အခန္း (၁)
ႏိုင္ငံေရးဆိုရာ၀ယ္
ႏိုင္ငံေရးဆိုတဲ့ စကားလံုးဟာ လူအမ်ားကို စိတ္လွုပ္ရွားေစတဲ့ စကားလံုးေလးတခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လူတဦးနဲ႕တဦး၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတခုနဲ႕ တခု၊ လူမ်ိဳးတမ်ိဳးနဲ႕ တမ်ိဳး၊ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံနဲ႕ တႏိုင္ငံတို႕အၾကားမွာ သေဘာမတူညီမွုေတြရွိေနလို႕ပါပဲ။ လူ႕ေလာကမွာ ဘယ္လိုေနထိုင္ၾကမလဲ၊ ဘယ္သူေတြက ဘာေတြကို ရသင့္သလဲ၊ ပါ၀ါနဲ႕ အရင္းအျမစ္ေတြကို ဘယ္လိုခြဲေ၀ သံုးစြဲမလဲ၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ ပ႗ိပကၡေတြ ရွိသင့္သလား၊ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္သင့္သလား၊ ဘယ္သူ႕ဆီမွာ ေျပာေရးဆိုပိုင္ခြင့္႐ွိသလဲ၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို လူတေယာက္က ခ်သင့္သလား၊ လူအမ်ားက ခ်သင့္သလား စတဲ့ အေထြေထြ အေၾကာင္းအရာမ်ိဳးစံုမွာ ေတြးေခၚမွုေတြ ကြဲျပားျပီး၊ အျမင္မတူမွုေတြ ရွိေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလို အျမင္မတူမွုေတြ၊ ေဆြးေႏြးျငင္းခံုမွုေတြ၊ ေထာက္ျပေ၀ဖန္မွုေတြကေန တဆင့္ ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ အေတြးအေခၚေတြ၊ အက်ိဳးစီးပြားျဖစ္ထြန္းမွုေတြ ရွိလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ႏိုင္ငံေရးေတြးေခၚပညာ႐ွင္ အရစၥတိုတယ္က ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ လူသားေတြရဲ႕ ဘ၀တိုးတက္မွုကို ျဖစ္ထြန္းေစတဲ့၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာေပးတဲ့ ၾကီးက်ယ္ျမင့္မားေသာသိပၸံပညာၾကီးတရပ္ ျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုခဲ့ပါတယ္။
ျပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုတဲ့ သေဘာတရားမွာ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ဆိုတဲ့ သေဘာတရားပါ၀င္ေနျပီး ျဖစ္ပါတယ္။ လူတဦးတေယာက္တည္းရွိေနတဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံေရး မရွိႏိုင္ပါဘူး။ လူတဦးတေယာက္ဟာ စား၀တ္ေနေရးအတြက္ ရွာေဖြစားေသာက္ရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ရိုးရွင္းတဲ့ စီးပြားေရးအေဆာက္အအံုကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ပါတယ္။ အႏုပညာေတြ ဖန္တီးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ထပ္ လူတဦးထပ္ေရာက္လာမွသာ ႏိုင္ငံေရးအျပဳအမူေတြကို ဖန္တီးေဆာင္ရြက္လို႕ရပါတယ္။ ဒါနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ႏိုင္ငံေရး ပညာရွင္ေတြက ေရာ္ဘင္ဆန္ ခရူးဆိုး ဥပမာကို ခိုင္းႏွိဳင္း ေျပာဆိုတတ္ၾကပါတယ္။
ေရာ္ဘင္ဆန္ခရူးဆိုးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး
(၁၇၁၉) ခုႏွစ္မွာ ေရာ္ဘင္ဆန္ခရူးဆိုး၏ ဘ၀ႏွင့္ ထူးဆန္းေသာ စြန္႔စားခန္းမ်ား ဆိုတဲ့ စာအုပ္ကို ဒယ္နီရယ္ဒီဖိုး ဆိုသူက ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ လူသူကင္းမဲ့ေနတဲ့ က်ြန္းတက်ြန္းေပၚမွာ ေရေမ်ာကမ္းတင္ျဖစ္ေနတဲ့ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳးတေယာက္ရဲ႕ ဇာတ္ေၾကာင္းျဖစ္ပါတယ္။ က်ြန္းေပၚမွာ အထီးက်န္ျဖစ္ေနတဲ့ ေရာ္ဘင္ဆန္ခရူးဆိုးဟာ ႏွစ္ေပါင္း (၁၅)ႏွစ္ၾကာေအာင္ ဘ၀ကို ခက္ခက္ခဲခဲ ပင္ပင္ပန္းပန္း ေနသားတက်ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ယူခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီ အထီးက်န္ကာလအေျခအေနမွာ က်ြန္းေပၚမွာ ႏိုင္ငံေရးဆိုတဲ့ စကားလံုး ေပ်ာက္ကြယ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ က်ြန္းေပၚမွာ အသံထြက္စကားေျပာႏိုင္သူဆိုလို႕ ခရူးဆိုးတေယာက္ပဲ ရွိလို႕ပါ။
ဒီလိုနဲ႔ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနလာရာကေန တေန႔က်ေတာ့ ပင္လယ္ကမ္းစပ္တေလွ်ာက္မွာ လမ္းေလွ်ာက္ေနရင္း ခရူးဆိုးဟာ လူ႕ေျခရာအစံုကို စျပီး ေတြ႕ခဲ့ပါတယ္။ “က်ြႏ္ုပ္သည္ မိုးၾကိဳးပစ္ခံလိုက္ရေသာ လူတေယာက္ကဲ့သို႔ ရပ္ေနမိသည္“ ဆိုျပီး ခရူးဆိုးက ေရးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကစျပီး ေနာင္ (၁၃) ႏွစ္အၾကာ က်ြန္းေပၚမွ လြတ္ေျမာက္ခ်ိန္အထိ ခရူးဆိုးတေယာက္ ႏိုင္ငံေရး ျပႆနာမ်ိဳးစံုကို ရင္ဆိုင္ရပါေတာ့တယ္။ သူေျခရာေတြ႔ခဲ့တဲ့ လူဟာ ဘယ္သူလဲ။ မိတ္ေဆြလား ရန္သူလား။
အဲဒီ အသိနဲ႕ သူ႕ဘာသာသူ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး အစီအစဥ္သစ္ေတြ ျပဳလုပ္ရပါေတာ့တယ္။ ခရူးဆိုးလုပ္ခဲ့တာကေတာ့ ယေန႔ေခတ္အေခၚ လက္နက္တပ္ဆင္ေရး၊ ကာကြယ္ေရး စီမံခ်က္ပါပဲ။ ပထမဦးဆံုး သူေနတဲ့ေနရာကို ခိုင္မာေတာင့္တင္းေအာင္ ျပဳလုပ္တယ္။ ေနာက္ေတာ့ ပုန္းခိုရာေနရာမ်ား၊ ေျပာင္းေခ်ာေသနတ္မ်ားခ်ထားရန္ ေနရာမ်ား သတ္မွတ္တယ္။ ရန္သူကို ရင္ဆိုင္တိုက္ခိုက္ရန္ အဆင္သင့္ ျပင္ထားတယ္။ သူေျခရာေတြ႔ခဲ့တဲ့ လူဟာ သူ႕အေပၚကို အႏၱရာယ္ရွိခ်င္မွရွိမယ္။ မဟုတ္ပဲ အႏၱရာယ္ ရွိခ်င္လဲ ရွိလာႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အေျမာ္အျမင္၊ ဆင္ျခင္တံုတရားနဲ႕ ကာကြယ္ေရး မူ၀ါဒကို ျပဌာန္းထားခဲ့ပါတယ္။
ေနာက္ပိုင္းမွာ ခရူးဆိုးဟာ က်ြန္းေပၚမွာ လူတေယာက္တည္းတင္မကပဲ လူအမ်ား ေရာက္ရွိလာတယ္ဆိုတာကို သဲလြန္စရသြားတယ္။ အဲဒီလူေတြဟာ လူသားစားလူရိုင္းမ်ားျဖစ္တာလဲ သိျပီးေနာက္ပိုင္း ကိုယ့္ဘက္တင္သာမက အျခားတဘက္ကိုပါ စတင္ေမးခြန္းထုတ္လာရတယ္။ သူ႕ရဲ႕ ကာကြယ္ေရးမူ၀ါဒ အလုပ္ျဖစ္မလား၊ မျဖစ္ဘူးလား၊ ဖမ္းဆီးစားေသာက္ခံရျခင္းကေန လြတ္ေျမာက္မွာလား၊ မလြတ္ေျမာက္ဘူးလားကို သူကိုယ္တိုင္ ေသခ်ာမသိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အသက္ရွင္ရပ္တည္ေရးအတြက္ ၾကိဳးစားဖို႕ သူစိတ္ပိုင္းျဖတ္ထားလိုက္တယ္။ အဲဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႕ပဲ သူ႔ဘာသာသူ ကာကြယ္ေရးနည္းလမ္း မ်ား တိုးတက္လာဖို႕ အစြမ္းကုန္ၾကိဳးစားတယ္။
ခရူးဆိုးမွာ တေယာက္တည္းျဖစ္ျပီး၊ လူသားစားလူရိုင္းမ်ားကေတာ့ အမ်ားႏွင့္ျဖစ္တာေၾကာင့္ ခရူးဆိုးရဲ႕ ရပ္တည္ေရးမူက တတ္ႏိုင္သမွ် အဲဒီလူေတြကို ေရွာင္ရွားရန္ျဖစ္တယ္။ ဒီလူေတြရဲ႕ အေျခအေနကို ေလ့လာစူးစမ္းျပီး၊ မိမိတည္ရွိေနမွဳကို မသိေအာင္ ပုန္းကြယ္ေနတဲ့ နည္းနဲ႕ တိုက္ခိုက္လာမယ့္ အႏၱရာယ္ကို ေရွာင္ရွားႏိုင္ဖို႕ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လဲ ဒီလို ေလ့လာစူးစမ္းေနရင္း သူ႕မူကို ေျပာင္းလဲရေတာ့မယ့္ အေျခအေနတခု ျဖစ္ပြားလာပါေတာ့တယ္။ အဲဒါကေတာ့ လူသားစားလူရိုင္းေတြရဲ႕ သားေကာင္တေယာက္ အသတ္မခံရမီ လြတ္ေျမာက္လာတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
“က်ြႏ္ုပ္၏ အသိဥာဏ္မ်ားလင္းလက္သြားသည္။ က်ြႏိုပ္၌ အခိုင္းအေစတေယာက္၊ ျဖစ္ႏိုင္လွ်င္ အေပါင္းအေဖာ္တေယာက္၊ လက္ေထာက္တေယာက္ ရရွိရန္ အခ်ိန္ေရာက္လာျပီဟု ယူဆလိုက္သည္။ ထိုယူဆခ်က္သည္ သနားစရာေကာင္းေသာ ထိုသူအား ကယ္ဆယ္ရန္ ေစ့ေဆာ္လိုက္သည္“ လို႕ သူကဆိုခဲ့တယ္။ အဲဒီေစ့ေဆာ္ခ်က္ရွိလာတာနဲ႕ ခရူးဆိုးဟာ လက္နက္စြဲကိုင္ျပီး လိုက္လံဖမ္းဆီးသူေတြနဲ႕ အလိုက္ခံရသူၾကားကို ၀င္ေရာက္ေနရာယူလိုက္တယ္။ လူသားစားလူရိုင္းတေယာက္ကို အလဲထိုးခ် လိုက္ေတာ့ ေနာက္တေယာက္က ခရူးဆိုးကို ျမွားႏွင့္ခ်ိန္ရြယ္လို႕ အဲဒီလူကိုပါ သတ္ပစ္လိုက္ရတယ္။
ဒီလိုနဲ႕ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ခရူးဆိုးဟာ လူသားႏွစ္ေယာက္ပါတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတရပ္ကို ထူေထာင္လိုက္တယ္။ လူရိုင္းမ်ားလက္က ကယ္တင္လာတဲ့သူကို ဖရိုင္းေဒးလို႕ အမည္ေပးလိုက္တယ္။ သူ႔ကို သခင္လို႕ ေခၚဖို႕ ခရူးဆိုးက ဖရိုင္းေဒးကို သင္ထားတယ္။ အစပိုင္းမွာ ဖရိုင္းေဒးကို စိတ္ခ်ယံုၾကည္မွဳ အျပည့္အ၀မရွိခဲ့ဘူး။ ညအိပ္ရင္ တံခါးပိတ္အိပ္တယ္။ သူ႔မ်က္စိေရွ႕မွာ ရွိေနခ်ိန္ကလြဲရင္ ဖရိုင္းေဒးလက္ထဲမွာ လက္နက္ေတြ မရွိဖို႕ သူသတိထားတယ္။ အဲဒီကေန တျဖည္းျဖည္းခ်င္း သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ၾကားမွာ တဦးေပၚတဦး စိတ္ခ်ယံုၾကည္မွဳေတြ တိုးတက္လာတယ္။ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနမွာ သခင္နဲ႕ က်ြန္ဆက္ဆံေရးပဲ ျဖစ္ေပမယ့္ အတူတကြ မိတ္ေဆြ၊ အေပါင္းအသင္းလို ေနထိုင္ဖို႕ သူတို႔ ႏွစ္ေယာက္ တေယာက္ကိုတေယာက္ စတင္ေလ့လာစျပဳလာတယ္။
ဒီလိုအေျခအေနမွာ လူသားႏွစ္ဦးသာရွိတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းထဲကို အျခားလူသားႏွစ္ဦး ထပ္မံေရာက္ရွိလာတယ္။ လူသားစားလူရိုင္းေတြလက္က ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္လာသူေတြပဲျဖစ္တယ္။ “က်ြႏ္ုပ္၏ က်ြန္းေပၚ၌ လူသားမ်ား တိုးတက္လာသည္ႏွင့္အမွ်၊ က်ြႏ္ုပ္၌ တစတစ ျပီးျပည့္စံုလာသည္ဟု ခံစားရသည္။ မိမိကိုယ္ကိုလဲ ရွင္ဘုရင္ကဲ့သို႔ ထင္ျမင္လာသည္။ ပထမဦးစြာ တိုင္းျပည္တခုလံုးအား က်ြႏ္ုပ္ပိုင္ဆိုင္သည့္ ဥစၥာပစၥည္း အျဖစ္သို႔ သြတ္သြင္းရသည္။ သို႔မွသာ က်ြႏ္ုပ္၏ အုပ္ခ်ဳပ္မွဳ အာဏာတည္ျမဲမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေနာက္ က်ြႏ္ုပ္၏ ႏိုင္ငံသားမ်ားအလံုးစံု သစၥာ ခံေစရန္ ေဆာင္ရြက္ရသည္။ က်ြႏ္ုပ္သည္သာ အရွင္သခင္၊ ဥပေဒျပဳသူျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႔သည္ အသက္ႏွင့္ ခႏၶာကို က်ြႏ္ုပ္ထံ၌ ေပးလွဴထားရျပီး၊ က်ြႏ္ုပ္သည္သာ သက္ဦးဆံပိုင္ျဖစ္သည္“ ဟူ၍ ခရူးဆိုးက ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီက်ြန္းေလးမွာ ထပ္ျဖစ္လာတဲ့ ေနာက္တဆင့္ ႏိုင္ငံေရးေၾကာင့္ ခရူးဆိုးလြတ္ေျမာက္ျပီး အဂၤလန္သို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီတၾကိမ္ က်ြန္းေပၚကို ထပ္ရာက္လာသူေတြကေတာ့ အဂၤလိပ္သေဘၤာသားေတြပါ။ လူသားစားလူရိုင္းေတြလိုပဲ သေဘၤာသားေတြကလဲ ႏွစ္အုပ္စုကြဲေနတယ္။ စားမည့္သူနဲ႕ အစားခံရမည့္သူေတြေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ပုန္ကန္ဖီဆန္သူမ်ားနဲ႕ ဓားစားခံျဖစ္ေနတဲ့ အရာရွိႏွစ္ဦးနဲ႕ ခရီးသည္မ်ား ဆိုျပီး အုပ္စုႏွစ္စု ကြဲေနတယ္။ အဲဒီ အေျခအေနမွာ ခရူးဆိုးက အေရးနိမ့္သူေတြဘက္က ကူညီဖို႕ ဆံုးျဖတ္လိုက္တယ္။
ဒီလိုဆံုးျဖတ္ျပီး ပုန္ကန္သူသေဘၤာသားေတြ က်ြန္းေပၚမွာ စူးစမ္းေလ့လာေနတုန္း အရာရွိအုပ္စုကို သူခ်ဥ္းကပ္ျပီး သူ႕ရဲ႕ အဆိုျပဳခ်က္ကို တင္သြင္းတယ္။ အဲဒီအဆိုျပဳခ်က္က ကမ္းလွမ္းခ်က္ႏွစ္ရပ္ကို လိုက္ေလ်ာရင္ ရန္သူလက္က လြတ္ေျမာက္ဖို႕ အကူအညီေပးမယ္လို႕ဆိုတာျဖစ္တယ္။ ကမ္းလွမ္းခ်က္ အမွတ္(၁)က က်ြန္းေပၚမွာ ေနထိုင္စဥ္ကာလတေလွ်ာက္ သူ႕အာဏာတည္မွုကို မျငင္းဆန္ဖို႕နဲ႕ ကမ္းလွမ္းခ်က္ (၂)က သေဘၤာကို ျပန္သိမ္းပိုက္ႏိုင္ရင္ သူနဲ႕ သူ႕လူေတြကို အဂၤလိပ္ေရလက္ၾကားကို ပို႔ေဆာင္ေပးဖို႕ျဖစ္တယ္။
ကမ္းလွမ္းခ်က္ကို လက္ခံတဲ့အတြက္ ခရူးဆိုးက သူတို႕ေတြကို လက္နက္တပ္ဆင္ေပးျပီး ပုန္ကန္သူေတြကို အတူတကြ ၀ိုင္း၀န္းႏွိမ္နင္းျပီး ေခါင္းေဆာင္ကို ၾကိဳးေပးသတ္လိုက္တယ္။ ငယ္သားေတြကို လက္နက္ျဖဳတ္သိမ္းျပီး က်ြန္းေပၚမွာ ေနရစ္ခဲ့မည္လား (သို႔မဟုတ္) သံေျခက်င္းခတ္ကာ အဂၤလန္သို႔ ေခၚေဆာင္ျပီး ၾကိဳးေပးရမည္လား ဆိုျပီး ေရြးခ်ယ္ခိုင္းတယ္။ အသက္ရွင္မွဳကို ေရြးခ်ယ္ၾကလို႕ က်ြန္းေပၚတြင္ ထားရစ္ခဲ့တယ္။ ဒီလိုနဲ႕ ခရူးဆိုးနဲ႕ သူ႕ မဟာမိတ္ေတြဟာ အဂၤလန္ကို ေခ်ာေမာစြာ ျပန္ေရာက္ခဲ့ၾကတယ္။
ဒီဥပမာဟာ ဖရိုင္းေဒးဆိုတဲ့ ေနာက္ထပ္လူသားတေယာက္ ေပၚထြက္လာခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံေရး စတင္ေပၚထြက္လာခဲ့တာ၊ ရန္သူလား၊ မိတ္ေဆြလား မသိတဲ့ ေနာက္ထပ္လူတေယာက္ က်ြန္းေပၚမွာ ရွိေနျပီလို႕ သိလာတဲ့ အခ်ိန္မွာ မိမိကိုယ္ကို ကာကြယ္ေရး မူေတြ ခ်မွတ္လာေတြ၊ လူအမ်ားေရာက္လာခ်ိန္မွာ အေပးအယူလုပ္တာေတြ၊ အေရးနိမ့္သူဘက္က ရပ္တည္ေပးရင္း ကိုယ့္အတြက္ အက်ိဳးရွိမယ့္ ရလာဒ္ကိုပါ တြက္ခ်က္စဥ္းစားတာေတြကို မီးေမာင္းထိုးျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ လူတဦးတေယာက္ထက္ ပိုလာတဲ့ အခ်ိန္အခါမ်ိဳးမွာ ေပၚေပါက္လာတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္သေဘာတရားေတြ၊ အာဏာက်င့္သံုးမွုေတြ ပါ၀င္ေနျပီးသားလို႕ ပညာရွင္ေတြက အဆိုျပဳထားၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးဆိုတဲ့ စကားလံုးရဲ႕ သေဘာတရားေတြကို လူႏွစ္ဦးႏွစ္ေယာက္ကေန ေက်ာ္လြန္ျပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ျဖန္႕က်က္ၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။
ႏိုင္ငံေရး အား အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုျခင္း
ႏိုင္ငံေရးဆိုတဲ့ စကားလံုးကို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုတဲ့အခါမွာ ျပႆနာႏွစ္ရပ္နဲ႕ ၾကံဳၾကရတယ္လို႕ ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ အင္ဒရူးေဟး၀ဒ္က ေရးသားခဲ့ဖူးပါတယ္။ ပထမျပႆနာတရပ္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာကို အဓိပၸာယ္တမ်ိဳးနဲ႕ သေဘာေပါက္ေနၾကတာမ်ိဳးပါ။ တခ်ိဳ႕က ဒါကို ပညာရပ္နယ္ပယ္တခုလို႕ သေဘာထားၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လဲ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာကို မိမိလိုရာ အျမင္၊ အေတြးေတြနဲ႕ ဆြဲယူနားလည္ထားၾကတယ္။ ပိုဆိုးတာကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာကို ညစ္ညမ္းတဲ့ စကားလံုး၊ ရွဳပ္ေထြးတဲ့ စကားလံုး အျဖစ္ ရွဳျမင္သူေတြ ရွိေနတာပါ။ ႏိုင္ငံေရးဆိုတဲ့စကားလံုးကို ၾကားလိုက္တာနဲ႕ စစ္ပြဲေတြ၊ ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္မွုေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာ ျပႆနာေတြ၊ အက်ဥ္းေထာင္ေတြ၊ လိမ္ညာလွည့္ဖ်ားမွုေတြကိုပဲ ဆက္စပ္ေတြးမိေနၾကသူေတြ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးဆိုတဲ့ သေဘာတရား ေတြထဲမွာ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြ ပါ၀င္တာမွန္ေပမယ့္ တျခားအေၾကာင္းအရာေတြျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ လူအမ်ားအက်ိဳးသယ္ပိုးေဆာင္ရြက္ေရး၊ ျပည္သူလူထုအတြက္ အက်ိဳးရွိေစမယ့္ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး မူ၀ါဒမ်ား ခ်မွတ္ေရး စတာေတြနဲ႕လဲ ဆက္စပ္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ အဒရီယန္ လက္ဘ္၀စ္ခ်္ ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္တဲ့ လူမွု လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြအားလံုးရဲ႕ ဗဟိုခ်က္မျဖစ္ျပီး၊ မိသားစုတြင္းမွာလဲ မိသားစုႏိုင္ငံေရး၊ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းအုပ္စုမွာလဲ မိတ္ေဆြအုပ္စုႏိုင္ငံေရး၊ လူမ်ိဳးေတြမွာလဲ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရး၊ ကမၻာၾကီး တခုလံုးမွာလဲ ကမၻာ့ ႏိုင္ငံေရး စသျဖင့္ အလႊာမ်ိဳးစံု၊ ေနရာစံုမွာ ႏိုင္ငံေရးဆိုတဲ့ သေဘာတရား ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတယ္ လို႕ ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးဆိုတာကို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုရာမွာ ေနာက္ထပ္ၾကံဳၾကတဲ့ ျပႆနာတရပ္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ ဘာလဲ ဆိုတာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး နားလည္မွုအျမင္ေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က ႏိုင္ငံေရးဆိုတာကို အာဏာက်င့္သံုးမွုလို႕ နားလည္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ကက်ေတာ့ အမ်ားစုေပါင္းျပီး ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္မွုလို႕ ျမင္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ကက်ေတာ့ ရွားပါးတဲ့ အရင္းအျမစ္ေတြကို ခြဲေ၀အသံုးခ်မွုလို႕ ယူဆၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ကက်ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ လိမ္ညာလွည့္ဖ်ားတဲ့ အႏုပညာတရပ္လို႕ ေတြးျမင္ၾကျပန္တယ္။ ႏိုင္ငံေရးေလာကဆိုတာ ရွဳပ္ေထြးတယ္၊ ပါးနပ္လိမ္မာမွရမယ္၊ ကြက္ေက်ာ္ရိုက္ႏိုင္မွ ရမယ္ဆိုတဲ့ အဆိုေတြဟာ ဒီေနာက္ဆံုး အေတြးအေခၚကေန ျမစ္ဖ်ားခံလာတာျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံက လူအမ်ားဆီမွာ ဒီအေတြးအေခၚ၊ အျမင္ေတြ ရွိလာရင္ သိပ္အႏၱရာယ္ၾကီးပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုတဲ့ စကားလံုးေနာက္ကြယ္က လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို အက်ိဳးျပဳႏိုင္ေစတဲ့ ၾကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္ေသာ သေဘာတရားေတြကို မရွဳျမင္ႏိုင္ေတာ့လို႕ပဲျဖစ္ပါတယ္။ မ်က္စိတဘက္ရဲ႕ အလင္းေရာင္ကို အေမွာင္ဖံုးသြားတာနဲ႕ အတူတူပဲ ျဖစ္သြားတတ္တာေၾကာင့္ အဆိုးနဲ႕ စျမင္တဲ့အခါ ေကာင္းမြန္တာေတြကို မျမင္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဘယ္အေၾကာင္းအရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ မွန္ကန္တဲ့ အခ်က္အလက္၊ မွန္ကန္တဲ့သေဘာတရားကို အဆိုးဘက္ကေကာ၊ အေကာင္းဘက္ကပါ သိ႐ွိနားလည္ဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။
ေယဘုယ်အားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးဆိုတဲ့ အနက္အဓိပၸာယ္ကို ဖြင့္ဆိုၾကရမွာ အျမင္ေလးမ်ိဳးကြဲျပားျခားနားပါတယ္။ ပထမတမ်ိဳးကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ အစိုးရဖြဲ႕စည္းျခင္း၊ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း အႏုပညာတရပ္လို႕ ျမင္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယတမ်ိဳးကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ ျပည္သူ႕ေရးရာ (public affairs) လို႕ ရွဳျမင္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တတိယတမ်ိဳးကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ အေပးအယူ၊ အေလွ်ာ့အတင္း ျပဳလုပ္မွု၊ ၫွိႏွိဳင္းေဆာင္ရြက္မွဳ၊ တနည္းဆိုရင္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ေတြကို ျပဳလုပ္တဲ့ အႏုပညာ တရပ္ကို ေတြးျမင္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးတမ်ိဳးကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ ပါ၀ါက်င့္သံုးမွုလို႕ ရွဳျမင္တာျဖစ္ပါတယ္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
ခင္မမမ်ိဳး (၂၄၊ ၈၊ ၂၀၀၉)
မွတ္္ခ်က္။ ။ အေရွ႕မိုးေကာင္းကင္ စာေစာင္ (www.crystalthinktank.com) တြင္ ေရးသားေဖာ္ျပထားသည့္ ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါသည္။
ဘေလာ့ လိပ္စာသစ္သို႕ ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္း
ယခုအခါတြင္ ဘေလာ့ကို ဖြင့္ရန္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္မွဳမ်ား ရွိေနေၾကာင္း၊ စာဖတ္သူအခ်ိဳ႕မွ အေၾကာင္းၾကားလာပါသျဖင့္ www.khinmamamyo.info တြင္ စာမ်က္ႏွာသစ္ကို ဖြင့္လွစ္ထားပါသည္။
စာမ်က္ႏွာသစ္တြင္ အခ်ိဳ႕ေသာ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ေဆာင္ပါးမ်ားႏွင့္ ရသစာစုမ်ား (ႏွစ္ရာေက်ာ္ခန္႕)ကိုလည္း က႑မ်ားခြဲ၍ ျပန္လည္ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ယခုဘေလာ့စာမ်က္ႏွာကို ဆက္လက္ထားရွိထားမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ယေန႕မွစ၍ ပို႕စ္အသစ္မ်ား ထပ္မံ တင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ပါေၾကာင္းႏွင့္ ပို႕စ္အသစ္မ်ားကို စာမ်က္ႏွာသစ္တြင္သာ တင္ေတာ့မည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေလးစားစြာ အသိေပး အေၾကာင္းၾကားပါသည္။
စာမ်က္ႏွာသစ္သို႕ အလည္လာေရာက္ပါရန္ကိုလဲ လွိဳက္လွဲစြာ ဖိတ္ေခၚအပ္ပါသည္။
ေလးစားစြာျဖင့္
ခင္မမမ်ိဳး (၁၇၊ ၁၀၊ ၂၀၁၁)
www.khinmamamyo.info
ဆည္းပူးေလ့လာ၊ ႏိုင္ငံေရးပညာ (အပိုင္း- ၁)
Saturday, August 29, 2009
အခန္း (၁)
ႏိုင္ငံေရးဆိုရာ၀ယ္
ႏိုင္ငံေရးဆိုတဲ့ စကားလံုးဟာ လူအမ်ားကို စိတ္လွုပ္ရွားေစတဲ့ စကားလံုးေလးတခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လူတဦးနဲ႕တဦး၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတခုနဲ႕ တခု၊ လူမ်ိဳးတမ်ိဳးနဲ႕ တမ်ိဳး၊ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံနဲ႕ တႏိုင္ငံတို႕အၾကားမွာ သေဘာမတူညီမွုေတြရွိေနလို႕ပါပဲ။ လူ႕ေလာကမွာ ဘယ္လိုေနထိုင္ၾကမလဲ၊ ဘယ္သူေတြက ဘာေတြကို ရသင့္သလဲ၊ ပါ၀ါနဲ႕ အရင္းအျမစ္ေတြကို ဘယ္လိုခြဲေ၀ သံုးစြဲမလဲ၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ ပ႗ိပကၡေတြ ရွိသင့္သလား၊ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္သင့္သလား၊ ဘယ္သူ႕ဆီမွာ ေျပာေရးဆိုပိုင္ခြင့္႐ွိသလဲ၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို လူတေယာက္က ခ်သင့္သလား၊ လူအမ်ားက ခ်သင့္သလား စတဲ့ အေထြေထြ အေၾကာင္းအရာမ်ိဳးစံုမွာ ေတြးေခၚမွုေတြ ကြဲျပားျပီး၊ အျမင္မတူမွုေတြ ရွိေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလို အျမင္မတူမွုေတြ၊ ေဆြးေႏြးျငင္းခံုမွုေတြ၊ ေထာက္ျပေ၀ဖန္မွုေတြကေန တဆင့္ ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ အေတြးအေခၚေတြ၊ အက်ိဳးစီးပြားျဖစ္ထြန္းမွုေတြ ရွိလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ႏိုင္ငံေရးေတြးေခၚပညာ႐ွင္ အရစၥတိုတယ္က ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ လူသားေတြရဲ႕ ဘ၀တိုးတက္မွုကို ျဖစ္ထြန္းေစတဲ့၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာေပးတဲ့ ၾကီးက်ယ္ျမင့္မားေသာသိပၸံပညာၾကီးတရပ္ ျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုခဲ့ပါတယ္။
ကေလးသူငယ္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ျခင္း - ကိုယ္ကာယစြမ္းရည္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး
ကေလးသူငယ္မ်ားရဲ႕ ကိုယ္ကာယစြမ္းရည္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွုဟာ တျခားစြမ္းရည္ေတြျဖစ္တဲ့ နားလည္မွု စြမ္းရည္၊ မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္မွုနဲ႕ လူမွုဆက္ဆံေရး စြမ္းရည္ေတြအေပၚမွာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွု ရွိပါတယ္။ ကေလးငယ္ေလးေတြ စျပီး တြားသြားလာတာ၊ တေတာက္ေတာက္ေလွ်ာက္လာတာေလးေတြဟာ သူတို႕ရဲ႕ အမွီအခိုကင္းကင္းနဲ႕ ရပ္တည္လာႏိုင္မွုအတြက္ ပထမဆံုး ၾကိဳးပမ္းအားထုတ္တာေလးေတြပါ။ ကေလးငယ္ေလး စျပီး တြားသြားလာတာနဲ႕ မိဘေဆြမ်ိဳးေတြက ကေလးငယ္ ေ႐ြ႕လ်ားႏိုင္မယ့္ ပတ္၀န္းက်င္သစ္ေလးကို ဖန္တီးေပးရပါမယ္။ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္မယ့္ ပစၥည္းေတြကို ဖယ္႐ွားေပးတာ၊ သူ႕အတြက္ ကစားစရာ ေနရာ သတ္မွတ္ေပးတာေလးေတြ ျပဳလုပ္ေပးရပါမယ္။ ဒါမွလဲ ကေလးငယ္ေလးရဲ႕ ကိုယ္ကာယစြမ္းရည္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို ကူညီေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကေလးငယ္ရဲ႕ ကိုယ္ကာယၾကီးထြားမွုႏွံဳးဆိုတာ ကိုယ္ကာယစြမ္းရည္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွုနဲ႕ ကြာျခားပါတယ္။ ကိုယ္ကာယၾကီးထြားႏွုန္းဆိုတာက ကေလးရဲ႕ အရပ္နဲ႕ အေလးခ်ိန္ၾကီးထြားမွုနဲ႕ ဆက္စပ္တာျဖစ္ျပီး၊ ကိုယ္ကာယဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကေတာ့ ကိုယ္ခႏၶာကို ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားႏိုင္မယ့္ စြမ္းရည္နဲ႕ ဆိုင္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ရဲ႕ ကိုယ္ကာယစြမ္းရည္ တိုးတက္မွုကို ပညာရွင္ေတြက တိုးတက္မွုပံုသ႑ာန္ေတြ ခြဲျခားသတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီသ႑ာန္ေတြကေတာ့
(၁) ရိုးရွင္းမွုမွသည္ ႐ွဳပ္ေထြးမွုဆီသို႕
ကေလးငယ္ေလးဟာ လမ္းမေလွ်ာက္ႏိုင္ခင္မွာ မတ္တပ္အရင္ရပ္တာ၊ ခုန္ေပါက္ေျပးလႊားတာေတြ မလုပ္ႏိုင္ခင္မွာ လမ္းအရင္ေလွ်ာက္တာေတြကို ဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။
(၂) ဦးေခါင္းမွ သည္ ေျခဖ်ားဆီသို႕
ကေလးငယ္ေလးရဲ႕ တိုးတက္မွုက ေခါင္းကေန စတင္ပါတယ္။ ဦးေခါင္းကို ဘယ္ညာ လွည့္လာတာကေန လက္ကေလးေတြ လွုပ္တာ၊ ေျခေထာက္ေလးေတြ လွုပ္လာတာေလးေတြနဲ႕ အဆင့္ဆင့္ တိုးတက္လာပါတယ္။
(၃) အတြင္းမွ အျပင္သို႕
ကေလးငယ္ေလးဟာ သူ႕လက္ေလးေတြကို အသံုးျပဳတဲ့အခါမွာ အရာ၀တၳဳပစၥည္း (ဥပမာ- အရုပ္၊ ေသာ့တြဲ) တခုကို လိုခ်င္တဲ့အခါ ဒီပစၥည္းဆီ ေရာက္ေအာင္ အရင္ လက္က လွမ္းပါတယ္။ ေနာက္မွ ေကာက္ယူႏိုင္တဲ့အထိ အဆင့္ဆင့္ တိုးတက္သြားပါတယ္။
(၄) ေယဘုယ်မွသည္ သီးျခားဆီသိို႕
အရမ္းငယ္တဲ့ ကေလးငယ္ေလးေတြဟာ သူတို႕ရဲ႕ ေက်နပ္ေပ်ာ္႐ႊင္မွုကို ေယဘုယ်တုန္႕ျပန္ တာေလးေတြျဖစ္တဲ့ မ်က္လံုးေလးက်ယ္လာတာ၊ လက္ကေလးနဲ႕ ေျခေထာက္ကေလးေတြကို ေ၀ွ႕ယမ္းတာနဲ႕ ျပသပါတယ္။ အ႐ြယ္နည္းနည္း ရလာတဲ့ အခါက်ေတာ့ သူတို႕ရဲ႕ ေပ်ာ္ရြင္မွုကို ျပံဳးျပတာ၊ လက္ခုပ္တီးျပတာေလးေတြနဲ႕ အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါအလိုက္ ျပဳလုပ္တတ္လာပါတယ္။
ဒီလို သ႑ာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ကိုယ္ကာယစြမ္းရည္တိုးတက္မွုမွာ စြမ္းရည္အမ်ိဳးအစားႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ တမ်ိဳးကေတာ့ အၾကမ္းဖ်င္း ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားမွုစြမ္းရည္ (gross motor skills) ျဖစ္ျပီး၊ ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ တိုးျမင့္ေကာင္းမြန္တဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားမွုစြမ္းရည္ (fine motor skills) ျဖစ္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖ်င္း ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားမွုစြမ္းရည္က ကိုယ္ခႏၶာရဲ႕ ၾကီးမားတဲ့ ၾကြက္သားေတြကို အသံုးျပဳရတဲ့ စြမ္းရည္ေတြျဖစ္ျပီး၊ လမ္းေလွ်ာက္တာ၊ ေျပးလႊားတာ၊ အျမင့္ကို တြယ္တက္တာ ေတြနဲ႕ စပ္ဆိုင္ပါတယ္။ တိုးျမင့္ေကာင္းမြန္တဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားမွုစြမ္းရည္ကေတာ့ လက္လွုပ္ရွားမွုစြမ္းရည္ (အရာ၀တၳဳ၊ ေဘာလံုးစတာေတြကို လႊင့္ပစ္တာ၊ ဖမ္းယူတာ) ေတြနဲ႕ လက္ေခ်ာင္းေလးေတြရဲ႕ လွုပ္ရွားမွဳစြမ္းရည္ (လက္ညွိဳးညႊန္တာ၊ ပံုဆြဲတာ၊ ခရင္းနဲ႕ဇြန္းေတြ အသံုးျပဳတတ္တာ၊ စာေရးတာ၊ ဖိနပ္ၾကိဳးခ်ည္တာ) စတာေတြ နဲ႕ ဆက္စပ္ပါတယ္။
အခုဆက္လက္ျပီး ကေလးသူငယ္ေတြရဲ႕ အသက္အရြယ္အလိုက္ ကိုယ္ကာယစြမ္းရည္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွုေတြကို တင္ျပပါမယ္။
အသက္ (၁၂) လ
အၾကမ္းဖ်င္းထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားမွုစြမ္းရည္ေတြကေတာ့ လဲေလ်ာင္းရာကေန ငုတ္တုတ္ထိုင္ႏိုင္တာ၊ လူေတြနဲ႕ အိမ္သံုးပရိေဘာဂေတြရဲ႕ အကူအညီမပါပဲ မတ္တပ္ရပ္ႏိုင္တာ၊ လက္နဲ႕ ဒူးကို အသံုးျပဳျပီး တြားသြားႏိုင္တာ၊ ၾကမ္းျပင္ေပၚမွာ ၀က္၀ံသြားသြားႏိုင္တာ၊ တေယာက္တည္း အၾကာၾကီး မတ္တပ္ရပ္ေနႏိုင္တာ၊ လူတေယာက္ရဲ႕ လက္တဘက္ကို ကိုင္ျပီး လမ္းစေလွ်ာက္ႏိုင္လာတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ ၁၃ လရွိတဲ့ ကေလးငယ္တ၀က္ေက်ာ္က လမ္းေလွ်ာက္လာႏိုင္ပါတယ္။
တိုးျမင့္ေကာင္းမြန္တဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားမွုစြမ္းရည္ေတြကေတာ့ စာအုပ္ရဲ႕ စာမ်က္ႏွာေတြကို လွန္ေလွာႏိုင္တာ၊ အရုပ္နဲ႕ ပစၥည္းေတြကို တမင္ပစ္ခ်တာ၊ လႊင့္ပစ္တာ၊ က်သြားတဲ့ ေနရာကို လိုက္ၾကည့္တာ၊ ပစၥည္းေသးေသးေလးေတြကို လက္မနဲ႕ လက္ညွိဳးထိပ္ေလးကို အသံုးျပဳျပီး ေကာက္ယူဖို႕ ၾကိဳးစားတာ၊ သူႏွစ္သက္တဲ့ ပစၥည္းေလးေတြကို လက္ညွိဳးညႊန္ျပတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအရြယ္ေလးေတြမွာ ကေလးေတြက ပစၥည္းေတြပစ္ခ်ရင္ မိဘေတြက ခဏခဏေကာက္ေပးရတာကို စိတ္မရွည္ျဖစ္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒါဟာ ကေလးရဲ႕ တိုးတက္မွုျဖစ္ပါတယ္။ ပစ္ခ်လိုက္၊ ေကာက္ေပးလိုက္နဲ႕ ကေလးနဲ႕ ကိုယ္နဲ႕ ကစားေနတဲ့ ကစားပြဲေလးတခုအေနနဲ႕ သတ္မွတ္လိုက္ရင္ ေပ်ာ္စရာေကာင္းသြားပါမယ္။
ဆယ့္ႏွစ္လသားအရြယ္ကေလးငယ္ရဲ႕ ကိုယ္ကာယစြမ္းရည္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ လူၾကီးမိဘေတြက လုပ္ေပးသင့္တာေတြကေတာ့ ကေလးငယ္ေလး လမ္းေလွ်ာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ မိမိကိုယ္မိမိ ယံုၾကည္မွုတိုးတက္ေစဖို႕ ဘီးနဲ႕တြန္းလို႕ရတဲ့ အရုပ္ေလးေတြ ၀ယ္ေပးသင့္ပါတယ္။ သံစံုျမည္တဲ့ ရုပ္ပံုစာအုပ္ေလးေတြ ဖတ္ျပသင့္ပါတယ္။ ကေလးရဲ႕ လက္ေခ်ာင္းလွုပ္ရွားမွု တိုးတက္ဖို႕ သစ္သားတံုးေလးေတြ၊ တခုနဲ႕ တခု အဆင့္ဆင့္ ထပ္လို႕ရတဲ့ အရုပ္ေလးေတြ ပံ့ပိုးေပးသင့္ပါတယ္။ အရုပ္ေလးေတြ မရွိဘူးဆိုရင္လဲ ကတ္ထူစကၠဴပံုးေလးေတြနဲ႕ ကိုယ္တိုင္လုပ္ေပးလို႕ရပါတယ္။ ကေလးငယ္ေလးကို ေန႕စဥ္နဲ႕အမွ် လုပ္ငန္းေဆာင္တာေလးေတြကို ေျပာျပရပါမယ္။ ကေလးငယ္ေလးက နားမလည္ဘူးဆိုေပမယ့္ ဒါဟာ စကားေျပာစြမ္းရည္တိုးတက္ဖို႕အတြက္ အေရးၾကီးတာေၾကာင့္ ကေလးကို အခ်ိန္ေပးျပီး စကားေျပာရပါမယ္။ သီခ်င္းေလးေတြ ဖြင့္ေပးရပါမယ္။
အသက္ (၁၈) လ
အၾကမ္းဖ်င္း ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားမွုစြမ္းရည္ေတြကေတာ့ ပံုမွန္ လမ္းေလွ်ာက္ျပီး၊ ထိုင္ခ်လိုက္တာ မဟုတ္ပဲ အႏၱရာယ္ကင္းကင္းနဲ႕ ရပ္တန္႕တာ၊ လူၾကီးေတြထိုင္တဲ့ ကုလားထိုင္ေပၚတြယ္တက္ျပီး တက္ထိုင္တာ၊ ငုတ္တုတ္ထိုင္ရာကေန သူ႕ဘာသာသူ မတ္တပ္ရပ္ႏိုင္တာ၊ ေလွကားေတြကို လက္တန္းကိုင္ျပီး တက္ႏိုင္၊ ဆင္းႏိုင္တာ၊ ဒူးေထာက္ႏိုင္တာ၊ ေျပးလႊားႏိုင္တာျဖစ္ပါတယ္။
တိုးျမင့္ေကာင္းမြန္တဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားမွုစြမ္းရည္ေတြကေတာ့ ကေလးငယ္ေလးရဲ႕ အရာ၀တၳဳေတြကို လက္ညွိဳးညႊန္ျပတာ၊ ေသးငယ္တဲ့ သစ္သားတံုးေလးေတြကို သံုးဆင့္အထိ ထပ္တင္ႏိုင္တာ၊ အစားအစာကုိ သူ႕ဘာသာသူဇြန္းနဲ႕စားတာ၊ တံခါးဘု၊ လက္ကိုင္ေတြကို လွည့္တာ၊ ခဲတံကို ဆုပ္ကိုင္ႏိုင္တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအရြယ္ကေလးငယ္ေလးေတြရဲ႕ ကိုယ္ကာယစြမ္းရည္တိုးတက္ဖို႕အတြက္ လူၾကီးမိဘေတြ လုပ္ေပးသင့္တာေတြကေတာ့ သဲေတြ၊ ေရေတြနဲ႕ ကစားဖို႕ တြန္းအားေပးတာ၊ တြယ္တက္ဖို႕အတြက္ ခိုင္ခံ႕ျပီး နိမ့္တဲ့ ပရိေဘာဂေတြ တပ္ဆင္ထားေပးတာ၊ ေဘာလံုးေလးေတြ ၀ယ္ေပးျပီး ကန္ဖို႕၊ ေျမွာက္ပင့္ကစားဖို႕ လုပ္ေပးတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ နီးစပ္ရာ အိမ္နီးနားခ်င္း အရြယ္တူ ကေလးငယ္ေလးေတြနဲ႕လဲ မိတ္ဆက္ေပးရပါမယ္။ ပြဲေတြ၊ ေစ်းေတြလဲ ေခၚသြားရပါမယ္။ ဒါမွလဲ လူမွုဆက္ဆံေရးစြမ္းရည္ပါတိုးတက္လာျပီး၊ လူအမ်ားၾကားမွာ အေၾကာက္အလန္႕မရွိ ေနတတ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္တခုက ဒီအရြယ္မွာ ကေလးငယ္ေလးဟာ ေျပးလႊားႏိုင္ေပမယ့္ သူ႕ေျပးလမ္းက အတားအဆီးေတြကို မေရွာင္ႏိုင္ပါဘူး။ တခါတရံ လူၾကီးေတြက ထိမိခိုက္မိမွာ စိုးရိမ္ျပီး မေျပးဖို႕ ဟန္႕တားတတ္ပါတယ္္။ အဲဒီလိုဆိုရင္လဲ ကေလးရဲ႕ ကိုယ္ကာယစြမ္းရည္တိုးတက္မွုကို ထိခိုက္ႏိုင္တာေၾကာင့္ ပန္းျခံ၊ ကြင္းျပင္၊ ေဘာလံုးကြင္း၊ ကစားကြင္းစတာေတြဆီ ေခၚသြားျပီး ကေလးငယ္ေလး အႏၱရာယ္ကင္းကင္းနဲ႕ ေျပးလႊားႏိုင္မယ့္ ပတ္၀န္းက်င္ေလး ဖန္တီးေပးရပါမယ္။
အသက္ ႏွစ္ႏွစ္
အၾကမ္းဖ်င္းထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားစြမ္းရည္ေတြကေတာ့ အႏၱရာယ္ကင္းကင္းနဲ႕ ေျပးလႊားႏိုင္တာ၊ အျမဲတမ္းလွဳပ္ရွားတက္ၾကြေဆာ့ကစားေနတာ၊ လက္နဲ႕ ေဘာလံုးကို ကိုင္ျပီး ပစ္ႏိုင္တာ၊ ဘီးပါတဲ့ ပစၥည္းေတြကို တြန္းႏိုင္တာ၊ ဆြဲႏိုင္တာ၊ ေလွကားအတက္အဆင္းကို အကူအညီမလိုပဲ လုပ္ႏိုင္တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုးျမင့္ေကာင္းမြန္တဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လားစြမ္းရည္ေတြကေတာ့ စက္၀ိုင္းေလးေတြနဲ႕ လိုင္းေလးေတြ ဆြဲတတ္တာ၊ ပစၥည္းေလးေတြကို ေကာက္ယူႏိုင္တာ၊ သစ္သားတံုးေလးေတြကို ေျခာက္ဆင့္အထိ တာ၀ါေဆာက္ႏုိင္တာ၊ စာအုပ္ေတြကို ႏွစ္သက္ျပီး တရြက္ခ်င္းလွန္ၾကည့္လာတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအရြယ္မွာ လူၾကီး မိဘေတြက သံုးဘီးစက္ဘီးေလးေတြ၀ယ္ေပးတာ၊ တြယ္တက္စရာ ပရိေဘာဂေတြ ထားေပးတာ၊ ေျပးလႊားေဆာ့ကစားဖို႕ ေနရာသတ္မွတ္ေပးတာေတြ လုပ္သင့္ပါတယ္။ အလုပ္နားရက္ေတြမွာ ကေလးငယ္ေလးကို ပန္းျခံ၊ ျမိဳ႕ျပနဲ႕ ေ၀းတဲ့ ေနရာေတြေခၚသြားျပီး သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ေလ့လာေစသင့္ပါတယ္။ ပလပ္စတတ္တူ၊ သစ္သားေယာင္းမစတာေတြေပးျပီး ဒန္အိုး၊ ဒန္ခြက္စတဲ့ အသံျမည္ေစတဲ့ အရာ၀တၳဳေတြကို ေခါက္ခိုင္း၊ တီးခိုင္းရပါမယ္။ ဒါမွလဲ ကေလးငယ္ရဲ႕ လက္အသံုးျပဳတဲ့ စြမ္းရည္ တက္လာမွာျဖစ္သလို၊ အသံလာရာကို ေလ့လာစူးစမ္းမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြးကိုလဲ တိုးျမင့္ေပးရာ ေရာက္ပါတယ္။
သံုးႏွစ္
အၾကမ္းဖ်င္း ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားမွုစြမ္းရည္ေတြကေတာ့ နိမ့္တဲ့အရာ၀တၳဳေတြေပၚကေန မ်က္ႏွာျပင္ေပၚ ခုန္ခ်ႏိုင္တာ၊ ေျခဖ်ားေထာက္ျပီးရပ္ႏိုင္တာ၊ လမ္းေလွ်ာက္ႏိုင္တာ၊ ေျခေထာက္တဘက္တည္းေပၚမွာ ရပ္ႏိုင္တာ၊ ေလွကားကို ေလွကားတထစ္ကို ေျခတလွမ္းႏွဳန္းနဲ႕ တက္ႏိုင္တာ၊ ေဘာလံုးကို ေျမွာက္ေပးႏိုင္တာ၊ ဖမ္းယူႏိုင္တာ၊ ေဘာလံုးကို အားနဲ႕ ကန္ႏိုင္တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုးျမင့္ေကာင္းမြန္တဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားမွုစြမ္းရည္ေတြကေတာ့ ခဲတံကို ဆုပ္ကိုင္ႏုိင္တာ၊ စာရြက္ေတြကို ကတ္ေၾကးနဲ႕ ကိုက္ျပီး ျဖတ္ႏိုင္တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
လူၾကီး မိဘေတြအေနနဲ႕က ဒီအရြယ္မွာ ကေလးနဲ႕ ေဘာလံုးကစားတာေတြ လုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က ေဘာလံုးကစားတာ မိန္းကေလးနဲ႕ မဆိုင္ဘူးထင္တတ္ပါတယ္။ ဒီလို မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီအရြယ္မွာ ေျခ၊လက္အသံုးျပဳႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္၊ လက္နဲ႕ မ်က္လံုးတြဲစပ္အသံုးျပဳႏိုင္မွုစြမ္းရည္ေတြအတြက္ ေဘာလံုး ေျမွာက္တာ၊ ေဘာလံုးကန္တာ၊ ဖမ္းယူတာေတြက အေရးၾကီးလွပါတယ္။ ဒီအရြယ္ကစျပီး ကေလးငယ္ေလးေတြကို တျခားကေလးေတြနဲ႕ ေဆာ့တတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးရပါမယ္။ တခ်ိဳ႕က ကေလးေတြကို အိမ္ထဲမွာပဲ ထားျပီး တျခားကေလးေတြနဲ႕ မေရာထားခ်င္ၾကပါဘူး။ အဲဒီအခါမွာ ဒီကေလးရဲ႕ လူအမ်ားနဲ႕ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေနထိုင္တတ္မွုစြမ္းရည္ေလ်ာ့က်သြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုကေလးမ်ိဳးေတြဟာ ၾကီးလာတဲ့အခါမွာ တကိုယ္ေကာင္းဆန္ျပီး ကိုယ္က်ိဳးပဲၾကည့္တတ္တဲ့ ကေလးေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
ဒီအရြယ္ကေလးေလးေတြဟာ စူးစမ္းေလ့လာတဲ့ အေလ့အထေတြ ရွင္သန္ေနတာမို႕ ဒါကို မပိတ္ပင္ပဲ အားေပးအားေျမွာက္လုပ္ရပါမယ္။ ေရကူးတာ၊ ပန္းျခံေခၚသြားတာ၊ လမ္းေလွ်ာက္တာေတြ လုပ္ေစရပါမယ္။ ေရာင္စံုခဲတံေတြ၊ စာရြက္ေတြေတြ ၀ယ္ေပးျပီး ကေလးရဲ႕ ဆန္းစစ္တီထြင္တတ္တဲ့ စြမ္းရည္ကို ျမွင့္တင္ေပးရပါမယ္။ အရုပ္ေတြကို ကစားျပီးရင္ ျပန္သိမ္းဖို႕ သင္ၾကားေပးရပါမယ္။ မိမိ အ၀တ္ေတြကို ေကာင္းေကာင္းသိမ္းဆည္းတတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးရမယ္။ ကေလးရဲ႕ အမွီအခိုကင္းကင္းနဲ႕ ရပ္တည္ႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္းကို တိုးျမင့္လာေအာင္ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႕ သင္ၾကားေလ့က်င့္ေပးရပါမယ္။
ေလးႏွစ္
အၾကမ္းဖ်င္းထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားစြမ္းရည္ေတြကေတာ့ လမ္းေလွ်ာက္တာမွာ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ ေလွ်ာက္တာ၊ ေဘာလံုးကိုဖမ္းယူႏိုင္တာ၊ ေျမွာက္ႏိုင္တာ၊ ကန္ႏိုင္တာ၊ ၾကမ္းျပင္ေပၚက ပစၥည္းေတြကို ခါးကုန္းျပီး ေကာက္ႏိုင္တာ၊ သံုးဘီးတပ္စက္ဘီးကို က်ြမ္းက်ြမ္းက်င္က်င္ေမာင္းႏိုင္တာျဖစ္ပါတယ္။ တိုးတက္ေကာင္းမြန္တဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားစြမ္းရည္ေတြကေတာ့ ခဲတံကို လူၾကီးေတြကို ကိုင္ႏိုင္လာတာ၊ သစ္သားတံုးေလးေတြကို ၁၀ ဆင့္အထိ ထပ္ႏိုင္လာတာေတြျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအရြယ္မွာ လူၾကီးမိဘေတြက ကေလးငယ္ရဲ႕ ကိုယ္ကာယလွုပ္ရွားမွု လုပ္ႏိုင္ခြင့္အခြင့္အလမ္းေတြ ဖန္တီးေပးရပါမယ္။ ကေလးရဲ႕ အျမင့္တက္ႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ေပးရပါမယ္။ ေဆာက္လုပ္ေရးအရုပ္ေတြ၊ သစ္သား အပိုင္းအစေတြနဲ႕ ေဆာ့ေစရပါမယ္။ သဲေတြ၊ ေရေတြနဲ႕ ေဆာ့ခိုင္းရပါမယ္။ အ၀တ္အစားကို သူ႕ဘာသာသူ ၀တ္တတ္ေအာင္ သင္ေပးရပါမယ္။ ေရအိမ္သြားတဲ့အခါမွာ သူ႕ဘာသာသူ သြားတတ္ေအာင္ တြန္းအားေပးရပါမယ္။ တခ်ိဳ႕ကေလးေတြက ေရအိမ္သြားတိုင္း မိဘကို ေခၚတတ္ပါတယ္။ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္သြားဖို႕ တိုက္တြန္းျပီး သူ႕ရဲ႕ ကိုယ့္ဘာသာ ကိုယ္အမွီအခိုကင္းကင္း ရပ္တည္ႏိုင္မွုစြမ္းရည္ျမင့္လာေအာင္ လုပ္ေပးရပါမယ္။ ပန္းခ်ီဆြဲတာ၊ ေရာင္စံုျခယ္တာ၊ ေကာ္ကပ္တာေတြအတြက္ လံုေလာက္မယ့္ ပစၥည္းပစၥယေလးေတြ ၀ယ္ေပးထားရပါမယ္။
ငါးႏွစ္
အၾကမ္းဖ်င္း ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားမွုစြမ္းရည္ေတြကေတာ့ ၾကိဳးခုန္တာ၊ ေျပးလႊားတာ၊ အျမင့္တက္ႏိုင္တာ၊ ေျခဖ်ားသံုးျပီး ေျပးတာ၊ ေဘာလံုးကို က်ြမ္းက်ြမ္းက်င္က်င္ကစားႏိုင္တာ၊ ဂီတသံနဲ႕ ဟန္ခ်က္ညီ ကႏိုင္တာ၊ ခါးညႊတ္ျပီး ဒူးမေကြးပဲေျခဖ်ားကို ထိႏိုင္တာ၊ ကစားစရာ အမ်ိဳးမ်ိဳး (စီးေလွ်ာ၊ ဒန္း၊ climbing frames) ေတြကို သူ႕ဘာသာ ကစားႏိုင္တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုးတက္ေကာင္းမြန္တဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားမွုစြမ္းရည္ကေတာ့ ေခါင္း၊ ကိုယ္၊ ေျခ၊ လက္အဂါၤစံုတဲ့ လူပံုဆြဲႏိုင္တာ၊ ခဲတံကို ေကာင္းေကာင္း ကိုင္ႏိုင္တာ၊ လက္ေခ်ာင္းေလးေတြကို အသံုးျပဳျပီး ေရတြက္ႏိုင္တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအရြယ္မွာ လူၾကီးမိဘေတြက အိမ္ျပင္ပမွာ ကေလးေတြ ကစားလို႕ရေအာင္ ဖန္တီးေပးရပါမယ္။ ျမိဳ႕လယ္တိုက္ခန္းေတြမွာ ေနတာဆိုရင္ ေဘာလံုးကြင္း၊ ပန္းျခံ၊ ကြင္းျပင္ေတြ ေခၚသြားေပးရပါမယ္။ ကေလးကို စက္ဘီးစီးတတ္ေအာင္ သင္ၾကားေပးရပါမယ္။ ကေလးငယ္ရဲ႕ က်ား၊ မခြဲျခားတဲ့ စိတ္မ်ိဳး မရွိေအာင္ ေယာက်္ားေလးေတြကို ၾကိဳးခုန္ခိုင္းတာမ်ိဳး၊ မိန္းကေလးေတြကို ေဘာလံုးကြင္းမွာ ေဘာလံုးကန္ခိုင္းတာမ်ိဳးေတြ လုပ္ေပးရပါမယ္။ ပံုဆြဲတာနဲ႕ ပန္းခ်ီဆြဲတာေတြကို အားေပးရပါမယ္။
ေျခာက္ႏွစ္
အၾကမ္းဖ်င္း ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားစြမ္းရည္ေတြကေတာ့ ခုန္ေပါက္ေျပးလႊားေဆာ့ကစားတာ၊ ေဘာလံုးကို ေျခာက္မီတာအကြာအေ၀းေရာက္ေအာင္ ကန္ႏိုင္တာ၊ စက္ဘီးကို က်ြမ္းက်ြမ္းက်င္က်င္စီးတတ္တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုးတက္ေကာင္းမြန္တဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႔႕လ်ားစြမ္းရည္ေတြကေတာ့ ကေလးငယ္ဟာ အကၡရာစာလံုးေတြ၊ ကိန္းဂဏာန္းေတြကို အရြယ္တူ ေရးတတ္တာ၊ နာမည္ကို ေရးတတ္တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
လူၾကီးမိဘေတြအနဲ႕က ဒီအရြယ္ကေလးငယ္ေတြကို အားကစားတမ်ိဳးမ်ိဳး ျပဳလုပ္ေအာင္ အားေပးရပါမယ္။ ေဘာလံုးကန္တာ၊ ဂ်ဳဒိုကစားတာ၊ ေရကူးတာ စတာေတြ လုပ္ခိုင္းရပါမယ္။ ကေလးငယ္ေလးရဲ႕ စာအေရးအသားစြမ္းရည္ တိုးတက္လာေအာင္ ေစ်း၀ယ္စာရင္းရြတ္ျပျပီး လိုက္ေရးခိုင္းတာ၊ ေဆြမ်ိဳးမိတ္ေဆြေတြဆီ စာေရးခိုင္းတာ၊ ဟင္းခ်က္အညႊန္းေတြ လိုက္ကူးေရးခိုင္းတာေတြ လုပ္ခိုင္းလို႕ရပါတယ္။
ခုနစ္ႏွစ္
အၾကမ္းဖ်င္း ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားမွု စြမ္းရည္ေတြကေတာ့ စက္ဘီးကို ကၽြမ္းက်ြမ္းက်င္က်င္ စီးတတ္တာ၊ ကိုယ္ခံပညာကစားျခင္း၊ ေရကူးျခင္း၊ စကိတ္စီးျခင္း စတာေတြမွာ သက္လံုေကာင္းလာတာ၊ ေျပးလႊားရာမွ အရွိန္ထိန္းတတ္တာ၊ ေဘာလံုးဖမ္းတာ၊ ပစ္တာေတြကို လက္တဘက္တည္းနဲ႕ လုပ္ႏိုင္တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုးတက္ေကာင္းမြန္တဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္ေရြ႕လ်ားမွုစြမ္းရည္ေတြကေတာ့ စာေရးသားတဲ့ စြမ္းရည္ျမင့္တက္လာတာ၊ အပ္အၾကီးကို သံုးျပီး ခ်ဳပ္လုပ္တတ္တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
လူၾကီးမိဘေတြက ဒီအရြယ္ေတြကေလးေတြကို ျပင္ပမွာ ကစားတာကို အားေပးတာ၊ ေရကူး၊ စကိတ္စီး၊ စက္ဘီးစီး၊ ကခုန္တာေတြကို အားေပးတာနဲ႕ ကိုယ္ခံပညာေတြ သင္ၾကားေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။
နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ ကေလးသူငယ္ေလးေတြရဲ႕ ကိုယ္ကာယစြမ္းရည္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဟာ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္တဲ့ ကေလးေလးတေယာက္ျဖစ္ေစဖို႕အတြက္ အလြန္ပဲ အေရးၾကီးပါတယ္။ ကိုယ္ကာယစြမ္းရည္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဟာ လူမွုဆက္ဆံေရးစြမ္းရည္၊ ဥာဏစြမ္းရည္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ စဥ္းစားေတြးေခၚဥာဏ္ ျမင့္မားေရး၊ မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္မွု ျမင့္မားေရးနဲ႕ အမွီအခိုကင္းကင္းနဲ႕ ရပ္တည္ႏိုင္ေရး ေတြအေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္ ဆက္စပ္မွုရွိတာေၾကာင့္ မိဘလူၾကီးေတြအေနနဲ႕ ကေလးငယ္ေလးရဲ႕ ကိုယ္ကာယစြမ္းရည္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို အားေပးကူညီရင္း၊ ကေလးရဲ႕ တိုးတက္မွုေတြကိုလဲ တိုင္းတာ မွတ္တမ္းျပဳစုထားသင့္ပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္ရွင္။
ခင္မမမ်ိဳး (၂၄၊ ၈၊ ၂၀၀၉)
ရည္ညႊန္းကိုးကား။ ။
Meggitt, C. & Walker, J. (2004) An Introduction to Child Care and Education, 2nd edition, Hodder, Oxon
Stoppard, M. (2005) New baby care book: a practical guide to the first three years, Penguin, London
မွတ္္ခ်က္။ ။ အေရွ႕မိုးေကာင္းကင္ စာေစာင္ (www.crystalthinktank.com) တြင္ ေရးသားေဖာ္ျပထားသည့္ ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါသည္။
လူကုန္ကူးမွဳ အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း (အပိုင္း -၁)
Sunday, August 23, 2009
စကားခ်ီး
ဒီေန႕ညေနတုန္းက မေတြ႕ရတာ ၾကာျပီျဖစ္တဲ့ မိတ္ေဆြေဟာင္း တေယာက္က ဖုန္းဆက္လာပါတယ္။ သူက်ြန္မတို႕ ျမိဳ႕ကို ေရာက္ေနလို႕ လာလည္လို႕ ရမလားဆိုတဲ့ အေၾကာင္းပါ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီလို ဖုန္းဆက္ျပီးမွ၊ အခ်ိန္ခ်ိန္းျပီးမွ လာလည္တဲ့ ဓေလ့ကို က်ြန္မသိပ္ႏွစ္သက္တာပဲ။ ဆိုင္းမဆင့္၊ ဗံုမဆင့္ ေကာက္ခါ ငင္ခါဆို တေယာက္ေယာက္က အလုပ္မ်ားေနရင္ ႏွစ္ေယာက္စလံုးအတြက္ မေကာင္းတာ အမွန္ပါပဲ။ တခါတရံေတာ့လဲ စိတ္ေလာၾကီးျပီး က်ြန္မလဲ ေကာက္ခါငင္ခါ သြားမိတတ္တာေတြ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ အဆင္မေျပႏိုင္တာေၾကာင့္ အလည္သြားတာေတြတင္မက ဖုန္းေျပာရင္ေတာင္ တဘက္က အားရဲ႕လားလို႕ အရင္ေမးျပီးမွ စကားဆက္ေျပာတတ္တဲ့ အက်င့္ျဖစ္လာခဲ့ပါေတာ့တယ္။
ဒါနဲ႕ က်ြန္မလဲ လြန္ခဲ့တဲ့ အပတ္က သားေလ ရုတ္တရက္တက္ျပီး သတိလစ္သြားလို႕ ေဆးရံုမွာ ေလး၊ ငါးရက္ ေရာက္ေနတဲ့အေၾကာင္း၊ အိမ္ျပန္ေရာက္ေတာ့လဲ အလုပ္လုပ္စရာေတြ ေရးထားတဲ့ ဒိုင္ယာရီမွတ္တမ္းကိုေတာင္ ျပန္လွန္မၾကည့္ရဲေသးတဲ့ အေၾကာင္း၊ လာမယ့္ အပတ္မွာ မီးဖိုေခ်ာင္နဲ႕ ေရခ်ိဳးခန္း အသစ္ျပင္ဆင္မွဳေတြလုပ္ဖို႕ ခ်ိန္းျပီးသားျဖစ္ေနလို႕ ပစၥည္းပစၥယေတြ သိမ္းဆည္းျပင္ဆင္ေနရတဲ့ အေၾကာင္းေတြ ေျပာျပျဖစ္ပါတယ္။ သူက လာကူေပးလို႕ျဖစ္မလားဆိုလာတာေၾကာင့္ သူမ်ားအကူအညီ လက္ခံဖို႕ ခဲယဥ္းတဲ့ က်ြန္မလဲ ေျခကုန္လက္ပန္းက်ေနခ်ိန္မို႕လားမသိ။ ၀မ္းသာအားရနဲ႕ လက္ခံမိပါေတာ့တယ္။ ႏွစ္ေယာက္အတူလုပ္လိုက္ေတာ့လဲ အခ်ိန္ခဏေလးနဲ႕ ျပီးသြားပါတယ္။ ဒါနဲ႕ ညေနစာကို နီးရာဆိုင္တဆိုင္ကေန မွာျပီး စားျဖစ္ၾကရင္း စကားစျမည္ ေျပာျဖစ္ၾကပါတယ္။
သူနဲ႕ က်ြန္မဆိုတာကလဲ Anti- money laundering သင္တန္းတခုမွာ ဆံုခဲ့ၾကသူေတြ ျဖစ္ေလေတာ့ စိတ္၀င္စားမွု နယ္ပယ္ေတြခ်င္းက ဆက္စပ္ေနတတ္ပါတယ္။ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ဥေပေဒေရးရာေတြဆိုတာက တခုနဲ႕တခု အနည္းနဲ႕အမ်ား ဆက္စပ္ေနတာေတြခ်ည္းပါပဲ။ သူက ႏိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ ရာဇ၀တ္မွဳ ႏွိမ္နင္းေရး နယ္ပယ္ထဲေရာက္၊ က်ြန္မက စစ္ဗ်ဴဟာေလ့လာေရး၊ အၾကမ္းဖက္မွဳ တိုက္ဖ်က္ေရးဆိုင္ရာ ေလ့လာသူျဖစ္လာေပမယ့္ ဒီႏွစ္ခုဟာ အေတာ္ပဲ ဆက္စပ္ေနတာေၾကာင့္ က်ြန္မတို႕ စကား၀ိုင္းကလဲ ဒါေတြအေၾကာင္းပဲ ျဖစ္ေနျပန္ပါေတာ့တယ္။ သူက အင္တာပိုက ျပဳလုပ္ေနတဲ့ အာရွရာဇ၀တ္ဂိုဏ္းေတြကို ပစ္မွတ္ထားတဲ့ ပေရာဂ်က္ ေအအိုစီ အေၾကာင္းေတြ၊ ပင္လယ္ဓားျပေတြကို ပစ္မွတ္ထားတဲ့ ပေရာဂ်က္ ဘာတာ အေၾကာင္းေတြကို ေျပာျပပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းေတြကတဆင့္ အာရွမွာ နာမည္ၾကီးေနတဲ့ လူကုန္ကူးမွဳအေၾကာင္းဆီ ေရာက္သြားၾကပါတယ္။ ဥေရာပႏိုင္ငံေတြနဲ႕ ကေနဒါ၊ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံေတြဆီကို အာရွတိုက္ကေန လူကုန္ကူးမွဳေတြ၊ အာရွတိုက္ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း လိင္ လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ လူကုန္ကူးမွဳေတြ၊ ကေလးသူငယ္ကုန္ကူးမွဳေတြကို ေျပာဆိုျဖစ္ၾကပါတယ္။ အာရွတိုက္နာမည္ၾကီး လူကုန္ကူးမွဳလမ္းေၾကာင္းေတြျဖစ္တဲ့ ယူဘက္ကစ္စတန္လမ္းေၾကာင္း၊ မေလးရွားလမ္းေၾကာင္း၊ ထိုင္းလမ္းေၾကာင္း၊ ေဘာ္လကန္လမ္းေၾကာင္းစတာေတြအေၾကာင္း ေျပာေနၾကရင္း ျမန္မာႏိုင္ငံအေၾကာင္းေတြ ဆက္ေျပာျဖစ္ပါတယ္။
သူက လက္ရွိျမန္မာ့အေရးအေျခအေနေတြရယ္၊ ျမန္မာျပည္နဲ႕ လူကုန္ကူးမွု ျပႆနာေတြရယ္ကို ေဆြးေႏြးေမးျမန္းပါတယ္။ က်ြန္မလဲ သိထားတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ေျပာျပရင္း စစ္အာဏာရွင္လက္ေအာက္က ျမန္မာျပည္သူေတြရဲ႕ လူမွဳေရး၊ စီးပြားေရးအေျခအေနေတြနဲ႕ လူကုန္ကူးမွု၊ လိင္ေက်းက်ြန္သြတ္သြင္းခံရမွဳေတြကိုပါ ထည့္သြင္းေျပာဆိုျဖစ္ပါတယ္။ လူကုန္ကူးမွဳ တားဆီးေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ေလ်ာ့တိေလ်ာ့ရဲျဖစ္ေနတဲ့ ျမန္မာ့ဥေပေဒ ဘက္ေတာ္သားေတြ ၊ တရားစီရင္ေရးစနစ္ စတဲ့အေၾကာင္းကိုပါ ေျပာျပရင္း ျမန္မာျပည္ၾကီး မလြတ္ေျမာက္ေသးသမွ် ျမန္မာျပည္သူေတြ ပိုမိုဆိုး၀ါးတဲ့ ဘ၀ေတြ ခံေနရမွာပဲ လို႕ မွတ္ခ်က္ေပးျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေတာ့ သူက က်ြန္မေျပာတဲ့ မွတ္ခ်က္ကို လက္ခံတယ္။ အာဏာရွင္စနစ္ဆိုးေတြမွာ ဥပေဒဘက္ေတာ္သားေတြဟာ မဆိုင္တဲ့ အလုပ္ေတြ ပိုလုပ္ေနၾကရတယ္။ လူကုန္ကူးမွဳ၊ ဘိန္းကုန္ကူးမွုေတြကို တိုက္ဖ်က္ေရးမွာ သံုးရမယ့္ အင္အားေတြကို ႏိုင္ငံေရးေလာက အတြက္ ျဖဳန္းေနသလို ျဖစ္ေနတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီကိစၥေတြဟာ ဒီမိုကေရစီ စနစ္မွာလဲ အခုလို အေျခအေနမဆိုးရင္ေတာင္ ရွိေတာ့ရွိေနမွာပဲ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီမိုကေရစီမရခင္ကတည္းက လုပ္ႏိုင္တာေတြကိုလဲ ၾကိဳလုပ္ထားဖို႕ လိုတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ သူ႕စကားက စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းတာေၾကာင့္ အေသးစိတ္ဆက္ေဆြးေႏြးျဖစ္သြားပါတယ္။
သူက လူကုန္ကူးမွဳက်ဴးလြန္သူေတြမွာ သားေကာင္ကို စည္းရံုးသူ၊ လမ္းေၾကာင္းဆက္သြယ္သူ၊ လမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္ သယ္ယူပို႕ေဆာင္ေပးသူနဲ႕ သားေကာင္ကို လက္ခံသူစတာေတြ ပါ၀င္ေၾကာင္း ေျပာျပပါတယ္။ ရာဇ၀တ္မွဳက်ဴးလြန္သူ အမ်ားအျပားပါ၀င္မွဳ၊ သတင္းအခ်က္အလက္ ရယူႏိုင္မွဳအားနည္းခ်က္၊ သတင္းရတဲ့ အခ်ိန္ေႏွာင့္ေႏွးမွဳ စတာေတြဟာ ဥပေဒဘက္ေတာ္သားေတြအတြက္ အခက္အခဲ ၾကန္႕ၾကာမွုေတြ အမ်ားအျပား ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္း ရွင္းျပပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္က သားေကာင္အမ်ိဳးအစားပါ။ တခ်ိဳ႕က ဒါနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ဗဟုသုတ မရွိတာျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကက်ေတာ့ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး အခက္အခဲေတြေၾကာင့္ ဘယ္လိုပဲၾကံဳၾကံဳဆိုျပီး စြန္႕စားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ လူကုန္ကူးမွဳရဲ႕ သားေကာင္ဘ၀ က်ေရာက္ရတဲ့အခါမွာ အသက္ေသေၾကပ်က္စီးမွဳ၊ ဘ၀ ပ်က္မွဳ၊ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ျပစ္ဒဏ္က် အေရးယူခံရမွုေတြ စတဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ ၾကံဳေတြ႕ၾကရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုဆိုးက်ိဳးေတြနဲ႕ လူကုန္ကူးမွဳဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ေတြ၊ လူကုန္ကူးမွဳ က်ဴးလြန္တတ္တဲ့ ရာဇ၀တ္သားေတြရဲ႕ စည္းရံုးေရး နည္းလမ္းေတြကို လူထုကို ပညာေပးဖို႕ လိုအပ္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီမွာမွ ျမန္မာျပည္လို ႏိုင္ငံေတာ္က ပညာေပးမွု အားနည္းတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ ျပည္သူမွ ျပည္သူသို႕ ပညာေပးျခင္း နည္းလမ္းကို အေကာင္အထည္ေဖာ္လို႕ရတဲ့အေၾကာင္း၊ စာေပ၊ စာနယ္ဇင္းေတြ၊ သီခ်င္းေတြ၊ ဇာတ္လမ္းေတြ အမ်ားအျပား အသံုးျပဳသင့္ေၾကာင္း ဆိုပါတယ္။
ပညာေပးမွုအျပင္ လူထုရဲ႕ ႏိုးႏိုးၾကားၾကား သတင္းေပးပို႕မွဳ နည္းလမ္းကိုလဲ က်င့္သံုးသင့္ေၾကာင္း သူက အၾကံျပဳပါတယ္။ ေနထိုင္ရာ ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးငယ္ေတြ၊ ကေလးေတြ၊ ေက်ာင္းသားေတြကို စည္းရံုးေနတာေတြ ေတြ႕ရင္ တာ၀န္ရွိသူေတြကို သတင္းေပးပို႕မွဳျပဳလုပ္တဲ့ နည္းနဲ႕ သားေကာင္အျဖစ္ စည္းရံုးလွဳံေဆာ္ခံရျခင္း ေလ်ာ့နည္းသြားေအာင္ လုပ္လို႕ရတယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္း ေျပာရင္း ျပည္တြင္း ျမန္မာမ်ားသာမက ျပည္ပျမန္မာမ်ားမွာပါ တာ၀န္ရွိေၾကာင္း သူက ဆိုလာခဲ့ပါတယ္။ လူကုန္ကူးမွဳဆိုတာ ႏိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ရာဇ၀တ္မွဳျဖစ္တာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံတည္းရဲ႕ ရဲတပ္ဖြဲ႕မွာတင္ တာ၀န္ရွိတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံတကာရဲတပ္ဖြဲ႕ (အင္တာပို) မွာဆိုရင္ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ရဲတပ္ဖြဲ႕အခ်င္းခ်င္းအၾကားမွာ လံုျခံဳတဲ့ ဆက္သြယ္ေရးစနစ္နဲ႕ ရာဇ၀တ္မွဳ သတင္းအခ်က္အလက္ မွတ္တမ္းတင္မွဳ စနစ္ရွိေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္ပႏိုင္ငံေတြမွာ ေရာက္ေနတဲ့ လူကုန္ကူးမွဳသားေကာင္ဘ၀ က်ေရာက္ခဲ့ဖူးသူေတြ၊ မိမိတို႕ရဲ႕ ပတ္စ္ပို႕၊ ခရီးသြားလက္မွတ္ေတြကို ခိုးယူျခင္း၊ လိမ္ညာယူေဆာင္ျခင္း ခံထားရသူေတြ အေနနဲ႕ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံက ရဲတပ္ဖြဲ႕ေတြကို သတင္းေပးပို႕ ဖို႕ လိုအပ္ေၾကာင္း သူက ေျပာပါတယ္။ ဒါတင္မကပဲ မိမိတို႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ တစံုတေယာက္က လူကုန္ကူးမွဳ လုပ္ေနတယ္လို႕ သိခဲ့ရင္ သတင္းေပးပို႕သူရဲ႕ အမည္ကို ေဖာ္ျပစရာ မလိုအပ္ပဲ ရာဇ၀တ္မွဳ က်ဴးလြန္သူရဲ႕ သတင္းအခ်က္အလက္ကိုသာ သက္ဆိုင္ရာကို သတင္းေပးပို႕လို႕ ရတယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းေတြ ရွင္းလင္းေျပာျပခဲ့ပါတယ္။
သူေျပာတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို တခ်ိဳ႕ကိုလဲ သင္တန္းေတြမွာ သင္ယူဖူး၊ ၾကားဖူးျပီးသားျဖစ္ေပမယ့္ ဂရုတစိုက္ သတိမထားမိခဲ့ပါဘူး။ တခါတရံမွာ လူေတြက ေရွ႕ခရီးမွာ ေတာင္ၾကီးတခု ကာဆီးေနရင္ ဒီေတာင္ကို ဘယ္လိုျဖိဳရမလဲ ဆိုတာပဲ စဥ္းစားေနမိတတ္ၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီေတာင္ကို ျဖိဳရင္း ေတာင္မျပိဳခင္မွာ လုပ္ႏိုင္မယ့္ အလုပ္ေတြလဲ အမ်ားၾကီး ရွိပါေသးတယ္။ တခါက က်ြန္မေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ ျမန္မာျပည္နဲ႕ ပတ္သက္လို႕ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို စိတ္ပါ၀င္စားသူေတြက သူစိတ္၀င္စားတာကို တကယ္သာ လုပ္မယ္ဆိုရင္ ဖေယာင္းတိုင္ အလင္းကို ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအလင္းေတြ ေပါင္းစပ္သြားတာနဲ႕အမွ် အလင္းေရာင္ကလဲ က်ယ္ျပန္႕လာမွာပါ။ ဒီလိုပါပဲ။ ဖေယာင္းတိုင္နဲ႕ပဲ ေရရွည္သြားလို႕ေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္တာေၾကာင့္ စနစ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီအေရးကို စိတ္၀င္စားသူေတြကလဲ လုပ္စရာေတြကို စဥ္ဆက္မျပတ္ဆက္လုပ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါမွလဲ အနာဂတ္ျမန္မာျပည္အတြက္ လွ်ပ္စစ္မီးအလင္းေရာင္လို ေရရွည္တည္တံ့မယ့္ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးေတြကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေရးၾကီးတာကေတာ့ သူလင္းတယ္၊ ငါလင္းတယ္နဲ႕ အလင္းထြန္းညွိဖို႕ မၾကိဳးစားပဲ ျငင္းခံုေနတဲ့ အလုပ္ကို ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ အျမစ္တြယ္ေနျပီျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ရာဇ၀တ္မွဳေတြ ပေပ်ာက္ေရးမွာလဲ တဘက္တလမ္းကေန ျမန္မာဆိုတဲ့ တာ၀န္အသိနဲ႕ လုပ္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါဆိုတာက အခ်ိန္ၾကာၾကာ မကုပဲထားရင္ ပိုျပီး ဆိုးလာတတ္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီ မရေသးေပမယ့္ မရေသးခင္ကတည္းက ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံေတာ္သစ္မွာ ေပၚေပါက္လာမယ့္ အခက္အခဲေတြကို ၾကိဳတင္သိျမင္ ေတြးထားျပီး၊ အခုအခ်ိန္ကတည္းက ရွင္းလို႕ရႏိုင္တဲ့ အခက္အခဲေတြကို ၾကိဳရွင္းထားႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္။ အလံုးစံုကင္းစင္ ပေပ်ာက္မွာ မဟုတ္ေပမယ့္ (ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံၾကီးေတြလဲ ဒါကိုေတာ့ မတတ္ႏိုင္ၾကေသးပါ) တဘက္တလမ္းကေနေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္သစ္ တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ အက်ိဳးရွိႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အာဏာရွင္စနစ္ကေန ဒီမိုကေရစီ စနစ္ကို ကူးေျပာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံအမ်ားစုရဲ႕ အသြင္ကူးကာလေတြမွာ စစ္ပြဲေတြ၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ျပႆနာရပ္ေတြ၊ အသစ္တက္လာတဲ့ အစိုးရေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဆိုင္ရာ ခ်ိဳ႕ယြင္းအားနည္းခ်က္ေတြ၊ ဂိုဏ္းဂန အစြဲေတြနဲ႕ အကြဲအျပဲေတြ၊ အတိတ္ပ႗ိပကၡေဟာင္းေတြကို အသက္ျပန္သြင္းမွဳေတြနဲ႕ ျပည့္ႏွက္ေနတတ္ပါတယ္။ အဆိုးဆံုးျပႆနာေတြကေတာ့ ႏိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ ရာဇ၀တ္မွဳေတြပါပဲ။ အာဏာရွင္ေဟာင္းရဲ႕ လက္ကိုင္ဒုတ္ေတြ ျဖစ္ခဲ့ဖူးတဲ့ ဥပေဒဘက္ေတာ္သားေတြကိုလဲ အသစ္တက္လာတဲ့ အစိုးရသစ္က အျပည့္အ၀ မယံုၾကည္ပါဘူး။ လူထုကလဲ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳ နည္းေနတတ္တယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္မွာပဲ အာဏာရွင္ေဟာင္းလက္ထက္မွာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမွုေတြၾကီးစိုးျပီး ရာဇ၀တ္ဂိုဏ္းသားေတြ အတြက္ ထြက္ေပါက္ၾကီးေတြ မ်ားျပားခဲ့ေတာ့ အသစ္တက္လာတဲ့ အစိုးရရဲ႕ governance မွာ ထိခိုက္မွဳေတြ အမ်ားအျပား ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလေတြမွာ အစိုးရသစ္ေတြရဲ႕ ျပည္ထဲေရး တာ၀န္ရွိသူေတြ လုပ္ၾကံခံရတာ၊ အသက္အႏၱရာယ္ျခိမ္းေခ်ာက္ ခံရတာေတြဟာ ႏိုင္ငံမ်ားစြာမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ပမာဆိုရရင္ စည္းကမ္းၾကီးျပီး စာအသင္ေကာင္းတဲ့ ဆရာမတေယာက္ ေရာက္လာတာကို ေက်ာင္းသားေကာင္းေတြက သေဘာက်ေပမယ့္ ေက်ာင္းသားဆိုးေတြက နည္းမ်ိဳးစံုသံုးျပီး ပညာျပၾကသလိုပါပဲ။
ဒီလိုအေျခအေနေတြကို ကိုင္တြယ္ႏိုင္ဖို႕အတြက္ လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ေတြ အမ်ားၾကီး လိုအပ္ပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို ခ်ဳပ္ျငိမ္းဖို႕ လုပ္တာဟာ စစ္တပ္ကို ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးအဖြဲ႕ေနရာကေန ဖယ္ရွားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီမိုကေရစီ ရျပီးတဲ့ အခါမွာလဲ တပ္တြင္း ဒီမိုကေရစီ ရွင္သန္ထြန္းကားေရးနဲ႕ အရပ္ဘက္၊ စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရးေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုပါပဲ။ ရဲတပ္ဖြဲ႕ကို ရပ္ရြာတရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး တာ၀န္ကေန ဖယ္ရွားပစ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး မရွိလို႕ မရပါဘူး။ ဒီလိုပါပဲ။ အရပ္ဘက္၊ စစ္ဘက္ ေထာက္လွမ္းေရးကိုလဲ ဖယ္ရွားပစ္လို႕ မရပါဘူး။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ ရပ္တည္မွုအတြက္ intelligence services လိုအပ္ပါတယ္။ Human intelligence (HUMINT) မရွိတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးဆိုတာ ေၾကာက္ခမန္းလိလိ အေျခအေနဆိုးၾကီး ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ မတိုင္ခင္မွာက်ေတာ့ ဒီအဖြဲ႕အစည္းေတြဟာ အာဏာရွင္လက္ကိုင္ဒုတ္ဘ၀မွာ ေပးတာယူ၊ ေက်ြးတာစားနဲ႕ တေသြးတသံတမိန္႕ကိုသာ နာခံၾကရတာေၾကာင့္ လူထုဘက္က မရပ္တည္မခ်င္း လူထုနဲ႕ ပ႗ိပကၡျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ လူအမ်ားက မုန္းတီးၾကပါတယ္။ ဒီပ႗ိပကၡ စိတ္အနာေတြဟာ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလ ျပည္သူ႕အစိုးရသစ္နဲ႕ ဒီအဖြဲ႕ေတြရဲ႕ အၾကားမွာ၊ လူထုနဲ႕ ဒီအဖြဲ႕ေတြအၾကားမွာ ရံဖန္ရံခါ ေပၚလာတတ္တာေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီအခါ ရာဇ၀တ္မွဳႏွိမ္နင္းေရး ကိစၥမ်ိဳးေတြ၊ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အေရးေပၚကာလေတြမွာ အခက္အခဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးေတြမွာ ၾကားကေန ေစ့စပ္ညွိႏွိဳင္းေျဖရွင္းေပးႏိုင္မယ့္ သူေတြ လိုအပ္လွပါတယ္။ တျခား လိုအပ္တဲ့ က႑ေတြအမ်ားၾကီးပါပဲ။
အခုဒီေဆာင္းပါးမွာကေတာ့ လူကုန္ကူးမွဳ နဲ႕ ပတ္သက္ဆယ္ႏြယ္မွဳေတြကိုပဲ အေျခခံ သေဘာတရားေတြ၊ ရာဇ၀တ္မွဳ က်ဴးလြန္တတ္သူေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္တတ္ပံု နည္းလမ္းေတြ၊ မိခင္ႏိုင္ငံက တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးမွာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမွဳေတြ ၾကီးစိုးေနတဲ့အခါ လူကုန္ကူးမွဳျဖစ္စဥ္တေလွ်ာက္မွာ ပါ၀င္တဲ့ တျခားႏိုင္ငံ ဥပေဒဘက္ေတာ္သားေတြကို ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မွဳေတြ၊ ဒီမိုကေရစီ ေျပာင္းလဲမွဳကာလမွာ လူကုန္ကူးမွဳ တားဆီးႏွိမ္နင္းေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ေဆာင္ရြက္ဖြယ္ နည္းလမ္းစတာေတြကို အေသးစိတ္ ေရးသားေဖာ္ျပမွာျဖစ္ပါတယ္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
ခင္မမမ်ိဳး (၂၂၊ ၈၊ ၂၀၀၉)
ဦးေအာင္တင္ႏွင့္ မခင္မမမ်ိဳးတို႕၏ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးေဆာင္းပါးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးခ်က္
Thursday, August 13, 2009
ဦးေအာင္တင္၏ ေဆြးေႏြးခ်က္
Reply to Ma Khin Ma Ma Myo on NC by U Aung Tin
မခင္မမမ်ိဳး၏ ေဆြးေႏြးခ်က္
ဦးေအာင္တင္ရွင့္။
ဦးေအာင္တင္ ရဲ႕ ေထာက္ျပေဆြးေႏြးမွဳကို အထူးပဲ ေက်းဇူးတင္ရွိပါတယ္။ က်ြန္မေဆာင္းပါးထဲက အခ်က္တခ်ိဳ႕ကို ဦးေအာင္တင္ရဲ႕ သေဘာထားကြဲလြဲတဲ့ အေၾကာင္းမ်ားနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ဆက္လက္ေဆြးေႏြးလိုပါတယ္။
(၁) ၾကားျဖတ္အစိုးရနဲ႕ ဒိုင္ယာေလာ့ ကိစၥကို ေျပာခ်င္ပါတယ္။ က်ြန္မက ဒိုင္ယာေလာ့ဆိုတာကို ၾကားျဖတ္အစိုးရတခုခုျဖစ္ထြန္းျပီးမွ ေပၚလာတဲ့ ဒိုင္ယာေလာ့ကမွ ေအာင္ျမင္ႏိုင္တဲ့ ရာခိုင္ႏွဳန္းမ်ားခဲ့တယ္ဆိုတာကို ေထာက္ျပေဆြးေႏြးထားတာျဖစ္ပါတယ္။ စာမ်က္ႏွာ (၃) ဟာ ျမန္မာ့အေရးကို ညြန္းထားတာမဟုတ္ပါ။ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ျဖစ္ရပ္မ်ားစြာ ရွိပါတယ္။ ေတာင္အာဖရိကမွာ ၾကားျဖတ္အစိုးရေပၚလာျပီးမွ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ဒိုင္ယာေလာ့ ေအာင္ျမင္ခဲ့ပါတယ္။
သိရိလကၤာ တမီးလ္သူပုန္မ်ားနဲ႕ သိရိလကၤာအစိုးရၾကားက ဒိုင္ယာေလာ့က ႏိုင္ငံတကာအစိုးရမ်ားနဲ႕ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ဦးေဆာင္ျပီး ျပင္ပ ႏို္င္ငံေတြမွာ က်င္းပေပးခဲ့ပါတယ္။ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပဲ အခုေနာက္ဆံုး အျပီးသတ္နီးပါး ေခ်မွဳန္းခံလိုက္ရပါတယ္။
ပါလက္စတိုင္းနဲ႕ အစၥေရးတို႕အၾကားမွာ ဒိုင္ယာေလာ့မ်ားစြာ ေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္။ လက္ရွိမွာ ပါလက္စတိုင္းတို႕ အေျခအေန ဘယ္လိုျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ အားလံုးမ်က္ျမင္ျဖစ္ပါတယ္။
ယူဂိုစလားဗီးယားႏိုင္ငံမွာ တင္းမာမွဳေတြ ျဖစ္ေနစဥ္တုန္းက ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။ ေနာက္ဆံုးမွ ဒီေဒသတြင္း ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ Dayton Peace Accord ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္လံုးဟာ အစိတ္စိတ္အျမြာျမြာ ကြဲသြားခဲ့ျပီးသား ျဖစ္ေနပါျပီ။
အိုင္ယာလန္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲျဖစ္စဥ္ ဘာေၾကာင့္ စတင္ခဲ့ပါသလဲ။ အာဏာပိုင္ဘက္ကေန စတင္ဆက္သြယ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အာဖရိက ႏိုင္ငံမ်ားစြာမွာလဲ ဒီလိုပါပဲ။
ဒိုင္ယာေလာ့ဆိုတာ အာဏာရွင္ဘက္ကေန ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳ လုပ္မယ့္ သ႑ာန္ (သို႕) အလားတူစစ္မွန္တဲ့ ကမ္းလွမ္းမွဳ(သို႕) ဒီလိုျပဳလုပ္ဖို႕ ဖြဲ႕စည္းလိုက္တဲ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရပဲျဖစ္ေစ၊ အတိုက္အခံဘက္က ဦးေဆာင္ဖြဲ႕စည္းလိုက္တဲ့ ၾကားျ့ဖတ္အစိုးရပဲျဖစ္ေစ၊ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ ပါ၀ါရွယ္ယာပဲျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံတကာက ၀င္ေရာက္ျပီး ၾကားျဖတ္အစိုးရတခုစတင္ဖြဲ႕စည္းျပီးမွျဖစ္ေစ ေအာာင္ျမင္မွဳရွိႏိုင္တာကို ဆိုလိုထားတာပါ။
ဦးေအာင္တင္ဆိုလိုထားသလိုပဲ ဒိုင္ယာေလာ့က ခဏရွင္ရိုက္၊ ျပန္ေသသြားလိုက္၊ ျပန္ရွင္သန္ေအာင္လုပ္လိုက္ ရွိတယ္ဆိုတာ လက္ခံပါတယ္။ ေအာင္ျမင္မွဳရာခိုင္ႏွဳန္းနည္းပါတယ္။ အခ်ိန္ေတြၾကာျပီး လူထုက ေပးဆပ္ရမွု ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာပါတယ္။
အခုဒီအခ်က္နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ဦးေအာင္တင္ေဆြးေႏြးခ်က္က ဒိုင္ယာေလာ့က တရားေသအဆင့္သတ္မွတ္လို႕မရ။ ရွိႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ stand က ေဆြးေႏြးျပီး၊ က်ြန္မက ဒိုင္ယာေလာ့ဟာ ႏိုင္ငံေရး အေျခအေနအရ ေျပာင္းလဲမွဳ ေပၚမွာ အၾကိမ္မ်ားစြာ ရွိေနႏိုင္ေပမယ့္ ေအာင္ျမင္မွဳနည္းတယ္ဆိုတာကို ေဆြးေႏြးတာျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္အခ်ိန္မွာမွ ေအာင္ျမင္မွဳ ရာခိုင္ႏွဳန္းမ်ားမယ္ဆိုတာကို ေဆြးေႏြးတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ပမာဆိုရရင္ ဦးေအာင္တင္က စာေမးပြဲဆိုတာ ဘယ္အခ်ိန္ခ်ိန္ပဲ ေျဖေျဖ ေျဖလို႕ရတယ္။ ၀င္ေျဖၾကည့္လို႕ရတယ္။ ၀င္မေျဖဖို႕ ေျပာရင္ လက္ေတြ႕မက်ဘူးလို႕ ဆိုလိုထားတာျဖစ္ျပီး၊ က်ြန္မက စာေမးပြဲဆိုတာ ဘယ္လိုၾကိဳးစားရတယ္။ ျပင္ဆင္ရတယ္။ ဘယ္အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ေျဖရင္ စာေမးပြဲေအာင္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ဆိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဦးေအာင္တင္က အားေပးမွဳျဖစ္ျပီး၊ က်ြန္မက အားထုတ္မွဳ ကို ေဇာင္းေပးတာေၾကာင့္ က်ြန္မတို႕ႏွစ္ေယာက္ ဒီအခ်က္အေပၚမွာ သေဘာထားကြဲလြဲတာျဖစ္ပါတယ္။
(၂) စာမ်က္ႏွာ (၁၀) မွာ ဦးေအာင္တင္ ေျပာဆိုထားတဲ့ အခ်က္မတိုင္ခင္မွာ ”အတိုက္အခံေတြဘက္ကသာ
လူထုတိုက္ပြဲအတြက္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားမွဳ၊ ႏိုင္ငံတကာအေပၚမွာ အလြန္အကၽံြအားကိုးမွဳန႕ဲ အခ်ိန္အခါမဟုတ္ပ ဲေခၚဆိုထားခ့တဲ ့ဲ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ဆိုတာ မရိွထားခ့ဲရင္ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးဆိုတာ အတိုက္အခံဦးေဆာင္တဲ့ၾကားျဖတ္အစိုးရ (သို႕မဟုတ္) ပါ၀ါရွယ္ယာ ၾကားျဖတ္အစိုးရ ဖြဲ႕စည္းျခင္း၊ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ျပဳလုပ္ျခင္း၊ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပျခင္း၊ တိုင္းျပည္တည္ေဆာက္မွဳနဲ႕ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးျဖစ္စဥ္စတင္ျခင္းလုပ္ငန္းစဥ္အဆင့္ဆင့္ကို ဆက္တက္သြားလို႕ ရတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပထမဆံုးလုပ္ရမယ့္
အလုပ္ကိုေက်ာ္ျပီး နအဖကေန ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေခၚမေယာင္ အသံထြက္လာခဲ့ပါတယ္။” လို႕ ဆိုထားျပီးသားျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဦးေအာင္တင္ ေျပာသလို က်ြန္မအေနနဲ႕ တေၾကာင္းျမင္၊ တေၾကာင္းေတြး သံုးသပ္ထားတာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ ဒီအခ်က္ကို ကနဦးဖတ္ၾကည့္ရင္ သိသာႏိုင္ပါတယ္။
ဒီအခ်က္ေတြအျပင္ တျခားဦးေအာင္တင္ျမင္တဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြကိုလဲ ထပ္မံေဆြးေႏြးေပးပါ။ တိုက္ပြဲငယ္ေလးတခုမွာေတာင္ operation failure ျဖစ္တဲ့အခါ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္လဲဆိုတာေတြကို ရွံဳးခဲ့တဲ့ တိုက္ပြဲရဲ႕ တပ္မွဴးေတြ၊ အထက္အရာရွိေတြ စုေပါင္းျပီး အေျဖရွာၾကရပါတယ္။ ကြင္းဆင္းျပီး ေအာက္ေျခရဲ႕ အသံနဲ႕႔ ထင္ျမင္ခ်က္ကိုလဲ အေရးၾကီးရင္ ၾကီးသလို ေလ့လာၾကရပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီေလာက္ၾကီးမားခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္ၾကီးမွာ မေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြကို က်ြန္မတို႕အားလံုး ၀ိုင္း၀န္းေဖာ္ထုတ္ ေထာက္ျပဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။
(၃) စာမ်က္ႏွာ (၁၁) မွာ ဦးေအာင္တင္ ဆိုထားတဲ့အခ်က္မွာ ေရွ႕မွာပါတဲ့ စကားလံုးျဖစ္တဲ့ “စစ္အာဏာရွင္ဘက္က ၾကည့္ရင္ေတာ့ အလြန္ပင္ ဟာသ ေျမာက္စရာေကာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံေရးထိုးစစ္ ျပက္လံုး“ လို႕ ေရးသားထားတာျဖစ္ပါတယ္။ က်ြန္မဘက္ကၾကည့္ရင္၊ ဦးေအာင္တင္ဘက္က ၾကည့္ရင္လို႕ ေရးသားထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဦးေအာင္တင္ ဆက္ျပီး ဆိုထားတာက ဦးေအာင္တင္ဘက္က အျမင္ကို ဆိုထားတာျဖစ္ပါတယ္။
တိုက္ပြဲတခုကို ထိုးစစ္ဆင္တဲ့အခါ ဥပမာေပါ့ရွင္။ စစ္မဟာဗ်ဴဟာ သင္တန္းေလးတခုမွာေတာင္ ထိုးစစ္တခုအေၾကာင္းကို သင္ၾကားတဲ့အခါမွာ သင္တန္းသားသံုးပံုတပံုကို ထိုးစစ္စီမံခ်က္ေရးဆြဲခိုင္းရပါတယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ တျခားသင္တန္းသားသံုးပံုတပံုကို ခံစစ္အေနနဲ႕ဆိုရင္ ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ။ ဒီထိုးစစ္အေပၚမွာ ဘယ္လိုျမင္လဲ ဆိုတာကို ေဆြးေႏြးခိုင္းရပါတယ္။ က်န္တဲ့ သင္တန္းသား သံုးပံုတပံုကိုေတာ့ ဒီႏွစ္ဘက္ရဲ႕ ေဆြးေႏြးမွဳေတြကို ေဘးကေနၾကည့္ျပီး လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ေထာက္ျပခိုင္းရပါတယ္။ ဒီေတာ့မွလဲ complete picture ထြက္ပါတယ္။
ဒီေတာ့ အခုဒီအဆိုျပဳခ်က္နဲ႕ပတ္သက္ျပီး နအဖဘက္က ဘယ္လိုျမင္ႏိုင္လဲ ဆိုတာ စစ္အာဏာရွင္ေနရာမွာ ေခတၱ၀င္ေတြးၾကည့္ျပီး ဦးေအာင္တင္ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ ဘယ္လို ထြက္လာပါသလဲဆိုတဲ့ အျမင္ကို ျပန္လည္ေဆြးေႏြးေပးဖို႕ ေမတၱာ ရပ္ခံပါတယ္။
ေနာက္တခ်က္က က်ြန္မ ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးစာမ်က္ႏွာမွာ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးဆိုတဲ့ သေဘာတရား၊ အဆိုျပဳခ်က္ေတြကို က်ြန္မလက္ခံတယ္လို႕ ေရးသားျပီးသားျဖစ္ပါတယ္။ ေရွ႕ဆံုးစာမ်က္ႏွာမွာလဲ ဒါဟာ ေရရွည္ခံျငိမ္းခ်မ္းေရးလိုအပ္ခ်က္လို႕ ဆိုထားျ႔ပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ကို သေဘာေပါက္ျပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို လက္မခံတာမဟုတ္ပဲ ဒီလို အခ်ိန္၊ အေျခအေနမွာမွ ဘာေၾကာင့္ ေပၚထြက္လာရသလဲ ဆိုတာကို သံုးသပ္ထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး ဘာေၾကာင့္ လိုအပ္ရလဲ ဆိုတာထက္ အခုအခ်ိန္မွာမွ ဘာေၾကာင့္ ဒီအဆိုျပဳခ်က္ ထြက္ေပၚလာရလဲ ဆိုတာကို ထပ္မံ ေဆြးေႏြးေပးဖို႕ ဖိတ္ေခၚပါတယ္။
ဇယားေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ျဖစ္စဥ္အသစ္ေတြ ေပၚလာရင္ ဇယားကို ျပန္ျပင္ရမယ္ဆိုတာ ဟုတ္ပါတယ္။ လက္ခံပါတယ္။ သီအိုရီသစ္ေတြ ရွိႏိုင္မလားဆိုတာအတြက္ သုေတသနျပဳေနသူတေယာက္ ျဖစ္လို႕ ဒီအခ်က္ကို လံုး၀ လက္ခံပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဇယားျပန္ျပင္ရေလာက္ေအာင္ ေအာင္ျမင္မွဳ ရာခိုင္ႏွဳန္း မည္ေရြ႕မည္မွ် ရွိႏိုင္သလဲ ဆိုတာကိုပဲ ေစာင့္ၾကည့္ရပါမယ္။ အခုနအဖဘက္က ဘယ္လို တုန္႕ျပန္မလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီအခ်က္ကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးဖို႕ အခ်ိန္တခု ေစာင့္ၾကရေအာင္ပါ။
(၄) စာမ်က္ႏွာ (၁၂) နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ဦးေအာင္တင္ ေဆြးေႏြးမွဳမွာလဲ က်ြန္မေရးသားထားတဲ့ စကားလံုးတခ်ိဳ႕ကို ခ်န္ထားျပီးမွ ေဆြးေႏြးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးေအာင္တင္က အခ်ိန္အခါနဲ႕ မညီတဲ့ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးမွာ ပါ၀င္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းသံုးရင္းလို႕ေျပာထားပါတယ္။ က်ြန္မေရးသားထားတာက အခ်ိန္အခါနဲ႕ မညီတဲ့ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး အဆိုျပဳခ်က္ၾကီး ထြက္ေပၚလာမွဳအေပၚမွာ ပါ၀င္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္း သံုးရင္းလို႕ ေရးထားတာျဖစ္ပါတယ္။ စကားလံုးတခ်ိဳ႕ကို ခ်န္လိုက္ရင္ အဓိပၸာယ္က တမ်ိဳးထြက္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဦးေအာင္တင္ ျပန္ဖတ္ၾကည့္ေပးပါ။ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးဆိုတာကို က်ြန္မလံုး၀ကန္႕ကြက္ျခင္းမရွိပါ။ အထပ္ထပ္အခါခါေျပာျပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ အဆိုျပဳခ်က္ထြက္လာတဲ့ အခ်ိန္အခါ၊ အေျခအေနကိုပဲ ေ၀ဖန္ေျပာဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအဆိုျပဳခ်က္မွာပါ၀င္တဲ့ အုပ္စုေတြရဲ႕ ပါ၀င္ရျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ေခ်သံုးရပ္ကို ေျပာဆိုထားတာျဖစ္ပါတယ္။ အုပ္စုသံုးစုပါတယ္လို႕ ေျပာၾကားထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေသခ်ာျပန္ဖတ္ၾကည့္ပါရွင္။ အေၾကာင္းအရာျဖစ္ရပ္တခုကို သံုးသပ္တဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသူတေယာက္ဟာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ကို ဆန္းစစ္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် သံုးခုကို ေျပာျပီး ျဖစ္ႏိုင္ေခ်တခုခ်င္းဆီကို ဆက္လက္ရွင္းလင္းထားပါတယ္။
ဒီေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႕ အန္အယ္ဒီက အမ်ိဳးသားသင့္ျမတ္ေရးကို လက္ခံထားသူေတြ ျဖစ္တာမို႕ ဘယ္အုပ္စုထဲထားသင့္သလဲဆိုတာ ကူညီသတ္မွတ္ေပးပါ ဆိုလာတဲ့အခ်က္နဲ႕ပတ္သက္ျပီး ဦးေအာင္တင္ကို အရင္ေမးပါရေစ။
အခုအဆိုျပဳခ်က္ကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႕ အန္အယ္ဒီနဲ႕က လက္ခံျပီး ျပဳလုပ္ထားတာျဖစ္ပါသလား
အမ်ိဳးသားသင့္ျမတ္ေရးဆိုတာကို နအဖစစ္အာဏာရွင္အစိုးရက လြဲရင္ ဘယ္သူမဆို လက္ခံပါတယ္။ က်ြန္မလဲ ေရးထားျ႔ပီးျဖစ္ပါတယ္။ ရင္ၾကားေစ့ေရးဆိုတာ ပဋိပကၡရွိလို႕လုပ္ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထုတ္ဆီးတိုးရင္း၊ ေဘာလံုးကန္ရင္း ရန္ျဖစ္ဖူးတဲ့ ကေလးေတာင္ ပဋိပကၡရွိရင္ ရင္ၾကားေစ့ေရးျပန္လုပ္ရတယ္ဆိုတာ နားလည္တယ္လို႕ ေရးထားတာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပနဲ႕ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးကို လက္ခံတာနဲ႕ပဲ အခု အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး အဆိုျပဳခ်က္ ထြက္ေပၚလာတဲ့ အခ်ိန္အခါ၊ အေျခအေနကို လက္ခံတာနဲ႕ က သီးျခားစီပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာဆိုရရင္ လူနာတေယာက္ေဆးရံုေရာက္လာတဲ့အခါ ခြဲဖို႕ လိုအပ္တဲ့ လူနာဆိုရင္ ခြဲဖို႕ လိုအပ္တယ္လို႕ ဆရာ၀န္ေတြအားလံုးက လက္ခံတာပါပဲ။ ဘယ္အခ်ိန္ခြဲမလဲ ဆိုတာကေတာ့ တဦးနဲ႕ တဦး ကြဲျပားႏိုင္ပါတယ္။ ေမ့ေဆး ဘယ္လိုမွ ေပးလို႕ မရႏိုင္တဲ့ အခ်ိန္ဖို႕ ခြဲဖို႕ မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ေမ့ေဆးဆရာ၀န္က ကန္႕ကြက္တာကို အဲဒီအေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါကို မစဥ္းစားပဲ ဒီလူနာခြဲဖို႕ လိုအပ္တယ္ဆိုတာ နားမလည္ဘူးလားလို႕ ျပန္ေျပာတဲ့ ခြဲစိိတ္ဆရာ၀န္ေတာ့ ေဆးေလာကမွာ မရွိပါဘူး။
အခုလဲဒီအတိုင္းပါပဲ။ က်ြန္မက အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါကို ေ၀ဖန္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဦးေအာင္တင္က ေယဘုယ်ရွိေနတဲ့ အမွန္တရားလိုအပ္ခ်က္ကိုပဲ လိုအပ္ပါတယ္လို႕ ထပ္ေျပာထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဘာေၾကာင့္ အခုအေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါမွာမွ ဒီအဆိုျပဳခ်က္ ထြက္ေပၚလာရလဲဆိုတာကို ဦးေအာင္တင္ ဘက္က ဆက္ျပီး ေဆြးေႏြးေပးဖို႕ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။
ေလးစားစြာျဖင့္
ခင္မမမ်ိဳး
ဦးညြန္႕ေရႊႏွင့္ မခင္မမမ်ိဳးတို႕၏ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး ဆိုရာ၀ယ္ ေဆာင္းပါးအား အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးခ်က္
အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး ေဆာင္းပါးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာေပၚမွာ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးထားခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ကနဦးအေနနဲ႕ ဦးညႊန္႕ေရႊရဲ႕ ေဆြးေႏြးထားမွဳကို တင္ျပပါမယ္။
ဦးညြန္႕ေရႊ၏ ေဆြးေႏြးခ်က္
မခင္မမမ်ိဳးနဲ႔ မိတ္ေဆြအားလံုုးခင္ဗ်ား၊
အခ်ိန္မရတဲ့ၾကားက မခင္မမမ်ိဳးရဲ႕ “အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရး ဆိုုရာ၀ယ္“ ဆိုုတဲ့ စာတန္းကိုု က်ေနာ္ အေျပးအလႊားဖတ္လိုုက္ပါတယ္။ မခင္မမမ်ိဳးဟာ နိုုင္ငံေရးသိပ္ပံပညာကိုု အတန္ရင္းႏွီးပံုုရပါတယ္။ အေတာ္ေလးအားထုုတ္ၿပီး ေရးထားပံုုလဲရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သတ္တိေလး နဲနဲလိုုေနေသးတာရယ္၊ ေတြ႕ဆံုုေဆြးေႏြးေရး သေဘာတရားအေပၚ အစာမေၾကတာရယ္ စသျဖင့္ေတြ႕ရပါတယ္။ အခ်ိန္လဲမရလိုု႔ခ်ဳပ္ၿပီးေျပာရရင္၊၁။ ဒိုုင္ယာေလာ့ခ္ေခၚတာ ႏွစ္ဖက္လက္ခံနိုုင္တဲ့ ၾကားျဖတ္အစိုုးရေပၚၿပီးမွ ေခၚရမွာျဖစ္တယ္။ နိုုင္ငံေရးနားမလည္သူေတြသာ အခ်ိန္မက်ေသးပဲ ဒိုုင္ယာေလာ့ကိုု ေတာင္းတာ။ (ေဒၚစုု၊ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၊ အင္စီဂ်ီယူဘီ၊ ကုုလအပါအ၀င္ အေနာက္နိုုင္ငံအစိုုးရမ်ား အားလံုုးမွားတယ္၊ နိုုင္ငံေရး နားမလည္ရွာၾကဘူးလိုု႔ အဓိပ္ပါယ္ေရာက္တယ္။)
၂။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အနာဂတ္ကံၾကမ္မာကိုု ဘယ္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္၊ ဘယ္ပါတီမွ လက္၀ါးႀကီးအုုပ္ တရားေသ ယူထားလိုု႔မရဘူး၊ (အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကိုု ရည္ရြယ္ပံုုရတယ္)။
၃။ ျမန္မာျပည္သူေတြကိုု ဘယ္ေခါင္းေဆာင္ ဘယ္ကယ္တင္ရွင္မွ မေမ ွ်ာ္နဲ႔ ကိုုယ့္ဖာသာလုုပ္ယူ၊ ေခါင္းေဆာင္ဟာ တိုုက္ပြဲၾကားကေပၚတာလိုု႔ ဆိုုတယ္။
၄။ အခုုက်င္းပတဲ့ ဂ်ာကာတာေဆြးေႏြးပြဲဟာ အင္စီယူဘီ၊ အင္စီဂ်ီယူဘီတိုု႔ရဲ႕ အနာဂတ္နုုိင္ငံေရးအခင္းအက်င္းမွာ မပါရမွာစိုုးလိုု႔ သိုု႔မဟုုတ္ ေနရာရေအာင္လိုု႔ ေလာဘ ေမာဟနဲ႔ လုုပ္တဲ့ပြဲျဖစ္တယ္။
၅။ အဲဒီအဖြဲ႕ႏွစ္ဖြဲ႕မွာ အမ်ားေထာက္ခံမႈ ဘာမွမရွိဘူး။
မခင္မမမ်ိဳးဟာ ကိုုယ္ေရးတဲ့အေပၚမွာ တကယ္ယံုုၾကည္မႈအျပည့္အ၀ရွိရင္ ျမန္မာျပည္ နုုိင္ငံေရးပဋိပက္ခကိုု ဒိုုင္ယာေလာ့နဲ႔ ေျဖရွင္းမွသာ ရမယ္လိုု႔ တြင္တြင္ႀကီးေျပာခဲ့သူ၊ ေျပာေနသူဟာ ေဒၚစုုပဲျဖစ္တယ္။ ေဒၚစုုမွားတယ္လိုု႔ မေျပာရဲေပမဲ့ သူ႔စာဖတ္လိုုက္ရင္ အဲလိုုေျပာေနတာနဲ႔ အတူတူပဲဆိုုတာ ေတြ႕ရလိမ့္မယ္။ ေဒၚစုု အကုုန္မမွန္နိုုင္ဘူး၊ ေနရာတကာ မမွန္နိုုင္ဘူးဆိုုတာကိုု က်ေနာ္သေဘာတူပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုုက မခင္မမမ်ိဳးေျပာတဲ့ ဒီလိုုအေျခအေနမ်ိဳး (အာဏာရွင္က အင္အားေကာင္းၿပီး အတုုိက္အခံက ခ်ည့္နဲ႔ေနဆဲ) မွာ ဒိုုင္ယာေလာ့ေခၚလဲ အပိုုပဲဆိုုတာ မွန္ေတာ့မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ နည္းပရိယာယ္တစ္ခုုအေနနဲ႔ အာဏာရွင္ရဲ႕ ငါတစ္ေကာေကာမႈကိုု ဖြဲ႕ခ်ေနတဲ့သေဘာအေနနဲ႔ အတိုုက္အခံက ေတာက္ေလ ွ်ာက္သံုုးေနတာလဲ ျဖစ္နုုိင္တယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ အတိုုက္အခံကိုု ပုုိမိုုအင္အားေတာင့္တင္းေအာင္၊ စစ္အစိုုးရက ရိုုေသခန္႔ၿငားေလာက္ေအာင္ တည္ေဆာက္ရမယ္၊ အလုုပ္လုုပ္ရမယ္ဆိုုတာ ထက္ခ်ပ္ပါေနရမွာျဖစ္တယ္၊ အဲလိုုမပါလိုု႔ လူထုုဦစိန္၀င္းက တေလာေလးကတင္ ဘီဘီစီမွာ ေ၀ဖန္ေထာက္ျပသြားတာရွိတယ္။ ဒိုုင္ယာေလာ့ေခၚတာ မွားတယ္လိုု႔ ဘယ္သူကမွ မေျပာဘူး။
မိတ္ေဆြမ်ားအေနနဲ႔ က်ေနာ့္ရဲ႕ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကိုုဖတ္ၿပီး မခင္မမမ်ိဳးကုုိ မေ၀ဖန္ေစခ်င္ပါ။ သူ႔စာကိုု ဖတ္ၿပီး ခ်င့္ခ်ိန္ၿပီးမွသာ ေ၀ဖန္ေစခ်င္ပါတယ္။ က်ေနာ္က ေဒၚစုု၊ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၊ မက္ဒ္ရင္းအဖြဲ႕ေတြအတြက္ ေရွ႕ေနမလုုပ္ပါ။ က်ေနာ့္အျမင္ကိုုသာ ထုုတ္ျပတာျဖစ္တယ္။ တစ္ခုုေသခ်ာတာကေတာ့ ဒိုုင္ယာေလာ့ေခၚမထားလဲ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးဟာ အေျခမႈန္းခံရမွာပါပဲ။ သူ႕ထက္ႀကီးတဲ့ ရွစ္ေလးလံုုးေတာင္ ျပဳတ္ထြက္သြားတာပဲ။ မခင္မမမ်ိဳးအေနနဲ႔ အန္နာဟားဒင့္ရဲ႕ အြန္ ဗိြဳင္းအိုုးလင့္စ္နဲ႔ ခ်ားလ္စ္တီလီရဲ႕ ကြန္တင္းရွပ္စ္ ေပၚလစ္တစ္ကုုိလဲ ဖတ္ဖိုု႔ တုုိက္တြန္းလိုုက္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေတာင္ကိုုရီးယားစစ္အစိုုးရကေန ဒီမိုုကေရစီကိုု ဘယ္လိုုေျပာင္းသလဲဆိုုတာကိုုလဲ နည္းနည္း ေလ့လာေစခ်င္ပါတယ္။ မခင္မမမ်ိဳးတိုု႔ဟာ အရြယ္လဲရွိၾကေသးတယ္၊ ေလ့လာအားလဲ ေကာင္းၾကတယ္ဆိုုေတာ့ အနာဂါတ္ျမန္မာျပည္အတြက္ ျဖည့္စြမ္းနိုုင္တာေတြ အမ်ားႀကီးရွိမယ္လိုု႔ ယံုုၾကည္ပါတယ္။ သိုု႕ေပမဲ့ အေျခခံ အသိမွန္ဖိုု႔အေရးႀကီးတယ္၊ ၀ါဒတစ္ခုုခုုရဲ႕မိႈင္းသင့္ေနမယ္ဆိုုရင္ ပင္ကိုုယ္အသိေလးက ေျပာခ်င္တာေတာင္ ၀ါဒမိႈင္းကိုု ေဖာက္ဖိုု႔ မ၀ံ႔လိုု႔ မေျပာရဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အေကာင္းဆံုုးကေတာ့ အမ်ိဳးသားနိုုင္ငံေရးကိုု ဦးတည္ပါ၊ ဘုုရား တရား သံဃာ ဆရာ မိဖတိုု႔ကိုု မွန္ကန္စြာ သေဘာေပါက္ၿပီး ဦးထိပ္ထက္ထားပါလိုု႔ အၾကံေပး တိုုက္တြန္းလိုုက္ပါတယ္။
အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး သိုု႕၊
ေမတ္တာျဖင့္
ညြန္႔ေရႊ
မခင္မမမ်ိဳး၏ ေဆြးေႏြးခ်က္
ဦးညြန္႕ေရႊရွင့္။
အခုလို ေ၀ဖန္ခ်က္ေပးတဲ့အတြက္ အထူးပဲ ေက်းဇူးတင္ရွိပါတယ္။ ဦးညြန္႕ေရႊေျပာၾကားတဲ့ က်ြန္မရဲ႕ အျမင္ ေျခာက္ခုဆိုတာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ေျပာၾကားလိုပါတယ္။
(၁) ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေခၚတာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး က်ြန္မ ေရးသားထားတဲ့အခ်က္က ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေခၚတာ မွားတယ္လို႕ ဆိုလိုထားတာမဟုတ္ပါ။ အေျခအေနနဲ႕ အခ်ိန္အခါ ေၾကာင့္ ရန္သူအသံုးခ်စရာ လက္နက္တခုျဖစ္သြားခဲ့ရတယ္ဆိုတာကို ေ၀ဖန္ေထာက္ျပထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး ကို ရန္သူနအဖက ေခ်မွဳန္းျပီးစအခ်ိန္မွာ နအဖဘက္က ေျခလွမ္းေတြကို ေရးသားထားတာျဖစ္ပါတယ္။
(ဒီအတြက္ ေဒၚစု၊ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ က ႏိုင္ငံေရးနားမလည္ဘူးလို႕ ေျပာဆိုထားျခင္း လံုး၀မရွိပါ။ ဒီအခ်က္က ဦးညႊန္႕ေရႊက ေကာက္ခ်က္ခ်ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။)
(၂) ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ကံၾကမၼာကို ဘယ္သူတဦးတေယာက္၊ ဘယ္ပါတီကမွ လက္၀ါးၾကီးအုပ္တရားေသ ရယူထားလို႕ မရဘူးဆိုတာက ျမန္မာ့သမိုင္းတေလွ်ာက္မွာျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲေတြျဖစ္တဲ့ ၀ိုင္အမ္ဘီေအ၊ ဂ်ီစီဘီေအ၊ ေနာက္ေတာ့ တို႕ဗမာအစည္းအရံုး၊ ဖက္ဆစ္ေခတ္ေရာက္ေတာ့ ဖတပလ၊ ဖဆပလ စသျဖင့္ သမိုင္းစဥ္ေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာသမိုင္း ျဖစ္ရပ္ေတြကို ၾကည့္ျပီး၊ ဘယ္ႏိုင္ငံမွာမဆို မွန္ကန္တဲ့ ေယဘုယ်သေဘာတရားကို ေျပာဆိုထားတာပါ။ (အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို ရည္ရြယ္ပံုရပါတယ္ဆိုတဲ့ ေကာက္ခ်က္ကို ဘယ္စာေၾကာင္း၊ စာလံုးကေန ေပၚထြက္လာလို႕ ေကာက္ခ်က္ရပါသလဲ)
(၃) ျမန္မာျပည္သူေတြကို ဘယ္ေခါင္းေဆာင္၊ ကယ္တင္ရွင္မွ မေမွ်ာ္နဲ႕။ ေခါင္းေဆာင္ဟာတိုက္ပြဲၾကားက ေပၚတယ္ဆိုတာလဲ ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိတဲ့ အမွန္တရားကို ဆိုထားတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ၈၈ လူထုတိုက္ပြဲၾကီးကေန ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဆိုတဲ့ လူထုေခါင္းေဆာင္၊ မင္းကိုႏိုင္၊ မိုးသီးဇြန္၊ ကိုကိုၾကီးစတဲ့ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ ေပၚထြက္လာခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူးလား။
(၄) အခုဂ်ကာတာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အန္စီဂ်ီယူဘီ၊ အန္စီယူဘီ တို႕ရဲ႕ အနာဂတ္ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းမွာ မပါရမွာစိုးလို႕၊ ေနရာရေအာင္လို႕ ေလာဘ၊ ေမာဟနဲ႕ လုပ္တယ္ဆိုတဲ့ စာေၾကာင္းမ်ိဳး က်ြန္မ ေဆာင္းပါးထဲမွာ လံုး၀ထည့္သြင္းထားျခင္း မရွိပါ။ ေဆာင္းပါးကို ေသခ်ာျပန္ဖတ္ၾကည့္ပါ။ ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသူတေယာက္ဟာ ျဖစ္ရပ္တခုကို ဆန္းစစ္တဲ့အခါမွာ ျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းရင္း ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ေတြကို အခ်က္အလက္နဲ႕ ေျပာထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလာဘ၊ ေမာဟလို႕လဲ မထည့္သံုးထားပါ။ စစ္မွန္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမား၊ အဖြဲ႕အစည္းေတြလို႕ ယူဆခ်က္ေၾကာင့္ ဒီျဖစ္ႏိုင္ေခ် မဟုတ္ဘူးလို႕ ေမွ်ာ္လင့္ထားတယ္လို႕ပါ ထပ္မံ ထည့္သြင္းေရးသားထားပါေသးတယ္။ ဘယ္လိုကေန ဘယ္လို ေလာဘ၊ ေမာဟ ဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြကို ဦးညြန္႕ေရႊက ထပ္ထည့္လိုက္ရပါသလဲ။
(၅) အဲဒီအဖြဲ႕မွာ အမ်ားေထာက္ခံမွဳ ဘာမွ မပါဘူးလို႕ ဦးညြန္႕ေရႊက ေျပာထားပါတယ္။ က်ြန္မ ဒီလိုမ်ိဳးေရးထားတဲ့ စာတေၾကာင္းမွ မရွိပါ။ ျပန္လည္ဖတ္ၾကားၾကည့္ပါ။ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုၾကီးမ်ားလို႕ ေရးသားထားပါတယ္။ အင္အားစုဆိုမွေတာ့ အမ်ားေထာက္ခံမွုရွိလို႕ပဲ မဟုတ္ပါလား။ အမ်ားေထာက္ခံမွဳနဲ႕ လူအမ်ားကို ကိုယ္စားျပဳမွဳ ရာခိုင္ႏွဳန္း ဆိုတဲ့ သေဘာတရားႏွစ္ခုကေတာ့ ကြာျခားပါတယ္။ ဒါကို က်ြန္မ ဆိုထားတာျဖစ္ပါတယ္။
(၆) ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး အရွိန္ ဘယ္လိုအခ်ိန္၊ ဘယ္လိုကာလမွာ ျပဳတ္က်သြားျပီး ပြဲျပီးမီးေသ ျဖစ္ခဲ့လဲ ဆိုတာ ပါ၀င္ခဲ့သူေတြ အသိဆံုးျဖစ္မွာမို႕ ဦးညြန္႕ေရြေျပာၾကားတဲ့ ဒီအခ်က္ကိုေတာ့ က်ြန္မ ဘာမွ ထပ္မေျပာလိုပါ။
ေနာက္တပိုဒ္မွာကေတာ့ က်ြန္မေဆာင္းပါးရဲ႕ သေဘာတရားနဲ႕ လူထုေခါင္းေဆာင္နဲ႕ကို မဆီမဆိုင္ ဆက္စပ္ျပီး ဦးညြန္႕ေရႊဆိုထားတဲ့ ကိစၥပါ။ ႏိုင္ငံေရးပဋိပကၡကို ဒိုင္ယာေလာ့ခ္နဲ႕ ေျဖရွင္းမွရမယ္ဆိုတာကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အမ်ားဆံုးေျပာၾကားခဲ့တာပါ။ ဒီအခ်က္ကိုလဲ က်ြန္မ လက္ခံေၾကာင္း ေရးထားျပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ ေခၚဆိုတဲ့ အေျခအေနကိုပဲ က်ြန္မ ေ၀ဖန္ထားတာရွိပါတယ္။ အဲဒီအေျခအေနေတြမွာကလဲ ေဒၚစုက ေခၚဆိုထားတာမဟုတ္ပါ။
ေနာက္ထပ္ ဦးညြန္႕ေရႊေကာက္ခ်က္ခ်ထားတဲ့ ”ေဒၚစုမွားတယ္လို႕မေျပာရဲေပမယ့္ သူ႕စာဖတ္ၾကည့္ရင္ အဲလိုၾကီးပဲ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္” ဆိုတာကေတာ့ ဦးညြန္႕ေရႊရဲ႕ တဘက္သတ္ေကာက္ခ်က္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ ရွိေနတဲ့ မည္သူတဦးတေယာက္ကိုမဆို မွားတယ္၊ မွန္တယ္ဆိုတဲ့ ကိုယ့္အျမင္ကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သံုးသပ္ေ၀ဖန္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မေျပာရဲစရာ ဘာအေၾကာင္းမွလဲ မရွိပါ။ ေျပာစရာ မရွိလို႕ မေျပာတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒိုင္ယာေလာ့ခ္နဲ႕ ပတ္သက္လို႕ကေတာ့ ဂႏၶီကြန္ဖရင့္မွာ အစိုးရဖြဲ႕လိုက္ျပီးမွ ေခၚတာဆိုရင္ ပိုျပီး ထိေရာက္မွဳရွိခဲ့မွာ အမွန္ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိန္နဲ႕ အေျခအေနကို ေ၀ဖန္ေဆြးေႏြးထားတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္အခါမွာတုန္းက ေဒၚစုကလဲ အက်ယ္ခ်ဳပ္အခ်ိန္ကာလျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဒၚစုကို ဘာမွလဲ ေျပာစရာမလိုပါ။ ဘာမွလဲ မေျပာထားပါပဲ ဦးညႊန္႕ေရႊေကာက္ခ်က္ခ်ထားက မဆိုင္တဲ့ အခ်က္ကို ထည့္သြင္းထားတာနဲ႕ တူေနပါတယ္။
ေနာက္တခ်က္က ဦးညြန္႕ေရႊေကာက္ခ်က္ခ်မွဳနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး က်ြန္မကို မေ၀ဖန္ေစလိုပါလို႕ ဆိုထားပါတယ္။ ေ၀ဖန္ေဆြးေႏြးမွဳဲကို က်ြန္မလက္ခံပါတယ္။ စာတမ္းထဲကအခ်က္ေတြနဲ႕ ဦးညႊန္႕ေရႊေကာက္ခ်က္မွဳနဲ႕ ကိုက္ညီလား၊ မကိုက္ညီလားဆိုတာကိုေတာ့ ကနဦးစာတမ္းကို ဖတ္ျပီး သံုးသပ္ျပလို႕ရပါတယ္။ ဒါမွလဲ က်ြန္မနဲ႕ အျမင္မတူတာေတြဆိုရင္ အျပန္အလွန္ေလးစားမွဳနဲ႕ ေဆြးေႏြးလို႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္တခ်က္ျဖစ္တဲ့ ေဒၚစု၊ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္နဲ႕ ျပည္ပအင္အားစုၾကီးေတြအတြက္ ေရွ႕ေနမလုပ္ပါ ဆိုတဲ့ စကားကေတာ့ က်ြန္မရဲ႕ စာတမ္းေအာက္ဆံုးမွာ ေရးသားထားသလိုပဲ ဘယ္လူပုဂၢိဳလ္၊ ဘယ္အဖြဲ႕အစည္းကို မွ တိုက္ခိုက္စြပ္စြဲထားျခင္း၊ တရားခံသတ္မွတ္ျခင္း မရွိတာေၾကာင့္ ေရွ႕ေနလဲ မလိုအပ္ဘူး ထင္ပါတယ္။
စာအုပ္ဖတ္စရာေတြ ရည္ညြန္းေပးတဲ့ အတြက္လဲ အထူးပဲ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
၀ါဒမွိဳင္းမိေနရင္ ေဖာက္ဖို႕ မ၀ံ့မရျဖစ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ အပိုင္းနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ေျပာရရင္ ဘယ္၀ါဒမွိဳင္းက်ြန္မ ကို သင့္ေနတယ္လို႕ ဦးညြန္႕ေရႊ ထင္ျမင္ပါသလဲ။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဆြးေႏြးေမးျမန္းလို႕ရပါတယ္။
အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရးကို ဦးတည္ဖို႕ အၾကံေပးမွဳအတြက္လဲ အထူုးပဲ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ က်ြန္မလဲ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရးကို ဦးတည္ေဆာင္ရြက္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရးဆိုတာကို ဦးညႊန္႕ေရႊရဲ႕ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ကို ကနဦးေဆြးေႏြးေပးပါ။ က်ြန္မဦးတည္ေနတဲ့ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရးနဲ႕ ဦးညႊန္႕ေရြဦးတည္ေနတဲ့ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရးၾကားမွာ ဘယ္လို ကြာျခားခ်က္ရွိလဲဆိုတာ ထပ္မံ ေဆြးေႏြးရေအာင္ပါ။
နိဂံုးခ်ဳပ္အေနနဲ႕ ဦးညြန္႕ေရႊရဲ႕ စာမွာ မိတ္ေဆြမ်ားအားလံုးလို႕ ဆိုထားတဲ့အတြက္ စာဖတ္မိတ္ေဆြမ်ားအားလံုးကိုလဲ တခုေျပာၾကားလိုပါတယ္။ အခုဒီေဆာင္းပါးဟာ မည္သူတဦးတဖြဲ႕မွ ေရးသားထားခ်က္မဟုတ္ပဲ သေဘာတရား၊ အခ်က္အလက္နဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းကို ေရးသားထားခ်က္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္အေပၚမွာ ဦးညႊန္႕ေရႊက က်ြန္မအေနနဲ႕ ေဒၚစု၊ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္တို႕ကို ေျပာတယ္လို႕ ထပ္ဆင့္ ေကာက္ခ်က္ခ်ျပီး ျပန္လည္ေျပာၾကားထားျခင္းသာလွ်င္ျဖစ္ပါတယ္။ က်ြန္မအေနနဲ႕ကေတာ့ ေယဘုယ်အခ်က္အလက္ေတြကို ကိုယ့္အျမင္၊ ကိုယ့္ရွဳေထာင့္ကေန လြတ္လပ္စြာ ေရးသားခြင့္ကို လက္ကိုင္ျပဳျပီး ေရးသားထားျခင္းသာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း။
ေလးစားစြာျဖင့္
ခင္မမမ်ိဳး
အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရး ဆိုရာ၀ယ္
Wednesday, August 12, 2009
ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးမွာ ေရပန္းအလြန္စားခဲ့တဲ့ စကားလံုးေလးေတြ ရွိပါတယ္။ နယ္ခ်ဲ႕ေခတ္က ေရပန္းစားခဲ့တဲ့ လံုး၀ လြတ္လပ္ေရး၊ ဖဒရယ္ျပည္ေထာင္စုအေရး၊ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္၊ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး (၀ါ) အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး (National Reconciliation) စတဲ့ စကားလံုးေလးေတြပါ။ နယ္ခ်ဲ႕ခတ္၊ လြတ္လပ္ေရးရျပီး ေခတ္ေတြက စကားလံုးေလးေတြကေတာ့ အခ်ိန္အခါ၊ အေျခအေနနဲ႕ ေလ်ာ္ညီစြာ ထြက္ေပၚလာခဲ့တဲ့ စကားလံုးေလးေတြပါ။ စစ္အာဏာရွင္ေခတ္ေရာက္ေတာ့ ထြက္ေပၚလာတဲ့ စကားလံုးေတြက စကားလံုးအေနနဲ႕ဆိုရင္ အလြန္တန္ဖိုးရွိေပမယ့္ အခ်ိန္အခါ၊ အေျခအေနနဲ႕ မေလ်ာ္ညီပဲ ထြက္ေပၚလာတဲ့ စကားလံုးေတြ ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ အခုဒီေဆာင္းပါးမွာ လတ္တေလာေရပန္းစားေနတဲ့ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး စကားလံုးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အေျခခံသေဘာတရားနဲ႕ စကားလံုးအသံုးျပဳရတဲ့ အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါကို တင္ျပလိုပါတယ္။
အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး
အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးဆိုတာ ေရရွည္ခံျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မွဳ အတြက္ အလြန္အေရးၾကီးတဲ့ သေဘာတရားတခုျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံက ျပည္သူလူထု၊ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္၊ လူမ်ိဳးစုေတြ အခ်င္းခ်င္း အၾကားမွာ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပြားလာတဲ့အခါ အၾကမ္းဖက္မွဳ၊ တရားမွ်တမွဳကင္းမဲ့တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြ ေပၚထြက္လာတတ္ ပါတယ္။ အင္အားၾကီးသူက အင္အားနည္းသူကို အႏိုင္က်င့္ႏွိပ္စက္သတ္ျဖတ္မွဳေတြ ျဖစ္ပြားလာပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ ပဋိပကၡေတြေျပလည္လာျပီးတဲ့အခါ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ျပည္သူနဲ႕ တပ္မေတာ္အၾကား၊ လူမ်ိဳးစု အခ်င္းခ်င္းေတြအၾကားမွာ တဦးနဲ႕တဦးတည္ရွိမွဳနဲ႕ ရပ္တည္မွဳကို အျပန္အလွန္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း၊ တဦးနဲ႕တဦးရဲ႕ ကြဲျပားျခားနားမွဳေတြ၊ အက်ိဳးစီးပြားေတြ၊ တန္ဖိုးထားမွဳေတြကို အျပန္အလွန္ေလးစားျခင္းစတဲ့ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမွဳေတြ ျပဳလုပ္ရပါတယ္။ ဒီလိုေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမွဳေတြဟာ ပဋိပကၡေပၚမွာ မူတည္ျပီး ေရတို၊ ေရရွည္ အခ်ိန္အတိုင္းအတာ တခု ၾကာတတ္ပါတယ္။ ဒီလို ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမွဳေတြျပဳလုပ္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ကို အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးျဖစ္စဥ္အျဖစ္ ေခၚဆိုပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးအၾကမ္းဖက္မွဳရဲ႕ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာေတြကို ေလ့လာခဲ့တဲ့ ပညာရွင္ Montville ဆိုသူက ႏိုင္ငံေရးပဋိပကၡေတြအၾကားမွာ အၾကမ္းဖက္မွဳခံထားရသူမ်ားဟာ ေနာင္မွာ ဒီလိုအၾကမ္းဖက္မွဳေတြ ထပ္မံျဖစ္ပြားလာမွာကို ေၾကာက္႐ြံ႕စိတ္ေတြ ႐ွိေနတတ္ျပီး၊ ဒီိလိုေၾကာက္႐ြံ႕စိတ္ေတြဟာ သူတို႕အေပၚ အၾကမ္းဖက္ခဲ့သူေတြအေပၚ ယံုၾကည္မွဳကို ေလ်ာ့နည္းေစတတ္တယ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။ ဒီလိုယံုၾကည္မွဳ ေလ်ာ့နည္းေနတာာနဲ႕အမွ် စစ္မွန္တဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မွဳနဲ႕ တိုင္ပင္ညွိႏွိဳင္းမွဳေတြ ႐ွိလာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီအခါမွာ ႏိုင္ငံတႏိုင္ရဲ႕ တည္ေဆာက္မွဳျဖစ္စဥ္ကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါေတာ့တယ္။
ဖိႏွိပ္သူေတြနဲ႕ ဖိႏွိပ္ခံရသူေတြအၾကားမွာ စစ္မွန္တဲ့ နားလည္ခြင့္လႊတ္မွဳျဖစ္ေပၚလာေရးမွာ အဆင့္ သံုးဆင့္ရွိပါတယ္။ ပထမအဆင့္ကေတာ့ အသိေပးျခင္းအဆင့္ (acknowledgment) ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ ဖိႏိွပ္ခဲ့တဲ့ အာဏာရွင္ေတြဟာ သူတို႕ဘာေတြလုပ္ခဲ့လဲဆိုတာကိုအမ်ားျပည္သူကို အသိေပးမွဳေတြ ျပဳလုပ္ရပါတယ္။ အမွန္တရားကို ေဖာ္ထုတ္ေျပာၾကားျပီး၊ ေနာင္အခ်ိန္မွာ ဒီလို မျဖစ္ေစရဘူးဆိုတဲ့ အသိကို လူအမ်ားယံုၾကည္လာေအာင္ အသိေပးရပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ contrition အဆင့္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္သူအာဏာရွင္ေတြဟာ အတိတ္ကျဖစ္ရပ္ေတြအတြက္ တာ၀န္ယူတာ၊ ေနာင္တရမွဳကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားတာနဲ႕ ခြင့္လႊတ္ဖို႕ တိုက္႐ိုက္ေတာင္းပန္မွဳေတြ ျပဳလုပ္ရပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ ႐ိုးသားမွဳဟာ အေရးၾကီးဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ တတိယအဆင့္ကေတာ့ ခြင့္လြတ္ျခင္းအဆင့္ (forgiveness) ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္ကေတာ့ ဖိႏွိပ္ခံခဲ့ရသူမ်ားက အတိတ္က နာက်ည္းခ်က္မ်ားကို သင္ပုန္းေခ်ျပီး နားလည္ခြင့္လႊတ္ ေပးတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ အခ်ိန္အတိုင္းအတာတခု ၾကာျမင့္တတ္ပါတယ္။ ပထမအဆင့္ႏွစ္ဆင့္မွာ ဖိႏွိပ္သူေတြဘက္က ဘယ္ေလာက္အတိုင္းအတာအထိ ႐ိုးသားစြာျပင္ဆင္ခဲ့လဲ ဆိုတာေပၚမွာ အဓိက မူတည္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္လဲ မွန္ကန္တဲ့ နားလည္ခြင့္လႊတ္လက္ခံမွဳေတြ ျဖစ္လာဖို႕ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးျဖစ္စဥ္ (national reconciliation process) ဆိုတာ လိုအပ္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွလဲ အနာဂတ္တိုင္းျပည္ တည္ေဆာက္မွဳကို အ႐ွိန္အဟုန္နဲ႕ တိုးတက္ေအာင္ လက္တြဲတည္ေဆာက္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ လူႏွစ္ေယာက္အိမ္ေထာင္ျပဳမွဳမွာေတာင္ အိမ္ေထာင္ဘက္တဦးဆီမွာ သံသယေတြ၊ မယံုၾကည္မွဳေတြ၊ အႏိုင္က်င့္ေစာ္ကားမွဳေတြ ရွိေနမယ္ဆိုရင္ ဒီအိမ္ေထာင္ဟာ ျပိဳလဲျခင္းျဖစ္ရင္ျဖစ္၊ မျဖစ္ရင္လဲ သာယာျငိမ္းခ်မ္းမွဳ ရွိႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အျပန္အလွန္ေလးစားမွဳ၊ ယံုၾကည္မွဳ၊ ညွိႏွိဳင္း ေဆာင္ရြက္မွဳေတြအေပၚမွာ အေျခတည္မွာ မိသားစုရဲ႕ အနာဂတ္ဘ၀ကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ လက္တြဲတည္ေဆာက္လို႕ ရႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ အေျခခံယူနစ္ေလးတခုျဖစ္တဲ့ မိသားစုေလးတခု တည္ေဆာက္တာမွာေတာင္ အျပန္အလွန္ယံုၾကည္မွဳ၊ အျပန္အလွန္ ေလးစားမွဳ၊ နားလည္ခြင့္လႊတ္မွဳဟာ ဒီေလာက္အေရးၾကီးတယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံတည္ေဆာက္မွဳမွာဆိုရင္ မည္မွ် အတိုင္းအတာအထိ အေရးၾကီးမယ္ဆိုတာ ခန္႕မွန္းလို႕ရႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရးျဖစ္စဥ္ စတင္လာမလဲ ဆိုတာ ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ပါ။
အေျခအေနႏွင့္ အခ်ိန္အခါ
အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးဆိုတာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ပဋိပကၡျဖစ္စဥ္နဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေန၊ ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္း အခ်ိန္အခါေတြအေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါ ကို မသံုးသပ္ပဲ သေဘာတရားနဲ႕ ျဖစ္စဥ္ေတြကို အသံုးျပဳလို႕ မရပါဘူး။ ဥပမာ- ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို နမူနာၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ဆိုတာက ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳအေျခအေနမွာဆိုရင္ ကနဦးဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳျဖစ္စဥ္ (Initial Democratization) အရ ၾကားျဖတ္အစိုးရ ေပၚေပါက္လာျပီးမွ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အျမစ္တြယ္ခိုင္မာမွဳ (democratic consolidation) ကို အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳ ကာလ (transition period) မွာ ေခၚဆိုရတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီၾကားျဖတ္အစိုးရဆိုတာမွာ အတိုက္အခံဦးေဆာင္တဲ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (opposition-led provisional government) ဒီမိုကေရစီအတိုက္အခံမ်ားနဲ႕ အာဏာရွင္ဘက္မွ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုသူမ်ား ပူးတြဲတည္ေထာင္တဲ့ ပါ၀ါရွယ္ယာ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (power sharing interim government)၊ အာဏာရွင္ဘက္မွ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳျပဳလုပ္ရန္ ေၾကညာဖြဲ႕စည္းတဲ့ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ (incumbent-led caretaker government) နဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (international interim government)ဆိုျပီး သဏၭာန္ေလးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ဆိုတာ ဒီလိုၾကားျဖတ္အစိုးရ တခုခုရွိျပီးမွ ေခၚယူရတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာမွ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြး အေျဖရွာရင္ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးကိုပါ တည္ေဆာက္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာက်ေတာ့ ဒီအေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါကို သေဘာမေပါက္ပဲ မုန္႕ဆီေၾကာ္က ဘယ္ေနမွန္းမသိ၊ ႏွာခမ္းနာနဲ႕ တည့္ပါ့မလား ဆိုတဲ့ အျဖစ္မ်ိဳးေတြ ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ ၾကားျဖတ္အစိုးရဆိုတာ မေပၚေပါက္ေသးခင္မွာ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ကို ေခၚတတ္ၾကပါတယ္။ ရလာဘ္ကေတာ့ အင္မတန္အႏွစ္သာရရွိတဲ့ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးအေျဖရွာေရး စကားလံုးဟာ ထပ္ခါတလဲလဲ ေျပာစရာေတြျဖစ္ျပီး ဆီသည္မလက္သုတ္ ျဖစ္သြားေတာ့တာပါပဲ။ အာဏာရွင္ဘက္ကၾကည့္မယ္ဆိုရင္လဲ အလြန္ကို ဟာသေျမာက္ေစတဲ့ ႏိုင္ငံေရးထိုးစစ္ ျဖစ္လာေစပါေတာ့တယ္။ ပမာဆိုရရင္ ရပ္ကြက္ထဲေရာက္လာတဲ့ ဓားကိုင္ အမူးသမားေရွ႕မွာ ရပ္ကြက္သူ၊ ရပ္ကြက္သားေတြ ဒူးေထာက္ထိုင္ပီး “ဒို႕တေတြ ေဆြးေႏြးၾကရေအာင္” လို႕ သြားေျပာေနတာနဲ႕ အတူတူပါပဲ။ အမူးသမားက လူစိတ္ေပ်ာက္ေနခ်ိန္ ျဖစ္ေနေလေတာ့ ဒီလိုသြားေျပာေနရင္ အားရပါးရ ဇက္ေတြကို ပိုင္းခ်လိုက္မွာ အေသအခ်ာပါ။ အမွန္တကယ္လုပ္သင့္တာက လူအားနဲ႕ အမူးသမားလက္က ဓားကို အထိအခိုက္အနည္းဆံုးနဲ႕ ဘယ္လိုျပဳတ္ထြက္သြားေအာင္ လုပ္ရမလဲ ဆိုတာကို စဥ္းစားျပီး ညီညီညာညာ လုပ္သင့္တာမ်ိဳးပါ။ ျပီးမွ အမူးသမားကို ေခတၱေစာင့္ၾကည့္ထားျပီး၊ အမူးေျပမွ ေဆြးေႏြးမွဳလုပ္ရတာမ်ိဳးပါ။ ေဆြးေႏြးႏိုင္ဖို႕ဆိုတာက တဘက္က ျခိမ္းေခ်ာက္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနကို အရင္ထိန္းခ်ဳပ္ျပီးမွ လုပ္ရမယ့္အရာသာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလိုမဟုတ္ပဲ အခ်ိန္အခါကို မခ်င့္ခ်ိန္တတ္ပဲ ၾကားျဖတ္အစိုးရကလဲ မေပၚေသး၊ ယုတ္စြအဆံုး အာဏာရွင္ေတြဘက္က ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳလုပ္မယ့္ အိမ္ေစာင့္အစိုးရဖြဲ႕မယ္ဆိုတဲ့ အရိပ္အေယာင္ေလး ေတြေတာင္ မေပၚေသးခင္မွာ ဒီမိုကေရစီလွဳပ္ရွားမွဳကို ဦးေဆာင္သူမ်ားအျဖစ္ ျပည္သူလူထုက ေရြးခ်ယ္ထားခဲ့သူေတြ၊ မိမိဘာသာ ဦးေဆာင္သူမ်ားအျဖစ္ တံဆိပ္ကပ္ထားသူေတြက ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ဆိုတဲ့ စကားလံုးကိုသာ တြင္တြင္ၾကီး ခရားေရလႊတ္ ေျပာလာၾကတဲ့အခါက်ေတာ့ အာဏာရွင္ေတြအတြက္က ဟားစရာျဖစ္လာပါတယ္။ ဟားလို႕ေကာင္းတဲ့အျပင္ ရန္သူ႕လက္နက္၊ ကိုယ့္လက္နက္ပါ လုပ္လို႕ရလာပါေသးတယ္။ ျပည္သူလူထုရဲ႕ လွဳပ္ရွားမွဳအားေကာင္းလာရင္၊ လူထုတိုက္ပြဲေတြ အရွိန္ရလာရင္ အတိုက္အခံဦးေဆာင္တဲ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရေပၚလာျပီး ကနဦးဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳျဖစ္စဥ္ျဖစ္ေပၚသြားတတ္ပါတယ္။ ဒါကို အာဏာရွင္ေတြက အလြန္ေၾကာက္ပါ တယ္။ ဒီမိုကေရစီလွဳပ္ရွားမွဳ အခ်ိန္ေတြ ၾကာျမင့္လာရင္ေတာ့ ဒါကို ေၾကာက္သူေတြက အာဏာရွင္ေတြတင္ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ မေအာင္ျမင္တဲ့ ဒီမိုကေရစီတိုက္ပြဲကို ဦးေဆာင္ခဲ့သူမ်ားထဲက စိတ္ထားမမွန္သူေတြကလဲ သူတို႕ရဲ႕ status quo ေပ်ာက္သြားမွာ စိုးရိမ္လာၾကပါတယ္။
အဲဒီမွာတင္ အာဏာရွင္ဘက္ကလဲ လူထုတိုက္ပြဲ အရွိန္ေကာင္းလာျပီး ၾကားျဖတ္အစိုးရဖြဲ႕တဲ့အဆင့္ထိ မတက္လွမ္းခင္မွာ အျမန္အဆန္ ျဖိဳခြင္း၊ ရန္သူ႕လက္နက္၊ ကိုယ့္လက္နက္လုပ္ျပီး ဒိုင္ယာေလာ့ခ္လုပ္မယ္ ကမ္းလွမ္းေတာ့တာပါပဲ။ ဒါကို status quo ေပ်ာက္မွာ စိုးရိမ္သူေတြကလဲ အလ်င္အျမန္ လက္ခံေတာ့တာပါပဲ။ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြကလဲ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးေတြကို ေထာက္ခံပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူတို႕ ေခါင္းေပၚက်ေနတဲ့ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးတခု က်သြားလို႕ပါပဲ။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (သို႕) အိမ္ေစာင့္အစိုးရ တခုေပၚလာျပီးမွ ထြက္ေပၚလာရမယ့္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ဆိုတာကလဲ သီးခ်ိန္တန္သီး၊ ပြင့္ခ်ိန္တိုင္ပြင့္ရမွာ မဟုတ္ပဲ အတင္းသီးခိုင္းေနသလိုျဖစ္တဲ့အတြက္ အသီးက မသီးပဲ political deadlock ျဖစ္သြားေတာ့တာပါပဲ။ အဲဒီလို ေရွ႕မတိုး၊ ေနာက္မဆုတ္ျဖစ္လာတဲ့ အခါက်ေတာ့ ျပည္သူလူထုကလဲ သူတို႕ကိုယ္တိုင္ ေရြးခ်ယ္ေပးခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္သူေတြ၊ မိမိဘာသာဦးေဆာင္ တံဆိပ္ကပ္ထားသူေတြကို စိတ္ပ်က္လာပါတယ္။ ယံုၾကည္မွဳမဲ့ လာပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ေနသူေတြအၾကားမွာလဲ အျမင္ေတြကြဲလာပါတယ္။ ေဘးထြက္ထိုင္ေနသူေတြ မ်ားလာပါတယ္။ မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြကလဲ မ်ိဳးဆက္ေဟာင္းေတြကို အထင္ေသးလာပါတယ္။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳ အားနည္းလာၾကပါတယ္။ အဲဒီမွာတင္ လူထုနဲ႕ ဒီမိုကေရစီတိုက္ပြဲနဲ႕ တသားတည္းျဖစ္မွဳနဲ႕ မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ိဳးဆက္ေဟာင္းအၾကား၊ ႏိုင္ငံေရးတက္ၾကြလွုပ္ရွားသူမ်ားအၾကားမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳ ေလ်ာ့က်သြား ပါေတာ့တယ္။ အေျဖကေတာ့ အာဏာရွင္ သက္ဆိုးရွည္သြားေစတာပါပဲ။ အာဏာရွင္ေတြ စိတ္တိုင္းက် လုပ္ခ်င္ရာ လုပ္လို႕ ရသြားေစေတာ့တာပါပဲ။
အခုဆက္လက္ျပီး အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး ျဖစ္စဥ္စတင္တဲ့ အေျခအေနနဲ႕ အခ်ိန္အခါကို တင္ျပလိုပါတယ္။ ရင္ၾကားေစ့ေရး (၀ါ) ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးလုပ္ရတယ္ဆိုတာက ပဋိပကၡရွိေနလို႕ ျပဳလုပ္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပဋိပကၡရွိေနရင္ တခ်ိန္မွာ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးလုပ္ရတယ္ဆိုတာကေတာ့ ထုပ္ဆီးတိုးရင္း၊ ေဘာလံုးကန္ရင္း ရန္ျဖစ္ဖူးတဲ့ ကေလးကအစ နားလည္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးျဖစ္စဥ္ မည္၍မည္မွ် အေရးၾကီးတယ္ဆိုတာကို ေရၾကီးခြင္က်ယ္ ျငင္းခုန္ေဆြးေႏြးေနၾကစရာ၊ အစည္းအေ၀းပြဲေတြက်င္းပျပီးရွင္းျပေနစရာ မလိုအပ္လွပါ။ ဘယ္လိုအခ်ိန္မွာ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးျဖစ္စဥ္ ေပၚထြက္ေအာင္ျပဳလုပ္ႏိုင္သလဲဆိုတာကသာ ပိုျပီး အေရးၾကီးတဲ့ ကိစၥရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးဆိုတာ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားမွဳ အဆင့္ဆင့္ရဲ႕ Peace and Reconciliation stage မွာ ေပၚထြက္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ပဋိပကၡျဖစ္ပြားမွဳအဆင့္ဆင့္ကို ၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။
ႏိုင္ငံတခုအတြင္းမွာ ျဖစ္ေပၚတဲ့ ပဋိပကၡ (Intrastate conflict) အမ်ိဳးအစားမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္းအၾကားမွာ ျဖစ္ေပၚတဲ့ ပဋိပကၡ (Interstate conflict) မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေလ့လာသူပညာရွင္မ်ား၊ မူ၀ါဒခ်မွတ္သူမ်ား စတင္ျပဳလုပ္ရတာကေတာ့ ပဋိပကၡအေျခအေန၊ အဆင့္ကို ဆန္းစစ္ရတာျဖစ္ပါတယ္။ ဆန္းစစ္မွဳ နည္းလမ္းအမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားမွုရွိေပမယ့္ အထက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ပံုထဲက ပဋိပကၡအဆင့္ဆင့္ကို ပညာရွင္အမ်ားစုက အသံုးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။
ႏိုင္ငံေတြအၾကား(သို႕မဟုတ္) ႏိုင္ငံတြင္းမွာ မွီတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြအၾကား (သို႕မဟုတ္) ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အစိုးရနဲ႕ ျပည္သူလူထုအၾကားမွာ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ တန္ဖိုးထားမွဳေတြ၊ လိုအပ္ခ်က္ေတြနဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီလိုကြဲျပားျခားနားမွဳေတြဟာ ရံဖန္ရံခါမွာ ပဋိပကၡျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္ကို Latent stage လို႕ ေခၚဆိုေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီအဆင့္ကေန ေရွ႕ဆက္ျပီးျဖစ္လာတဲ့ triggering event တခုဟာ ပဋိပကၡကို ေဖာက္ခြဲပစ္လိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာဆိုရရင္ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္မွာ အိုင္ယာလန္ေျမာက္ပိုင္းက ကက္သလစ္ဘာသာ၀င္လူနည္းစုဟာ ႏိုင္ငံသားဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးေတာင္းဆိုမွဳေတြကို အၾကမ္းမဖက္ ဆႏၵျပတဲ့နည္းနဲ႕ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီဆႏၵျပပြဲကို လူမ်ားစု ပရိုတက္စတင့္ ဘာသာ၀င္ေတြက ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ အစိုးရက အင္အားသံုးျဖိဳခြင္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာတင္ အတိတ္က ရွိခဲ့ဖူးတဲ့ စိတ္ဒဏ္ရာအနာတရေတြ ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ ျပန္ေျပာင္းသတိရမွုေတြ ျဖစ္ပြားလာပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ လြတ္လပ္တဲ့အိုင္ယာလန္ႏိုင္ငံ တည္ေဆာက္ေရး ေတာင္းဆိုမွဳ တိုက္ပြဲေတြအထိ ၾကီးက်ယ္သြားပါေတာ့တယ္။ ဒီအေျခအေနဟာ conflict emergence အေျခအေနပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ လူအမ်ား ပူးေပါင္းပါ၀င္လာၾကပါတယ္။ လူအမ်ားက ေရြးခ်ယ္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တံဆိပ္ကပ္ေခါင္းေဆာင္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေပၚထြက္လာပါတယ္။ အဲဒီကေနတဆင့္ ပဋိပကၡဟာ တစတစနဲ႕ က်ယ္ျပန္႕သြားပါေတာ့တယ္။ အမ်ားက ပူးေပါင္းပါ၀င္မွုေတြ ရွိလာပါတယ္။ ပဋိပကၡျဖစ္ၾကတဲ့ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္အၾကားက အေပါ့စား နည္းဗ်ဴဟာ (light tactic) ေတြျဖစ္တဲ့ အျပဳသေဘာေ၀ဖန္ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္မွဳ၊ ကတိက၀တ္ျပဳမွဳေတြကေန အျပင္းစားနည္းဗ်ဴဟာ (Heavy tactic) ေတြျဖစ္တဲ့ ျခိမ္းေခ်ာက္မွဳ၊ ပါ၀ါကစားမွဳနဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ပဋိပကၡအ႐ြယ္အစားၾကီးလာပါတယ္။ အျဖစ္အပ်က္တခုတည္းကို အာရံုစိုက္မွဳကေန ကိစၥရပ္ေတြပိုမ်ားလာတယ္။ ပါ၀င္တဲ့ ဘက္ႏွစ္ဘက္မွာ ညွိႏွိဳင္းဖို႕ အဆင့္မဟုတ္ေတာ့ပဲ တဘက္နဲ႕ တဘက္ အႏိုင္ယူဖို႕ အဆင့္ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီအေျခအေနကို conflict escalation ျဖစ္လာတဲ့အဆင့္လို႕ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။
ဒီလိုနဲ႕ conflict escalation အဆင့္မွာ အခ်ိန္ၾကာလာတဲ့အခါ ႏွစ္ဘက္စလံုးက ႏိုင္လဲမႏိုင္၊ ရွံဳးလဲ မရွံဳးတဲ့ အေျခအေနကို ေရာက္လာပါတယ္။ ႏွစ္ဘက္စလံုး ေျခကုန္လက္ပမ္းက် လာတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးကို ေျပာတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ႏွစ္ဘက္စလံုးကလဲ ရွံဳးတယ္လို႕ လက္မခံႏိုင္ၾကသလို ဘက္တဘက္က အရွံဳးေပးလိုက္တယ္ဆိုတာမ်ိဳးလဲ မရွိပါဘူး။ အဲဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးကို Stalemate အဆင့္လို႕ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ အခ်ိန္ေတြၾကာလာတဲ့အခါမွာ ပဋိပကၡဆက္ျဖစ္ေနရတာဟာ ေပးဆပ္ရတာ သိပ္ၾကီးလြန္းတဲ့အေျခအေန ႏွစ္ဘက္စလံုးမွာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ပဋိပကၡစတင္ျဖစ္ပြားစဥ္က ရည္မွန္းခ်က္ေတြကလဲ အသြင္ေျပာင္းလဲလာပါတယ္။ အမ်ားစုကလဲ ေထာက္ခံအားေပးမွဳေလ်ာ့က်လာပါတယ္။ အဲဒီမွာတင္ ဒီၤပဋိပကၡကို ဘယ္လို အဆံုးသတ္သင့္သလဲ၊ ဘယ္လိုအေပးအယူလုပ္သင့္သလဲဆိုတာ ႏွစ္ဘက္စလံုးက စဥ္းစားလာၾကပါေတာ့တယ္။ ဒီလိုျဖစ္လာတဲ့ အေျခအေနကို conflict de-escalation အဆင့္လို႕ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ဥပမာ- ေတာင္အာဖရိက သမၼတ de Klerk ဟာ အမ်ိဳးသားပါတီနဲ႕ ေတာင္အာဖရိက လူျဖဴမ်ားရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ေတြကို ျပန္လည္ျပဳျပင္ျပီး၊ ႏိုင္ငံသစ္ကို ျပန္လည္တည္ေထာင္ဖို႕အတြက္ ကနဦးဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲမွုျဖစ္စဥ္အေနနဲ႕ incumbent-led caretaker government ကို စတင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္နဲ႕ ပဋိပကၡေျဖရွင္းမွဳ (conflict/ dispute settlement) အဆင့္ကို ထပ္ေရာက္သြားျပီး၊ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားျပီးေနာက္ပိုင္း ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မွဳနဲ႕ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရးျဖစ္စဥ္ေတြ ေပၚထြက္လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံက အမ်ိဳူသားရင္ၾကား ေစ့ေရးျဖစ္စဥ္အျပင္ တျခားအမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးျဖစ္စဥ္မ်ားျဖစ္တဲ့ အာဂ်င္တီးနား၊ ခ်ီလီ၊ ဥ႐ုေဂြး၊ El Salvador၊ Guatemala၊ ခ်က္ကိုစလိုဗက္ကီးယား၊ အယ္လ္ေဘးနီးယား၊ ဘူလ္ေဂးရီးယား၊ ႐ိုေမးနီးယား၊ ပိုလန္၊ ဟန္ေဂရီ၊ ဂ်ာမဏီနဲ႕ စပိန္ႏိုင္ငံမ်ားမွာလဲ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးျဖစ္စဥ္ဆိုတာ conflict de-escalation (သို႕မဟုတ္) conflict settlement အဆင့္ေတြေနာက္ပိုင္းမွာမွ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မွဳနဲ႕အတူ တြဲဖက္ေပၚလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္ဆင့္ေတြဟာ အဆင့္လိုက္ျဖစ္ေပမယ့္ တခ်ိဳ႕အဆင့္ေတြမွာ ရပ္တန္႕ေနတာမ်ိဳး၊ ေနာက္ျပန္ဆုတ္သြားျပီးမွ အရွိန္ယူျပီး တဆင့္ျပန္တက္တာမ်ိဳးေတြလဲ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ conflict de-escalation မျဖစ္ျပီးသေ႐ြ႕ စစ္မွန္တဲ့ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးဆိုတာ ျဖစ္ေပၚလာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။
အခုဆက္လက္ျပီး ျမန္မာ့အေရးမွာ လတ္တေလာ အလြန္ေရပန္းစားေနတဲ့ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးဆိုတဲ့ စကားလံုးဟာ လက္ရွိအေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါနဲ႕ ကိုက္ညီမွဳ ရွိမရွိဆိုတာကို ဆက္လက္တင္ျပပါမယ္။
ျမန္မာ့အေရး
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သက္ဦးဆံပိုင္ဘုရင္စနစ္က်င့္သံုးခဲ့စဥ္တုန္းက စနစ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြဟာ ဗမာလူမ်ိဳးစုနဲ႕ မြန္လူမ်ိဳးစုအၾကား၊ ဗမာလူမ်ိဳးစုနဲ႕ ရွမ္းလူမ်ိဳးစုအၾကား၊ ဗမာလူမ်ိဳးစုနဲ႕ ရခိုင္လူမ်ိဳးစုအၾကားမွာ ျဖစ္ပြားတဲ့ ပဋိပကၡေတြမဟုတ္ပါဘူး။ ေရွးေခတ္တပ္မေတာ္ေတြရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုစနစ္၊ တပ္မေတာ္ေတြကို အာဏာတပ္မက္တဲ့ ဘုရင္ေတြက ကိုယ္လိုရာဆြဲယူအသံုးခ်လို႕ ရႏိုင္တဲ့ သက္ဦးဆံပိုင္ဘုရင္စနစ္ေတြေၾကာင့္ အိမ္ၾကက္ခ်င္းအိုးမဲသုတ္ အခြပ္ခံခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ နယ္ခ်ဲ႕ေခတ္ ေရာက္ေတာ့လဲ ဒီအတိုင္းပါပဲ။ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးဟာ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရားတည္တံ့ခိုင္မာမွဳကို ျခိမ္းေခ်ာက္ႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္ျဖစ္တာေၾကာင့္ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္က ေသြးခြဲအုပ္ခ်ဳပ္မွဳေတြ ျပဳလုပ္ထားခဲ့ပါတယ္။
လြတ္လပ္ေရးရျပီးခ်ိန္ေရာက္တဲ့အခါက်ေတာ့လဲ စစ္မွန္တဲ့အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး လုပ္ရမယ့္ အေျခအေန ေရာက္ခ်ိန္မွာမွ အေထြေထြ ျပႆနာမ်ိဳးစံုေၾကာင့္ ျမန္မာ့ေျမဟာ စစ္တလင္းျပင္ ျဖစ္ခဲ့ရျပန္ပါတယ္။ စစ္တလင္းျပင္ေျမမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးအင္အားစုျဖစ္တဲ့ တပ္မေတာ္ရဲ႕ အခန္းက႑က တစတစ ၾကီးထြားလာတတ္တာ ထံုးစံပါပဲ။ လူ႕သေဘာသဘာ၀ဆိုတာက ေနရာေပးလြန္းတာခံရရင္ သူဟာ မရွိမျဖစ္ အေရးပါေနတယ္လို႕ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ စိတ္သေဘာထားမွန္သူက လုပ္စရာရွိတာ ဆက္လုပ္ျပီး၊ စိတ္သေဘာထား မျပည့္သူက လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို လိုတာထက္ တိုးခ်ဲ႕လာတတ္ပါတယ္။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ေရးရာမွာလဲ ဒီအတိုင္းျဖစ္ခဲ့ေတာ့တာပါပဲ။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ရဲ႕ အဲဒီေခတ္က ေခါင္းေဆာင္ေတြက စိတ္ထားမမွန္ပါဘူး။ ျပည္တြင္းစစ္အရွိန္ေၾကာင့္ တပ္မေတာ္ရဲ႕ အခန္းက႑တိုးျမင့္လာမွဳကို အခြင့္ေကာင္းယူျပီး၊ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရး အင္အားစုအဆင့္ကေန ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မွဳအခန္းက႑ကို တိုးျမွင့္ေနရာယူပါေတာ့တယ္။
ဒီလိုတိုးျမင့္ေနရာယူလာမွဳမွာလဲ ျပည္သူလူထုအက်ိဳးကို ဦးတည္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မွဳကို ျပဳလုပ္ျခင္းမရွိတာေၾကာင့္ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္၊ ျပည္သူဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံတခုမွာ အေရးၾကီးတဲ့ ၾတိဂံသ႑ာန္ျဖစ္တည္မွဳက ပ်က္သြားပါတယ္။ အစိုးရေနရာကို တပ္မေတာ္က အျပီးအပိုင္ ရယူလိုက္ပါတယ္။ ျပည္သူအက်ိဳးစီးပြားနဲ႕ တိုက္ရိုက္ဆန္႕က်င္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြေၾကာင့္ ျပည္သူနဲ႕ ဆန္႕က်င္ဘက္ျဖစ္လာပါတယ္။ ျပည္သူနဲ႕ စစ္အစိုးရအၾကားက ပဋိပကၡေတြ ပိုမိုျပင္းထန္လာပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္ကို ေတာ္လွန္တဲ့ လူတန္းစားတရပ္ ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ အေျမာ္အျမင္ရွိတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား ဦးေဆာင္တဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြအခ်င္းခ်င္းအၾကား ညီညြတ္မွဳကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ လာတာနဲ႕အမွ် ဘံုရန္သူကို ဆန္႕က်င္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ထြက္ေပၚလာပါတယ္။
လြတ္လပ္ေရးရျပီးစဥ္ကာလကေန ၁၉၈၈ ခုႏွစ္အထိ ကာလတေလွ်ာက္မွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္နဲ႕ လူမ်ိဳးစုစစ္တပ္ေတြအၾကား၊ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္နဲ႕ ျပည္သူလူထုအက်ိဳးကို ဦးစားေပးစဥ္းစားတဲ့ ေျမေပၚေျမေအာက္ အဖြဲ႕အစည္းေတြအၾကားမွာ စစ္ေရးတိုက္ပြဲ၊ ႏိုင္ငံေရးတိုက္ပြဲေတြ အမ်ားအျပားေပၚထြက္ခဲ့ပါတယ္။ ပဋိပကၡေတြဟာ conflict emergence အဆင့္ကို ေရာက္သြားလိုက္၊ conflict escalation အဆင့္ကို ဆက္မတက္သြားပဲ ရပ္တန္႕ေနလိုက္၊ ရံဖန္ရံခါမွာလဲ latent conflict အဆင့္ကို ျပန္က်သြားလိုက္နဲ႕ ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ အခုက်ြန္မ ဆန္းစစ္ခ်က္က တမ်ိဳးသားလံုအဆင့္၊ တႏိုင္ငံလံုးအဆင့္ကို ေျပာေနတာျဖစ္ပါတယ္။ လူမ်ိဳးစုတစုခ်င္းအလိုက္ သီးျခားဆန္းစစ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အသြင္သဏၭာန္က တမ်ိဳးျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
ဒီလိုနဲ႕ ၁၉၈၈ ခု၊ ဖုန္းေမာ္အေရးအခင္းဟာ ျပည္သူလူထုနဲ႕ အာဏာရွင္အစိုးရအၾကားမွာ ရွိေနခဲ့တဲ့ latent conflicts ေတြအားလံုးကို ေဖာက္ခြဲပစ္လိုက္တဲ့ triggering event ျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာတင္ conflict emergence အဆင့္ျဖစ္သြားျပီး၊ conflict escalation အဆင့္အထိ ၾကီးထြားသြားခဲ့ပါတယ္။ ဒီပဋိပကၡဟာ တစတစနဲ႕ ဆက္ျပီး ၾကီးထြားလာလိုက္တာ ႏွစ္ဘက္စလံုးေျခကုန္လက္ပမ္းက်တဲ့အဆင့္ (stalemate) ကို ေရာက္လုနီးနီး ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္ဘက္ကေန အမ်ိဳးသားညီလာခံကို ရပ္တန္႕ထားရျပီး၊ အတိုက္အခံေတြဘက္ကလဲ မာနယ္ပေလာ က်ျပီး ေနာက္ပိုင္း စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရးက်ဆင္းလာတဲ့ အေျခအေနကို ေခၚဆိုတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏွစ္ဘက္စလံုးက မရွံဳးမႏိုင္အေျခအေနကေန conflict de-escalation အဆင့္ကို ဆက္သြားဖို႕ အေကာင္အထည္ေဖာ္မွဳေတြ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ဒီအေျခအေနမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာရွိေနျပီးမွ အတိုက္အခံဘက္ကလဲ ႏိုင္ငံတကာစစ္မ်က္ႏွာနဲ႕ ထိုးစစ္ျပန္ဆင္လာခဲ့သလို၊ စစ္အာဏာရွင္ဘက္ကလဲ လမ္းျပေျမပံု ခုနစ္ဆင့္နဲ႕ ေအာင္ပြဲရယူဖို႕ ျပန္ျပီး ၾကိဳးစားလာၾကပါတယ္။ Conflict escalation အဆင့္ကို ျပန္ေရာက္သြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အတိုက္အခံမ်ားရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာထိုးစစ္ျဖစ္တဲ့ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီ အေရးယူမွဳ မေပါက္ေျမာက္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ ႏွစ္ဘက္အၾကား ပဋိပကၡဟာ latent conflict အဆင့္အထိ ျပန္ေလ်ာ့က်သြားပါတယ္။
ဒီအေျခအေနမွာပဲ ေလာင္စာဆီေစ်းႏွုန္းတက္မွဳနဲ႕ ပခုကၠဴသံဃာေတာ္မ်ား ႐ိုက္ႏွက္ခံရမွဳေတြဟာ conflict emergence အဆင့္ကို ျဖစ္ေစခဲ့တဲ့ triggering events ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီကေန အရွိန္ယူျပီး conflict escalation အဆင့္ျဖစ္တဲ့ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးၾကီး ေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ အတိုက္အခံေတြဘက္ကသာ လူထုတိုက္ပြဲအတြက္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားမွဳ၊ ႏိုင္ငံတကာအေပၚမွာ အလြန္အကၽြံအားကိုးမွဳနဲ႕ အခ်ိန္အခါမဟုတ္ပဲ ေခၚဆိုထားခဲ့တဲ့ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ဆိုတာ မရွိထားခဲ့ရင္ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးဆိုတာ အတိုက္အခံဦးေဆာင္တဲ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (သို႕မဟုတ္) ပါ၀ါရွယ္ယာ ၾကားျဖတ္အစိုးရ ဖြဲ႕စည္းျခင္း၊ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပျခင္း၊ တိုင္းျပည္တည္ေဆာက္မွဳနဲ႕ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးျဖစ္စဥ္စတင္ျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္အဆင့္ဆင့္ကို ဆက္တက္သြားလို႕ ရတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပထမဆံုးလုပ္ရမယ့္ အလုပ္ကိုေက်ာ္ျပီး နအဖကေန ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေခၚမေယာင္ အသံထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါကို ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ျဖစ္သြားႏိုင္လား၊ မျဖစ္သြားႏိုင္ဘူးလားဆိုတဲ့ အေျခအေနနဲ႕ အခ်ိန္အခါကို မသံုးသပ္ခဲ့တဲ့ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕ေတြကလဲ ေထာက္ခံၾကိဳဆိုၾကပါေတာ့တယ္။ အဲဒီမွာတင္ ကိုယ့္လက္နက္ဟာ တဘက္က ရန္သူရဲ႕ လက္နက္ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒါကိုပဲ အသံုးခ်ျပီး နအဖစစ္အာဏာရွင္ဘက္ကလဲ conflict escalation အဆင့္မွာ သူတို႕ဘက္က အႏိုင္ရေရးအတြက္ လမ္းျပေျမပံု အဆင့္ဆင့္ကို အျမန္အဆန္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ပါေတာ့တယ္။ ဒါကို counter-action လုပ္ဖို႕ အတိုက္အခံေတြဘက္မွာ လုပ္ငန္းစဥ္ အဆင့္ဆင့္ မရွိခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီမွာတင္ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕အတူ ျမင့္တက္လာခဲ့တဲ့ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ေရခ်ိန္ဟာ ျပန္ေလ်ာ့က်သြားပါတယ္။ latent conflict အဆင့္ကို ျပန္ေရာက္သြားပါတယ္။
နအဖဘက္ကလဲ ဒီအေျခအေနကို အခြင့္ေကာင္းယူျပီး လမ္းျပေျမပံုကို တဆင့္ခ်င္းဆက္တိုးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လဲ စစ္တပ္တြင္းက ၇၅- ၂၅ % နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး မေက်လည္မွဳအေျခအေနေတြ၊ လမ္းျပေျမပံုနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး လူထုရဲ႕ မေက်နပ္မွဳေတြ၊ ကမၻာ့စီးပြားေရးပ်က္ကပ္ရဲ႕ ဂယက္ရိုက္မွဳေတြ၊ အေထြေထြ ျပႆနာေတြေၾကာင့္ ပဋိပကၡအဆင့္ဟာ latent conflict ကို ေက်ာ္လြန္ျပီး၊ ေပါက္ကြဲလုလု ျဖစ္လာျပန္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမွာသာ triggering event ျဖစ္ျပီး conflict emergence ျဖစ္လာတဲ့အခါ conflict escalation အဆင့္ကို ခ်က္ခ်င္းကူးေျပာင္းသြားႏိုင္မယ့္ အလားအလာေတြ ရွိေနပါတယ္။ အဲဒီအဆင့္မွာလဲ ပါ၀ါရွယ္ယာၾကားျဖတ္အစိုးရ ေပၚထြက္လာႏိုင္မယ့္ ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းသ႑ာန္ေတြ ထြက္ေပၚေနပါတယ္။ ဒီလိုသာျဖစ္လာခဲ့ရင္ Initial democratization စတင္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုစတင္ျပီးမွ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေခၚတာ၊ ေရြးေကာက္ပြဲျပဳလုပ္တာ၊ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးျဖစ္စဥ္စတင္တာေတြ ဆက္တိုက္ျပဳလုပ္လို႕ ရလာပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္ရွိႏိုင္ငံေရးအေျခအေနဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အလြန္ပဲ အေရးၾကီးေနတဲ့ အခ်ိန္အခါ တခုလို႕ ဆိုရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနနဲ႕ အခ်ိန္အခါမွာ conflict emergence အဆင့္အတြက္၊ conflict escalation အဆင့္အတြက္၊ ပါ၀ါရွယ္ယာၾကားျဖတ္အစိုးရဖြဲ႕စည္းႏိုင္ေရး၊ တပ္မေတာ္သားမ်ားအား စည္းရံုးေရး စတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္အမ်ားအျပားကို ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းသစ္တခုအေနနဲ႕ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ျပီး ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုျပင္ဆင္မွဳေတြ မရွိရင္ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးတုန္းကလိုမ်ိဳး ရုတ္တရက္ေပးလာတဲ့ အခြင့္အလမ္းကို လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ မယူလိုက္ႏိုင္သလိုမ်ိဳး ျဖစ္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ က်ြန္မတို႕ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ထူးျခားဆန္းၾကယ္မွဳလို႕ပဲ ေခၚရေလမလား၊ စစ္အာဏာရွင္ဘက္က ၾကည့္ရင္ေတာ့ အလြန္ပင္ ဟာသေျမာက္စရာေကာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံေရးထိုးစစ္ျပက္လံုးတခုလို႕ပဲ ေခၚရေလမလား မဆိုႏိုင္တဲ့ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး အဆိုျပဳခ်က္ၾကီး ထြက္ေပၚလာပါေတာ့တယ္။ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးျဖစ္ရေအာင္ conflict settlement အဆင့္ကိုလဲ ေရာက္ေသးတာ မဟုတ္ပါ။ အဲဒီအဆင့္ေ၀းလို႕ de-escalation အဆင့္ေတာင္ မေရာက္ေသးပါ။ ေနာက္ဆံုး ႏွစ္ဘက္စလံုးက ရွံဳးေနတဲ့ အေျခအေန (stalemate) အဆင့္မွာပင္ မရွိပါ။ အေသအခ်ာသာေတြးၾကည့္ရင္ conflict emergence အဆင့္နဲ႕ conflict escalation အဆင့္ကို နအဖစစ္အုပ္စုရဲ႕ လမ္းျပေျမပံု အဆံုးမသတ္ခင္မွာ မတက္လွမ္းႏိုင္ပါက latent conflict အဆင့္မွာတင္ ေနာက္ထပ္အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ေလာက္ ဆက္ေနရျပီး အႏိုင္ရအာဏာရွင္ျခယ္လွယ္သမွ် ခံၾကရေတာ့မယ့္ အေျခအေနမ်ိဳးပါ။
အသီးဆိုတာ သီးခိုင္းခ်င္တိုင္းသီးလို႕မရသလို အပြင့္ဆိုတာကလဲ ပြင့္ခိုင္းတိုင္း ပြင့္လို႕မရပါ။ Initial democratization အဆင့္ေရာက္ျပီးမွ သီးခိုင္းရတဲ့ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ဆိုတဲ့ အသီးကို တိုက္ပြဲကာလမွာကတည္းက အတင္းသြားသီးခိုင္းေနခဲ့လို႕ ျမန္မာျပည္ၾကီး စစ္က်ြန္ဘ၀မွာ သက္ဆိုးရွည္ေနရတာလဲ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိေနခဲ့ပါျပီ။ အခု အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးဆိုတဲ့ အပြင့္ကိုလဲ သူပြင့္ရမယ့္ အခ်ိန္လဲမဟုတ္၊ အေျခအေနလဲ မဟုတ္ပဲ သြားပြင့္ခိုင္း၍ မရပါ။ ဘယ္လိုမွ ပြင့္မွာဟုတ္ပါ။ ပြင့္မွာမဟုတ္ပဲ စစ္အာဏာရွင္ေတြအတြက္ လက္နက္တခုသြားေရာက္ တပ္ဆင္ေပးသလိုပဲ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ တကယ္လုိ႕ အခ်ိန္တခုမွာ triggering event တခု ျဖစ္ပြားလာတဲ့အခါ ၾကားျဖတ္အစိုးရဖြဲ႕စည္းေရးအထိ ဦးတည္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနတခုျဖစ္လာခဲ့ရင္ အာဏာရွင္ေတြက ဒိုင္ယာေလာ့ခ္လိုပဲ ဒီစကားလံုးကို ျပန္အသံုးခ်လာမွာ အေသအခ်ာပါပဲ။ ဒီအခါက်ရင္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ထက္ ပိုျပီး အဆမတန္ၾကီးမားတဲ့ ေထာင္ေခ်ာက္ၾကီးတခုကို အာဏာရွင္ေတြဘက္က ဆင္လို႕ရႏိုင္မယ့္ အခြင့္အလမ္းေတြ အမ်ားၾကီး ရလာမွာျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ေရးေလ့လာသူတေယာက္အေနနဲ႕ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးဆိုတဲ့ စကားလံုးၾကီးကို အသံုးျပဳျပီး ဘယ္လိုၾကီးမားတဲ့ ေထာင္ေခ်ာက္ၾကီးကို ဘယ္နည္းဘယ္ပံုနဲ႕ ဆင္လို႕ ရႏိုင္သလဲ ဆိုတာကို ေတြ႕ျမင္ေနရပါတယ္။ ျပည္သူလူထုအက်ိဳးစီးပြားကိုပဲ ထာ၀ရရပ္တည္ဖို႕ ရည္သန္တာေၾကာင့္ အာဏာရွင္ကို အားေပးကူညီမွဳျဖစ္သြားေစႏိုင္တဲ့အတြက္ ဒီနည္းလမ္းေတြကို အေသးစိတ္ဆက္ မေရးလိုပါ။ ဒါေပမယ့္ တဘက္ရန္သူကို ဘယ္ေတာ့မွ ေလွ်ာ့မတြက္ဖို႕နဲ႕ ေရွ႕မွာ ေထာင္ေခ်ာက္ၾကီးတခု ရွိလာႏိုင္တယ္ဆိုတာကိုေတာ့ ၾကိဳတင္ အသိေပး တင္ျပလိုပါတယ္။
အခုလို အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါနဲ႕ မကိုက္ညီတဲ့ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး အဆိုျပဳခ်က္ၾကီး ထြက္ေပၚလာမွဳမွာ ပါ၀င္ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနနဲ႕ ပါ၀င္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္း သံုးမ်ိဳးရွိမယ္လို႕ ယူဆရပါတယ္။ ပထမတခ်က္ကေတာ့ အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါနဲ႕ သေဘာတရားကို နားမလည္မွဳျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေပၚထြက္လာတဲ့ အစိုးရနဲ႕ လက္ရွိမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားတဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႕ေတြအၾကားမွာ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္မ်ား ျဖစ္လာခဲ့ရင္ ကိုယ္မပါလိုက္ရမွာစိုးလို႕ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ျပထားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းလဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာ ျပည္သူလူထုကို သစၥာေဖာက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာ စစ္မွန္တဲ့ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးကို ဘယ္လိုမွ ေဆာင္က်ဥ္းႏိုင္မွာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ ဒီဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအေပၚမွာ အေျခတည္ျပီး ေပၚထြက္လာတဲ့ အစိုးရဆိုတာကလဲ အာဏာရွင္ရုပ္ေသးအစိုးရပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ရုပ္ေသးအစိုးရနဲ႕ ျပည္သူလူထုအက်ိဳးစီးပြားကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မယ့္ တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံကို တည္ေဆာက္လို႕မရပါ။ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး ျဖစ္စဥ္ကို ဆိုရင္ ပိုဆိုးပါတယ္။ ဘယ္လိုမွ စစ္မွန္တဲ့ ေရရွည္ခံျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တန္းတူညီမွ်ေရးကို တည္ေဆာက္လို႕ ရမွာ မဟုတ္ပါ။
ေနာက္ဆံုးျဖစ္ႏိုင္ေခ် တခုကေတာ့ အကယ္၍ နအဖစစ္အုပ္စုဘက္က လမ္းျပေျမပံုကို အဆံုးသတ္ျပီး ပဋိပကၡကို အႏိုင္နဲ႕ ပိုင္းျဖတ္ပစ္ခဲ့ရင္ ႏိုင္ငံတကာ မိသားစုမ်ားက ဒီပဋိပကၡျပီးဆံုးသြားျပီလို႕ သတ္မွတ္လာမွာကို စိုးရိမ္မွဳပါ။ ဒီလိုသတ္မွတ္ခ်က္မွာကလဲ ဘ႑ာေရးရာ ေထာက္ပံ့မွဳေတြနဲ႕ ပတ္သက္ေနတာေၾကာင့္၊ ဆက္လက္ရပ္တည္မွဳ အတြက္ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စစ္အုပ္စုဟာ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး လုပ္လိုျခင္းမရွိပါဘူး၊ အတိုက္အခံေတြဘက္က ကမ္းလွမ္းအဆိုျပဳခ်က္ကို လက္မခံပါဘူး ဆိုတဲ့ သ႑ာန္ကို ႏိုင္ငံတကာမိသားစုမ်ားက ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း ျမင္လာေအာင္ ေထာင္ေခ်ာက္ဆင္မွဳ တခုလဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္ဆင္မယ့္ ေထာင္ေခ်ာက္ထဲ ကိုယ္ျပန္မက်သြားေအာင္ ဘယ္လိုဘယ္ပံုနဲ႕ တားဆီးမလဲ၊ ရန္သူက ျပန္ဆင္လိုက္မယ့္ ေထာင္ေခ်ာက္ၾကီးထဲ က်မသြားေအာင္ ဘယ္လိုျပင္ဆင္ကာကြယ္မလဲဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ဆက္ရွိေနဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဆင္နင္းျမင္းကန္ဘ၀ မေရာက္သြားေအာင္ အရံအတားေတြ လုပ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။
ဒီလိုျဖစ္ႏိုင္ေခ်သံုးရပ္မွာ စစ္မွန္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမား၊ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြလို႕ ယူဆတာေၾကာင့္ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ဆႏၵကိုပဲ ကိုယ္စားျပဳျပီး၊ ျပည္သူလူထုအက်ိဳးဆိုတဲ့ ေႏွာင္ၾကိဳးရဲ႕ ၾကိဳးဆြဲမွဳကိုပဲ ခံယူလိမ့္မယ္လို႕ပဲ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။ ျပည္သူလူထုကို သစၥာေဖာက္တဲ့ လုပ္ရပ္ျဖစ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲအျပီး ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနမွာ အာဏာပါ၀ါ မရမွာစိုးလို႕ ၾကိဳတင္ခင္းက်င္းထားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းလို႕ေတာ့ မသတ္မွတ္လိုပါ။ စကားလံုးရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားနဲ႕ စကားလံုးအသံုးျပဳသင့္တဲ့ အခ်ိန္အခါကို သေဘာေပါက္မွဳအားနည္းတာ (သို႕မဟုတ္) ကြဲျပားစြာ နားလည္သေဘာေပါက္တာလဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုကြဲျပားစြာ သေဘာေပါက္တာဆိုရင္ေတာ့ ဒီအခ်ိန္အခါ၊ အေျခအေနဟာ ဘာေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး အဆိုျပဳခ်က္ကို ကမ္းလွမ္းဖို႕ သင့္ေလ်ာ္ရလဲ ဆိုတဲ့ အခ်က္နဲ႕ ဒီလိုကမ္းလွမ္းခ်က္ျပဳလုပ္ဖို႕ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္ကာလက ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္လံုး stalemate ျဖစ္ေနတဲ့ ကာလမွာ ဘာေၾကာင့္ မကမ္းလွမ္းခဲ့လဲ ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ျပည္သူလူထုနဲ႕ ရဲေဘာ္ရဲဘက္ေတြကို ရွင္းလင္းတင္ျပဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။
တတိယျဖစ္ႏိုင္ေခ်ျဖစ္တဲ့ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာနဲ႕ ပတ္သက္ေနခဲ့ရင္လဲ လူအမ်ားကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ရွင္းျပဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီလို transparency နဲ႕ honesty မရွိပဲ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳကို ဦးေဆာင္ႏိုင္မယ့္ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနနဲ႕ လူထုက အသိအမွတ္ျပဳေပးလာမွာ မဟုတ္ပါ။ ျပည္တြင္းျပည္ပ ျမန္မာျပည္သူလူထုရဲ႕ အသိအမွတ္ျပဳမွဳ၊ လက္ခံမွု မရွိပဲနဲ႕လဲ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္အဖြဲ႕မ်ားအမည္ခံျပီး ထင္ရာစိုင္းလို႕ ရမွာမဟုတ္ပါ။ အစိုးရဆိုတာ ျပည္တြင္းေရြးေကာက္ပြဲ အႏိုင္ရပါတီက ဦးေဆာင္ဖြဲ႕စည္းမွ အမ်ားကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ အစိုးရျဖစ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ မဲအႏိုင္ရသူ အခ်ိဳ႕ကပဲ လြတ္ေျမာက္နယ္ေျမမွာ ဦးေဆာင္ဖြဲ႕စည္းတာကေတာ့ စင္ျပိဳင္အစိုးရပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စင္ျပိဳင္အစိုးရကို ျပည္သူလူထုအားလံုးကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ အစိုးရလို႕ မသတ္မွတ္ႏိုင္သလို ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္ အစိုးရလို႕လဲ အမ်ားက လက္ခံထားမွာ မဟုတ္ပါ။ ႏိုင္ငံတကာစစ္မ်က္ႏွာမွာ အဖြဲ႕အစည္းဆိုတာထက္ ပိုျပီး ျပယုဂ္ေကာင္းတဲ့ အစုအဖြဲ႕ေလးတခုသာ ျဖစ္ပါတယ္။ တျခား သမိုင္းအစဥ္အလာၾကီးမားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ပူးေပါင္းဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ေကာင္စီေတြ၊ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ေတြ ဆိုတာကလဲ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုၾကီးမ်ားသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးကံၾကမၼာကို အလံုးစံု ဆံုးျဖတ္လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို လူထုတရပ္လံုးက လႊဲအပ္ထားတဲ့ အၾကြင္းမဲ့ႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား မဟုတ္ပါ။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးတေလွ်ာက္မွာ ဂ်ပန္ေခတ္ကာလ တခုတည္းမွာပဲ ဒီလိုဦးေဆာင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ိဳး ေပၚေပါက္ခဲ့ဖူးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပိုမိုသိသာထင္ရွားတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ အခု အခ်ိန္မွာ အသက္ (၃၈) ႏွစ္ေအာက္ လူအမ်ားဟာ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲေပးခဲ့သူမ်ား မဟုတ္သလို ၊ အသက္ (၃၅) ႏွစ္ေအာက္ လူအမ်ားဟာလဲ ရွစ္ေလးလံုးမွာ တက္တက္ၾကြၾကြ ပါ၀င္ခဲ့သူမ်ား မဟုတ္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္အဖြဲ႕အစည္းအျဖစ္ ေနရာယူမွဳျပဳလုပ္မယ္ဆိုရင္ ဒီအသက္အရြယ္အပိုင္းအျခားမွာ ရွိေနတဲ့ လူေတြရဲ႕ ယံုၾကည္ေလးစားမွဳနဲ႕ ေထာက္ခံမွဳဟာ မလြဲမေသြလိုအပ္ပါတယ္။ လက္ရွိအမတ္မ်ားနဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ ဒီအသက္အရြယ္အပိုင္းအျခားလူငယ္၊ လူလတ္ပိုင္းက ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ထားသူေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ မၾကာခင္မွာ က်င္းပေတာ့မယ့္ ဂ်ကာတာ ကြန္ဖရင့္အျပီးမွ ျပည္သူလူထုကို ပန္ၾကားခ်က္ေတြ၊ အေျခအေနရွင္းလင္းတင္ျပမွဳေတြ ျပဳလုပ္ရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ငါ့ျမင္းငါစိုင္း၊ စစ္ကိုင္းေရာက္ေရာက္ ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရးစင္ျမင့္သ႑ာန္ကို လြတ္လပ္ေရးရျပီးစ ႏိုင္ငံတခုရဲ႕ ျပည္သူလူထုကေတာင္ လက္မခံခဲ့ဘူးဆိုရင္ အာဏာရွင္လက္ေအာက္မွာ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဖိႏွိပ္ခံခဲ့ရလို႕ ခါးသီးမွဳေတြနဲ႕ ျပည့္ႏွက္ေနတဲ့ ျပည္တြင္း ျပည္သူလူထု၊ ႏိုင္ငံတကာကို ေျခဦးနဲ႕ ၾကမ္းျပင္လွည့္ပတ္အလုပ္လုပ္ေနၾကရတဲ့ ျပည္ပေရာက္ျမန္မာ အလုပ္သမားထု၊ အေတြးအေခၚနဲ႕ ဆင္ျခင္တံုတရားရွိတဲ့ ပညာတတ္လူလတ္တန္းစားေတြနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ၂၁ရာစု ျမန္မာ့လူု႕အဖြဲ႕အစည္းကဆိုရင္ ပိုျပီး လက္ခံႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
ေနာက္တခ်က္က မၾကာခင္ က်င္းပမယ့္ ဂ်ကာတာညီလာခံကို ျမန္မာ့သမိုင္းရဲ႕ အထင္ကရ ပင္လံုညီလာခံနဲ႕ ခိုင္းႏွိဳင္းေျပာဆိုေနတာေတြ ရွိလာျပန္ပါတယ္။ အႏွစ္သာရခ်င္း၊ အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါခ်င္း ဘယ္လိုမွ ဆက္စပ္ႏွိဳင္းယွဥ္လို႕ မရပါ။ ပင္လံုညီလာခံဆိုတာက ေအာင္ဆန္းအက္တလီစာခ်ဳပ္နဲ႕ နယ္ခ်ဲ႕ျဗိတိသွ်နဲ႕ ျမန္မာတို႕အၾကားမွာ conflict settlement ရွိျပီးမွ အနာဂတ္လြတ္လပ္တဲ့ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေရွးႏွစ္မ်ားစြာက ရွိခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡ စိတ္အနာေဟာင္းေတြ ထပ္မထြက္လာေအာင္၊ နယ္ခ်ဲ႕တို႕ ေသြးခြဲအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့လို႕ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူမ်ိဳးစုအၾကား အထင္လြဲမွုေတြ ၾကီးထြားမလာေအာင္ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရး၊ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးျဖစ္စဥ္ ကနဦးညီလာခံျဖစ္ပါတယ္။ ဒီညီလာခံကို ျပည္သူလူထု ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာက ေထာက္ခံအားေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေတာင္ ကနဦးညီလာခံမွာ မပါ၀င္ခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြ၊ ကနဦးညီလာခံရဲ႕ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးျဖစ္စဥ္ကို ဆက္လက္ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ျခင္း မရွိတာေတြေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေတြက အမ်ားၾကီး ရွိပါတယ္။
အခုဂ်ကာတာ ညီလာခံက်ေတာ့ ပင္လံုလို ျမန္မာ့ေျမေပၚမွာ က်င္းပတဲ့ ညီလာခံလဲမဟုတ္၊ အခ်ိန္အခါ၊ အေျခအေနနဲ႕အညီ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးအဆင့္ကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မယ့္ ညီလာခံလဲ မဟုတ္။ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး အဆိုျပဳခ်က္ကို တဘက္ကို တင္ျပရံု အဆင့္ပဲ ရွိေသးတဲ့ ညီလာခံသာ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးဆိုတာကလဲ ျပည္ပမွာရွိေနတဲ့ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕ေလးေတြ ေကာက္ခါငင္ခါ ညီလာခံ ထက်င္းပျပီး တည္ေဆာက္လို႕ရႏိုင္တဲ့ သေဘာတရားၾကီးလဲ မဟုတ္ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ မွီတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုအားလံုးကို ဘယ္လိုမွ ကိုယ္စားမျပဳႏိုင္သလို ျပည္ပမွာရွိေနတဲ့ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕အားလံုးပင္ စံုစံုလင္လင္ တက္ေရာက္ျခင္း မရွိေသးပါ။ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားက အဆိုျပဳခ်က္တခုကို ညီညီညြတ္ညြတ္ပူးေပါင္းျပဳလုပ္တဲ့ ညီလာခံတရပ္သာပဲ ျဖစ္ျပီး၊ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအတြက္ အက်ိဳးရွိႏိုင္မလားဆိုတာကလဲ တဘက္စစ္အုပ္စုက ဘယ္လိုတုန္႕ျပန္လိုက္သလဲ ဆိုတာေပၚမွာပဲ မူတည္ေနပါေသးတယ္။
နိဂံုး
ဒါေၾကာင့္ နိဂံုးခ်ဳပ္အေနနဲ႕ ဆိုရရင္ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္အဖြဲ႕ျဖစ္ခ်င္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကလဲ ျပည္သူလူထုအေပၚ ရိုးသားသစၥာရွိဖို႕ လိုအပ္ပါေၾကာင္းပါနဲ႕ ျပည္သူလူထုအေနနဲ႕ကလဲ ဘယ္လိုႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းကိုမွ အားကိုးအားထား မျပဳပဲ၊ မိမိတို႕ လုပ္စရာရွိတဲ့ စစ္အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး၊ ျပည္သူ႕အာဏာ ျပည္သူထံ ျပန္လည္ေရာက္ရွိေရး၊ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ေခါင္းေဆာင္မေမွ်ာ္၊ ကယ္တင္ရွင္မေမွ်ာ္ပဲ လုပ္ေဆာင္ဖို႕ လိုအပ္လွပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပလိုက္ရပါတယ္။
”လူထုတိုက္ပြဲေတြဟာ လူထု ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ေမြးဖြားပါတယ္။
ဒီကေန႕ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာလဲ မနက္ျဖန္ေခါင္းေဆာင္ေတြ
ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။
ျပည္သူ႕ေတာ္လွန္ေရးကို မည္သည့္ လူပုဂၢိဳလ္ႏွင့္
အဖြဲ႕အစည္းကမွ ေမာင္ပိုင္စီးထား၍ မရပါ။
ေမာင္ပိုင္စီးရန္ ၾကိဳးစားတာ၊ ပုဂၢိဳလ္ေရး ကိုးကြယ္မွဳ ျပဳလုပ္တာဟာ
ေတာ္လွန္ေရးက်ဆံုးေစတဲ့ လကၡဏာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ညီညြတ္ေရးဆိုတာ တိုက္ပြဲရွိမွ တည္ေဆာက္လို႕ ရပါတယ္။
ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရးဆိုတာ ၾကားျဖတ္အစိုးရတခု
ေပၚထြက္မွဳျပီးတဲ့အခ်ိန္မွာလုပ္မွ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးဆိုတာ ပဋိပကၡေတြျပီးဆံုးမွ
ေဖာ္ေဆာင္လို႕ ရပါတယ္။
ေတာ္လွန္ေရးသစၥာျဖင့္
ခင္မမမ်ိဳး (၁၂၊ ၈၊ ၂၀၀၉)
မွတ္ခ်က္။ ။
ယခုေဆာင္းပါးသည္ မည္သူတဦးတေယာက္၊ မည္သည့္ အဖြဲ႕အစည္း တခုတေလကို မွ ထိခိုက္ ေရးသားျခင္း မဟုတ္ပါ။ အခ်ိန္အခါ၊ အျဖစ္အပ်က္၊ အေျခအေနမ်ားကို ဒီမိုကေရစီနည္းလမ္းတက် အျပဳသေဘာျဖင့္ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ ထားျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးဆိုသည့္ သေဘာတရားကို မူအရ ေထာက္ခံသည္။ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး ျဖစ္စဥ္စတင္လာပါက မည္သို႕မည္ပံုျပဳလုပ္မည္ဆိုသည္ကိုကား ဟင္းခ်က္စရာ ပစၥည္းမရွိေသးပဲ၊ ၀ယ္ယူဖို႕ ပိုက္ဆံလဲ မရွိေသးပဲ တရုတ္ဟင္းခ်က္မယ္၊ ကုလားဟင္းခ်က္မယ္၊ ျပင္သစ္စတိုင္ ျပင္ဆင္မယ္ ျငင္းခုန္ေနျခင္းနဲ႕ တူသည္ဟု ထင္မွတ္ေသာေၾကာင့္ ျငင္းခုန္ ေဆြးေႏြးစရာ ကိစၥမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္ေဆြးေႏြးမည္မဟုတ္ပါ။ ကုလားဟင္းခ်က္ခ်င္သူက ကုလားဟင္းခ်က္နည္း စာအုပ္ကိုင္ထား၍ တရုတ္ဟင္းခ်က္ခ်င္သူက တရုတ္ဟင္းခ်က္နည္း ကိုင္ထားျပီး၊ နားလည္ေအာင္ အရင္ဖတ္သည္က ပို၍ အက်ိဳးရွိေပလိမ့္မည္။
သို႕ျဖစ္ရာ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးသေဘာတရားကို ေထာက္ခံျပီးျဖစ္ျခင္း၊ အဆိုပါသေဘာတရားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ မည္မွ်အေရးၾကီးသည္ကို လက္ခံနားလည္ျပီးျဖစ္ျခင္းတို႕ေၾကာင့္ အဆိုပါ အခ်က္အလက္မ်ားကို လက္ကိုင္ျပဳ၍ လာေရာက္ျငင္းခုန္ျခင္းမ်ား လာေရာက္မျပဳလုပ္ရန္ ေမတၱာရပ္ခံသည္။ အခ်ိန္အခါ၊ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဤသေဘာတရားအား အဆိုျပဳခ်က္သည္ ယေန႕အေျခအေန၊ အခ်ိန္ကာလအတြက္ မည္မွ်အက်ိဳးရွိသည္ဟု ကြဲလြဲသည့္ အျမင္ရွိပါက khinmamamyo@gmail.com အီးေမးလ္သို႕ ဆက္သြယ္၍ အျပန္အလွန္ ေလးစားမွဳျဖင့္ ေဆြးေႏြးေပးပါရန္ ေလးစားစြာ ေမတၱာရပ္ခံအပ္သည္။
သူဘာလဲ၊ ငါဘာလဲ ေျပာဆိုမွဳမ်ားကို လက္ခံ တုန္႕ျပန္မည္ မဟုတ္ပါ။ စာေရးသူသည္ ဘာမွ မဟုတ္ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို တိုးတက္ေစခ်င္သူ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျဖစ္ပြားေနေသာ ပဋိပကၡမ်ားကို ျပီးဆံုးေစလိုသူ၊ စစ္မွန္တဲ့ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးျဖစ္စဥ္ကို ျဖစ္ေပၚေစလိုသူ၊ တန္းတူညီမွ်မွု၊ လြတ္လပ္မွဳႏွင့္ အျပန္အလွန္ ေလးစားမွဳအေပၚတြင္ အေျခတည္သည့္ ျမန္မာ့လူ႕ေဘာင္တရပ္ ထြန္းကားလာေစလိုသူ ျမန္မာျပည္သူ တေယာက္သာျဖစ္ပါတယ္။
လူထုေခါင္းေဆာင္
မတရားတဲ့ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္မွဳေတြကို ျပဳလုပ္ေနျပီျဖစ္တယ္။
ဒါဟာ-စစ္အုပ္စုအေနနဲ႕၊ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရးနဲ႕ အမ်ိဳးသားသင့္ျမတ္ေရးအတြက္
လုပ္ေဆာင္လိုစိတ္မရွိဘူးဆိုတာကို သက္ေသျပတာပဲျဖစ္တယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဖက္ဆစ္စစ္အုပ္စုကို ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပါ၊ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးလုပ္ပါလို႕
အဆိုျပဳေနရံုနဲ႕ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အတြက္ ဘာအက်ိဳးေက်းဇူးမွ
မရွိဘူးဆိုတာ ထင္ရွားေနျပီျဖစ္ပါတယ္။
တည္ေဆာက္ျပင္ဆင္ရင္း လူထုတိုက္ပြဲကို ေဖာ္ေဆာင္ၾကစို႕။
တူညီလက္ေတြနဲ႕ အာဏာရွင္စနစ္ကို တိုက္ဖ်က္ၾကစို႕။
ညီညြတ္မွဳေတြနဲ႕ ၾကားျဖတ္အစိုးရကို ဖြဲ႕စည္းၾကစို႕။
အာဇာနည္စိတ္ဓာတ္ကို ေမြးၾကစို႕။
တပ္မေတာ္သားမ်ား မိဘျပည္သူရင္ခြင္ကို ျပန္လည္ခိုလွံဳၾကပါ။
ျပည္သူ႕အက်ိဳးအတြက္ အာဏာရွင္စစ္အုပ္စုကို ဖယ္ရွားပစ္ေပးမယ့္
စစ္မွန္တဲ့ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္နဲ႕ တပ္သားေတြကို
လူထုက လက္ကမ္းၾကိဳဖို႕ အသင့္ေစာင့္ေနၾကျပီ။
အရွံဳးကို ႏွစ္ျခိဳက္သူမ်ား
Sunday, August 9, 2009
အခုတေလာ ျမန္မာျပည္မွာတုန္းက စာသင္ေပးခဲ့ဖူးတဲ့ ကေလးမေလးတေယာက္ကို သတိသြားရေနမိတယ္။ သူက လူခ်မ္းသာ မိသားစုထဲမွာ ၾကီးျပင္းလာခဲ့တာပါ။ မိဘက စက္ရံု၊ အလုပ္ရံုေတြ အမ်ားၾကီး ပိုင္တယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြလဲ အမ်ားၾကီးပါပဲ။ ျမန္မာျပည္မွာ ပိုက္ဆံခ်မ္းသာတဲ့ မိသားစုေတြက သူတို႕သားသမီးေတြကို ပံုစံႏွစ္မ်ိဳးနဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ၾကတယ္။ ပထမတမ်ိဳးက ဆယ္တန္းကို အမွတ္ေကာင္းေကာင္းနဲ႕ ေအာင္ျပီး ေဆးတကၠသိုလ္တက္ဖို႕နဲ႕ ေနာက္တမ်ိဳးက ႏိုင္ငံရပ္ျခားကို မိဘစရိတ္နဲ႕ ပညာေတာ္သင္ပို႕ျပီး၊ အခ်ိန္အတိုင္းအတာအရ ပညာေတြတတ္ျပီး လုပ္ငန္းအေတြ႕အၾကံဳရလာတဲ့အခါ ျမန္မာျပည္က မိဘလက္ငုတ္လက္ရင္း လုပ္ငန္းေတြကို ျပန္လာဦးစီးဖို႕။ ဒီလိုနဲ႕ပဲ မိဘေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ပထမတမ်ိဳးအရ ေဆးပညာဘြဲ႕ရျပီး ဆရာ၀န္မလုပ္တဲ့ ဆရာ၀န္ေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံ အႏွံ႕အျပားမွာ ပ်ံ႕ႏွံ႕လာခဲ့သလို ဆရာ၀န္ဘြဲ႕ရျပီးမွ ႏိုင္ငံျခားထြက္ျပီး ၾကံဳရာအလုပ္ လုပ္ေနၾကသူေတြလဲ ေပၚေပါက္လာခဲ့တယ္။ မိဘေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ဒုတိယတမ်ိဳးအရ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွာ စီးပြားေရးပညာ၊ စီမံခန္႕ခြဲမွဳပညာ၊ စာရင္းအင္း ပညာ၊ ေစ်းကြက္ပညာ၊ အိုင္တီနည္းပညာ လာတက္သူေတြကလဲ ႏိုင္ငံေပါင္းစံုမွာ အႏွံ႕ပါပဲ။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ပညာေရး၀န္ေဆာင္မွဳလုပ္ငန္းေတြ၊ ႏိုင္ငံျခားတကၠသိုလ္ေတြနဲ႕ ခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ့ သင္တန္းေတြမွာ ႏိုင္ငံျခားထြက္ဖို႕ ၾကိဳးစားေနၾကတဲ့ လူငယ္ေတြက ၾကိတ္ၾကိတ္တိုး ျဖစ္ေနၾကတယ္။
က်ြန္မ တပည့္မေလးက်ေတာ့ ဥာဏ္ေကာင္းေပမယ့္ စာသိပ္ၾကိဳးစားတဲ့ ကေလးမ်ိဳးထဲက မဟုတ္ဘူး။ ဆယ္တန္းစာေမးပြဲတုန္းကေတာင္ မေအာင္ရင္ ေနာက္တႏွစ္ ထပ္စာက်က္ေနရမွာစိုးလို႕ ေအာင္ရံုေလးေတြ ေျဖခဲ့တာဆိုပဲ။ ေအာင္မွတ္ရေလာက္ျပီဆိုတာနဲ႕ ဆက္ေျဖခ်င္စိတ္ကို မရွိေတာ့တာတဲ့။ ဆယ္တန္းတုန္းက သူမ်ားေတြလို ေဆး၊ စက္မွဳ မွန္းခဲ့ဖူးလားေမးေတာ့ စိတ္ကို မ၀င္စားတာတဲ့။ ကဲ- ျပီးေရာ။ တခါတေလလဲ အဲလို ဆယ္တန္းကတည္းက ျပတ္ျပတ္သားသား ရွိတာ အေကာင္းသား လို႕ ေတြးခဲ့မိေသးတယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ပညာေရးစနစ္ဆိုတာက အသိပညာနဲ႕ အတတ္ပညာကို ညီတူညီမွ် ဦးစားေပးတဲ့ ပညာေရးမ်ိဳး မဟုတ္။ အထက္တန္းေအာင္မွတ္ကို ၾကည့္ျပီးမွ အမွတ္ေကာင္းသူေတြက အတတ္ပညာ ဆရာ၀န္၊ အင္ဂ်င္နီယာ၊ စာရင္းကိုင္၊ အမွတ္နည္းသူေတြက အသိပညာ ဆံုးျဖတ္ခဲ့တဲ့ ပညာေရးစနစ္။ ဘ၀နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး လမ္းညႊန္ျပသရမယ့္ မိဘေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းဆိုတာကလဲ ဒီပညာေရးစနစ္၊ ဒီပညာေရး အေတြးအေခၚနဲ႕ ေခါက္ရိုးက်ိဳးေနသူေတြ ျဖစ္ေလေတာ့ ေခတ္မွီတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္မွီ ပညာေရး အေတြးအေခၚမ်ိဳး ရွိသူေတြက ခပ္နည္းနည္း။ အမွတ္မ်ားတဲ့ ဆရာ၀န္၊ အင္ဂ်င္နီယာလိုင္းကို ၀င္မွ ဂုဏ္ရွိတယ္ ထင္တတ္ၾကတာမ်ိဳး။ အမွတ္မ်ားမ်ားရတဲ့ သားသမီးက အသိပညာေတြျဖစ္တဲ့ မႏုႆေဗဒ၊ ေရွးေဟာင္းသုေတသန၊ သမိုင္း၊ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးလို ဘာသာရပ္ေတြ တက္မယ္ဆိုရင္ သားသမီးနဲ႕ မိဘ ျပႆနာတက္ၾကစျမဲ။
ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္မွီပညာေရးမွာက်ေတာ့ ဒါမ်ိဳးေတြက မရွိ။ First degree ကိုေတာ့ ကိုယ္စိတ္၀င္စားတဲ့ ဘာသာေတြကို တက္ေလ့ရွိၾကတယ္။ အဂၤလန္မွာဆိုရင္ အသိပညာကို စိတ္၀င္စားသူေတြက GCE A level မွာ အသိပညာနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ဘာသာရပ္ေတြကို ယူၾကျပီး၊ Grade ေကာင္းေအာင္ၾကိဳးစားၾကတယ္။ ျပီးမွ အဲဒီဘာသာရပ္နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး နာမည္ၾကီးတဲ့ တကၠသိုလ္ေတြကို ၀င္ဖုိ႕ၾကိဳးစားေလ့ရွိၾကတယ္။ လူအမ်ားက ေအာက္စဖို႕ဒ္၊ ကင္းဘရစ္၊ လန္ဒန္လို႕ အသိမ်ားေပမယ့္ ဒီတကၠသိုလ္ေတြမွာ မသင္တဲ့ ဘာသာရပ္ေတြကလဲ အမ်ားအျပား။ ဒီေတာ့ ေရြးခ်ယ္ရလြယ္ကူေအာင္ ဘာသာရပ္တခုခ်င္းစီအရ သင့္ေလ်ာ္မယ့္ တကၠသိုလ္ေတြကို career အၾကံေပး ေတြ၊ စာအုပ္ေတြ၊ အင္တာနက္ေတြကေနတဆင့္ လမ္းညႊန္ျပသေပးၾကတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ အသိပညာဘြဲ႕ရျပီးမွ ဘ၀အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းပညာေတြကို ျပန္ေရြးခ်ယ္ တက္ေရာက္တဲ့ လူေတြရွိသလို အတတ္ပညာဘြဲ႕ရျပီးမွ အသိပညာမဟာဘြဲ႕ျပန္တက္ျပီး ပါရဂူဘြဲ႕အထိ ယူသြားၾကသူေတြကလဲ အမ်ားအျပား။ မႏုႆေဗဒနဲ႕ ေက်ာင္းျပီးျပီးမွ Graduate entry ေလးႏွစ္ ဆရာ၀န္ဘြဲ႕ကို တက္ျပီး ဆရာ၀န္အလုပ္နဲ႕ အသက္ေမြးသူေတြ ရွိသလို၊ လွ်ပ္စစ္အင္ဂ်င္နီယာဘြဲ႕ရျပီးမွ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဘြဲ႕ေတြ ထပ္တက္ျပီး ကထိက ျဖစ္ေနသူေတြလဲ ရွိတာပါပဲ။ တက္ေရာက္ပညာသင္ၾကားေနတဲ့ ပညာရပ္ကို အေၾကာင္းျပဳျပီး လူတေယာက္ရဲ႕ အရည္အခ်င္းကို ခြဲျခားသတ္မွတ္တာမ်ိဳး ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္မွီ ပညာတတ္ေတြရဲ႕ အေတြးအေခၚမွာ မရွိတတ္ၾကပါ။ ပညာရပ္ေတြကို တန္ဖိုးထားျပီး၊ ပညာရွင္အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ ေလးစားမွဳရွိၾကပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ လူတေယာက္ရဲ႕ အေတြးအေခၚနဲ႕ စိတ္၀င္စားမွဳဆိုတာကလဲ အခ်ိန္၊ ေနရာေတြအေပၚမွာ မူတည္ျပီး အျမဲတမ္း ေျပာင္းလဲတတ္တာေၾကာင့္ ကိုယ္ပိုင္ေရြးခ်ယ္ဆံုးျဖတ္တာကို အားေပးတဲ့ ပညာေရး စနစ္မ်ိဳး ရွိသင့္တာအမွန္ပါပဲ။
ဒီလိုနဲ႕ ဆယ္တန္းကို ေအာင္မွတ္နည္းနည္းနဲ႕ ပြတ္ကာသီကာ ေအာင္လာတဲ့ ဒီကေလးမေလးဟာ ေအာင္စာရင္းထြက္ျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာက်ေတာ့လဲ သူ႕မိဘရဲ႕ ဒုတိယေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႕ ရင္ဆိုင္ရျပန္ပါေတာ့တယ္။ လိုင္းေကာင္းေကာင္း မရတာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားပို႕မယ္ဆိုျပီး သူ႕မိဘေတြက စီစဥ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ ဆယ္တန္းမွာတုန္းကလဲ ေန႕၀ိုင္းက်ဴရွင္၊ ညဂိုက္ေတြနဲ႕ ၀န္းရံေနခဲ့ရတဲ့ ကေလးမေလးဟာ ဆယ္တန္းေအာင္ျပီးတဲ့အခါက်ေတာ့လဲ အဂၤလိပ္စာသင္တန္း၊ စီးပြားေရး စီမံခန္႕ခြဲမွဳ ဒီပလိုမာသင္တန္းေတြနဲ႕ ပိလာျပန္ပါေတာ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကေလးမေလးကလဲ အဂၤလိပ္စာ စာေမးပြဲမွာ ႏိုင္ငံျခားေကာလိပ္ေတြမွာ ပညာသင္ခြင့္ရေလာက္မယ့္ အဆင့္ကို မရဘူး။ စီးပြားေရး စီမံခန္႕ခြဲမွဳ ဒီပလိုမာကိုလဲ မေအာင္ျပန္ဘူး။ ဒီလိုနဲ႕ပဲ က်ြန္မ လက္ထဲ ေရာက္လာတယ္ဆိုပါေတာ့ေလ။ သူ႕မိဘကလဲ က်ြန္မကို အေတာ္အားကိုးတယ္။ က်ြန္မကလဲ သူ႕ကို ညီမေလး တေယာက္လို ခင္တယ္။ ဒါနဲ႕ ျဖစ္ေစခ်င္စိတ္နဲ႕ တြန္းတာေပါ့။ ေနာက္ဆံုး စာေမးပြဲနီးတဲ့ အခ်ိန္မွာ ညဘက္ သူနဲ႕ တူတူ သြားအိပ္ျပီးေတာ့ကို အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္ စာက်က္ခိုင္းခဲ့တာ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒါေလးေတြေတာ့ ေအာင္သြားပါေစေတာ့ဆိုျပီး၊ ေမးခြန္းေဟာင္းေတြကို မွတ္စုေတြပါ ထုတ္ေပးခဲ့တာ။
ဒီလိုနဲ႕ စာရင္းကိုင္ဘာသာ၊ စီမံခန္႕ခြဲမွဳဘာသာ၊ စီးပြားဆက္ဆံေရးဘာသာ စတဲ့ ဘာသာရပ္အားလံုးမွာ စာေတြက်က္ခိုင္း၊ mock exam ေတြေျဖခိုင္းျပီး သင္ေပးလာခဲ့တာ စာေမးပြဲခ်ိန္ေရာက္ေတာ့ က်ြန္မ သူ႕ကို လံုး၀ စိတ္ခ်ေနခဲ့ျပီ။ ေမးခြန္းလႊာေတြကို ၾကည့္ျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာလဲ ပိုေသခ်ာသြားခဲ့တယ္။ က်ြန္မ ျပင္ဆင္ေပးထားခဲ့တာေတြက ေမးခြန္းရဲ႕ အတိုင္းအတာထက္ေတာင္ ပိုလြန္ေနေသးတယ္။ ေသခ်ာေပါက္ေအာင္ကိုေအာင္ရမယ္ေပါ့။
ဒါေပမယ့္ က်ြန္မရဲ႕ တြက္ဆမွဳေတြ လံုး၀မွားခဲ့တယ္။ ေအာင္စာရင္းထြက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘာသာအားလံုးမွာ သူထပ္က်ေနခဲ့ျပန္တယ္။ သူ႕ကို ေအာင္ေစခ်င္တဲ့ စိတ္၊ ငါ့လက္ထဲေရာက္လာတဲ့ ေက်ာင္းသားဆိုရင္ စာေမးပြဲေအာင္ေစရမယ္ဆိုတဲ့ ငယ္ရြယ္တဲ့ ဆရာတေယာက္ရဲ႕ မာနအေတြးေတြနဲ႕ က်ြန္မ ေတာ္ေတာ္ကို ေပါက္ကြဲသြားခဲ့တယ္။ သူ႕ကို ေခၚျပီး အေျဖကိုေမးလိုက္ေတာ့ ရွင္းပါတယ္။
“မမ။ သမီး စာေမးပြဲမေအာင္ခ်င္ဘူး။ ေအာင္ရင္ ႏိုင္ငံျခားသြားရမွာ”တဲ့။ ဘယ္လိုပဲ ေဖ်ာင္းဖ်ဆံုးမေပမယ့္ သူက ေခါင္းမာေနခဲ့ျပန္တယ္။ စာေမးပြဲ ခဏခဏက်ေနရင္ သူ႕မိဘေတြကလဲ လက္ေလွ်ာ့သြားမွာပါတဲ့။ ျမန္မာျပည္မွာပဲေနျပီး ေက်ာင္းတက္၊ အခ်ိန္တန္ရင္ ဘြဲ႕ေလးရတဲ့ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္၊ ေအးေအးေဆးေဆး ဘ၀ပဲ ေနခ်င္တယ္။ ႏိုင္ငံျခားေရာက္ရင္ စာေတြ အရမ္းက်က္ေနရမွာေပါ့တဲ့။ က်ြန္မက စာေမးပြဲက်တယ္ဆိုတာ ရွံဳးတာနဲ႕အတူတူပဲဆိုေတာ့ သူျပန္ေျပာလိုက္တဲ့ စကားက “ မမကလဲ။ သမီးက အဲဒီအရွံဳးကိုပဲ လိုခ်င္တာေလ။ ရွံဳးမွ သမီးလိုခ်င္တဲ့ အခြင့္အေရးေတြ ရမွာေလ” တဲ့။ ကဲ- ဘယ္ႏွယ့္ရွိစ။
အဲဒီတုန္းက က်ြန္မ အသက္က ၂၂ ႏွစ္။ သူမ အသက္က ဆယ့္ခုနစ္ႏွစ္။ စာေမးပြဲေျဖရင္ ေအာင္ေအာင္ ေျဖရမယ္။ ရွံဳးသြားရင္လဲ အဲဒီ အရွံဳးကို သင္ခန္း စာယူျပီး ေအာင္ေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ရမလဲဆိုတာ စဥ္းစားရမယ္ ဆိုတဲ့ အေတြးေတြနဲ႕ ၂၂ ႏွစ္လံုးလံုး လူ႕ေလာကထဲမွာ ရွင္သန္ခဲ့တဲ့ က်ြန္မကို ဆယ့္ ခုနစ္ႏွစ္ ကေလးမေလး တေယာက္က ေပးလိုက္တဲ့ သင္ခန္းစာေလး တခုပါ။ လူတိုင္းလူတိုင္းမွာ တန္ဖိုးထားတာေတြ မတူဘူးဆိုတာရယ္၊ လူ႕ဘ၀ကို ရွဳျမင္သံုးသပ္ပံု မတူဘူးဆိုတာရယ္၊ ကိုယ္တန္ဖိုးထားတဲ့ အခြင့္အေရးေတြ အတြက္ အရွံဳးေပးရျခင္းကို ႏွစ္ျခိဳက္သူေတြလဲ ရွိႏိုင္တယ္ ဆိုတာရယ္ကို ပထမဆံုး နဖူးေတြ႕၊ ဒူးေတြ႕ ၾကံဳခဲ့ရဖူးတာပါပဲ။
ေနာက္ပိုင္းေတာ့လဲ က်ယ္ေျပာလွတဲ့ လူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းၾကီးေတြထဲမွာ သူ႕လို လူမ်ိဳးေတြ အမ်ားၾကီးကို ထပ္ေတြ႕လာခဲ့ရပါတယ္။ လက္ရွိမွာ ရထားတဲ့ အခြင့္အေရးေတြ၊ ေနရာေတြကို လက္မလႊတ္ခ်င္တာနဲ႕ အႏိုင္ႏႊဲလို႕ရႏိုင္တဲ့ ဘ၀တိုက္ပြဲေတြကို မဆင္ႏႊဲပဲ ပိုေနျမဲ၊ က်ားေနျမဲေနတတ္သူေတြကိုလဲ အမ်ားအျပား ေတြ႕လာခဲ့ရပါတယ္။ ကိုယ့္ အခြင့္အေရးေတြ တည္ျမဲဖို႕အတြက္ အရွံဳးေပးတယ္ဆိုတာ ကိုယ္နဲ႕ သက္ဆိုင္တဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြမွာဆိုရင္ ကိုယ့္ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႕ကိုယ္မို႕ အေၾကာင္းမဟုတ္ေပမယ့္၊ အမ်ားနဲ႕သက္ဆိုင္တဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ ေတြမွာဆိုရင္ေတာ့ အမ်ားကို သစၥာေဖာက္ရာေရာက္တယ္၊ တကိုယ္ေကာင္းဆန္တယ္ လို႕ က်ြန္မကေတာ့ ေတြးထင္မိပါတယ္။ ေသခ်ာတာတခုကေတာ့ အရွံဳးကို ႏွစ္ျခိဳက္သူေတြ၊ ေအာင္ျမင္ေအာင္ မလုပ္လို႕ ရလာမယ့္ အခြင့္အေရးကိုပဲ တပ္မက္ေနသူေတြနဲ႕ ေအာင္ပြဲဆိုတာကို ရေအာင္ ယူႏိုင္မွာ မဟုတ္တာပါပဲ။ ေအာင္ပြဲဆိုတာ ပိုေနျမဲ၊ က်ားေနျမဲလူေတြ၊ အရွံဳးကို ႏွစ္ျခိဳက္သူေတြကို ေရွ႕ကပဲ ပိတ္ေနေန၊ ေဘးမွာပဲ ကန္႕လန္႕ကန္႕လန္႕တြဲေနေနရွိေနသေရြ႕ ရႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အရွံဳးကို ႏွစ္ျခိဳက္သူ ကေလးမေလးတေယာက္ကို က်ြန္မရဲ႕ အခ်ိန္ေတြ သံုးလေလာက္ ေပးခဲ့ဖူးပါတယ္။ သူကိုယ္တိုင္က အရွံဳးကို ႏွစ္ျခိဳက္သူ၊ အရွံဳးက ရလာမယ့္ အခြင့္အေရးေတြကိုပဲ လိုခ်င္သူျဖစ္ေနေလေတာ့ က်ြန္မရဲ႕ ေအာင္ျမင္ေစလိုတဲ့စကား၊ အႏိုင္ရေစမယ့္ လုပ္ရပ္ေတြဟာ သဲထဲေရသြန္ ျဖစ္ခဲ့ရဖူးပါရဲ႕။ ဘ၀ရဲ႕ တျခား အစိတ္အပိုင္းေတြမွာေကာ ဒီလိုျဖစ္ခဲ့သလား၊ ျဖစ္လာမွာလား ဆိုတာ------------------------။
ခင္မမမ်ိဳး (၉၊ ၈၊ ၂၀၀၉)