္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

(၄) မူ၀ါဒမ်ားကို လႊမ္းမိုးထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း

အစိုးရေတြဟာ အာဏာရွင္စနစ္ အစိုးရေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါ အစြန္းေရာက္မူ၀ါဒေတြ၊ ျပည္သူ႕သေဘာထား အမွန္နဲ႕ မကိုက္ညီတဲ့ မူ၀ါဒေတြ၊ အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကိုသာ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္တဲ့ မူ၀ါဒေတြကို ျပဌာန္းတတ္ပါတယ္။ စစ္မွန္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ လူထုကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ အစိုးရေတြကို ေပၚထြက္လာေစႏိုင္တာေၾကာင့္ ဒီလို မူ၀ါဒေရးရာကို အာဏာနဲ႕ အလြဲသံုးစားျပဳလုပ္မွဳေတြကို တားဆီးေပးႏိုင္ပါတယ္။

(၅) ျပည္သူလူထုအား ႏိုင္ငံေရးအသိပညာ ျဖန္႕ျဖဴးေပးျခင္း

စစ္မွန္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲတခု မေပၚထြက္လာခင္မွာ အေရြးခံမယ့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြအတြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ စည္းရံုးေရးကာလ တခုရွိဖို႕ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒီကာလေတြမွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ အေရြးခံမယ့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ အမ်ားအျပား ေပၚထြက္လာတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုသတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ထုတ္ေပးႏိုင္ဖို႕အတြက္ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြအားလံုးမွာ တန္းတူညီမွ် အခြင့္အေရးေတြ ရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္ကာလမွာ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ စည္းရံုးေဟာေျပာထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခြင့္ ေတြကို လက္ရွိအစိုးရက ကန္႕သတ္ထိန္းခ်ဳပ္မွဳေတြ ရွိရင္၊ လက္ရွိအစိုးရရဲ႕ မူ၀ါဒနဲ႕ သေဘာထားေတြကိုပဲ စာနယ္ဇင္း၊ သတင္း၊ မီဒီယာေတြကေန ျဖန္႕ေ၀တယ္ဆိုရင္ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ထြက္ေပၚလာမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ စစ္မွန္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ မဟုတ္ဘူးလို႕ အခိုင္အမာ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

(၆) Legitimacy တည္ေဆာက္ႏိုင္ျခင္း

Legitimacy ဆိုတာ လက္တင္စကား legitimare ကေန ဆင္းသက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ အဓိပၸာယ္ကေတာ့ to make lawful (တရား၀င္ျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း) ျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ စစ္မွန္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ျဖစ္၊ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲပဲ ျဖစ္ျဖစ္ Legitimacy ကို အတိုင္းအတာတခုအထိ တည္ေဆာက္ႏိုင္ပါတယ္။ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံေတြမွာ အာဏာရွင္ေတြဟာ သူတို႕ကိုယ္တိုင္ပါ၀င္တဲ့ အစိုးရေတြပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ သူတို႕ ၾကိဳးကိုင္ထားတဲ့ အစိုးရေတြပဲျဖစ္ျဖစ္ အစိုးရသစ္ေတြရဲ႕ legitimacy ရဖို႕အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ က်င္းပေလ့ရွိၾကပါတယ္။ အာဏာရွင္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ ဆိုတာ ဒီလုပ္ငန္းေဆာင္တာေပၚမွာ အဓိကဗဟိုျပဳျပီး ထြက္ေပၚလာၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ေတြက ေရြးေကာက္ပြဲေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို ဒီအခ်က္ေတြနဲ႕ ရည္ညႊန္းေျပာဆို ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲတခုရဲ႕ စစ္မွန္ျခင္း၊ အတုအေယာင္ ျဖစ္ျခင္းေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပျပဳလုပ္ပံုေပၚမွာ မူတည္ေနတာေၾကာင့္ လြတ္လပ္၍ တရားမွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတဲ့ စကားလံုးကို အသံုးျပဳျပီး သတ္မွတ္ တိုင္းတာလာၾကပါတယ္။ လြတ္လပ္၍ တရားမွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာကေတာ့ electoral process ကို တန္းတူညီမွ်အားလံုးပါ၀င္ခြင့္ ရွိမွဳ၊ မဲလံုျခံဳမွဳ နဲ႕ လြတ္လပ္စြာ မဲေပးခြင့္ စတာေတြနဲ႕ သက္ဆိုင္ပါတယ္။ မဲခိုးမွဳေတြ၊ မဲလိမ္မွဳေတြ၊ လြတ္လပ္စြာ မဲေပးခြင့္မရွိေအာင္ အာဏာရွင္ဘက္ေတာ္သားေတြက ျခိမ္းေခ်ာက္ေႏွာင့္ယွက္မွဳေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ကေန ေရြးေကာက္ခံ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြကို လြတ္လြပ္လပ္လပ္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ခြင့္ မရွိေအာင္ ပိတ္ပင္တားျမစ္မွဳေတြ ရွိေနတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲကို စစ္မွန္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲလို႕ မေခၚဆိုႏိုင္ပါဘူး။ အာဏာရွင္ေတြ က်င္းပတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ ဒီလိုသြင္ျပင္လကၡဏာ၊ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ ရွိေနတတ္ပါတယ္။

အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ အတိုက္အခံအင္အားစု အက္ေၾကာင္းမ်ား

အာဏာရွင္ေတြ က်င္းပတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို စစ္မွန္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲလို႕ လူအမ်ားက အသိအမွတ္ မျပဳၾကပါဘူး။ ေရွ႕ပိုင္းမွာ ဆိုခဲ့သလိုပဲ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ မဲခိုးမွဳေတြ၊ မဲလိမ္မွဳေတြ၊ ျခိမ္းေခ်ာက္ေႏွာင့္ယွက္မွဳေတြ၊ ပိတ္ပင္တားျမစ္မွဳေတြ အတိုင္းအတာတခု အထိ ရွိေနတတ္လို႕ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္လဲ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြကေတာ့ အမ်ားအျပား ေပၚထြက္ေနဆဲပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုေပၚထြက္ေနရလဲ။ အာဏာရွင္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ ထြက္ေပၚလာရျခင္းဟာ အာဏာရွင္ေတြအတြက္ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြ ရွိေနေစလို႕ပါပဲ။

ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ Gandhi နဲ႕ Peuter တို႕က အာဏာာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ အတိုက္အခံ အင္အားစု ေတြကို အေတြးအေခၚ စစ္ပြဲအသြင္သ႑ာန္နဲ႕ အစိတ္စိတ္အျမြာျမြာ ကြဲသြားေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္စြမ္း ရွိတယ္လို႕ ဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ (၁၉၄၆) ကေန (၂၀၀၆) ခုႏွစ္အထိ ႏွစ္ေပါင္း ေျခာက္ဆယ္ကာလအတြင္းမွာ ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို ေလ့လာျပီးမွ ဒီအခ်က္ကို သူတို႕ ဆိုခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆိုဟာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အတိုက္အခံ အင္အားစုေတြအၾကားမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အက္ေၾကာင္းေတြနဲ႕ ႏွိဳင္းယွဥ္ၾကည့္ရင္ အင္မတန္ ေတာ္တည့္မွန္ကန္တဲ့ အဆိုတရပ္လို႕ ဆိုရပါလိမ့္မယ္။

အာဏာရွင္ကို ဆန္႕က်င္ေနၾကတဲ့ အတိုက္အခံအင္အားစု ဆိုတာမွာကလဲ လူအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ စိတ္အေထြေထြ ရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကက်ေတာ့ အာဏာရွင္ကို ဆန္႕က်င္တယ္ဆိုတာက ကိုယ့္မွာ အာဏာ မရႏိုင္တဲ့အတြက္ ဆန္႕က်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ မိဘမ်ိဳးရိုးေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ပညာအရည္အခ်င္းေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေငြေၾကးျပည့္စံုတာေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လူအမ်ားၾကားမွာ ေရပန္းစားတာေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မိမိကိုယ္ကို ပါလီမန္အမတ္ျဖစ္သင့္တယ္လို႕ အလိုလိုေနရင္း အထင္ၾကီး ဘ၀င္ျမင့္ေနသူေတြ အတိုက္အခံ ေလာကထဲမွာ ရွိတတ္ပါတယ္။ အာဏာရွင္က ေရြးေကာက္ပြဲေတြ က်င္းပေပးတဲ့အခါ ဒီလိုလူမ်ိဳးေတြကို ႏွစ္ခါ ေခၚစရာ မလိုပါဘူး။ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲကို ေကာက္ခါငင္ခါ ေထာက္ခံၾကေတာ့တာပါပဲ။ တခ်ိဳ႕ အတိုက္အခံေတြက်ေတာ့လဲ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာတတ္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးသေဘာသဘာ၀မွာ ပါေနၾကရင္း လူမွဳေရး၊ စီးပြားေရးမွာ ရုန္းရင္းကန္ရင္း အားကုန္ပင္ပန္းလာတာရွိပါတယ္။ “ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္သြားရင္ေတာ့ အာဏာရွင္အစိုးရဟာ political legitimacy ျဖစ္သြားေတာ့မွာပါ။ တို႕ ဆက္တိုက္လို႕လဲ ဘာထူးမွာလဲ။ မျဖစ္မေန ေလွ်ာက္ရေတာ့မယ့္ ခင္းျပီးသား လမ္းမွာပဲ တက္ေလွ်ာက္လိုက္ေတာ့မယ္“ လို႕ ယူဆလာတတ္ၾကပါတယ္။ ဒီလိုစိတ္ဓာတ္က်ေနသူေတြဆီကလဲ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲကို ေထာက္ခံမွဳေတြ ေပၚထြက္လာတတ္ပါတယ္။

မိမိပညာ၊ မိမိအရည္အခ်င္းေတြနဲ႕ ဘ၀ရပ္တည္ေနတာမဟုတ္ပဲ ႏိုင္ငံတကာအကူအညီနဲ႕ ရပ္တည္ေနရတာဆိုရင္ ပိုဆိုးတတ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ ျပည္ပအေျခစိုက္ အတိုက္အခံ အင္အားစုရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြတိုင္းမွာ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတဲ့ စကားလံုးဟာ အေတာ္ဂယက္ရိုက္ေစတတ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးကာလေတြမွာ ျပည္ပႏိုင္ငံေတြ၊ အန္ဂ်ီအိုေတြက ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြကို ေထာက္ပံ့ကူညီေပးၾကပါတယ္။ အဲဒီမွာ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာ ေပၚထြက္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ “ေရြးေကာက္ပြဲျပီးသြားရင္ ေထာက္ပံ့ကူညီမွုေတြမ်ား ရပ္သြားေလမလား” ဆိုတဲ့ အေတြးက အင္အားစုေတြကို ကိုင္လွဳပ္လာပါေတာ့တယ္။ တျခားဘ၀ ရပ္တည္မွဳနဲ႕ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း အတြက္ကလဲ ျပင္ဆင္ထားတာ အားနည္းတဲ့အခါမွာက်ေတာ့ ေပၚလစီေျပာင္း၊ ဘက္ေျပာင္းသြားတဲ့ အန္ဂ်ီအိုေတြနဲ႕ ဆက္သြယ္လွဳပ္ရွားေနရသူေတြ ၾကားညပ္ပါေတာ့တယ္။ ဘ၀ရပ္တည္ေရးကတဖက္၊ ႏိုင္ငံေရးရပ္တည္ခ်က္ကတဖက္ လြန္ဆြဲလာတဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံေရးရပ္တည္ခ်က္ကို ဦးစားေပးေရြးခ်ယ္သူေတြ ရွိလာသလို၊ ဘ၀ရပ္တည္ေရးကို ဦးစားေပးေရြးခ်ယ္သူေတြ ရွိလာပါေတာ့တယ္။ ဒီလိုလူေတြဆီကေနလဲ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲ ေထာက္ခံေရး အဆိုေတြ ထြက္ေပၚလာတတ္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ကြဲအက္ႏိုင္တဲ့ အက္ေၾကာင္းတခုကေတာ့ ပညာရွင္ေတြ၊ ေလ့လာသူေတြ ဆီမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေျခအေန၊ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ျပည္ပအတိုက္အခံ အင္အားစုေတြဟာ ပညာရွင္ေတြကို အသိအမွတ္ျပဳမွဳ အလြန္အားနည္းပါတယ္။ ဘယ္ကဘယ္လို ထြက္လာမွန္းမသိခဲ့တဲ့ ပညာတတ္ေတြ ေဖာက္ျပန္တတ္တယ္၊ မယံုရဘူး ဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြ၊ သီအိုရီေတြကို ဂရုမစိုက္ဘူး၊ လက္ေတြ႕လုပ္လာတာ ဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြက တခါတရံ ေတာ္လွန္ေရး အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာ အလြန္ၾကီးစိုးပါတယ္။ တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ကမၻာၾကီးမွာ သီအိုရီအေျခခံမပါပဲ ထြက္ေပၚလာခဲ့တဲ့ လက္ေတြ႕အလုပ္ေတြ အေတာ္နည္းေနပါျပီ။ ေငြေၾကး၀န္ေဆာင္မွဳအတြက္ သံုးေနၾကတဲ့ ဘဏ္ကတ္ေတြဟာ သခ်ၤာသီအိုရီေတြေပၚမွာ အေျခခံထားပါတယ္။ ေသာက္သံုးေနၾကတဲ့ ေရသန္႕ေတြ၊ အခ်ိဳရည္ေတြရဲ႕ ထုတ္လုပ္မွဳျဖစ္စဥ္မွာ ဓာတုေဗဒသီအိုရီေတြကို အေျခခံထားပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရး၊ ကြန္ျမဴနစ္ေတာ္လွန္ေရး ဆိုတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေတြမွာေတာင္ ဒီမိုကေရစီဆိုတဲ့ အေတြးအေခၚ သီအိုရီေတြ၊ ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒသီအိုရီေတြေပၚ အေျခခံျပီး ေပၚထြက္လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ မာ့စ္က သီအိုရီေတြ အမ်ားၾကီးပါတဲ့ စာအုပ္ေတြ ေရးခဲ့တယ္။ Adam Smith က စီးပြားေရးသီအိုရီေတြပါတဲ့ စာအုပ္ကို ေရးခဲ့တယ္။ သူတို႕ က လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့တာ မဟုတ္ပါ။ ဒီသီအိုရီေတြကို ကိုင္စြဲျပီး လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္သူေတြက ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ သီအိုရီနဲ႕ လက္ေတြ႕နဲ႕ကို ခြဲျခားဖယ္ထုတ္ေနစရာ မလိုအပ္ပါ။ သီအိုရီသမားေတြဘက္ကလဲ လိုအပ္မယ္ထင္တာကို ပညာရပ္ေတြေပၚမွာ အေျခခံျပီး ေျပာစရာရွိတာေျပာ၊ ေရးစရာရွိတာ ေရးလိုက္ရံုပဲ ရွိပါတယ္။ ဒါကို လူေတြ လိုက္လုပ္ရမယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္စရာ မလိုအပ္ပါ။ ယူသင့္တာယူ၊ ပယ္သင့္တာ ပယ္ၾကရံုပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ေလာကမွာ လူေတြဆိုတာကလဲ မလိုတဲ့အလုပ္ေတြကိုမွ ဇာခ်ဲ႕ခ်င္ၾကပါတယ္။ ပညာရွင္ေတြ၊ သီအိုရီက်ြမ္းက်င္သူေတြကလဲ သူပဲတတ္၊ သူပဲသိသလိုလို မာနေတြရွိတတ္ၾကတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို တကယ့္ ေရေပၚဆီေတြလို အေတြးေတြ ၀င္ျပီး ဘ၀ျမင့္တတ္ၾကတယ္။ သူတပါးကို မသိသလို၊ မတတ္သလို ဆက္ဆံခ်င္တတ္ၾကတယ္။ လူေတြမွာကလဲ ဘ၀ျမင့္စိတ္ရွိသလို၊ အငံု႕စိတ္ေတြရွိတတ္ၾကတယ္။ လက္ေတြ႕မပါတဲ့ ပညာရွင္ကလဲ အေတြ႕အၾကံဳမရွိတာကို ကိုယ့္ကိုကိုသိျပီး အငံု႕စိတ္ရွိတယ္။ လက္ေတြ႕ပဲရွိျပီး စာေတြ႕နည္းသူကလဲ သီအိုရီသမားေတြ ေျပာတိုင္းလက္ခံရမွာလား ဆိုျပီး မိမိမွာ စာေတြ႕အားနည္းတာကို အငံု႕စိတ္ရွိတယ္။ အဲဒီမွာတင္ မာနေတြ၊ အငံု႕စိတ္ေတြ တိုက္ခတ္မိၾကျပီး သည္းမခံႏိုင္သူေတြကလဲ ေဘးထြက္ထိုင္တယ္။ “ငါ့ကို ဒီလိုလုပ္ရလား“ ဆိုျပီး မာနနဲ႕ မခံခ်င္စိတ္ေတြ ေရာေထြးလာသူေတြက်ေတာ့ ရန္သူနဲ႕ သြားေပါင္းသူကလဲ ေပါင္းတယ္။ ရန္သူနဲ႕မေပါင္းပဲ တစင္ေထာင္သူကလဲ ေထာင္တယ္။ ဒါေတြဟာ အငံု႕စိတ္နဲ႕ ဘတျပန္က်ားတျပန္ ခြဲျခားမွဳေတြ၊ ပညာ၊ အေတြ႕အၾကံဳေတြနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ မာနေတြ၊ ရန္သူရဲ႕ သပ္လွ်ိဳေသြးခြဲမွဳေတြ၊ ရန္သူ႕ဘက္ေတာ္သားေတြ ပါ၀င္လာတာေတြ အားလံုး ေပါင္းဆံုသြားလို႔ပဲ ျဖစ္တယ္။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ အတိုက္အခံအင္အားစုေတြကို ျဖိဳခြဲပစ္ႏိုင္စြမ္း ရွိတယ္။ ဒါကို ေလးေလးနက္နက္ သတိျပဳမိျပီး အတိုက္အခံအင္အားစုေတြဟာ ေတာ္လွန္ေရးအေတြးအေခၚ ညီညြတ္ၾကဖို႕ လိုတယ္။ ညီညြတ္ေရးဆိုတာမွာလဲ ဒီစကားလံုးဆိုလိုက္တာနဲ႕ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ၾကီးေတြ၊ တပ္ေပါင္းစုၾကီးေတြပဲ သြားျမင္ေနတတ္ၾကတာ က်ြန္မတို႕ ျမန္မာေတြရဲ႕ အားနည္းခ်က္တရပ္လို႔ပဲ ဆိုရမွာပါပဲ။ ဒီလိုနဲ႕ ညီညြတ္ဖို႕ တပ္ေပါင္းစုၾကီးေတြ ထပ္ေထာင္ၾက၊ ကြဲၾကျပဲၾက၊ ဟိုအဖြဲ႕ေပၚလာ၊ ဒီအဖြဲ႕ေပၚလာနဲ႕ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာေအာင္ မျပီးႏိုင္တဲ့ အဖြဲ႕တည္ေထာင္ေရး သံသရာစက္၀န္းၾကီးေတြ လည္ေနၾကေတာ့တာပဲ။ လူေတြကလဲ ဟိုအဖြဲ႕ၾကည့္လဲ ဒီလူ၊ ဒီအဖြဲ႕ၾကည့္လဲ ဟိုလူပဲ လည္ေနတတ္ၾကတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြရဲ႕ ညီညြတ္ေရးဆိုတာ တိုက္ပြဲရွိမွ ထြက္ေပၚ လာတာျဖစ္တယ္။ တိုက္ပြဲမရွိပဲ ညီညြတ္ေရးလုပ္ေနရင္ေတာ့ အဖြဲ႕ဥကၠဌလုေနၾက၊ အဖြဲ႕နာမည္ ေရြးေနၾကတာနဲ႕တင္ အခ်ိန္ကုန္ေနၾကမွာပဲ။ အဓိကက စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ဆန္႕က်င္ေရးဆိုတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးအေတြးအေခၚမွာ ညီညြတ္ဖို႕ပဲ။ ေတာ္လွန္ေရးအေတြးအေခၚမွာ အေျခခံျပီးမွ တိုက္ပြဲ၀င္ လမ္းေၾကာင္းဆိုတာ ခ်မွတ္လို႕ရတာျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕က ဒီလိုအေတြးအေခၚမ်ိဳး ရွိေနလို႕ အတိုက္အခံျဖစ္ေနတာေပါ့လို႕ ဆိုခ်င္ဆိုၾကမယ္။ တကယ္ျပန္ဆန္းစစ္ၾကည့္ပါ။ ဒီလို အေတြးအေခၚေပၚမွာ အေျခခံတဲ့ လမ္းစဥ္ေတြကို တကယ္ပဲ ခ်မွတ္ လုပ္ကိုင္ေနၾကသလား၊ မိမိတို႕ပါတီ၊ မိမိတို႕အဖြဲ႕အစည္း ရပ္တည္ေရးကိုပဲ ဦးစားေပးေနၾကသလား ဆိုတာ ျပန္ဆန္းစစ္ၾကည့္ဖို႕ လိုေနျပီျဖစ္တယ္။ ေျမေပၚ ေျမေအာက္၊ မီဒီယာအစရွိျပီး လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ ကြဲျပားမွဳဆိုတာက နားလည္လက္ခံလို႕ ရေပမယ့္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို သက္ဆိုးရွည္ေစတဲ့ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ေတြ ျဖစ္မသြားေစဖို႕ သတိျပဳမိဖို႕ လိုအပ္တယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ မ်က္ေမွာက္ေခတ္မွာ လိုအပ္ေနတဲ့ ညီညြတ္ေရးဆိုတာက ဒီလို ေတာ္လွန္ေရးအေတြးအေခၚ ညီညြတ္ေရးကို ဆိုလိုတာျဖစ္တယ္။ အဖြဲ႕ဖြဲ႕ေရး သံသရာစက္၀န္းထဲမွာ တ၀ဲလည္လည္ ပတ္ခ်ာလည္ေနတာကို ဆိုလိုတာ မဟုတ္ဘူး။

ေတာ္လွန္ေရးထဲမွာ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ေဘာင္ျပန္ခတ္ထားၾကတဲ့ အယူအဆေတြနဲ႕ ျပဳမူေဆာင္ရြက္မွုေတြကို ေတာ္လွန္ေရး အေတြးအေခၚကသာ ေက်ာ္လႊားႏိုင္လိမ့္မယ္။ “တို႕ကေတာ့ ရွစ္ေလးလံုးအုပ္စုေတြ၊ တို႕ကေတာ့ ေရြးေကာက္ခံ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ၊ တို႕ကေတာ့ ဒီပဲယင္းအုပ္စု၊ တို႕ကေတာ့ အန္အယ္ဒီ၊ တို႕ကေတာ့ ေက်ာင္းသား၊ တို႕ကေတာ့ --------“ ဆိုတဲ့ ေဘာင္ခတ္မွဳေတြဟာ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ စည္းရံုးေရးကို က်ဆင္းေစတဲ့ အခ်က္ေတြဆိုတာ သတိျပဳသင့္တဲ့ အခ်ိန္ေရာက္ေနျပီျဖစ္တယ္။ ဒီလိုေဘာင္ခတ္လိုက္တာနဲ႕ အသြင္မတူေတြကို စည္း၀ိုင္းျပင္ကို တြန္းပို႕လိုက္သလို ျဖစ္သြားတတ္တယ္။ ေတာ္လွန္ေရးမွာ ေပးဆပ္ခဲ့မွဳဆိုတာေတြကို သူမ်ားေတြကသာ တေလးတစား ဆံုးျဖတ္ေပးမွာျဖစ္တယ္။ ကိုယ္က ကိုယ့္ကိုယ္ကို ဘယ္ေလာက္လုပ္ခဲ့တာ၊ ဘယ္လိုေပးဆပ္ခဲ့ရတာဆိုျပီး လိုက္ေျပာေနရင္ လူအရိုအေသ တန္တတ္တယ္။ ကမၻာ့ေတာ္လွန္ေရးသမိုင္းတေလွ်ာက္မွာ လူမသိ၊ သူမသိ အသက္ ေပးဆပ္စြန္႕လႊတ္ ခဲ့ၾကသူေတြက အမ်ားၾကီးပဲ ျဖစ္တယ္။ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးမွာ ဆက္သားေလးေတြ အေနနဲ႕ တာ၀န္ေက်ခဲ့ၾကတဲ့ ကေလးငယ္ေလးေတြ ဘယ္ေလာက္အေရအတြက္အထိ ဖက္ဆစ္လက္ထဲ က်ေရာက္ခဲ့သလဲ။ လူမသိ၊ သူမသိ ေသခဲ့ၾကသလဲဆိုတာ ဘယ္သူမွ မေျပာႏိုင္ဘူး။

ဒါေပမယ့္ ဒီလိုေပးဆပ္မွုကို သူတို႕ ေက်နပ္ခဲ့ၾကတယ္။ ေသႏိုင္မယ့္အလုပ္မွန္းသိရဲ႕နဲ႕ ေက်ေက်နပ္နပ္ လုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ ကိုယ္သတ္မွတ္တဲ့ တန္ဖိုး၊ ကိုယ္ယံုၾကည္တဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္၊ ကိုယ္ေရြးခ်ယ္တဲ့ ရပ္တည္ခ်က္အတြက္ ကိုယ့္ရဲ႕ေပးဆပ္မွဳေတြကို မိမိကိုယ္ကို ေက်နပ္ ဂုဏ္ယူေနဖို႕က အေရးၾကီးဆံုး မဟုတ္ဘူးလား။ လူတကာကို လိုက္ေျပာျပီး၊ “မင္းတို႕နဲ႕ ငါက မတူဘူးေနာ္။ ငါက ဘယ္လိုလုပ္ခဲ့တာ။ ဘယ္လိုေပးဆပ္ခဲ့တာ၊ မင္းတို႕ငါနဲ႕လာမယွဥ္နဲ႕“ လို႕ လိုက္ယွဥ္ျပေနစရာ မလိုအပ္ဘူး။ ဒါေတြဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ေဘာင္ခတ္လိုက္တာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုေဘာင္ခတ္လိုက္တာနဲ႕ လူထုစည္းရံုးေရးမွာ အခက္အခဲေတြ ျဖစ္လာတတ္သလို၊ ကိုယ္ပါ၀င္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးၾကီးတခုလံုးရဲ႕ ပံုရိပ္လဲ က်ဆင္းတတ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးကို တကယ္တန္ဖိုးထားတယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္ေၾကာင့္ ေတာ္လွန္ေရးမွာ လူသစ္တေယာက္မေရာက္လာရင္ေတာင္ ရွိျပီးသားလူေတြ မဆံုးရွံဳးေစသင့္ဘူး။ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ စည္းရံုးေရးကို မထိခိုက္ေစသင့္ဘူး။ တိတိက်က်ဆိုရရင္ groups ေတြ ေပၚထြက္လာမွဳဟာ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဘာင္ခတ္ျပီး ပိတ္မိေနတဲ့ အုပ္စုေတြ မျဖစ္ေစဖို႕ကိုလဲ သတိထားသင့္ၾကတယ္။

အဓိကကေတာ့ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးဟာ အထည္ၾကီးပ်က္ႏိုင္ငံေရး မဟုတ္။ တခ်ိန္က ေအာင္ျမင္ခဲ့တာေလးေတြကို သာယာေနရံုနဲ႕ ေအာင္ပြဲရမွာ မဟုတ္။ လက္ရွိအေျခအေနမွာ၊ လက္ရွိ လူသူအင္အား၊ လက္ရွိေတာ္လွန္ေရးေရစီးေၾကာင္းေတြနဲ႕ ဘာလုပ္ဖို႕ လိုတယ္ဆိုတာကို ဦးစားေပးၾကဖို႕ အခ်ိန္တန္ေနပါျပီ။ ေဘာင္ခတ္မွဳေတြေၾကာင့္ ေတာ္လွန္ေရး အေတြးအေခၚေတြကို မထိခိုက္မိေစဖို႕ အေရးၾကီးပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးအေတြးအေခၚေပၚမွာ အေျခခံတဲ့ ညီညြတ္ေရးမွာ ျပည္သူတရပ္လံုး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လာ ေစေရးကသာ အဓိက ပန္းတိုင္ျဖစ္သင့္ပါတယ္။ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ အက္ေၾကာင္းေတြအတြက္ သတိထားျပီးျပင္ဆင္ထားသင့္ပါတယ္။

အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ ေဒါက္တိုင္ျပိဳလဲမွဳ ထိန္းသိမ္းျခင္း

စစ္အာဏာရွင္ႏိုင္ငံေတြက အာဏာရွင္ေတြဟာ သူတို႕အာဏာတည္ျမဲဖို႕အတြက္ စစ္တပ္ကို အာဏာရွင္ ေဒါက္တိုင္ေတြအျဖစ္ အသံုးခ်ရပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ အာဏာရွင္သက္တမ္းေတြ ၾကာလာတဲ့အခါ အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ ပင္မေဒါက္တိုင္ေတြ ျဖစ္တဲ့ စစ္တပ္အတြင္းမွာ မေက်နပ္မွဳေတြ၊ ကြဲလြဲမွဳေတြေပၚေပါက္လာပါတယ္။ ဒီေဒါက္တိုင္ေတြ ျပိဳလဲရင္ အာဏာရွင္စနစ္ ျပိဳလဲႏိုင္တာေၾကာင့္ အာဏာရွင္ေတြဟာ တပ္မေတာ္နဲ႕ စစ္အာဏာရွင္အစိုးရအၾကားက မေက်လည္မွဳ ျပႆနာရပ္ေတြကို အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား က်င္းပျပီး ေျဖရွင္းေလ့ရွိတယ္လို႕ ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ Geddes က ဆိုထားခဲ့ဖူးပါတယ္။ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံေတြအတြက္ေတာ့ စစ္တပ္ဆိုတာ အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ coercive power ကို ထိန္းသိမ္းေပးႏိုင္တဲ့ အဓိကေဒါက္တိုင္ၾကီးျဖစ္ပါတယ္။

၁၉ ရာစုကာလေတြမွာ ကမၻာနဲ႕ အ၀ွမ္းမွာ စစ္တပ္ဆိုတာ သီးျခား political institution တရပ္အေနနဲ႕ ထြက္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအခန္းက႑မွာ တပ္မေတာ္ မပါ၀င္မွာ စိုးရိမ္စရာ အေၾကာင္းကို မရွိပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ တပ္မေတာ္ဆိုတာကိုက ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး အင္စတီက်ဴးရွင္း တရပ္ ျဖစ္ေနလို႕ပါ။ ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ေတြက တပ္မေတာ္ရဲ႕ အခန္းက႑ကို က႑သံုးမ်ိဳးခြဲျခားျပီး ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ပထမတမ်ိဳးကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးအတြက္ စစ္ေရးဆိုင္ရာ instrument တခုအေနနဲ႕ပါ။ တပ္မေတာ္ဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ကာကြယ္ရပါမယ္။ ဒီအတြက္ ႏိုင္ငံတိုင္းလိုလိုမွာ တပ္မေတာ္ဆိုတာ ရွိပါတယ္။ တပ္မေတာ္သားေတြဆိုတာကိုလဲ ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႕ ျပည္သူလူထုကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေနသူမ်ားအျဖစ္ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ လူထုက တေလးတစားရွိပါတယ္။ ဘယ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပါလီမန္ထဲမွာမွ တပ္မေတာ္သားေတြ မပါ၀င္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္လဲ လူေတြက သူတို႕ရဲ႕ ရပ္တည္မွဳနဲ႕ အခန္းက႑ကို အသိအမွတ္ျပဳထားၾကပါတယ္။ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံေတြမွာသာ အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ လက္ကိုင္တုတ္ျဖစ္ရတဲ့ တပ္မေတာ္သားေတြအတြက္ လူထုက ယူၾကံဳး မရ ခံစားၾကရပါတယ္။ ျပည္သူေတြရဲ႕ အေသြးအသားထဲက ေပၚထြက္လာခဲ့တဲ့ တပ္မေတာ္သားေတြဟာ ျပည္သူကို ဒုကၡေပးေနတဲ့ စစ္အာဏာရွင္ေတြဘက္ကို ေသနတ္ေျပာင္းမလွည့္ပဲ မိဘျပည္သူေတြဘက္ကိုမွ ေသနတ္ေျပာင္း လွည့္ရက္ေလျခင္းလို႕ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ၾကရပါတယ္။

ႏိုင္ငံေတာ္မွာ တပ္မေတာ္ရဲ႕ ေနာက္ထပ္အခန္းက႑တခုကေတာ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး တာ၀န္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္ႏိုင္ငံရဲ႕ တပ္မေတာ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ အမိန္႕နာခံမွဳ ယဥ္ေက်းမွဳနဲ႕ ရာထူး အဆင့္အတန္းသတ္မွတ္ တာ၀န္ယူမွဳ ဆိုတာ ရွိပါတယ္။ ဒီအခ်က္ႏွစ္ခ်က္ဟာ အေရးေပၚ အေျခအေနေတြမွာ operational efficiency ကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ အေရးေပၚ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ေတြ က်ေရာက္လာတဲ့အခါေတြမွာ ကယ္ဆယ္ေရးတာ၀န္ေတြ၊ ရိကၡာျဖန္႕ျဖဴးေရး တာ၀န္ေတြကို တပ္မေတာ္ကို တာ၀န္ေပးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး ဖရိုဖရဲ ျဖစ္ေနရတဲ့ အခါမွာလဲ တပ္မေတာ္က တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး တာ၀န္ကို ယူရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီတာ၀န္ကို အသံုးျပဳျပီး တပ္မေတာ္ကို အာဏာရွင္ေတြက ျပန္အသံုးခ်တတ္တာေတြလဲ ရွိပါတယ္။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါ ဒီျပႆနာေတြရဲ႕ အရင္းအျမစ္ကို စဥ္းစားေဖာ္ထုတ္ျပီး ေတြးေတာ ဆင္ျခင္မွဳေတြ ျပဳရပါမယ္။ အမွန္နဲ႕အမွားကို ေဖာ္ထုတ္ရပါမယ္။ ဒီေနရာမွာ တရားဥပေဒဆိုတာကိုလဲ ထည့္သြင္းစဥ္းစား ၾကည့္ဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။ ဘယ္လို တရားဥပေဒလဲ။ မတရားမွဳေတြကေန ဥပေဒျဖစ္ေနတာလား။ ပုန္ကန္ထၾကြမွဳေတြ၊ လူထုတိုက္ပြဲေတြ ဆိုတာကေကာ ဘာေၾကာင့္ ေပၚထြက္ေနရတာလဲ။ မတရားတဲ့ ဥေပေဒကို ပုန္ကန္ေနၾကတာလား၊ တရားတဲ့ ဥပေဒကို ပုန္ကန္ေနၾကတာလားဆိုတာ ဆင္ျခင္မိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ႏိုင္ငံေတာ္မွာ လူထုတိုက္ပြဲေတြျဖစ္လာတဲ့အခါမွာေတာ့ တပ္မေတာ္သားေတြမွာ အရိုးစြဲေအာင္ ရိုက္သြင္းခံထားရတဲ့ အမိန္႕နာခံတတ္မွဳနဲ႕ လူသားပီသစြာ စဥ္းစားေတြးေခၚဆင္ျခင္မွဳ ႏွစ္ခုအၾကားမွာ ပ႗ိပကၡျဖစ္ရေတာ့တာပါပဲ။ ဒီလြန္ဆြဲပြဲေတြထဲမွာ တခါတရံမွာ အမိန္႕နာခံတတ္မွဳက အႏိုင္ရသြားပါတယ္။ တခါတရံမွာ စဥ္းစားေတြးေခၚဆင္ျခင္မွဳက အႏိုင္ရသြားပါတယ္။ အာဏာရွင္ေတြကို ေတာ္လွန္ၾကတဲ့ လူထုေတာ္လွန္ေရးေတြမွာ တပ္မေတာ္က ျပည္သူေတြဘက္ကို ရပ္တည္လိုက္တယ္ဆိုတာမ်ိဳးေတြဟာ စဥ္းစားေတြးေခၚ ဆင္ျခင္မွဳက အႏိုင္ရသြားတာေတြျဖစ္ပါတယ္။ အာဏာရွင္အမိန္႕ေပးတဲ့အတိုင္း ဦးလည္မသုန္ တာ၀န္ေက်ပြန္တယ္ဆိုတာကေတာ့ အမိန္႕နာခံမွဳက အႏိုင္ရသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အေရးၾကီးဆံုးက ဘယ္ႏွစ္ဘက္ဆိုတာေတြထက္ တာ၀န္က တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတာကို စတင္စဥ္းစားမိဖို႕ပါပဲ။ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတာမွာကလဲ စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ အမိန္႕ကို နာခံမွပဲ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး ျဖစ္လာႏိုင္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျပည္သူလူထုဘက္က ရပ္တည္ျပီး ျပည္သူ႕ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ အေျမာ္အျမင္ရွိျပီး၊ ဆင္ျခင္တံုတရားရွိတဲ့ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္က ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တဲ့အခါမွာလဲ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးတာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္လို႕ ရတယ္ဆိုတာ စစ္မွန္တဲ့ တပ္မေတာ္သားေတြ သိရွိေနဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ စစ္အာဏာရွင္ေတြဟာ တပ္မေတာ္ထဲမွာ အခ်ိန္တန္ရင္ လူသားပီသစြာ အေျမာ္အျမင္ရွိရွိ ဆံုးျဖတ္ေရြးခ်ယ္မယ့္ တပ္မေတာ္သားေတြ ရွိတယ္ဆိုတာကိုလဲ သေဘာေပါက္သိျမင္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ က်င္းပျပီး၊ စစ္တပ္နဲ႕ ျပည္သူအၾကား သေဘာထားကြဲလြဲမွဳ ပံုသ႑ာန္ေတြျဖစ္ေအာင္ ထပ္မံျပဳလုပ္တတ္ၾကပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ တပ္မေတာ္ရဲ႕ အခန္းက႑တရပ္ကေတာ့ တပ္မေတာ္ဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အေရးပါတဲ့ မူ၀ါဒေတြမွာ instrument policy အေနနဲ႕ ရွိေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အစိုးရအဖြဲ႕ကမွ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး၊ စစ္မဟာဗ်ဴဟာအခင္းအက်င္းနဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒေတြမွာ တပ္မေတာ္အၾကီးအကဲေတြကို မတိုင္ပင္မညွိႏွိုင္းပဲ မူ၀ါဒေတြ မခ်မွတ္ၾကပါဘူး။ ခ်မွတ္လို႕လဲ မရပါဘူး။ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံၾကီးတခုျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာေတာင္ ပင္တဂြန္လို႕ ေခၚတဲ့ ကာကြယ္ေရး၀န္ၾကီးဌာန၊ အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးေကာင္စီ၊ ကြန္ဂရက္အတြင္းက Armed Services Committee ေတြကတဆင့္ အေမရိကန္ တပ္မေတာ္ရဲ႕ ပါ၀ါက်င့္သံုးလႊမ္းမိုးမွဳေတြ ရွိေနတာျဖစ္ပါတယ္။ တပ္မေတာ္ဟာ ႏိုင္ငံေရးရာေတြအတြက္ insider group ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ အခန္းက႑ေတြရဲ႕ strategic expertise နဲ႕ technical knowledge ေတြကို ပိုင္ဆိုင္ထားတဲ့ တခုတည္းေသာ အင္စတီက်ဴးရွင္းၾကီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္၊ ျပည္သူဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ျဖစ္တည္မွဳ ၾတိဂံသ႑ာန္ကို ပညာရွင္ေတြက ေဖာ္က်ဴဳးထားၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ တပ္မေတာ္ဟာ အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ ပါ၀င္ျပီး၊ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မွဳအခန္းက႑သစ္ကို ေတာင္းဆိုေနစရာ မလိုအပ္ပါဘူး။ သူ႕ဘာသာသူ ဘုရားဒကာမို႕ ဘုရားဒကာၾကီး၊ ရပ္ရြာလူၾကီးလို႕ တေလးတစား သတ္မွတ္ထားတာကို အေနမတတ္၊ အထိုင္မတတ္နဲ႕ ရြာထဲလွည့္ျပီး ၾကက္၀ိုင္းလဲ လူၾကီးလုပ္ခ်င္၊ ဖဲ၀ိုင္းလဲ လူၾကီးလုပ္ခ်င္၊ အရက္၀ိုင္းလဲ လူၾကီးလုပ္ခ်င္၊ ကေလးေတြကစားတဲ့ ေက်ာက္ဒိုး၀ိုင္းလဲ ပါလိုက္ခ်င္ခ်င္ လုပ္ေနလို႕ ရွိသမွ်သိကၡာက်ျပီး ပါေလရာလူၾကီးလို႕ လူအရိုအေသတန္ ကုန္တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကိုယ့္အဆင့္နဲ႕ ကိုယ့္ေနရာကို သိဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။ နအဖစစ္အာဏာရွင္ေတြက ေရးဆြဲအတည္ျပဳထားတဲ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာ ဆိုရင္ “ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မွဳအခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္ပါ၀င္ေရး“ ဆိုတဲ့ စကားလံုးၾကီးကို သံုးျပီး တပ္မေတာ္က မူလေနရာယူထားတဲ့ ဘုရားဒကာ၊ ရပ္ရြာလူၾကီး အခန္းက႑ကို ပါေလရာ လူၾကီး က႑ကို ေလွ်ာ့ခ်လိုက္တာသာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရ၊ ျပည္သူ၊ တပ္မေတာ္ဆိုတဲ့ ၾတိဂံသ႑ာန္ျဖစ္တည္မွဳကို ျပယ္ပ်က္ေစျပီး၊ အစိုးရေနရာမွာ တပ္မေတာ္ကို ေျချဖတ္၊ လက္ျဖတ္ျပီး ထည့္သြင္းလိုက္ျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီအခါမွာ တပ္မေတာ္ရဲ႕ မူလရပ္တည္ခ်က္နဲ႕ ပင္မတာ၀န္ေတြလဲပ်က္၊ တပ္မေတာ္နဲ႕ ျပည္သူအၾကား၊ တပ္မေတာ္နဲ႕ အစိုးရအၾကားက အျပန္အလွန္အသိအမွတ္ျပဳမွဳနဲ႕ ေလးစားမွဳေတြလဲ ပ်က္ျပယ္ရွဳပ္ေထြးကုန္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရး၊ လံုျခံဳေရးအတြက္ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္နဲ႕ တပ္မေတာ္ထဲ ၀င္လာတဲ့ ႏိုင္ငံ့သားေကာင္းရတနာေတြဟာလဲ ကိုယ္ကျပရမွာ မဟုတ္တဲ့ စင္ေပၚမွာ အာဏာရွင္ေတြ ၾကိဳးဆြဲတဲ့ ရုပ္ေသးေလးအျဖစ္ တက္ကၾကရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပရိသတ္ရဲ႕ ခဲနဲ႕ ေပါက္မွဳေတြ၊ တံေထြးနဲ႕ ေထြးမွဳေတြကို ၾကားထဲကေန ခံၾကရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုရုပ္ေသးဘ၀ေရာက္ျပီးမွ မိမိနဲ႕ သက္ဆိုင္တဲ့ ပင္မတာ၀န္ေတြကို ျပန္ျပီး တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ျပန္ေတာ့လဲ မိခင္တပ္မေတာ္ၾကီးအတြင္းမွာ ကိုယ္နဲ႕ ေက်ာင္းအတူတူဆင္းခဲ့သူေတြကို အထက္လူၾကီးေတြအေနနဲ႕ ဆက္ဆံရတာေတြ၊ သေဘာသဘာ၀မတူတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္တခုမွာ သဟဇာတျဖစ္ေအာင္ ျပန္ညွိရတာေတြနဲ႕ လူကန္႕လန္႕ေတြဘ၀ကို က်ေရာက္ၾကရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ တပ္မေတာ္သားေတြ ႏိုင္ငံေရး၀ါသနာမပါရဘူး၊ ႏိုင္ငံေရး မလုပ္ရဘူးလို႕ ဆိုလိုေနတာ မဟုတ္ပါ။ ၀ါသနာပါရင္ တပ္က ထြက္ျပီး ႏိုင္ငံေရးသမားဘ၀ကို အျပည့္အ၀ ခံယူလို႕ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္အေနနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြအၾကား ေရာက္ေနမွာကေတာ့ အျမင္မေတာ္၊ ဆင္ေတာ္နဲ႕ ခေလာက္ ဆိုသလိုပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္ ဆိုတာကိုက အင္အားျပမွဳ အေနအထားတခု ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုေဆြးေႏြးခြင့္၊ တန္းတူညီမွ်ခြင့္ အေျခခံသေဘာတရားေတြ လႊမ္းျခံဳေနတဲ့ ပါလီမန္နဲ႕ သင့္ေလ်ာ္မွဳ မရွိပါဘူး။ မအပ္စပ္ပါဘူး။ အင္အားအတူတူညီမွ်ျပီး အတူတကြကစားေနၾကတဲ့ ကေလးေတြအၾကားမွာ ဗလေတာင့္ေတာင့္၊ အင္အားၾကီးၾကီး လူၾကီးတေယာက္ကို ေတြ႕လိုက္ရရင္ ဒီလူၾကီးကို လူ႕အဖြဲ႕အစည္းက ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။ဒီလူၾကီးဟာ က်ပ္မျပည့္တဲ့ လူၾကီးျဖစ္ႏိုင္ဖို႕က ရာခိုင္ႏွဳန္းေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္ မဟုတ္ပါလား။ ဒါေၾကာင့္ တပ္မေတာ္သားေတြကို ႏိုင္ငံေရးမလုပ္ရဘူးလို႕ ဆိုလိုတာ မဟုတ္ေၾကာင္း ဆိုတာျဖစ္ပါတယ္။ က်ပ္မျပည့္တဲ့ လူၾကီး မျဖစ္ေစဖို႕ အင္အားအေရခြံကို ခြာျပီး ရိုးရွင္းစြာ ႏိုင္ငံေရးကစားကြင္းထဲကို ၀င္လာသင့္ပါတယ္။

ဒါျဖင့္ရင္ နအဖစစ္အုပ္စုေတြဟာ ရိုးရွင္းစြာ အရပ္သားပါတီသစ္ေထာင္ျပီး၊ ေရြးေကာက္ပြဲထဲ ၀င္လာတာမဟုတ္ပဲ ဘာျဖစ္လို႕ ကလိမ္ကက်စ္ဥာဏ္ေတြသံုးျပီး ႏိုင္ငံေရးအာဏာရဖို႕ လုပ္ေနၾကရသလဲ ဆိုတာကို စဥ္းစားၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။ စစ္မွန္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဘာလို႕ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ျပိဳင္မွဳ မလုပ္ရဲသလဲ။ အေျဖက ရွင္းပါတယ္။ ဆင္ျဖဴရဲ႕ မ်က္ႏွာကို ဆင္မည္းက မၾကည့္၀ံ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္သူလူထုအေပၚ ရိုးသားေျဖာင့္မတ္စြာ အုပ္ခ်ဳပ္မွဳ မရွိခဲ့ပါဘူး။ မတရားမွဳေတြကို ဥပေဒျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳကို မလုပ္ပဲ စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ သားစဥ္ေျမးဆက္၊ ေဆြေတာ္မ်ိဳးေတာ္ ေကာင္းစားေရးကိုသာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ျမန္မာ့မ်ိဳးဆက္ေတြရဲ႕ ပညာေရးကို စနစ္တက် အကြက္ခ်ျပီး ဖ်က္ဆီးထားခဲ့ပါတယ္။ ျပည္သူလူထုရဲ႕ က်န္းမာေရးကို အေလးမထားတာေၾကာင့္ နအဖလက္ေအာက္မွာ ေန႕စဥ္နဲ႕အမွ် မေၾကြသင့္ပဲ ေၾကြေနရတဲ့ အသက္ပန္းေလးေတြ အမ်ားၾကီးပါပဲ။ ဒါေတြကို သူတို႕သိေနၾကပါတယ္။ ပါးစပ္ကေနသာ ႏိုင္ငံေတာ္ တိုးတက္ဖြံ႕ျဖိဳးေရးကို လုပ္ေပးေနတယ္လို႕ ထြက္ဆိုေနေပမယ့္ ဒီစကားေတြ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သူတို႕ကိုသူတို႕ သိေနၾကပါတယ္။ လူဆိုတာက မွန္မွန္ကန္ကန္ လုပ္ေနသူေတြဆိုရင္ ျပတ္ျပတ္သားသား ဘာကိုမွ ရင္ဆိုင္ရမွာ မစိုးရိမ္ေပမယ့္ ခုိးေၾကာင္ခိုး၀ွက္လုပ္ထားသူေတြက်ေတာ့ အလိမ္ေတြ ေပၚမွာ ေၾကာက္ျပီး ဟိုဖံုး၊ ဒီဖိလုပ္တာ၊ လူေတြကို မရိုးမသား ဆက္ဆံတာေတြ လုပ္တတ္ပါတယ္။ ဘယ္သူကမွ ရန္မရွာပဲနဲ႕ ရန္လိုေနတတ္ပါတယ္။ စိုးရိမ္စိတ္၊ ေၾကာက္ရြံ႕စိတ္၊ တဘက္သားကို မယံုၾကည္စိတ္ေတြနဲ႕ပဲ လူေတြကို ဆက္ဆံတတ္ပါတယ္။

နအဖစစ္အာဏာရွင္ေတြမွာလဲ ဒီလကၡဏာေတြ အမ်ားၾကီး ေတြ႕ရပါတယ္။ သူတို႕ မေကာင္းျပဳခဲ့တဲ့ကံေတြ သူတို႕ဆီ ျပန္လာမွာကို စိုးရိမ္စိတ္ေတြ၊ သားစဥ္ေျမးဆက္ ေဆြေတာ္မ်ိဳးေတာ္ ေကာင္းစားေရးအတြက္ စုေဆာင္းထားတဲ့ ဥစၥာပစၥည္းေတြနဲ႕ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ ဆံုးရွံဳးသြားမွာကို ေၾကာက္ရြံ႕စိတ္ေတြ၊ လူတဦးနဲ႕တဦး အျပန္အလွန္ေလးစားမွဳရွိတဲ့ ယဥ္ေက်းတဲ့လူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာ မေနဖူးပဲ မုဆိုးဘ၀နဲ႕ သားေကာင္လိုက္ပစ္ေနတဲ့ ဘ၀မွာပဲ ေနဖူးတာေၾကာင့္ သားေကာင္တလွည့္ျဖစ္လာမွာကို စိုးရြံ႕စိတ္ေတြက သူတို႕ရဲ႕ စိတ္အစဥ္ေတြကို လႊမ္းမိုးပါေတာ့တယ္။ ဒီအခါမွာ ပါလီမန္ထဲမွာျဖင့္ သူတို႕ရဲ႕ လက္ေအာက္ငယ္သား ရုပ္ေသးၾကိဳးဆြဲေလးေတြ ပါေနရင္ေတာ့ ဒီလိုေၾကာက္လန္႕ရမွုေတြ ေလ်ာ့တန္ ေကာင္းပါရဲ႕ ဆိုတဲ့ အေတြးေတြနဲ႕ မၾကံေကာင္း၊ မစည္ရာ တပ္မေတာ္ၾကီးတရပ္လံုး သမိုင္းအဆက္ဆက္ သိကၡာက်ေစမယ့္၊ ပါလီမန္ထဲ တပ္မေတာ္သားေတြ သြတ္သြင္းတဲ့ အစီအစဥ္ၾကီး ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ၾကေတာ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕နဲ႕ သူတို႕သားစဥ္ေျမးဆက္ေတြရဲ႕ အနာဂတ္အတြက္ တပ္မေတာ္ရဲ႕ အနာဂတ္ၾကီးကို ပံုဖ်က္ဖို႕ ၾကိဳးစားေနၾကသူမ်ားပဲ ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။ သူတို႕ရဲ႕ မဟာစီမံကိန္းၾကီးမွာ တပ္မေတာ္ သားေကာင္းရတနာေတြ အသံုးခ်ခံၾကရပါမယ္။

ႏိုင္ငံတကာ အရပ္ရပ္က အဆင့္ျမင့္ တပ္မေတာ္ ေတြဆိုတာက သူ႕အဆင့္အတန္းနဲ႕သူ သီးျခားရပ္တည္ျပီး၊ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုရင္ တပ္မေတာ္ သားေတြဟာ မဲေတာင္ေပးခြင့္မရွိပါဘူး။ ဒါမွလဲ ဘက္လိုက္မွဳကင္းျပီး၊ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အေရးအၾကီးဆံုး က႑ျဖစ္တဲ့ ကာကြယ္ေရးက႑နဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးက႑မွာ အျပည့္အ၀ အာရံုစိုက္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္မွာမို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကေန ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ကူးေျပာင္းမွဳမွာဆိုရင္ အရပ္ဘက္-စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးကို စနစ္တက် ျပန္တည္ေဆာက္ရမွာျဖစ္တဲ့ အတြက္ ပိုျပီးေတာင္ သီးျခားရပ္တည္သင့္ပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တပ္မေတာ္ရဲ႕ မွန္ကန္တဲ့အနာဂတ္ အခန္းက႑အတြက္ အေျမာ္အျမင္ရွိတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ စစ္အာဏာရွင္ေတြ ျခယ္လွယ္ပံုသြင္းတာကို လက္မခံပဲ ျပည္သူလူထုနဲ႕ လက္တြဲသင့္ပါတယ္။

အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ legitimacy

အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြ ေပၚထြက္လာရတဲ့ ေနာက္ထပ္အေၾကာင္းရင္းတခုကေတာ့ legitimacy (တရား၀င္ခြင့္) ကိစၥရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ legitimacy ဆိုတာမွာ ျပည္တြင္းနဲ႕ ျပည္ပ ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ ျပည္တြင္းတရား၀င္ခြင့္ ရွဳေထာင့္ကေန ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အာဏာရွင္ေတြဟာ အာဏာကို ဆုပ္ကိုင္ထားရတာ၊ ကိုယ္လိုရာ ဖန္တီးေဆာင္ရြက္ေနရတာေတြကို အင္မတန္ ေပ်ာ္ရႊင္ႏွစ္သက္ျပီး သာယာၾကပါတယ္။ အာဏာနဲ႕ ေငြေၾကးဆိုတာ လူေတြရဲ႕ စိတ္ေတြကို ၁၈၀ ဒီဂရီေတာင္ ေျပာင္းလဲပစ္ႏိုင္စြမ္း ရွိပါတယ္။ လူသားဆိုတာကလဲ ဦးေႏွာက္နဲ႕ စိတ္ခံစားမွဳေတြနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ ထားတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ၀မ္းနည္းစရာရွိရင္လဲ ပယ္ပယ္နယ္နယ္ ငိုေၾကြးလိုက္ရမွ၊ ခံစားလိုက္ရမွ ျဖစ္တတ္သလို သာယာစရာ၊ ၀မ္းသာစရာေတြရွိရင္လဲ အျပတ္အသတ္ကို အရာရာေမ့ျပီး သေဘာေတြ႕ မေနာေခြ႕တတ္ၾကတာ မဟုတ္ပါလား။ ဒီေတာ့ အာဏာရွင္ေတြကလဲ လူသားေတြမို႕ အာဏာေတြ၊ အာဏာနဲ႕ တြဲလာတဲ့ ေငြေၾကးအရွိန္အ၀ါေတြကို သေဘာေတြ႕လာၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အာဏာကို ဒီအတိုင္းပဲ ဆုပ္ကိုင္ထားမယ္ဆိုရင္ ျပည္တြင္းမွာေကာ၊ ျပည္ပမွာပါ တရား၀င္အစိုးရျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို သေဘာေပါက္ၾကပါတယ္။ ဒီအတြက္ ရွဥ္႕လဲ ေလွ်ာက္သာ၊ ပ်ားလဲစြဲသာျဖစ္ေအာင္ လူေသအေလာင္းကို ေမွာ္သြင္းျပီး ရွင္ေအာင္လုပ္ထားတဲ့ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြ ထြက္ေပၚလာေတာ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သရဲၾကီးျပီး သဘက္ျဖစ္သြားရင္ မႏိုင္မွာစိုးတဲ့အတြက္ ထိန္းညွိေရး၊ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရားေတြကိုလဲ စီမံထည့္သြင္းၾကရျပန္ပါတယ္။ ရုပ္ေသးၾကိဳးဆြဲျဖစ္ဖို႕အတြက္ စစ္ဗိုလ္တမတ္သားလဲ ထည့္ရ၊ အက်ိဳးေမွ်ာ္လို႕ ေညာင္ေရေလာင္းေနတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြကိုလဲ အတင္းေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ခိုင္းရ၊ တပ္မေတာ္သားေတြက ျပည္သူေတြနဲ႕ ေပါင္းသြားမွာ စိုးရိမ္ရေသး တဲ့အတြက္ တျခားေမြးထားတဲ့ ရပ္ကြက္ထဲက လူမိုက္၊ လူေတ ေမြးစားသားေလးေတြကိုလဲ ခ်ီးေျမွာက္ရ၊ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ စည္းရံုးခိုင္းရ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ဖို႕ ဆုေတာ္လာဘ္ေတာ္ေတြ ေပးရ၊ ကိုယ့္ပညာနဲ႕ကိုယ္ တကမၻာလံုးဘယ္မွာေနေန တင့္တင့္တယ္တယ္ ေအးေအးလူလူ ေနႏိုင္ေပမယ့္ ေျမွာက္ပင့္ ခိုင္းစားခံရတာကိုမွ ဂုဏ္ယူခ်င္ေနၾကတဲ့ ပညာရွင္တပိုင္း၊ ဗ်ဴရိုကရက္ေပါက္စတပိုင္းေတြကို ေျမွာက္ပင့္ေပးျပီး ေရြးေကာက္ပြဲကို လူေတြ ေထာက္ခံခ်င္လာေအာင္ ေျပာခိုင္း၊ ဆိုခိုင္းရနဲ႕ ျဖစ္ေနေတာ့တာပါပဲ။

ဒါေတြက ျမန္မာျပည္က အာဏာရွင္ေတြတင္မဟုတ္ပါဘူး။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသ၊ အာရွအလယ္ပိုင္းေဒသ၊ အာဖရိကေဒသနဲ႕ လက္တင္အေမရိက ႏိုင္ငံမ်ားစြာက အာဏာရွင္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ ဒီလိုလကၡဏာရပ္ေတြ အမ်ားၾကီး ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ တက္လာတဲ့ အစိုးရမွာ ကိုယ့္ဘက္ေတာ္သားေတြ အမ်ားအျပား ပါ၀င္လာေအာင္ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႕ ၾကိဳးပမ္းယူတတ္ၾကတာ အာဏာရွင္တိုင္းလိုလိုပါ။ ဒါမွလဲ သူတို႕ရဲ႕ အနာဂတ္အတြက္ စိတ္ေအးရမွာ ျဖစ္လို႕ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာျပည္အာဏာရွင္လို ရုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ ဖြဲ႕စည္းပံုဥပေဒထဲ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ အခ်က္ေတြ ဆြဲထည့္ျပီး၊ မဲမခိုးရပဲ ပါလီမန္ထဲ လူေရာက္ေအာင္ လုပ္တဲ့ အာဏာရွင္ေတြေတာ့ ကမၻာမွ ရွာမွရွားပါပဲ။ ျမန္မာေတြမွာ ကမၻာတ၀ွမ္းက လူေတြနဲ႕ မတူတဲ့ ထူးျခားဆန္းက်ယ္ အရည္အခ်င္းတခ်ိဳ႕ ရွိတတ္ပါတယ္။

ဒီအထဲမွာ သူခိုးက လူျပန္ဟစ္တတ္တဲ့ အရည္အခ်င္းဟာ လူသိရွင္ၾကား နာမည္ေက်ာ္ၾကားတဲ့ အရည္အခ်င္းတရပ္အေနနဲ႕ ပါပါတယ္။ နအဖစစ္အုပ္စုကလဲ ဒီအရည္အခ်င္းနဲ႕ အင္မတန္ျပည့္မွီပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္က ျပည္သူ႕အာဏာကို ေၾကာင္ေတာင္ ၀င္ႏွိဳက္ထားေပမယ့္ အာဏာကို ျပည္သူ႕ဆီကသာ သက္ဆင္းေစဖို႕ ေတာင္းဆိုေနၾကသူေတြ က်ျပန္ေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ တည္တံ့ခိုင္ျမဲေရးကို ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးသူမ်ားလို႕ သမုတ္ျပန္ပါတယ္။ လင္ေယာက်္ားၾကီး ငုတ္တုတ္ရွိေနတဲ့ မိန္းမတေယာက္ကို ေၾကာင္ေတာင္၀င္ႏွိဳက္ျပီး၊ လင္ေယာက်္ားၾကီးကို သူခိုးပါ စြပ္စြဲ တာမ်ိဳးနဲ႕ တူပါတယ္။ ၾကမ္းပိုးက လိပ္ျဖစ္ေအာင္ တတ္ႏိုင္ပါေပ့လို႕ ဆိုရပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္လဲ ဒီေလာက္ေတာင္ ေျဗာင္ၾကီး ေၾကာင္ေတာင္ႏွိဳက္ေနတာဆိုေတာ့ နအဖ စစ္အုပ္စုဟာ ျပည္တြင္းတရား၀င္ခြင့္ (domestic legitimacy) ကို ဒီေလာက္အထိ အေလးထားရံု မေပၚပါဘူး။ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ရင္ ျပီးေရာေလာက္သာ သေဘာထားပါတယ္။

နအဖစစ္အုပ္စု အမွန္တကယ္ဦးတည္တာက international legitimacy ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တနည္းဆိုရရင္ political liberalization နည္းလမ္းကေန legitimacy ရလာမယ့္ အခြင့္အေရးေတြကို မ်က္စပစ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ Levitsky နဲ႕ Way တို႕က စစ္ေအးကာလေႏွာင္းပိုင္းမွာ Political liberalization နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အသံုးစရိတ္ေတြ ျမင့္တက္လာတယ္ဆိုတာကို သံုးသပ္တင္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက အာဏာရွင္အစိုးရတခ်ိဳ႕ကို liberalization လုပ္ရင္ ရလာႏိုင္မယ့္ စီးပြားေရး၊ ကုန္သြယ္ေရး၊ ေထာက္ပံ့ကူညီမွဳဆိုင္ရာ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကို ေဖာ္ျပျပီး ဆြဲေဆာင္သိမ္းသြင္းတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ကနဦးဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမွု (Initial Democratization) မစတင္ႏိုင္ေသးတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ Political liberalization ကေန တဆင့္ ဒီမိုကေရစီ အျမစ္တြယ္ရွင္သန္ခိုင္မာမွဳ (democratic consolidation) ကိုတက္လွမ္းႏိုင္မလား ဆိုတာကို အေနာက္အုပ္စု ႏိုင္ငံၾကီးေတြက စဥ္းစားလာၾကတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီလိုစဥ္းစားလာမွဳေတြရွိတဲ့အခါ မူလက ကနဦးဒီမိုကေရစီ ေျပာင္းလဲမွဳကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြကို Political liberalization လမ္းေၾကာင္းေပၚေရာက္ေအာင္ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႕ တြန္းပို႕တာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။

ဒီနည္းလမ္းေတြထဲမွာ အေတြးအေခၚ နည္းလမ္းနဲ႕ ေငြေၾကး incentives နည္းလမ္းေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ “ဘာပါလီမန္မွ မရွိတာထက္စာရင္ စစ္ဗိုလ္တမတ္သား ပါလီမန္ကလဲ ေကာင္းတာပဲ“၊ “ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတာကို လုပ္ရတာ“၊ “ဘယ္လိုပံုစံနဲ႕ပဲ သြားသြား၊ democratic consolidation ကသာ အဓိကျဖစ္တာမို႕ Initial democratization ထဲက အသံုးအႏွဳန္းေတြျဖစ္တဲ့ လူထုတိုက္ပြဲတို႕၊ ေတာ္လွန္ေရးတို႕၊ ပါ၀ါရွယ္ယာၾကားျဖတ္အစိုးရတို႕ စတဲ့ စကားလံုးေတြကို မသံုးေတာ့ပဲ ေနာက္ဆံုးပန္းတိုင္ျဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကိုပဲ ေျပာၾက“၊ “မလြဲမသာေလွ်ာက္ရမယ့္ လမ္းကိုပဲ လိုက္ေလွ်ာက္ျပီး ပါလီမန္ထဲမွာပဲ တိုက္ပြဲ၀င္တာေကာင္းတယ္“ စတဲ့ စကားလံုးေတြ၊ အေတြးအေခၚေတြဟာ political liberalization လမ္းေၾကာင္းကို အေျခတည္ျပီး ထြက္ေပၚလာတာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

တျပိဳင္နက္တည္းမွာ ဒီလမ္းေၾကာင္းခိုင္မာသြားဖို႕အတြက္ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကို သက္ဆိုင္ရာအန္ဂ်ီအိုေတြ၊ ႏိုင္ငံေတြကတဆင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ဖို႕ လွံဳေဆာ္တာေတြ၊ ေရြးေကာက္ပြဲျပီးရင္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မွဳ ရပ္ဆိုင္းမယ္ဆိုတာေတြ၊ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေထာက္ခံတဲ့ ကင္ပိန္းေတြနဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ေျမာက္ေရး အတြက္ လိုအပ္တဲ့ သင္တန္းေတြ က်င္းပေပးႏိုင္ဖို႕ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့တာေတြ လုပ္ၾကတာေတာ့တာပါပဲ။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အာဏာရွင္ကိုလဲ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ က်င္းပဖို႕အတြက္ ကုန္သြယ္ေရး၊ စီးပြားေရးအက်ိဳးအျမတ္ေတြနဲ႕ မက္လံုးေပးပါတယ္။ ဒါက အေနာက္ႏိုင္ငံေတြ initial democratization ကေန democratic consolidation ကို သြားတဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို မေထာက္္ခံေတာ့ပဲ Political liberalization ကေန democratic consolidation ကိုသြားတဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို ခင္းေပးတဲ့အခါ လုပ္ေလ့လုပ္ထရွိတာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္လဲ ဒီလိုလမ္းခင္းေပးမွဳေတြဟာ ေအာင္ျမင္မွဳနည္းပါးျပီး၊ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြကတဆင့္ အာဏာရွင္အင္စတီးက်ဴးရွင္းေတြ ပိုမိုခိုင္မာေတာင့္တင္းလာေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးလိုက္သလိုသာ ျဖစ္သြားတယ္တယ္လို႕ ပညာရွင္ေတြက ေထာက္ျပေရးသားလာၾကပါတယ္။ Political liberalization ျဖစ္လာေပမယ့္ ဒီမိုကေရစီအျမစ္တြယ္ခိုင္မာမွဳကို ဆက္ျပီး အေကာင္အထည္ မေဖာ္ႏိုင္ေတာ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ ကမၻာေပၚမွာ အမ်ားအျပားျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ international legitimacy နဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ အက်ိဳးအျမတ္ေတြ ရလာႏိုင္တာေၾကာင့္ အာဏာရွင္ေတြက ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို လုပ္ခ်င္ေနၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုဆက္လက္ျပီး ဒီလို အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြရဲ႕ ေနာက္ပိုင္းကာလမွာ ေပၚထြက္လာႏိုင္မယ့္ ျမန္မာျပည္အနာဂတ္ အေျခအေနကို ေလ့လာၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။



ျမန္မာျပည္အနာဂတ္


ဒီလိုနဲ႕ အတိုက္အခံအင္အားစုမ်ားျပိဳကြဲေရး၊ စစ္တပ္ကို အသံုးခ်ျပီး စစ္အာဏာရွင္မ်ားရဲ႕ အနာဂတ္ ေကာင္းစားေရး၊ legitimacy ရရွိေရးေတြကို ရည္ရြယ္ျပီး ထြက္ေပၚလာတဲ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျချပဳ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲၾကီး ျပီးဆံုးသြားတဲ့အခါ အနာဂတ္ျမန္မာျပည္မွာ ဘာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္သလဲ ဆိုတာကို တြက္ဆၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။

အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြ ထြက္ေပၚလာတဲ့အခါ အာဏာာရွင္ေတြကို ဆန္႕က်င္ေနတဲ့ အတိုက္အခံအင္အားစုေတြအၾကားမွာ အက္ေၾကာင္းေတြ ျဖစ္မယ္၊ အဖြဲ႕ေတြ ျပိဳကြဲမယ္၊ တဦးနဲ႕တဦး မယံုၾကည္မွုေတြ ျဖစ္မယ္ဆိုတာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့ အမွန္တရားတရပ္ တရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာမွ အေနာက္အုပ္စုက political liberalization လမ္းေၾကာင္းကိုပဲ ဦးစားေပးလာတဲ့အခါ အတိုက္အခံအင္အားစုေတြအၾကားမွာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ပ်က္သုဥ္းေရး၊ လူထုတိုက္ပြဲဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြကို စကားဟဟေတာင္ မေျပာရဲေတာ့ပဲ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး၊ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲကို ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳရဲ႕ တစိတ္တပိုင္းအျဖစ္ လက္ခံေရး ဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြကပဲ ေပၚထြက္လာမယ္လို႕ ပညာရွင္ေတြ ဆန္းစစ္ထားၾကတာကလဲ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတဲ့ အမွန္တရားတရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုဆိုလိုက္တာနဲ႕ပဲ စစ္အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး ဆိုတဲ့ လမ္းစဥ္ၾကီးက လူထုထဲကေန ေပ်ာက္ကြယ္သြားမွာလား ဆိုတာကေတာ့ လံုး၀ မဟုတ္ပါဘူး။

“မတရားမွဳသည္ ဥပေဒျဖစ္လာေသာအခါ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ျခင္းသည္ တာ၀န္တရပ္ျဖစ္သည္“ တဲ့။

ဒါဟာ ကမၻာတ၀ွမ္းက လူထု ေတာ္လွန္ေရးေတြမွာ လက္ကိုင္စြဲခဲ့တဲ့ ဥပေဒသ တရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဖိႏိွပ္မွဳဆိုတာ ရွိေနသေရြ႕ ပုန္ကန္ထၾကြမွုေတြ ဆိုတာကလဲ ရွိေနစျမဲပါပဲ။ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုတရပ္ ျပိဳလဲက်တာနဲ႕ အင္အားစုအသစ္ေတြကလဲ ထြက္ေပၚလာစျမဲပါပဲ။ ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ေတြမွာ ေ၀၀ါးမွဳ ရွိလာတာနဲ႕ ျပတ္သားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္သစ္ေတြက ေပၚေပါက္လာစျမဲပါပဲ။ လူထုကို ကိုယ္စားျပဳဖို႕ လူထုက ေရြးခ်ယ္ထားသူေတြဟာ လူထုကို ကိုယ္စားမျပဳေတာ့တာနဲ႕ လူထုက လက္မခံေတာ့ပါဘူး။ အာဏာဆိုတာ ျပည္သူ႕ဆီကပဲ သက္ဆင္းပါတယ္။ ျပည္သူလူထုဟာ သမိုင္းအဆက္ဆက္မွာ တာ၀န္ေက်ခဲ့တယ္။ မတရားမွဳကို ေခါင္းငံု႕မခံဘူး။ ဒါေတြကို ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕ ဆန္႕က်င္ေရး သမိုင္းတေလွ်ာက္မွာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။

၁၉၂၀ ကာလေတြမွာ ဂ်ီစီဘီေအ ေပၚေပါက္လာတယ္။ လူထုလွဳပ္ရွားမွဳၾကီးရဲ႕ တပ္ဦးအဖြဲ႕ၾကီးအျဖစ္ လူထုက အားေပးခဲ့ၾကတယ္။ မၾကာပါဘူး။ ၁၉၂၂ ေရာက္ေတာ့ ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရး စကားလံုးေလးနဲ႕ နယ္ခ်ဲ႕အာဏာရွင္က မ်က္စပစ္လိုက္တာနဲ႕ ဂ်ီစီဘီေအလဲ ႏွစ္ျခမ္းကြဲပါေလေရာ။ ၁၉၂၉ လဲ ေရာက္ေရာ ဂ်ီစီဘီေအ အသင္းၾကီး ေလးစိပ္ေလာက္ ကြဲေနခဲ့ျပီ။ ႏိုင္ငံေရးဒိတ္ဒိတ္ၾကဲ ေခါင္းေဆာင္ၾကီးေတြ လူထုမ်က္ႏွာကို မၾကည့္ၾကပဲ အာဏာေနာက္၊ ဥစၥာဓနေနာက္ တေကာက္ေကာက္လိုက္ျပီး အာဏာအေ၀မတည့္ၾကနဲ႕ အမတ္ႏြံနစ္လိုက္ၾကပံုမ်ား လူၾကားမေကာင္း၊ သူၾကားမေကာင္း။ ဆရာၾကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မွိဳင္းကေတာင္ “ေတာင္က်ေရႏြားႏွစ္ေကာင္ မ၀သလိုပ၊ ေမာင္ဘေဘ ငါးေထာင္ မရေသာ္ေၾကာင့္“ လို႕ စာခ်ိဳးေရးရတဲ့အထိကို ေရြးေကာက္ပြဲႏြံ၊ အမတ္ႏြံနစ္ျပီး အာဏာေနာက္၊ ဥစၥာေနာက္ လိုက္ခဲ့ၾကတာကလား။ ဒီအခ်ိန္မွာ လူထုဘာလုပ္ခဲ့ၾကသလဲ။ အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရး၊ လံုး၀လြတ္လပ္ေရးကို ေတာင္းဆိုခဲ့တဲ့ သခင္သေသာင္းဦးေဆာင္တဲ့ တို႕ဗမာ အစည္းအရံုးၾကီးကို အားရပါးရ ၀ိုင္း၀န္းေထာက္ခံခဲ့ၾကပါေရာလား။ ဒိုင္အာခီအမတ္ေတြ ပါလီမန္ထဲ၀င္ျပီး နယ္ခ်ဲ႕ေတြ ေျပာသမွ် ေခါင္းေပါင္းစတလူလူနဲ႕ ေခါင္းေတာ္ညိမ့္ေနၾကခ်ိန္မွာ “ကမၻာမေၾက၊ ဗမာတေတြ၊ ဒါ-ဒို႕ေျပ၊ ဒါ-ဒို႕ေျမ၊ ဒါ ငါတို႕ေျပ“ ဆိုတဲ့ သီခ်င္းေတြက ေတာေရာျမိဳ႕ပါ မက်န္ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနခဲ့ျပီ။ လံုး၀လြတ္လပ္ေရး ေတာင္းဆိုသံေတြက ပါလီမန္နဲ႕ နယ္ခ်ဲ႕ အာဏာရွင္အသိုင္းအ၀ိုင္းကလြဲရင္ လူတိုင္းရဲ႕ ပါးစပ္ဖ်ားမွာ စြဲထင္ေနခဲ့ျပီ။

လူထုရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ လူထုကို ကိုယ္စားျပဳသူေတြဆိုတာ လူထုရဲ႕ မ်က္ႏွာကို ဖတ္တတ္ရမယ္၊ လူထုရဲ႕ ႏွလံုးသားထဲက စကားသံေတြကို နားေထာင္တတ္ရမယ္၊ လူထုရဲ႕ မ်က္လံုးက က်လာတဲ့ မ်က္ရည္ေတြကို ခံစားတတ္ရမယ္။ ဒါေတြကို ေသြဖည္ျပီး လူထုကသာ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ဆံုးျဖတ္လုပ္ကိုင္တာကို လက္ခံရမယ္ဆိုတဲ့ အေတြးအေခၚေတြ လူထုကိုယ္စားျပဳသူေတြရဲ႕ စိတ္ထဲ ေရာက္လာတာနဲ႕႔ တျပိဳင္နက္ သူတို႕နဲ႕ လူထုၾကီး ကြဲကြာသြားျပီဆိုတာ အေသအခ်ာပဲ။

အာဏာရွင္ေတြဟာ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ မက်င္းပခင္မွာ elite management ဆိုတဲ့ ေရေပၚဆီ လူတန္းစား စီမံခန္႕ခြဲမွဳကို ကနဦးလုပ္ၾကတယ္လို႕ ပညာရွင္ေတြက ေလ့လာေတြ႕ရွိခဲ့ၾကတယ္။ အဓိကကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္ေနသူေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို သူတို႕ရဲ႕ စီမံကိန္းထဲ ေရာက္ေအာင္ ရာထူးအာဏာ၊ ဥစၥာဓန၊ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေသာ အေတြးအေခၚေတြနဲ႕ ခ်ဥ္းကပ္ျပီး က်ံဳးသြင္းျခင္းပါ။ ဒီလိုလုပ္လာတဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံေရးဒိတ္ဒိတ္ၾကဲေခါင္းေဆာင္ၾကီးေတြကေတာင္ လက္ခံလိုက္ျပီဆိုတဲ့ သတင္းစကားကို လူထုထဲ ျဖန္႕လိုက္တာနဲ႕ လူထုရဲ႕ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရးစိတ္ေတြ ေလ်ာ့ပါးသြားမယ္လို႕ ယူဆၾကပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ အာဏာရွင္နဲ႕ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြပဲ အနာဂတ္ႏိုင္ငံေရးကံၾကမၼာကို ဆံုးျဖတ္မယ္။ ဒါကို လူထုက လက္ခံရမယ္ဆိုတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးပါ။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးေတြ ေပၚလြင္ေစဖို႕အတြက္ elite democratization process နဲ႕ပတ္သက္တဲ့ ေဆာင္းပါးေတြ၊ ေဟာေျပာပြဲေတြ၊ အစည္းအေ၀းေတြက ဟန္ခ်က္ညီ ထြက္ေပၚရပါတယ္။ ဒါကို အခ်ိဳ႕ကလဲ ေဘာလံုးပြဲနဲ႕ ဥပမာေပးတတ္ၾကပါေသးတယ္။ လူထုက ပြဲၾကည့္ပရိသတ္သာ ျဖစ္တယ္။ တကယ္အရွံဳး၊ အႏိုင္၊ သေရက်တာေတြက ကြင္းထဲက ေဘာလံုးသမားေတြနဲ႕ ဆိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးပါ။

ဒါေပမယ့္ ျပည္သူလူထုဟာ ေဘာလံုးပြဲကို သက္ေတာင့္သက္တာ ထိုင္ၾကည့္ေနရတဲ့ ပရိသတ္မဟုတ္ဘူး။ စစ္အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရးကာလတေလွ်ာက္လံုးမွာ ျပည္သူလူုထုတရပ္လံုးရဲ႕ ေသြးေတြ၊ ေခ်ြးေတြ၊ ႏွလံုးေသြးစက္ေတြ ရင္းထားရတာ။ ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္က်တဲ့ ဖခင္တေယာက္ကို တေန႕ေတြ႕ရမွာပဲ လို႕ ေမွ်ာ္လင့္ေနတဲ့ ကေလးငယ္ေလးတေယာက္ရဲ႕ ခံစားခ်က္၊ သမီးငယ္ေလး မုဒိမ္းက်င့္သတ္ျဖတ္ခံရလို႕ ႏွလံုးကြဲေအာင္ခံစားေနရတဲ့ မိအို၊ ဖအိုေတြရဲ႕ ငိုေၾကြးေနတဲ့ ႏွလံုးသား၊ ေပ်ာက္ဆံုးသြားတဲ့ လင္ေယာက်္ားေတြ၊ ဇနီးသည္ေတြ၊ ခ်စ္သူေတြကို ေမွ်ာ္လင့္ရင္း က်ဆင္းေနတဲ့ ဇနီးမယားေတြ၊ လင္ေယာက်္ားေတြ၊ ခ်စ္ၾကင္နာသူေတြရဲ႕ မ်က္ရည္စက္ေတြ၊ ေဆးရံုေပၚမွာ ေဆး၀ါး၀ယ္ဖို႕ မတတ္ႏိုင္လို႕ မေသသင့္ပဲ ေသရတဲ့ အေမ့အေလာင္းကို ဖက္ျပီး ငိုင္ေနရတဲ့ သားသမီးေတြရဲ႕ အသက္မဲ့မ်က္ႏွာ၊ ဆာေလာင္ျပီး ငိုေၾကြးေနတဲ့ ကေလးငယ္ေလးကို အဆာေျပေက်ြးစရာ ဘာမွ မရွိလို႕ အံၾကိတ္ရင္း ခံစားေနရတဲ့ ဖခင္တေယာက္ရဲ႕ လက္သီးဆုပ္၊ ရြယ္တူေက်ာင္းတက္ေနတဲ့ ကေလးေတြကို ေငးၾကည့္ရင္း ၀မ္းနည္းေနတဲ့ လမ္းေဘးက သူေတာင္းစားကေလးငယ္ေလးရဲ႕ ရင္ထဲက စကားသံေတြ၊ မ်က္စိေရွ႕မွာ ကိုယ္ကိုးကြယ္တဲ့ သံဃာေတာ္ေတြကို ရိုက္ႏွက္သတ္ျဖတ္ေနတာကို ျမင္ထားရတဲ့ လူထုရဲ႕ နာက်ည္းမွဳေတြ။

ဒါေတြဟာ “လူထုၾကီးေရ။ ခင္ဗ်ားတို႕ အားလံုးကို ေမ့ထားလိုက္ၾကေတာ့။ က်ဳပ္တို႕က အားလံုးကို သင္ပုန္းေခ်ျပီး အမ်ိဳးသားသင့္ျမတ္ေရးပဲလုပ္မယ္“ လို႕ စကားေလးတခြန္းေျပာလိုက္တာနဲ႕ ျပီးဆံုးသြားမယ့္ အရာေတြ မဟုတ္ဘူး။ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး တကယ္ျဖစ္သြားဖို႕ဆိုတာ ပါလီမန္ထဲ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ ေရာက္သြားရံု၊ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲျပီးသြားရံုေလာက္နဲ႕ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ အရာမဟုတ္ဘူး။ ျဖစ္ျပီးသြားခဲ့တဲ့ အမွန္တရားေတြ၊ တာ၀န္ရွိသူေတြကို လူထုအၾကားမွာ ေဖာ္ထုတ္ျပရမယ္။ ျပစ္မွဳက်ဴးလြန္ခဲ့သူေတြဟာ လူထုကို ၀န္ခ်ေတာင္းပန္ရမယ္။ စနစ္ရဲ႕ ဆိုးက်ိဳးေတြကို စနစ္ရဲ႕သားေကာင္ေတြက နားလည္ခြင့္လႊတ္မွဳရွိလာေအာင္ ၾကိဳးပမ္းအားထုတ္ရမယ္။ ေတာင္အာဖရိကမွာ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္နဲ႕ စစ္မွန္တဲ့ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳ စတင္ျပီးေတာ့မွ အမွန္တရားႏွင့္ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးေကာ္မရွင္ (Truth and Reconciliation Commission) ဆိုတာ ထြက္ေပၚလာတာျဖစ္တယ္။ ျပီးေတာ့ ဒီေကာ္မရွင္က ၾကားျဖတ္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ (interim constitution) ရဲ႕ final clause ျဖစ္တဲ့ “ျပစ္ဒဏ္ေပးတာ မဟုတ္ေပမယ့္ ျပစ္မွဳက်ဴးလြန္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို သိနားလည္မွဳ လိုအပ္တယ္။ လက္စားေခ်ဖို႕ မဟုတ္ေပမယ့္ မွားယြင္းမွဳအတြက္ ၀န္ခ်ေတာင္းပန္တာ၊ ေလ်ာ္ေၾကးေပးတာေတြ ျပဳလုပ္ဖို႕ လိုအပ္တယ္“ ဆိုတဲ့ အခ်က္အေပၚမွာ မူတည္ထြက္ေပၚလာတာျဖစ္ပါတယ္။

အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ကာလေတြမွာ လူထုရဲ႕ စိတ္အနာေတြကို ကုစားဖို႕ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ အမ်ားၾကီးရွိေသးတယ္။ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးဆိုတာ ေတာင္းဆိုေနရတဲ့ စကားလံုး မဟုတ္ဘူး။ လုပ္ေဆာင္ရတဲ့ အလုပ္ပဲ ျဖစ္တယ္။ ပ႗ိပကၡေတြျပီးဆံုးျပီးမွ ေဖာ္ေဆာင္ရတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္တယ္။ နအဖကို ေတာင္းဆိုရေအာင္ နအဖေရးဆြဲအတည္ျပဳထားတဲ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ ဒီလိုျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ စာပိုဒ္တပိုဒ္တေလ၊ လိုက္ေလ်ာမွဳတစံုတရာမ်ား ရွိေနတာမွ မဟုတ္ေသးတာကလား။ ဒီလိုမဟုတ္ပဲ အတိတ္ကိုေမ့လိုက္ဖို႕၊ သင္ပုန္းေခ်ဖို႕၊ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးလုပ္ဖို႕ ဆိုတာက ဘာနဲ႕ သြားတူသလဲဆိုရင္ နယ္ခ်ဲ႕ေခတ္တုန္းက ေက်းရြာသူေလးကို ျမိဳ႕ပိုင္သားက ေစာ္ကားလိုက္တဲ့အခါ သူၾကီးက ၾကား၀င္ျပီး “ငါက ရြာအၾကီးအကဲအေနနဲ႕ ဆံုးျဖတ္ေပးမယ္။ ျပီးတာေတြလဲ ေမ့လိုက္ၾကေတာ့။ မဟုတ္ရင္ နင္ကလဲ မိန္းကေလးဆိုေတာ့ ရပ္ေက်ာ္ရြာေက်ာ္ျဖစ္ျပီး သိကၡာက်မယ္။ ဟိုဘက္ကလဲ ျမိဳ႕ပိုင္သား။ အာဏာရွိတဲ့မင္းေတြ။ ဖက္ျပိဳင္ဖို႕ မၾကိဳးစားပါနဲ႕“ လို႕ ေျပာေနတာနဲ႕ တူတယ္။ အဲဒီလို ဆိုလိုက္တာနဲ႕ ရြာလူထုက ျမိဳ႕ပိုင္သားရဲ႕ ျပစ္မွဳကို ေက်နပ္သြားေရာတဲ့လား။ မေက်နပ္တဲ့အျပင္ နယ္ခ်ဲ႕ရဲ႕ ဖိႏွိပ္ေစာ္ကားမွုေတြကို ပိုျပီး ျမင္လာၾကေတာ့တာပါပဲ။ သူၾကီးကိုက်ေတာ့ ဘယ္လိုအမည္တပ္ပါသတဲ့လဲ။ “နယ္ခ်ဲ့ အလိုေတာ္ရိ“ လို႕ အမည္တပ္ပါတယ္။

မ်က္ေမွာက္ေခတ္မွာလဲ ဒီအတိုင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အာဏာရွင္ေတြက အမ်ိဳးသားသင့္ျမတ္ေရးကို အသာထားလို႕ စစ္က်ြန္စနစ္ ရွင္သန္ခိုင္မာေရး၊ အာဏာရွင္သားစဥ္ေျမးဆက္ေကာင္းစားေရးေတြအတြက္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို သူတို႕စိတ္ၾကိဳက္ ေရးဆြဲျပီးမွ မဲလိမ္၊ မဲခိုးျပီး အတည္ျပဳထားတာ ျဖစ္တယ္။ စကားကမ္းလွမ္းမွဳ၊ လိုက္ေလ်ာမွဳေလးေတြ ဆိုတာက သူတို႕ဘက္က ပိုင္ျပီဆိုေတာ့မွ elite management process ျဖစ္တဲ့ ေရေပၚဆီ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကို အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြ၊ အာဏာရွင္အလိုက် အေတြးအေခၚ ႏြံထဲေတြ က်ံဳးသြင္းယူတဲ့ စီမံခန္႕ခြဲေရးျဖစ္စဥ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတာပဲျဖစ္တယ္။ ဒါကို မျမင္ပဲ “ေမာင္ေမာင္ေခၚတိုင္း ဗ်ာလိုက္ထူး“ လို႕ကေတာ့ “အာဏာရွင္အလိုေတာ္ရိ“ ဆိုတဲ့ ဆိုင္းဘုတ္ကို လူထုက လည္ပင္းမွာ စြပ္ေပးလာၾကမွာပဲ ျဖစ္တယ္။ စစ္မွန္တဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ စစ္မွန္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ၊ စစ္မွန္တဲ့ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးေတြ မဟုတ္တာေၾကာင့္ လူထုနဲ႕အတူလက္တြဲျပီး အာဏာရွင္ကို ဆန္႕က်င္ေနတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြကလဲ စဥ္ဆက္မျပတ္ဆက္ထြက္ေနဦးမွာ အေသအခ်ာပဲ။ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြဟာ ေရေပၚဆီ ႏိုင္ငံေရးအသိုင္းအ၀ိုင္းေတြကို လူထုနဲ႕ ခြဲထုတ္ျပီး ရာထူးအာဏာ၊ ဥစၥာႏြံထဲ ႏွစ္လိုက္တာနဲ႕ ႏြံထဲမွာ အနစ္မခံၾကတဲ့ စစ္မွန္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြနဲ႕ ျပည္သူလူထုနဲ႕ဟာ ပိုျပီး ပူးေပါင္းမိလာၾကမွာပဲျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အာဏာရွင္ ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္ ကာလေတြမွာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ စစ္အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရးစိတ္ဓာတ္ကေတာ့ ရွိေနဦးမွာပဲျဖစ္သလို၊ ေတာ္လွန္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြကလဲ ရွိေနဦးမွာပဲ ျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုႏိုင္တယ္။

အာဏာရွင္ေတြဟာ ပင္မေဒါက္တိုင္ၾကီးျဖစ္တဲ့ စစ္တပ္ေဒါက္တိုင္ျပိဳလဲမွဳကို အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြ က်င္းပျပီး ထိန္းသိမ္း ေျဖရွင္းေလ့ရွိတယ္လို႕ ေရွ႕ပိုင္းမွာ ဆိုခဲ့ျပီးျဖစ္ပါတယ္။ စစ္တပ္ဟာ ျပည္သူနဲ႕ ပူးေပါင္းသြားခ်ိန္မွာ စစ္တပ္ေဒါက္တိုင္ ျပိဳလဲပါတယ္။ နအဖစစ္အာဏာရွင္ေတြက ပါလီမန္ထဲကို စစ္ဗိုလ္အမတ္ေတြ ထည့္လိုက္တာဟာ ျမားတစင္းထဲနဲ႕ ဌက္ႏွစ္ေကာင္ ပစ္ခ်လိုက္တာပါ။ အာဏာဆိုတာ လူေတြရဲ႕ သည္းေျခၾကိဳက္ျဖစ္တာေၾကာင့္ တပ္တြင္းမွာလဲ အာဏာရူး၊ အမတ္ရူးေတြရဲ႕ အျပိဳင္အဆိုင္ေတြ ေပၚလာၾကဦးမွာပါ။ တခါ စစ္ဗိုလ္အမတ္ေတြ တပ္ထဲ ျပန္ေရာက္လာတဲ့အခါမွာလဲ အမတ္မဟုတ္ခဲ့ဖူးတဲ့ စစ္ဗိုလ္ေတြနဲ႕ တပ္ထဲမွာ သေဘာထားအကြဲေလးေတြ ျဖစ္ၾကဦးမွာပါ။ ဒီလိုအခ်ိန္ေလးေတြမွာ အမတ္ရူးတဲ့ ဗိုလ္ကလဲ အမတ္ျဖစ္ဖို႕ တပ္မေတာ္အၾကီးအကဲၾကီးေတြကို ကပ္ရ၊ ဖားရ ျဖစ္ၾကမယ္။ တပ္တြင္းမွာလဲ သေဘာထားအကြဲေလးေတြနဲ႕ တပ္မေတာ္တြင္းစည္းလံုးညီညြတ္ေရး ဖရိုဖရဲေတြျဖစ္မယ္။ ရာထူး၊ အာဏာေတြမွာ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ သာယာၾကမယ္။ ေအာက္ေျခက တပ္သားေတြနဲ႕ အရာရွိေတြအၾကားမွာ ကြာဟမွဳ သိပ္ၾကီးမယ္။ ရာထူးအာဏာစည္းစိမ္ေတြေၾကာင့္ ျပည္သူဘက္က ရပ္တည္တဲ့ တပ္မေတာ္ျဖစ္လာဖို႕ ရာခုိင္ႏွဳန္းက ေတာ္ေတာ္နည္းသြားပါမယ္။ တပ္ခ်ဳပ္ၾကီးအလုိက်တပ္မေတာ္သာ ျဖစ္ေနပါမယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ တပ္မေတာ္က သူ႕အလုပ္ကို သူမလုပ္ပဲ ႏိုင္ငံေရးအာဏာမွာ ကန္႕လန္႕ကန္႕လန္႕ ၀င္လုပ္ေနေတာ့ ျပည္သူေတြက မ်က္မုန္းက်ိဳးၾကပါမယ္။ ျပည္သူနဲ႕ စစ္တပ္ၾကား ဘယ္လိုမွ ေပါင္းစည္းလို႕ မရႏိုင္ေတာ့တဲ့ စည္းေတြ ျဖစ္လာကုန္မယ္။ ဒီလိုျဖစ္လာေလေလ၊ စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ သားစဥ္ေျမးဆက္နဲ႕ အနာဂတ္ဘ၀ လွပေလ လို႕ သူတို႕ယူဆၾကပါတယ္။ မ်က္ျဖဴဆိုက္ေလ၊ ဆရာၾကိဳက္ေလ ဆိုတာမ်ိဳးပါ။

ဒါေပမယ့္ တပ္မေတာ္ထဲမွာ ရွိေနတဲ့ အက္ေၾကာင္းဟာ ရာထူးအာဏာေတြအေပၚမွာပဲ အေျခခံျပီး ရွိေနတဲ့ အက္ေၾကာင္း မဟုတ္ပါဘူး။ အထင္ရွားဆံုး အက္ေၾကာင္းၾကီးက အမိန္႕နာခံမွဳနဲ႕ လူသားပီသစြာ စဥ္းစားဆင္ျခင္ေတြးေခၚမွဳ ဆိုတဲ့ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ေပၚမွာ မူတည္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။ တပ္မေတာ္သား ေတြဟာ ျပည္သူလူထုဆိုတဲ့ မိခင္ဆီက ေမြးဖြားလာခဲ့ၾကတဲ့ အေမ့သားေတြပါ။ ရာထူးအာဏာ၊ ဥစၥာေတြေၾကာင့္ ဘ၀ေမ့ျပီး အေမအိုၾကီးကို ေျခေထာက္နဲ႕ ကန္တတ္သူေတြ ရွိသလို၊ အေမအိုကို အလုပ္အေက်ြးျပဳခ်င္ေနၾကတဲ့ သားေကာင္းရတနာေတြလဲ ရွိေနဆဲပါပဲ။ ဒီလိုသားေကာင္းရတနာေတြဟာ အခ်ိန္ကာလတခုမွာ အမိန္႕နာခံမွဳဆိုတဲ့ တံတိုင္းၾကီးကို ေက်ာ္လႊားျပီး အေမ့ရင္ခြင္ကို ျပန္ခိုလွံဳလာၾကဦးမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမအိုၾကီးရဲ႕ အႏၱရာယ္ေတြကို ကာကြယ္ေပးလာၾကဦးမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမအိုၾကီးနဲ႕ တူတဲ့ ျပည္သူလူထုဟာ ဒီအခ်ိန္ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေစာင့္ေနခဲ့ၾကပါတယ္။ အေမ့ရင္ခြင္ကို ခိုလွံဳလာမယ့္ သားေကာင္းရတနာေတြကို ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကပါတယ္။ သေဘာထားၾကီးျပီး ခြင့္လႊတ္တတ္တဲ့ အေမ့ေမတၱာ၊ ေစတနာေတြကို တခ်ိန္မွာ သားေတြ နားလည္လာၾကမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကာလမွာ ျပည္သူလူထု၊ အေမ့ရင္ခြင္ဆီျပန္လာတဲ့ တပ္မေတာ္နဲ႕ စစ္မွန္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြက တဘက္၊ ေဒ၀ဒတ္ကို ဆရာတင္ျပီး ကာကြယ္ေပးေနတဲ့ တပ္မေတာ္သားအခ်ိဳ႕နဲ႕ လူထုေစတနာကို ေစာ္ကားျပီး အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳၾကီးကို သစၥာေဖာက္တဲ့ အာဏာရွင္အလိုေတာ္ရိေတြက တဘက္ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ရမွုေတြ ရွိလာၾကဦးမွာ မလြဲေသခ်ာပါပဲ။

အနာဂတ္ျမန္မာျပည္မွာ ေနာက္ထပ္ျဖစ္လာႏိုင္တာကေတာ့ legitimacy နဲ႕ တိုက္ရိုက္သက္ဆိုင္ပါတယ္။ အာဏာရွင္ေတြက “အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေလးေတြ က်င္းပလိုက္ရရင္ျဖင့္ legitimacy ေတာ့ရျပီ၊ ျပည္ပက အေရးယူမွုေတြေတာ့ ရပ္ျပီ၊ ျပည္ပရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳေတြ၊ ကူညီေထာက္ပံ့မွုေလးေတြ ၀င္လာလို႕ေတာ့ျဖင့္ တို႕ရဲ႕ သားစဥ္ေျမးဆက္ေတြ ေထာင္ထားတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ အက်ိဴးအျမတ္ရျပီ၊ အရိုးအရင္းကိုက္ဖို႕ ေမြးထားတဲ့ အဖြဲ႕ေလးေတြကလဲ တို႕ကို ေတာ့ သစၥာရွိရွိနဲ႕ တြယ္ေႏွာင္ေနေတာ့မယ္။ အရိုးအရင္းကိုယ္တဲ့ အဖြဲ႕ေလးေတြလဲ အမ်ားၾကီး ေပၚလာဦးမယ္။ အဖြဲ႕ေတြအခ်င္းခ်င္းလဲ ခ်ၾကဦးမယ္။ ဒါနဲ႕ပဲ သူတို႕ဘာသာရွဳပ္ေနျပီး တို႕ကို ဆန္႕က်င္ဖို႕ ကိစၥ ေတြးျဖစ္ၾကေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး“ လို႕ ထင္ၾကပါလိမ့္မယ္။ ၂၀၁၀ အလြန္ကာလ အိပ္မက္ၾကီးေတြ မက္ျပီး၊ အိပ္မက္ထဲ အႏိုင္ဂိုးသြင္းလိုက္ရတဲ့ ေဘာလံုးသမားမ်က္ႏွာနဲ႕ ဆန္႕ဆန္႕ၾကီးျပံဳးျပီး အိပ္ယာထဲမွာ လွဲေနၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ့္ျဖစ္ရပ္ေတြဆိုတာ အိပ္မက္နဲ႕ မတူညီႏိုင္ပါဘူး။

အာဏာရွင္ေတြ ေမွ်ာ္မွန္းထားသလို အက်ိဳးအျမတ္ေတြ ရမွာကလဲ အေသအခ်ာပဲ။ အရိုးအရင္းကိုက္တဲ့ အဖြဲ႕ေတြသာ မကပဲ၊ အန္ဖတ္ထဲ အသားစေလးမ်ား ရွိဦးမလားဆိုျပီး ရွာၾကတဲ့ အဖြဲ႕ေတြလဲ ထြက္လာဦးမွာပဲ။ အဖြဲ႕ေတြအခ်င္းခ်င္း အေ၀မတည့္ပဲ အျပိဳင္အဆိုင္ေတြလဲ ျဖစ္ၾကဦးမွာပဲ။ ဒါေပမယ့္ legitimacy ဆိုတာ ယံုၾကည္ကိုးစားမွဳ (trust) နဲ႕ ထိေရာက္မွဳ (Effectiveness) ေပၚမွာ မူတည္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။

legitimacy ဆိုတာ ျပည္ပက ေထာက္ပံ့မွဳေတြ ၀င္လာရံု တခုတည္းနဲ႕ ရလာႏိုင္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ legitimacy နဲ႕ အတူ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ယံုၾကည္ကိုးစားမွဳ (trust) ကပါ တျပိဳင္တည္းတြဲေနတာျဖစ္ပါတယ္။ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို လူထုက မဲမေပးပဲေနသည္ျဖစ္ေစ၊ ျခိမ္းေခ်ာက္ခံရလို႕ မဲေပးရသည္ျဖစ္ေစ လူထုရင္ထဲက အသိအမွတ္မျပဳပါဘူး။ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲကေန ထြက္ေပၚလာတဲ့ အစိုးရကိုလဲ ျပည္သူ႕အစိုးရလို႕ လူထုက အသိအမွတ္မျပဳပါဘူး။ ယံုၾကည္ကိုးစားမွဳ မရွိပါဘူး။ ဒီေနရာမွာ တခ်ိဳ႕က ဆိုပါမယ္။ အာဏာရွင္ဘက္ေတာ္သားေတြကို လူထုက မယံုၾကည္သင့္ဘူးဆိုရင္ ဒီမိုကေရစီ သမားေတြကေကာ ဘယ္ေလာက္ယံုၾကည္စရာ ေကာင္းသလဲ လို႕ ေမးစရာ ရွိပါတယ္။ ရိုးအီစြာ ၾကားေနၾကရျပီျဖစ္တဲ့ မရေသးတဲ့ အာဏာကို အေ၀မတည့္ ျဖစ္ၾကတာေတြ၊ ေငြေၾကးအလြဲသံုးစားမွဳေတြ၊ ေတာ္လွန္ေရးအဓြန္႕ရွည္ပါေစလို႕ ဆုေတာင္းေနၾကသံေတြ နဲ႕ ပုပ္လို႕ေပၚ၊ ဟုတ္လို႕ေက်ာ္ေနတာေတြ ကေကာ ယံုစရာေကာင္းသလားလို႕ ဆိုၾကပါလိမ့္မယ္။

ဒီအတြက္ က်ြန္မဆီမွာကလဲ ေျဖစရာ အေျဖတခုပဲ ရွိပါတယ္။ လူဆိုတာ လူပဲျဖစ္တယ္။ လူတိုင္း၊ လူတိုင္းဆီမွာ လူပီသတဲ့ ေကာင္းတဲ့ စိတ္ထားေတြ ရွိသလို လူ႕ေလာကကို အက်ည္းတန္ေစတဲ့ မေကာင္းတဲ့ စိတ္ထားေတြလဲ ရွိတယ္။ အာဏာရွင္ဘက္ေတာ္သားေတြမွာလဲ ေကာင္းတဲ့စိတ္၊ မေကာင္းတဲ့ စိတ္ေတြရွိတယ္။ ဒီမိုကေရစီ ဘက္ေတာ္သားေတြမွာလဲ ေကာင္းတဲ့စိတ္၊ မေကာင္းတဲ့ စိတ္ထားေတြ ရွိတယ္။ တခါတရံမွာ ေကာင္းတဲ့ စိတ္က အႏိုင္ရတယ္၊ တခါတရံမွာ မေကာင္းတဲ့ စိတ္ထားက အႏိုင္ရတယ္။ ဒီလိုမေကာင္းတဲ့ စိတ္ထားက အႏိုင္ရလာေအာင္ ဖန္တီးေပးႏိုင္တာေတြက ဥစၥာဓနစည္းစိမ္ ေငြေၾကးေတြနဲ႕ ရာထူးအာဏာေတြပဲ ျဖစ္တယ္။ ေကာင္းတဲ့ စိတ္ထားက မေကာင္းတဲ့ စိတ္ထားကို အႏိုင္ရလာေအာင္ ဖန္တီးေပးႏိုင္တာေတြက စည္းကမ္း၊ ဘာသာတရား၊ တရားမွ်တတဲ့ ဥပေဒနဲ႕ စစ္မွန္တဲ့ စနစ္ေတြပဲ ျဖစ္တယ္။ က်ြန္မတို႕ဆီမွာ လူသတ္တာဟာ မေကာင္းဘူးဆိုတဲ့ ဘာသာတရား အဆံုးအမ၊ လူသတ္မွဳျဖစ္ရင္ အဖမ္းခံရမယ္ဆိုတဲ့ ဥပေဒအတားအဆီး ေတြသာ မရွိဘူးဆိုရင္၊ ေဒါသ၊ ေမာဟစတဲ့ မေကာင္းတဲ့ စိတ္ထားေတြ၊ အလိုရမက္ ေလာဘေတြက လူကို ၾကီးစိုးလာတဲ့အခါ လူမသတ္မိႏိုင္ဘူးလို႕ ဘယ္သူအာမခံႏိုင္သလဲ။ ဒါေၾကာင့္ လူတိုင္းမွာ မေကာင္းတဲ့ စိတ္၊ ေကာင္းတဲ့ စိတ္ေတြ ဒြန္တြဲရွိေနတယ္ ဆိုတာ ေယဘူယ် နားလည္ထားရမွာျဖစ္တယ္။

အခုျမန္မာျပည္က စစ္အာဏာရွင္ေတြဟာ ဘာလို႕ ရမ္းကားေနသလဲ။ အစိုးရတရပ္ကို ထိန္းညွိေပးႏိုင္မယ့္ စနစ္တခုရဲ႕ ထိန္းေက်ာင္းမွဳ မရွိလို႕ပဲျဖစ္တယ္။ ျပည္ပအတိုက္အခံေတြမွာေကာ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုျပႆနာေတြ လူသိရွင္ၾကား ျဖစ္လာရသလဲ။ “ ေတာ္လွန္ေရးကာလမွာ အခ်င္းခ်င္း နားလည္ခြင့္လႊတ္ ထားသင့္တယ္၊ မေကာင္းတာေလးေတြ ရွိရင္လဲ ဖံုးဖိထားသင့္တယ္၊ ရန္သူသိရင္ ၀မ္းသာသြားလိမ့္မယ္“ ဆိုတဲ့ အယူအဆေတြနဲ႕ စည္းကမ္းတက် ထိန္းညွိမွဳ မရွိလို႕ ပရမ္းပတာျဖစ္ကုန္တာပဲ ျဖစ္တယ္။ ရာထူးအာဏာဆိုတာ ၾကာၾကာဆုပ္ကိုင္ထားရင္ လူေတြရဲ႕ မေကာင္းတဲ့ စိတ္ေတြက ေကာင္းတဲ့ စိတ္ေတြကို အႏိုင္ရလာေအာင္ တြန္းပို႕ေပးတတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ပ်က္သုဥ္းေရး၊ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ ရွင္သန္ေပၚထြန္းေရးဆိုတာ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္ေနတာပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒီရည္မွန္းခ်က္က အန္အယ္ဒီပါတီ အာဏာရေရးကို ေျပာေနတာ မဟုတ္ဘူး။ အတိုက္အခံေတြ အာဏာရေရးကို ဆိုလိုတာ မဟုတ္ဘူး။ မေကာင္းတဲ့ စိတ္ေတြက ေကာင္းတဲ့စိတ္ေတြကို အႏိုင္ရေစတဲ့ စနစ္ကို ဖယ္ရွားျပီး၊ တရားနည္းလမ္းက်ျပိီး မေကာင္းတဲ့ စိတ္ေတြကို ထိန္းညွိေပးႏိုင္မယ့္ စနစ္သစ္ကို အစားထိုးတာကို ဆိုလိုတာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ “အာဏာရွင္လဲ ဒီအတိုင္းပဲ၊ အတိုက္အခံေတြလဲ ဒီအတိုင္းပဲ။ အတိုက္အခံဆိုတဲ့ လူေတြ အာဏာမရေသးခင္မွာေတာင္ ဒီေလာက္ျဖစ္ေနတာ၊ အာဏာရရင္ ပိုဆိုးမွာေပါ့ “ ဆိုတဲ့ အဆိုေတြဟာ မွားယြင္းတယ္။ ဒီအတိုက္အခံေတြကို စစ္မွန္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ လူထုက ေရြးခ်ယ္ပါမယ္လို႕ေကာ ဘယ္သူက တပ္အပ္ေျပာႏိုင္တာမို႕လဲ။ အေျဖက ရွင္းရွင္းေလးသာ ျဖစ္တယ္။ စစ္မွန္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အာဏာရွင္ဘက္ေတာ္သားလဲ ၀င္ျပိဳင္၊ အတိုက္အခံေတြလဲ ၀င္ျပိဳင္၊ တျခားဘယ္သူမဆို ၀င္ျပိဳင္လို႕ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္မွန္ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲကေန ထြက္ေပၚလာတဲ့ ျပည္သူ႕အစိုးရျဖစ္တာနဲ႕ ျပည္သူလူထု အက်ိဳးကိုပဲ ေဆာင္က်ဥ္းၾကရမယ္။ မေဆာင္က်ဥ္းပဲ ကိုယ္က်ိဳးရွာသူေတြကို စနစ္က ဖယ္ထုတ္ပစ္မွာသာ ျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ “အာဏာရွင္လဲ ဒီအတိုင္းပဲ။ အတိုက္အခံလဲ ဒီအတိုင္းပဲ။ ဒါေပမယ့္ လူေတြရဲ႕ မေကာင္းစိတ္ေတြကို စနစ္က ဖယ္ရွားေပးလိမ့္မယ္။ ဒီအတြက္ မွန္ကန္တဲ့ စနစ္ျဖစ္လာေအာင္ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လုပ္ငန္းေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္“ လို႕ စဥ္းစားဖို႕ လိုအပ္တယ္။


ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲကေတာ့ မွန္ကန္တဲ့ စနစ္ကို ဖန္တီးေပးႏိုင္တာ မဟုတ္ပဲ အာဏာရွင္ မ်ိဳးေစ့ေတြ ခ်ေပးေနတာျဖစ္တဲ့အတြက္ အဲဒီကေန ထြက္ေပၚလာတဲ့ အစိုးရဟာ လူထုရဲ႕ ယံုၾကည္ကိုးစားမွဳ မရမွာ အေသအခ်ာပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ယံုၾကည္ကိုးစားမွဳနဲ႕ ယွဥ္ျပီး ထြက္ေပၚလာတာ မဟုတ္တဲ့ legitimacy ဆိုတာကလဲ စကၠဴက်ားတခုပဲ ျဖစ္လာမွာ ေသခ်ာတယ္။ Legitimacy နဲ႕ ယွဥ္တြဲေနတဲ့ ေနာက္ထပ္အခ်က္တခုကေတာ့ ထိေရာက္မွဳရွိျခင္း (Effectiveness) ပါ။ ႏိုင္ငံတခုမွာ ရွိတဲ့ အစိုးရတရပ္ရဲ႕ ရပ္တည္ႏိုင္မွဳဟာ တရား၀င္မွဳနဲ႕ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မွဳ ေတြအၾကားက ဆက္ႏြယ္မွဳေပၚမွာ မူတည္ေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ Lipset က ဆိုထားပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ တက္လာတဲ့ အစိုးရမို႕ တရား၀င္အစိုးရလို႕ ေခၚတြင္ႏိုင္ေပမယ့္ တိုင္းျပည္ကို ထိထိေရာက္ေရာက္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္မွဳ မရွိရင္ ေရရွည္မွာ ရပ္တည္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ လူထုက ျဖဳတ္ခ်တာ၊ အာဏာသိမ္းတာေတြ ျဖစ္လာတတ္ေလ့ရွိတယ္။

ဥပမာဆိုရရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပထစ အစိုးရဟာ တရား၀င္မွဳရွိခဲ့ေပမယ့္ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေဆာင္မွဳ အားနည္းတယ္။ အရပ္ဘက္- စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးကို ေသခ်ာ မထူေထာင္ႏိုင္ဘူး။ တိုင္းျပည္အတြက္ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တာေတြထက္ အကြဲကြဲအျပဲျပဲနဲ႕ အခ်ိန္ကုန္ေနၾကတယ္။ လူထုက သူတို႕အေပၚ ယံုၾကည္ကိုးစားမွဳ နည္းလာတယ္။ တရား၀င္အစိုးရဟာ ကမၻာနဲ႕အ၀ွမ္းျဖစ္ေနတဲ့ cycle of military dictatorship ကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္မယ့္ ယႏၱရားေတြ မက်င့္သံုးႏိုင္ၾကဘူး။ civilian rule ကို အားေကာင္းလာေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ စစ္အာဏာသိမ္းတာ ခံခဲ့ရတာပဲျဖစ္တယ္။ တခါ မဆလ အစိုးရမွာက်ေတာ့လဲ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ တက္လာတဲ့ အစိုးရျဖစ္တာေၾကာင့္ legitimacy ရွိတယ္လို႕ ဆိုႏိုင္ေပမယ့္ မဆလအစိုးရကို လူထုက ယံုၾကည္ကိုးစားမွဳမရွိဘူး။ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာလဲ အေၾကာက္တရားနဲ႕ ဖိႏွိပ္ႏိုင္တာပဲ ရွိျပီး တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို မႏိုင္နင္းဘူး။ မဆလအစိုးရလက္ထက္မွာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး အေျခအေနေတြဟာ တစတစ ယိုယြင္းပ်က္စီးလာတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ လူထုတိုက္ပြဲေတြ ထြက္ေပၚလာေတာ့ တမဟုတ္ခ်င္း မဆလ အစိုးရျပဳတ္က်သြားတာပဲ ျဖစ္တယ္။

ဒီေတာ့ တရား၀င္မွဳနဲ႕အတူ ယံုၾကည္ကိုးစားမွဳနဲ႕ အစိုးရတာ၀န္ေတြ ထိထိေရာက္ေရာက္ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္မွဳ ဆိုတာေတြကပါ အစိုးရတခု ရပ္တည္ေရးအတြက္ အေရးၾကီးတယ္လို႕ ဆိုရမွာ ျဖစ္တယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ တက္လာတဲ့ အစိုးရဟာလဲ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ တက္လာတဲ့ အစိုးရျဖစ္တဲ့အတြက္ တရား၀င္မွဳေတာ့ ရွမွာအမွန္ပဲ။ ဒါေပမယ့္ လူထုရဲ႕ ယံုၾကည္ကိုးစားမွဳ မခံရတာရယ္၊ အစိုးရတာ၀န္ေတြ ကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္မွာ မဟုတ္တာရယ္ေၾကာင့္ တခ်ိန္မွာ လူထုက ဆန္႕က်င္တာ (သို႕မဟုတ္) စစ္အာဏာရွင္ေတြက အာဏာသိမ္းတာေတြ ခံၾကရဦးမွာပဲ ျဖစ္တယ္။ “ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုဆိုရလဲ၊ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရးသမားပီပီ ခင္ဗ်ားက မေကာင္းတာေတြပဲ ေျပာေနတာပဲ“ လို႕ က်ြန္မကို ေမးလာခဲ့ရင္ အေျဖရွိတယ္။ က်ြန္မဘာေၾကာင့္ ဆိုရလဲ ဆိုေတာ့ ၂၀၁၀ အာဏာရွင္ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ အတည္ျပဳျခင္းရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ လမ္းျပေျမပံု အဆင့္တခုပါလို႕ နအဖစစ္အာဏာရွင္ေတြက ေၾကညာထားလို႕ပဲျဖစ္တယ္။

၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္ေတြ ပါလီမန္မွာ ပါ၀င္ေနတယ္။ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရဲ႕ အခန္းက႑ကို ျမွင့္တင္ထားတယ္။ တပ္မေတာ္ရဲ႕ အင္မတန္ မြန္ျမတ္သန္႕စင္လွတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးအခန္းက႑ကို သီးျခားရပ္တည္မွဳ မေပးထားပဲ ႏိုင္ငံေရးထဲ ဆြဲထည့္ထားတယ္။ စစ္အာဏာသိမ္းမွဳေတြကို အားေပးအားေျမွာက္တဲ့ အခ်က္ေတြ ပါ၀င္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရအဖြဲ႕တခုရဲ႕ ထိထိေရာက္ေရာက္ အုပ္ခ်ဳပ္စီမံမွဳေတြမွာ အခက္အခဲေတြျဖစ္မယ္။ စစ္အာဏာ သိမ္းမွဳေတြဆီ ျပန္ျပီး ဦးတည္သြားႏိုင္တယ္။ ေနာက္တခ်က္က ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး အေျခအေနေတြနဲ႕ ပတ္သက္တယ္။ လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံၾကီးရဲ႕ စီးပြားေရးအေျခအေန ယိုယြင္းပ်က္စီး မွဳေတြဟာ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မွဳေၾကာင့္ပါလို႕ မ်က္စိစံုမွိတ္ျပီး ေအာ္ဟစ္ေနၾကသူေတြ ရွိတယ္။ ဒီလိုေအာ္ဟစ္ေနသူေတြဟာ ကာကြယ္ေရးအသံုးစရိတ္ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္စီးပြားေရး ေႏွာင့္ေႏွးမွဳျဖစ္တာေတြ၊ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြရဲ႕ စီးပြားေရးစီမံခန္႕ခြဲမွဳ ညံ့ဖ်င္းတာေတြကို စကားဟဟေတာင္ မေျပာရဲၾကဘူး။ အေမရိကန္ ဆက္ရွင္ ရုတ္သိမ္းလိုက္တာနဲ႕ပဲ တိုင္းျပည္စီးပြားေရးၾကီးက ေကာင္းလာမယ္လို႕ မ်က္လံုးၾကီးေတြျပဴးျပီး ႏွဳတ္ခမ္းတလန္၊ ပန္းတလန္နဲ႕ ေျပာတတ္ၾကတယ္။ ဒါကို ေဘာဂေဗဒ နားလည္သူေတြက ပါးစပ္ၾကီးေတြ ဟျပီး နားေထာင္ၾကရတယ္။ မေနႏိုင္လြန္းလို႕ ေဘာဂေဗဒနဲ႕ ေက်ာင္းျပီးထားတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တေယာက္က ဖြင့္ဟေျပာလိုက္တုန္းကလဲ ဒီဗိုလ္ခ်ဳပ္ ျဖဳတ္ထုတ္ခံလိုက္ရဖူးတယ္။

ဒါေတြက ထားေတာ့။ ဆက္ရွင္ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္စီးပြားေရး ယိုယြင္းပ်က္စီးရတယ္လို႕ ေအာ္ဟစ္ေနသူေတြဟာ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲ ျပီးသြားတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ မေတာ္တဆမ်ား ဆက္ရွင္ရုတ္သြားခဲ့ရင္ တိုင္းျပည္စီးပြားေရးၾကီးကို ဘယ္လိုေကာင္းေအာင္ လုပ္ၾကမလဲ ဆိုတာ စိတ္၀င္စားစရာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေကာ ရွိၾကရွာပါ့မလားလို႕ သံသယျဖစ္မိပါတယ္။ ဘယ္လိုဒီမိုကေရစီ တိုင္းျပည္မွာမဆို စစ္အသံုးစရိတ္ဆိုတာ ႏိုင္ငံေတာ္ ဂ်ီဒီပီရဲ႕ ၁ရာခိုင္ႏွဳန္းကေန ၅ ရာခိုင္ႏွဳန္း အတြင္းမွာပဲ ထားၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ က႑အသီးသီးမွာ ဘတ္ဂ်က္ခြဲေ၀မွဳေတြ စနစ္တက် ရွိပါတယ္။ အခုေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုထဲမွာ စစ္အသံုးစရိတ္ကို လိုအပ္သလို သံုးစြဲမယ္လို႕ ဆိုထားတဲ့အေပၚမွာ ႏိုင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရဲ႕ အေရးၾကီးဆံုးက႑တခုျဖစ္တဲ့ ဘတ္ဂ်က္ခြဲေ၀သံုးစြဲမွဳကို ဘယ္လိုထိေရာက္ေအာင္ လုပ္ၾကမလဲ။ ကန္႕ကြက္လိုက္လို႕ စစ္အာဏာရွင္က ဖြဲ႕စည္းပံုၾကီးကိုင္ျပီး အေၾကာင္းရွာ အာဏာျပန္သိမ္းမွဳကိုေကာ ဘယ္လိုကာကြယ္ၾကမလဲ။ မတရားစီးပြားရွာေနတဲ့ အာဏာရွင္အသိုင္းအ၀ိုင္းကို ေက်ာ္လႊားျပီး၊ စီးပြားေရးတရားမွ်တမွဳေတြကို ဘယ္လို ေဖာ္ေဆာင္ၾကမလဲ။

ေငြေၾကးလည္ပတ္မွဳစနစ္ကို စနစ္တက် စီမံခန္႕ခြဲဖို႕အတြက္ ေငြေၾကးေတြ ရိုက္ထုတ္ခ်င္တိုင္းထုတ္ေနတဲ့ အာဏာရွင္နဲ႕ ၀ိသမစီးပြားေရးသမားေတြ လက္ထဲက ေငြမည္းေတြကို ေကာ ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ၾကမွာလဲ။ ေနာက္ဆံုးပူးသတ္မယ္၊ ပါလီမန္ထဲ ၀င္တိုက္မယ္၊ တိုင္းျပည္စီးပြားေရး ေကာင္းေအာင္ ပါလီမန္ထဲမွာ ေျပာမယ္လို႕ ေမာင္းတင္ထားသူေတြ ပါလီမန္ထဲ ေရာက္ခြင့္ေတာင္ ရွိၾကပါ့မလား။ ရွိခဲ့ရင္လဲ အာဏာရွင္ရဲ႕ သစၥာရွိစီးပြားေရးသမားေတြ၊ ေဒါက္တိုင္ကိုယ္စားလွယ္ေတြ၊ အရိုးအရင္းအဖြဲ႕ကိုယ္စားလွယ္ေတြ အမ်ားအျပားပါတဲ့ ပါလီမန္ထဲမွာ majority rule ကို ဘယ္လိုေက်ာ္လႊားၾကမွာလဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္မွာ ကိုယ္က်ိဳးအတြက္မဟုတ္ပဲ တိုင္းသူျပည္သားေတြအတြက္ ပါလီမန္တိုက္ပြဲ ၀င္ႏႊဲႏိုင္ဖို႕ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေထာက္ခံရတာပါလို႕ ဆိုေနသူေတြဟာ ေမွ်ာ္မွန္းထားတဲ့အတိုင္း အမတ္မင္းမ်ားျဖစ္ခဲ့ရင္ တကယ္ေကာ ကိုယ္ေျပာသလို လုပ္ႏိုင္ပါ့မလားဆိုတာ စဥ္းစားသံုးသပ္ျပီးမွ အသံေကာင္းေတြ ဟစ္သင့္ၾကပါတယ္။ ဒီေတာ့ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ တက္လာတဲ့ အစိုးရသစ္ဟာ တိုင္းျပည္ကို ထိထိေရာက္ေရာက္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မွဳ မလုပ္ႏိုင္တဲ့အခါ (၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုနဲ႕ကေတာ့ မလုပ္ႏိုင္တာ အေသအခ်ာပဲျဖစ္ပါတယ္) အစိုးရသစ္ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မွဳေတြဟာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို မေဆာင္က်ဥ္းႏိုင္ပဲ အာဏာရွင္အက်ိဳးစီးပြားကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးမွာ အေသအခ်ာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ လူထုတိုက္ပြဲေတြက ေပၚထြက္လာဦးမွာ မလြဲမေသြပါပဲ။ ေသခ်ာတာကေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကို အေျချပဳထားတဲ့ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြနဲ႕ တက္လာတဲ့ အစိုးရတိုင္းမွာ ပုန္ကန္ျခားနားမွဳ၊ စစ္အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရးတိုက္ပြဲေတြ ရင္ဆိုင္ရမွာ ျဖစ္သလို အစိုးရတဆက္ဆက္လက္ထက္မွာ စစ္အာဏာျပန္သိမ္းခံရတာ ျဖစ္ရင္ျဖစ္၊ မျဖစ္ရင္ လူထုတိုက္ပြဲေတြနဲ႕ ျဖဳတ္ခ်ခံရတာ ျဖစ္ရင္ျဖစ္ ျဖစ္လာဦးမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၁၀ ဟာ အမ်ားေျပာေနသလို လမ္းဆံုး မဟုတ္ဘူး။ ၂၀၀၈ အာဏာရွင္ဖြဲ႕စည္းပံု ဥပေဒအေပၚအေျခခံထားသေရြ႕ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးလဲ ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ အေသအခ်ာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္အေရးၾကီးဆံုး ကိစၥရပ္တခုကေတာ့ အမ်ိဳးသား တန္းတူညီမွ်မွဳ၊ ေသြးစည္းမွဳ၊ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ေတြနဲ႕ ဆိုင္တဲ့ အေရးကိစၥပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးေပါင္းစံု စုေပါင္းေနထိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံတခုျဖစ္ပါတယ္။ လူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒ က်င့္သံုးမွဳ၊ ႏိုင္ငံတည္ေထာင္မွဳစနစ္ မွားယြင္းမွဳ၊ ေသြးခြဲခံရမွဳ စတာေတြေၾကာင့္ လူမ်ိဳးစုေတြအၾကားမွာ ပ႗ိပကၡေတြ ရွိေနတဲ့ တိုင္းျပည္တခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပ႗ိပကၡေတြဟာ ဗမာနဲ႕ ကရင္အၾကား၊ ကရင္နဲ႕မြန္အၾကား ပ႗ိပကၡေတြမဟုတ္ပါဘူး။ စစ္အာဏာရွင္ေတြ ရဲ႕ ေဒါက္တိုင္ျဖစ္ေနရတဲ့ တပ္မေတာ္အတြင္းမွာ ကရင္ေတြ၊ မြန္ေတြ၊ ရွမ္းေတြ၊ ဗမာေတြ၊ ပအို၀့္ေတြ အမ်ားအျပား ပါ၀င္ပါတယ္။ ရွမ္းရြာကို ဗမာစစ္ဗိုလ္တေယာက္က မီးရွိဳ႕လိုက္တာဟာ ရွမ္းနဲ႕ ဗမာ ပ႗ိပကၡမဟုတ္ပါဘူး။ ကရင္အမ်ိဳးသမီးကို ရခိုင္စစ္ဗိုလ္က မတရားေစာ္ကားမွဳဟာ ကရင္နဲ႕ ရခိုင္ လူမ်ိဳးအၾကားက ပ႗ိပကၡ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေတြဟာ စစ္အာဏာရွင္လက္ကိုင္ဒုတ္အျဖစ္ အသံုးခ်ခံေနရတဲ့ ဖိႏွိပ္သူေတြနဲ႕ အဖိႏွိပ္ခံျပည္သူေတြအၾကားက ပ႗ိပကၡေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုပ႗ိပကၡေတြကို အင္အားသံုးျပီး အႏိုင္ယူေျဖရွင္းလို႕ ျပီးဆံုးသြားမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြနဲ႕ အပစ္အခတ္ရပ္စဲရံု၊ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြကို စီးပြားေရးအခြင့္အေရးေတြ ေပးရံု၊ စစ္အင္အားသံုး ထိိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ ၀ိုင္းရံျပီး၊ အာဏာရွင္ဖိႏိွပ္သူေတြရဲ႕ လမ္းစဥ္ကို ေထာက္ခံခိုင္းရံုနဲ႕ ဒီပ႗ိပကၡေတြဟာ ျပီးဆံုးသြားမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ တန္းတူရည္မွ်မွဳအခြင့္အလမ္းေတြအတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးစု လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြကို နယ္ျခားေစာင့္တပ္ေတြအျဖစ္ အသြင္ကူးေျပာင္းလိုက္ႏိုင္ရင္လဲ ဒါဟာ အင္အားမမွ်ေသးလို႕ ေျခတလွမ္းဆုတ္တာပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အခ်ိန္အတိုင္းအတာတခုမွာေတာ့ မေပ်ာက္တဲ့ စိတ္အနာေတြဟာ ေပၚထြက္လာမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ ျပည္တြင္းစစ္ၾကီး ျဖစ္လာခဲ့ရင္ ျမန္မာတျပည္လံုး မီးဟုန္းဟုန္းေတာက္ ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။ မိဘနဲ႕ သားသမီး အရင္းအခ်ာၾကီးေတြ မွာေတာင္ အင္အားသံုးဖိႏွိပ္ရင္ အာဏာဖီဆန္မွဳဆိုတာ ေပၚထြက္တတ္ပါေသးတယ္။ အမ်ိဳးသားေသြးစည္းမွဳကို အင္အားသံုးဖိႏွိပ္ျပီး ေသြးစည္းခိုင္းလို႕ ဘယ္ေသာအခါမွာ ေအာင္ျမင္မွာ မဟုတ္တာ အေသအခ်ာပါပဲ။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေတြ စုေပါင္းေနထိုင္တဲ့ တိုင္းႏိုင္ငံတခုမွာ လိုအပ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးစနစ္၊ တန္းတူညီမွ်မွဳ၊ လြတ္လပ္ခြင့္၊ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ေတြကို အာမခံခ်က္ မေပးထားပါဘူး။ လူမ်ိဳးစုေတြကို ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္လို႕ရမယ့္ ယႏၱရားမ်ားစြာကို ထည့္သြင္းထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုကို လက္ကိုင္ျပဳျပီး တက္လာတဲ့ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရ အစိုးရေတြလက္ထက္မွာ အာဏာဖီဆန္ေရးတိုက္ပြဲေတြ၊ လြတ္ေျမာက္ေရး တိုက္ပြဲေတြ မလြဲမေသြ ေပၚထြက္လာဦးမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

နိဂံုး
နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ အာဏာဆိုတာ ျပည္သူဆီကပဲ သက္ဆင္းတာျဖစ္ပါတယ္။ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာ ျပည္သူ႕ဆီက အာဏာကို မတရားလုယူျပီး တရား၀င္အစိုးရျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ယူတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို ျပည္သူလူထုက အသိအမွတ္ျပဳမွဳ မရွိပါဘူး။ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ တက္လာတဲ့ အစိုးရကို ျပည္သူလူထုက ယံုၾကည္အားကိုးမွဳ မရွိပါဘူး။ အာဏာရွင္ေရြးေကာက္ပြဲကို ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရေတြက အသိအမွတ္ျပဳျပီး ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳ ေတြ၊ ေထာက္ပံ့မွဳေတြ ျပဳလုပ္လာတတ္ၾကေပမယ့္ ဒါေတြဟာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အာဏာရွင္ေတြကိုပဲ သက္ဆိုးရွည္ေစတယ္ဆိုတာ ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသူ ပညာရွင္မ်ားက အခိုင္အမာ ေဖာ္ထုတ္ေျပာဆိုထားၾကပါတယ္။ တရား၀င္ အစိုးရပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တရားမ၀င္ အစိုးရပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးတာ မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ အာဏာကို အမွန္တကယ္ပိုင္ဆိုင္တဲ့ ျပည္သူလူထုက လူထုအားနဲ႕ ျဖဳတ္ခ်ခြင့္ရွိပါတယ္။ မတရားမွဳေတြ ဥပေဒျဖစ္လာတဲ့အခါ ပုန္ကန္ဖို႕အတြက္ အဖိႏွိပ္ခံျပည္သူတိုင္းမွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ကံၾကမၼာကို ေရေပၚဆီ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကပဲ ဆံုးျဖတ္လို႕ မရပါ။ လူထုရဲ႕ ကံၾကမၼာကို လူထုကိုယ္တိုင္ကပဲ ဆံုးျဖတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္သူလူထုဆိုတာ တပ္မေတာ္ၾကီးကို ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ တပ္မေတာ္သားေတြရဲ႕ မိခင္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမိန္႕နာခံတတ္မွဳထက္ လူသားပီသစြာ ဆင္ျခင္ေတြးေခၚႏိုင္မွဳရွိတဲ့ ျပည္သူ႕တပ္မေတာ္သားေတြ အေမ့ရင္ခြင္ဆီ ျပန္ခိုလွံဳလာဖို႕ လူထုၾကီးတရပ္လံုးက ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနလ်က္ရွိပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (ႏို၀င္ဘာ၊ ၂၀၀၉)


ရည္ညႊန္းကိုးကား

Blaydes, L. (2008) 'Authoritarian Elections and Elite Management: Theory and Evidence from Egypt', Paper presented at the Princeton University Conference on Dictatorships, April, 2008

Dogan, M. (1992) 'Conceptions of Legitimacy', in Hawkesworth, M. & Kogan, M. (eds.) Encyclopedia of Government and Politics: Volume 1, Routledge, London and New York

Denver, D. (1992) 'Campaigns and Elections', in Hawkesworth, M. & Kogan, M. (eds.) Encyclopedia of Government and Politics: Volume 1, Routledge, London and New York

Gandhi, J. & Lust-Okar, E. (2009) 'Elections Under Authoritarianism', Annual Review of Political Science, Vol. 12, p. 403- 422

Gandhi, J. & Peuter, O. (2008) 'Opposition Coordination in Legislative elections under authoritarianism', Paper presented at the annual meeting of the APSA 2008 Annual meeting, Hynes Convention Center, Boston, Massachusetts, Aug 28, 2008

Geddes, B. (2005) "The Role of Elections in Authoritarian Regimes" Paper presented at the annual meeting of the American Political Science Association, Marriott Wardman Park, Omni Shoreham, Washington Hilton, Washington, DC, Sep 01, 2005

Heywood, A. (2002) Politics, 2nd edition, Palgrave Macmillan, New York
Kadirgamar-Pajasingham, S. (2005) 'Essentials of Free and Fair elections', Paper presented at the Regional Dialogue on Free, Fair and Credible Elections, Islamabad, Pakistan (29-30 June, 2005)


Lindberg, (2006) Why Do Opposition Parties Boycott Elections? in Schedler, A. (ed.) Electoral Authoritarianism: The dynamics of Unfree Competition, Social Science and Research Network


Piombo, J. (2004) 'Manipulating Legitimacy” International Election Monitoring, Electoral Fraud and Domestic political legitimacy', Paper presented at the annual meeting of the International Studies Association, Le Centre Sheraton Hotel, Montereal, Quebec, Canada, Mar 17, 2004

Reilly, B. (2001) Democracy in Divided Societies: Electoral Engineering for Conflict Management, Cambridge University Press, Cambridge

Steiner, H. & Alston, P. (2000) International Human Rights in Context: Law, Politics, Moral, 2nd edition, Oxford University Press, Oxford

Sartori, G. (1994) Comparative Constitutional Engineering: An Inquiry into Structures, Incentives and Outcomes, Macmillan, London