ညေနက အာဖဂန္စစ္မ်က္ႏွာကေန ျပန္လာတဲ့ သူငယ္ခ်င္း မတ္ခ္နဲ႕ စားေသာက္ဆိုင္တခုမွာ dinner အတူစားျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ မေတြ႕ရတာၾကာျပီျဖစ္တဲ့အတြက္ စကားေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေျပာျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး အစံုအလင္ပါပဲ။ စစ္ပြဲက ျပန္လာသူတေယာက္နဲ႕ ဆံုေတြ႕ရင္ စစ္ပြဲစကားေတြဟာ ေျပာျဖစ္ၾကစျမဲမို႕ မတ္ခ္တို႕ရင္ဆိုင္တိုက္ပြဲ၀င္ေနရတဲ့ အာဖဂန္ေတာင္ပိုင္း အေျခစိုက္ တာလီဘန္ေတြအေၾကာင္း ေျပာျဖစ္ၾကပါတယ္။
အာဖဂန္ေတာင္ပိုင္းမွာ လွဳပ္ရွားေနတဲ့ တာလီဘန္ေတြဟာ ေဒသခံ ဘိန္းစိုက္ေတာင္သူ လယ္သမားေတြနဲ႕ သေဘာတူညီမွဳယူျပီး လွဳပ္ရွားေနတာေၾကာင့္ အာဖဂန္သမၼတ Karsai ဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရအဖြဲ႕နဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ တပ္ေပါင္းစုေတြအတြက္ ေခ်မွဳန္းဖို႕ ခက္ခဲတဲ့အေၾကာင္းေတြ မတ္ခ္က ေျပာျပပါတယ္။ သူတို႕ကို ေခ်မွဳန္းေရးက တနည္းပဲရွိတယ္။ တာလီဘန္အုပ္စုနဲ႕ ဒီေတာင္သူလယ္သမားေတြကို ခြဲထုတ္ပစ္ရမယ္။ ဒီေနရာမွာ ခက္ေနတာက ဘိန္းစိုက္ေတာင္သူေတြဟာ ဘိန္းစိုက္ျပီး အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ျပဳေနတာျဖစ္တဲ့အတြက္၊ သူတို႕အတြက္ တျခား livelihood မလုပ္ေပးႏိုင္မခ်င္း၊ ေအာင္ျမင္ႏိုင္တဲ့ ဘိန္းအစားထိုးသီးႏွံစိုက္ပ်ိဳးမွဳအေပၚ ေဒသခံေတြ စိတ္ပါ၀င္စားလာေအာင္ မဆြဲေဆာင္ႏိုင္မခ်င္း၊ လူထုနဲ႕ ခြဲထုတ္ေခ်မွဳန္းရမယ္ဆိုတဲ့ နည္းဗ်ဴဟာကို သံုးလို႕ မရေသးေၾကာင္း ေဆြးေႏြးေျပာဆိုျဖစ္ၾကတယ္။ ဒီလိုေျပာၾကရင္း စစ္မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရး ဘြဲ႕ၾကိဳ၊ ဘြဲ႕လြန္သင္တန္းေတြမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ စစ္ဦးစီးတကၠသိုလ္သင္တန္းေတြမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အေရးၾကီး သင္ရိုးညႊန္းတမ္းအျဖစ္ ျပဌာန္းေလ့ရွိတဲ့ စစ္သံုးစကားအေနနဲ႕ဆိုရင္ COIN လို႕ေခၚတဲ့ အေၾကာင္းအရာအေၾကာင္း ဆက္ေျပာျဖစ္ၾကပါတယ္။
COIN ဆိုတာက Counterinsurgency ကို အတိုေကာက္ေခၚတဲ့ စကားျဖစ္ပါတယ္။ counterinsurgency ဆိုတာက insurgency ဆိုတဲ့ ပုန္ကန္ျခားနားမွဳ ကို တုန္႕ျပန္မွဳျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀ရာစုကာလတေလွ်ာက္ ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ အေတြးအေခၚ၊ အယူအဆအေပၚ အေျခခံလို႕ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ျပည္ပက်ဴးေက်ာ္မွဳကို တြန္းလွန္မွဳအေပၚ အေျခခံလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ မတရားဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မွဳကို တြန္းလွန္ဖို႕ပဲျဖစ္ျဖစ္ ပုန္ကန္မွဳေတြ အမ်ားအျပား ေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာစကားမွာ အဓိပၸာယ္မွားယြင္းေနတဲ့ စကားတခုရွိပါတယ္။ “သူခိုးၾကီးရင္ ဓားျပ၊ ဓားျပၾကီးရင္သူပုန္” ဆိုတဲ့စကားပါ။ ဒါက ပုန္ကန္ျခားနားသူေတြျဖစ္တဲ့ သူပုန္ေတြရဲ႕ သိကၡာကို ေစာ္ကားေျပာဆိုျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ပုန္ကန္ျခားနားမွဳဆိုတာက လက္ရွိအစိုးရ (သို႕) အာဏာသိမ္းအစိုးရ (သို႕) ျပည္ပက်ဳးေက်ာ္အုပ္ခ်ဳပ္မွဳ စတာေတြကို ဆန္႕က်င္ဖို႕ စနစ္တက်စုဖြဲ႕ထားတဲ့ ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳကို ေခၚဆိုတာျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ပုန္ကန္ျခားနားမွဳ ျဖစ္လာတဲ့အခါက်ရင္ေတာ့ တရား၀င္အစိုးရပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တရားမ၀င္အစိုးရပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ျပည္ပအစိုးရပဲျဖစ္ျဖစ္ Counterinsurgency (COIN) ကို ျပဳလုပ္ဆင္ႏႊဲၾကပါတယ္။ ဒီလိုျပဳလုပ္ရာမွာ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ စိတ္ဓာတ္စစ္ဆင္ေရး စတဲ့ စစ္မ်က္ႏွာေပါင္းစံုကို ဖြင့္လွစ္ေဆာင္ရြက္ေလ့ရွိပါတယ္။ စစ္မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရး ပညာရွင္မ်ားကလဲ COIN ကင္ပိန္းေတြ ေအာင္ျမင္စြာ ဆင္ႏႊဲႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္မယ့္ အခ်က္ေတြကို ေဖာ္ထုတ္ေရးသားၾကပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ strategic theorists မ်ားရဲ႕ အခန္းက႑ကို ထည့္သြင္းေျပာခ်င္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က သူတို႕ေတြကို သီအိုရီသမားေတြ၊ စာအုပ္ထဲက စာေတြဖတ္ျပီး၊ လက္ေတြ႕နဲ႕ ကင္းကြာေနသူေတြလို႕ ထင္ျမင္ေလ့ရွိၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ theorists လို႕ သူတို႕ကို ေခၚဆိုမွဳက ဒီအခ်က္ကို ေထာက္ျပေနျပီးသားမို႕ ဘာမွ ထပ္ေဆာင္း ေျပာစရာမလိုအပ္ေတာ့ဘူး။ သူတို႕အလုပ္က ဘာလဲဆိုေတာ့ သမိုင္းေၾကာင္း အခ်က္အလက္ေတြ၊ သေဘာတရားေတြ၊ အေတြးအေခၚေတြနဲ႕ သီအိုရီေတြကို ေဖာ္ထုတ္ေရးသားၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ပညာရွင္ ကေလာ့၀စ္ဆိုခဲ့သလိုပဲ၊ ဒီလိုေပၚထြက္လာတဲ့ သီအိုရီေတြဟာ ေလ့လာခ်င္သူေတြအတြက္ guideline ေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ဖတ္ရွဳေလ့လာသူေတြကို အေတြးအေခၚ၊ အျမင္သစ္ေတြ ပံ့ပိုးေပးလာႏိုင္တယ္။ သမိုင္းအျဖစ္အပ်က္ေတြကို သင္ခန္းစာယူျပီး၊ အမွားအယြင္းေတြကို ေရွာင္ရွားႏိုင္လာတယ္။ ဒါေပမယ့္ သီအိုရီသမားေတြ ေျပာသမွ် အားလံုးလုပ္လို႕ရမယ္လို႕လဲ မဆိုလိုႏိုင္ပါဘူး။ သီအိုရီအရ ၾကည့္ရင္ေတာ့ သီအိုရီနဲ႕ လက္ေတြ႕ဟာ ကြာျခားမွဳမရွိဘူး။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႕က်ေတာ့ ကြာျခားမွဳေတြ ရွိလာႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သီအိုရီနဲ႕ လက္ေတြ႕လုပ္ေဆာင္သူေတြအၾကား သူေတာ္တယ္၊ ငါေတာ္တယ္ အျငင္းပြားမွဳေတြဟာ အဖိုးတန္တဲ့ အခ်ိန္ေတြကို သက္သက္မဲ့ ျဖဳန္းပစ္ေနတာျဖစ္တယ္။ ခႏၶာေဗဒ မသိပဲ ခြဲစိတ္ကုသမွဳလုပ္လို႕မရသလို၊ ခႏၶာေဗဒသိျပီးတိုင္းလဲ ခြဲစိတ္ကုသမွဳ လုပ္လို႕မရဘူး။ အဓိကကေတာ့ common sense ပါပဲ။
မဟာဗ်ဴဟာေရးဆြဲသူ သီအိုရီသမားေတြဘက္ကလဲ ကိုယ့္ေရးသားထားတဲ့အတိုင္း လက္ေတြ႕မွာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႕ ျဖစ္တာလဲရွိမယ္၊ မျဖစ္ႏိုင္တာလဲ ရွိမယ္ဆိုတာ နားလည္သေဘာေပါက္ဖို႕ လိုအပ္သလို၊ လက္ေတြ႕သမားေတြဘက္ကလဲ သီအိုရီသမားေတြ ေဖာ္ထုတ္ေရးသားတာကို လိုတာယူ၊ မလိုတာပယ္ျပီး ကိုယ့္အတြက္ အသံုး၀င္မယ့္ အခ်က္ေတြကို ေရြးႏုတ္အသံုးခ်လိုက္မယ္ဆိုရင္ တေယာက္ကိုတေယာက္၊ လက္ညွိဳးထိုးေနၾကတဲ့ အခ်ိန္ေတြ အလဟႆျဖစ္မွဳ နည္းသြားပါလိမ့္မယ္။ ကားေမာင္းနည္း စာအုပ္ဖတ္ျပီး၊ ကားတက္ေမာင္းလို႕မရႏိုင္သလို၊ သီအိုရီက လီဘာနင္းရင္ ဘယ္လိုျဖစ္မယ္၊ ဘရိတ္နင္းရင္ ဘယ္လိုျဖစ္မယ္ဆိုတာ မယံုလို႕ဆိုျပီး၊ ေခ်ာက္ေရွ႕မွာ လီဘာနင္းမယ္ဆိုရင္ ဘာျဖစ္သြားႏိုင္မလဲ ဆိုတာကိုလဲ စဥ္းစားရပါလိမ့္မယ္။
အခုဆက္လက္ျပီး COIN နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ စစ္မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရး ပညာရွင္ၾကီးေတြျဖစ္တဲ့ David Galula, Robert Thompson တို႕ေရးသားခဲ့ၾကတဲ့ classical literature ေတြနဲ႕၊ ယေန႕ေခတ္ ပညာရွင္ Schnaubelt, Daniel Marston, Carter Malkasian တို႕ေရးသားခဲ့တဲ့ literature ေတြထဲက အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္တခ်ိဳ႕ကို ေကာက္ႏွဳတ္တင္ျပလိုပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ဒီအခ်က္ေတြကို တင္ျပရလဲဆိုရင္ အခုလက္ရွိ စာေရးသူတို႕ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ရန္သူစစ္အုပ္စုဟာ စစ္ေရးအေတြးအေခၚနဲ႕ပဲ အရာရာကို ရွဳျမင္သံုးသပ္ေနလို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးေတြမွာ တဘက္ရန္သူ၊ တဘက္ျပိဳင္ဘက္ရဲ႕ intentions (ရည္ရြယ္ခ်က္), interests (စိတ္ပါ၀င္စားမွဳ), commitment (ခံယူခ်က္), value (တန္ဖိုးထားမွဳ) စတဲ့ အခ်က္ေလးခ်က္ကို အရင္ေလ့လာျပီးမွ၊ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာေတြ၊ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ခ်မွတ္ရပါတယ္။ အဲဒီလိုမဟုတ္ပဲ ကိုယ့္ဘက္က ကိုယ္ျဖစ္ေစခ်င္တာေတြ၊ ကိုယ္လုပ္ႏိုင္တာေတြ၊ ကိုယ့္အယူအဆေတြကိုပဲ ေဇာင္းေပးလုပ္ေဆာင္ေနမယ္ဆိုရင္ ခုတ္ရာတျခား၊ ရွရာတျခားနဲ႕ လုပ္လိုက္သမွ် တလြဲေတြျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပုန္ကန္ျခားနားသူေတြကိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြကိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေခ်မွဳန္းေရးလုပ္ရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့ စစ္ေရးနည္းဗ်ဴဟာမ်ားကို ေရးသားတင္ျပေပးပါမယ္။
(၁) Legitimacy ရရန္ ေဆာင္ရြက္ျခင္း
ေဒးဗစ္ဂါလုလား အဆိုအရ ဘယ္လိုအသြင္သ႑ာန္ေဆာင္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ပုန္ကန္မွဳပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အတိုက္အခံေတြဘက္က သံုးတဲ့စကားလံုးက “ျပည္သူ႕အတြက္” ဆိုတဲ့ စကားလံုးပဲ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ကမၻာတ၀ွမ္းလံုးက ေတာ္လွန္ေရးတိုင္း၊ စစ္ပြဲတိုင္းမွာ ဒီစကားလံုးက ထိပ္ဆံုးမွာ ေနရာယူေလ့ရွိပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ လူထုေတြအၾကား၊ ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရေတြအၾကားမွာ legitimacy ရဖို႕က အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ႏိုင္ဖို႕အတြက္ legitimacy ဟာ အစိုးရနဲ႕သာ ထိုက္တန္တယ္။ ပုန္ကန္သူေတြ၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြနဲ႕ မထိုက္တန္ဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ကို လူထုလက္ခံလာေအာင္ လုပ္ဖို႕ လိုအပ္တဲ့အေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံတကာက အသိအမွတ္ျပဳလာဖို႕ လိုအပ္တဲ့အေၾကာင္း COIN နည္းဗ်ဴဟာက ေထာက္ျပထားပါတယ္။
အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ နအဖ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို ၾကည့္လိုက္ေတာ့ နအဖဟာ စစ္အစိုးရပီပီ ဒါကို တိတိက်က် လိုက္နာခဲ့ေၾကာင္း သိသာပါတယ္။ ၾက႕ံဖြတ္၊ စြမ္းအားရွင္တို႕လို သူတို႕ ေနာက္လိုက္ေနာက္ပါ အင္အားစုေတြ ေမြးယူတာေတြ၊ သတင္းစာ၊ တီဗြီေတြကေန ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရးလုပ္တာေတြ၊ ၀န္ထမ္းေတြကို မတက္မေနရ ျပည္သူ႕၀န္ထမ္းသင္တန္းေတြ ေခၚေပးတာေတြဟာ ဒီနည္းဗ်ဴဟာနဲ႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ရွစ္ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံုမွာ ခ်က္ခ်င္းအာဏာျပန္မသိမ္းပဲ၊ လူထုထဲကို သူတို႕လူေတြလႊတ္ျပီး၊ ေခါင္းျဖတ္သတ္ပြဲေတြ ဖန္တီးတာေတြ၊ လုယက္မွဳေတြ၊ ဖရိုဖရဲေတြျဖစ္ေအာင္ လုပ္တာဟာလဲ ဒီဗ်ဴဟာ အခင္းအက်င္းပံုစံပါပဲ။ သမိုင္း၀င္ လူထုေတာ္လွန္ေရးတရပ္ကို အေရးအခင္းပံုစံအသြင္ျဖစ္ေအာင္ ေျပာင္းလဲယူျပီး၊ ႏိုင္ငံေတာ္မွာ သူတို႕အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႕ လိုအပ္တယ္ဆိုတဲ့ အေတြးအေခၚကို လူထုထဲ ရိုက္သြင္းတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ သမိုင္းကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ နအဖဟာ ဒီဗ်ဴဟာကို ႏိုင္နင္းစြာ မကႏိုင္ပါဘူး။ ခင္ညြန္႕နဲ႕ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးေတြကို အခ်င္းခ်င္း ျဖဳတ္ထုတ္သတ္လုပ္ျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒါေတြက ပိုထင္ရွားျမင္သာလာပါတယ္။ အခုလဲ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ political legitimacy ရယူဖို႕ ျပင္ဆင္ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ စစ္မ်က္ႏွာအတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ လူထုၾကားထဲမွာ legitimacy မရႏိုင္ေတာ့ဘူးဆိုတာ စစ္တင္ဘာေတာ္လွန္ေရးမွာ ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း ထင္သာျမင္သာသြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ၂၀၁၀ ကို အတင္းတြန္းလုပ္ခဲ့ၾကတာပါ။
ဒါကိုေတာ့ က်ြန္မတို႕အတိုက္အခံေတြ ဂရုတခ်က္စိုက္ရပါလိမ့္မယ္။ ၂၁ ရာစုရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ အခင္းအက်င္းပံုစံေတြကို နားလည္ရပါလိမ့္မယ္။ က်ြန္မတို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံက တတိယဒီမိုကေရစီ လွိဳင္းလံုးၾကီးမွာ ပါမသြားပဲ က်န္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံပါ။ ၂၁ရာစုသစ္မွာ ဒီလွိဳင္းလံုးၾကီးက ၂၀ရာစု ေႏွာင္းပိုင္းကလို အင္အားသိပ္မၾကီးေတာ့ပါဘူး။ အီရတ္နဲ႕ အာဖဂန္နစ္စတန္ ကိစၥရပ္ေတြ ေနာက္ပိုင္းမွာ Military Intervention ဆိုတဲ့ သေဘာတရားအေပၚမွာ ေ၀ဖန္မွဳေတြ အမ်ားၾကီး ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးမွာ economic sanctions ဆိုတဲ့ သေဘာတရားနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး၊ အျပန္အလွန္ျငင္းခံုမွဳေတြ၊ ထင္ျမင္ခ်က္ေတြက အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ တဘက္က ဒီမိုကေရစီကို ေဇာင္းေပးေျပာဆိုၾကသလို၊ ဒီမိုကေရစီဟာ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးကို အားနည္းေစတယ္ဆိုတဲ့ စြဲခ်က္ေတြကလဲ ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ ဇာတ္ခံုၾကီးဟာ အေတြးအေခၚေပါင္းစံု၊ အယူအဆေပါင္းစံု၊ လုပ္နည္းေဆာင္တာမ်ိဳးစံုနဲ႕ သပြတ္အူၾကီးလို ရွဳပ္ေထြးေနပါတယ္။
ဒီလိုရွဳပ္ေထြးေနတဲ့ ႏိုင္ငံတကာဇာတ္ခံုၾကီးေပၚမွာ အာရွတိုက္ထဲက ႏိုင္ငံငယ္ေလးတခုျဖစ္တဲ့ (ျဖစ္ေနတဲ့ ပကတိတရားကို အမွန္အတိုင္း လက္ခံဖို႕လိုပါတယ္) ျမန္မာျပည္အေရးေလာက္ကို ေရးၾကီးခြင္က်ယ္ ကိစၥၾကီးတခုအေနနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရမ်ားက အသိအမွတ္မျပဳပါဘူး။ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ေဆြးေႏြးၾကတဲ့ ျပႆနာတိုင္းသာ အေျဖထြက္လာႏိုင္ခဲ့ရင္ အခုကမၻာမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ သတင္းဆိုးေတြရဲ႕ ေလးပံုသံုးပံုေလာက္ကို ၾကားရမွာေတာင္ မဟုတ္ပါဘူး။ အီရတ္ကို အေမရိကန္နဲ႕ မဟာမိတ္တပ္ေတြ ၀င္ႏိုင္ဖို႕ ဆယ္စုႏွစ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ၾကာခဲ့သလဲဆိုတာ ျပန္တြက္ခ်က္ၾကည့္ေစလိုပါတယ္။ ေသခ်ာတာတခုကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဒုတိယအီရတ္ လံုး၀ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံေရးပထ၀ီ၀င္ အေနအထားအရ ဒုတိယေတာင္အာဖရိကလဲ ဘယ္ေတာ့မွ ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါဟာ ပကတိအေျခအေနမွန္ပါ။
ျပီးေတာ့ ကမၻာေပၚမွာ ျမန္မာ့အေရးထက္ ပိုအေရးၾကီးတဲ့ ကိစၥရပ္မ်ားစြာ ကလဲ ရွိေနပါေသးတယ္။ ဒါေတြကို မျမင္လို႕ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တမင္တကာ မ်က္စိပိတ္ျပီးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ျမန္မာျပည္က စစ္အုပ္စုကို ႏိုင္ငံတကာ ဖိအားေတြေပးျပီး၊ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္လမ္းေၾကာင္း ေပၚတက္လာေအာင္လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာၾကီးေတြ ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတာကေတာ့ တလြဲဆံပင္ေကာင္း လုပ္ေနတာနဲ႕ အတူတူပါပဲ။ ႏိုင္ငံတကာဇာတ္ခံုမွာ legitimacy နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး state actors နဲ႕ non-state actors ျပိဳင္ပြဲေတြ ျဖစ္တဲ့အခါ ဘယ္သူကႏိုင္ျပီး၊ ဘယ္သူေတြက ရွံဳးတတ္တယ္ဆိုတာ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရး သမိုင္း စာမ်က္ႏွာေတြမွာ အတိအလင္း ေလ့လာေတြ႕ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒီမဟာဗ်ဴဟာၾကီးနဲ႕ပဲ ဆက္လက္ တိုက္ပြဲ၀င္ေနရင္ေတာ့ အဲဒီအတိုင္းေတြပဲ ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။ ေျပာမထြက္ရက္လို႕ က်ြန္မ မေျပာခ်င္ပါဘူး။ အခ်ိန္က စကားေျပာလာပါလိမ့္မယ္။ ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရေတြရဲ႕ ေျခလွမ္းေတြကို ေနာက္ႏွစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ေစာင့္ၾကည့္လိုက္ပါ။
အဲဒီလိုအျဖစ္မခံပဲ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးတိုးတက္မွဳကို တကယ္ျဖစ္ေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ legitimacy နည္းနဲ႕ တိုက္ခိုက္ေနတဲ့ စစ္အစိုးရကို အႏိုင္ယူေအာင္ပြဲခံႏိုင္ေစတဲ့ အင္အားၾကီးတခုကေတာ့ ရွိေနပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ျပည္သူလူထုပါ။ ျပည္သူလူထုဟာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ခ်ဳပ္ျငိမ္းေရးကိုပဲ လိုလားၾကပါတယ္။ စစ္အုပ္စုရဲ႕ မတရားမွဳေတြကိုလဲ ေန႕စဥ္နဲ႕ အမွ် ခံစားေနၾကရတာမို႕ ခံျပင္းစိတ္ေတြ လူတိုင္းရဲ႕ရင္ထဲမွာ ရွိေနပါတယ္။ စစ္အုပ္စုရွိေနသေရြ႕၊ ေနာက္ကြယ္က ၾကိဳးကိုင္ေနသေရြ႕ ျမန္မာျပည္ၾကီး တိုးတက္မွာမဟုတ္ဘူး ဆိုတာကိုလဲ အမ်ားစုက နားလည္ၾကပါတယ္။ ျပည္သူလူထုရဲ႕အားကို ယူျခင္းကသာ ေအာင္ပြဲဆီကို ဦးတည္ႏိုင္ပါေစလိမ့္မယ္။ စစ္အုပ္စုဟာ COIN နည္းဗ်ဴဟာအတိုင္း Legitimacy ရဖို႕အေရးကို အသည္းအသန္ ၾကိဳးစားေနဆဲ ျဖစ္ေပမယ့္ ျပည္သူလူထုၾကားမွာေတာ့ အခုအခ်ိန္ထိ legitimacy မရေသးပါဘူး။ ဒီအခ်က္ကို ေဇာင္းေပးျပီး လုပ္သင့္တာလုပ္ၾကဖို႕ လိုပါတယ္။ ျပင္ဆင္သင့္တာကို တညီတညြတ္တည္း ျပင္ဆင္ၾကဖို႕ လိုပါလိမ့္မယ္။ စစ္ပြဲဆိုတာ စစ္ေျမျပင္မွာပဲ တိုက္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ စစ္ေျမျပင္လို႕ က်ြန္မဆိုလိုတာက ျပည္တြင္းကို ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းမွာ စစ္ေရးနဲ႕ လူထုတိုက္ပြဲ ဟန္ခ်က္ညီ ေပါင္းစပ္ႏိုင္ဖို႕ ေတာ္လွန္ေရးစစ္မ်က္ႏွာ ငါးရပ္ျဖစ္တဲ့ စစ္ေရးစစ္မ်က္ႏွာ၊ ႏိုင္ငံေရးစစ္မ်က္ႏွာ၊ လူမွဳစီးပြားေရး စစ္မ်က္ႏွာ၊ အေတြးအေခၚ ခံယူခ်က္ စစ္မ်က္ႏွာ၊ ႏိုင္ငံတကာစစ္မ်က္ႏွာစတဲ့ စစ္မ်က္ႏွာအားလံုး လိုအပ္လွပါတယ္။ တေနရာတည္းမွာ အားသာေနတာမဟုတ္ပဲ အားလံုးဟန္ခ်က္ညီေပါင္းစပ္မွဳကို ဆိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ အေျမာက္ပစ္ကူတခ်က္ ေပးဖို႕အေရး၊ အေျမာက္လုပ္ဖို႕ သံတံုးထိုင္ေသြးေနသူေတြရဲ႕ လက္ထဲကို စစ္ပြဲတခုလံုးရဲ႕ ကံၾကမၼာကို မထည့္လိုက္မိပါေစနဲ႕။ စခန္းကုန္းေလးတခု သိမ္းပိုက္ႏိုင္တာနဲ႕ပဲ ေအာင္ပြဲရျပီ။ ဒါေလးကိုပဲ မေပ်ာက္မပ်က္ေအာင္ ထိန္းထားမယ္ဆိုသူေတြရဲ႕ လက္ထဲကိုလဲ command power မထည့္လိုက္မိပါေစနဲ႕။
အဲဒီလို ျဖစ္လာရင္ လူထုဟာ သူတို႕ လက္မခံႏိုင္တဲ့ အစိုးရတရပ္ရဲ႕ legitimacy ကို အသိအမွတ္မျပဳေပမယ့္၊ ပုန္ကန္ျခားနားသူေတြ၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြနဲ႕လဲ ကင္းကြာ သြားႏိုင္ပါတယ္။ လူထုနဲ႕ တသားတည္းမရွိတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးဟာ ေအာင္ပြဲနဲ႕ လြဲေနမွာ အေသအခ်ာပါပဲ။ အခုဆက္လက္ျပီး COIN နည္းဗ်ဴဟာတရပ္ျဖစ္တဲ့ လူထုနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးကင္းကြာေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း အခ်က္ကို ဆက္လက္တင္ျပပါမယ္။ ဒီနည္းဗ်ဴဟာကိုလဲ စစ္အုပ္စုက က်င့္သံုးေနပါတယ္။
(၂) လူထုႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားအား ကင္းကြာေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း
ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕ပတ္သက္ျပီး၊ နာမည္ေက်ာ္ၾကားလွတဲ့ theorist တဦးျဖစ္တဲ့ ေမာ္စီတုန္းရဲ႕ အဆိုအမိန္႕ကို ထည့္သြင္းေျပာၾကားလိုပါတယ္။ ေမာ္စီတုန္းက ပင္လယ္ထဲမွာ ငါးေလးေတြ ကူးခတ္ေနသလိုပဲ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားဟာလဲ လူထုထဲမွာ လွဳပ္ရွားရမယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ လူထုနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးဟာ ကင္းကြာလို႕မရပါဘူး။ ဒီေနရာမွာ လူထုနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးနီးကပ္မွဳ၊ တသားတည္းျဖစ္မွဳဆိုတာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အေတြးအေခၚအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ခံယူခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိေနတတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က လူထုထဲမွာပဲ ေတာ္လွန္ေရးသမားက ေနရမယ္၊ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လဲ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး စစ္မ်က္ႏွာမွာပဲ ေနရမယ္၊ တခ်ိဳ႕ကက်ေတာ့လဲ တျခားစစ္မ်က္ႏွာေတြမွာလဲ ပါ၀င္ရမယ္စသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ဆိုတတ္ၾကပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ေတာ္လွန္ေရးစစ္မ်က္ႏွာ ငါးရပ္ျဖစ္တဲ့ စစ္ေရးစစ္မ်က္ႏွာ၊ ႏိုင္ငံေရးစစ္မ်က္ႏွာ၊ လူမွဳစီးပြားေရး စစ္မ်က္ႏွာ၊ အေတြးအေခၚ ခံယူခ်က္ စစ္မ်က္ႏွာ၊ ႏိုင္ငံတကာစစ္မ်က္ႏွာစတဲ့ စစ္မ်က္ႏွာ တရပ္ရပ္မွာ ပါ၀င္ေနမွဳအားလံုးဟာ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ အင္အားေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစစ္မ်က္ႏွာအားလံုးမွာ ဟန္ခ်က္ညီေနဖို ့ အထူး လိုအပ္လွပါတယ္။ ဘယ္လိုစစ္မ်က္ႏွာမ်ိဳးမွာပါတာပဲျဖစ္ျဖစ္ အဓိကကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးအေပၚမွာ လူထုရဲ႕ ေထာက္ခံမွဳ ရွိေနဖို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူထုနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရး တသားတည္း ရွိေနသေရြ႕၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြအေပၚမွာ လူထုက ေလးစားမွဳရွိေနသေရြ႕၊ ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ အေပၚမွာ လူထုက ယံုၾကည္မွဳရွိေနသေရြ႕ ေတာ္လွန္ေရး ခ်ိန္ခြင္လွ်ာက ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြဘက္မွာ ရွိမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုမဟုတ္ေတာ့ပဲ လူထုက ေတာ္လွန္ေရးကို ယံုၾကည္မွဳ အားနည္းလာခဲ့ရင္၊ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာက COIN operations ဆင္ႏႊဲတဲ့ အစိုးရပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အာဏာရွင္ေတြပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သူတို႕ဘက္ကို ယိမ္းသြားတတ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္လဲ COIN နည္းဗ်ဴဟာက လူထုနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးကို ခြဲထုတ္ရမယ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။ ဒီလိုကင္းကြာေအာင္ လုပ္ရာမွာ ပထမ တနည္းကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြ အ၀င္အထြက္ရွိတဲ့ ရြာေတြကို ေျပာင္းေရႊ႕မွဳပါ။ ဘိုအင္းစစ္ပြဲကာလ၊ မေလးရွားနိုင္ငံအေရးေပၚကာလေတြမွာတုန္းက ျဗိတိသွ်စစ္တပ္က ဒီနည္းလမ္းေတြကို အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာက်ေတာ့ ဒီနည္းလမ္းအသံုးျပဳမွဳေတြကို ႏိုင္ငံတကာကေရာ၊ ျပည္တြင္းျပည္သူလူထုေတြကပါ လက္မခံၾကေတာ့ပါဘူး။ စစ္မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရးပညာရွင္ Kilcullen ကေတာ့ ဒီဘက္ေခတ္ေတြမွာ ဒီနည္းလမ္းေတြ အသံုးမျပဳသင့္ေတာ့ဘူးလို႕ ဆိုထားပါတယ္။ သူက ဒီလိုလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ လူထုနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးကို လူခ်င္းကြဲကြာေအာင္လုပ္လိုက္ႏိုင္ေပမယ့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာမွာက်ေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြကို လူထုက ပိုမိုေထာက္ခံမွဳေပးသြားႏိုင္တယ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။
ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ လူထုကို ကင္းကြာေအာင္ ျပဳလုပ္နည္းပါ။ ဒီနည္းကေတာ့ ပိုမိုသိမ္ေမြ႕ျပီး၊ ရြာေတြေျပာင္းေရႊ႕မွဳလိုမ်ိဳး လူအမ်ားကို ထိခိုက္တာမဟုတ္ေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာ ပိုမိုထိေရာက္ပါတယ္။ အေရးပါတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္မွဳ (targeted assassinations)နဲ႕ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်မွဳ (long-term imprisonment) နည္းလမ္းေတြနဲ႕ လူထုနဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ကင္းကြာေအာင္ လုပ္တာေတြကို COIN ဆင္ႏႊဲတဲ့ အစိုးရေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ျပဳလုပ္ေလ့ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒီနည္းလမ္းဟာ လူပုဂၢိဳလ္ကိုးကြယ္မွဳ ျပဳလုပ္တတ္ေလ့ရွိတဲ့ အာရွနဲ႕ အာဖရိကႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕မွာ ပိုျပီးထိေရာက္ပါတယ္။ ဒီလိုလူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာဆိုရင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ဖူးတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြအေပၚမွာပဲ သစၥာရွိမွဳ၊ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မွဳေတြ ရွိေနတတ္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီေခါင္းေဆာင္ေတြ က်ဆံုးသြားရင္၊ အက်ဥ္းက်သြားရင္ ေတာ္လွန္ေရးတခုလံုးဟာ ဖရိုဖရဲျဖစ္ေတာ့တာပါပဲ။ ဒါေတြကို ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းႏိုင္မယ့္ ေခါင္းေဆာင္ေတြေပၚလာဖို႕ဆိုတာ အလြန္ပဲ ခဲယဥ္းတတ္သလို၊ ေပၚေပါက္လာခဲ့ရင္လဲ အရင္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းရဲ႕ ေနာက္လိုက္ေတြက သူတို႕ေခါင္းေဆာင္ကို အစားထိုးတယ္လို႕ ယူဆျပီး၊ တိုက္ခိုက္ခြဲထြက္မွဳေတြ ျဖစ္လာေတာ့တာပါပဲ။ အာရွ၊ အာဖရိကတိုက္မွာ COIN operations ေတြ ေအာင္ျမင္ခဲ့မွဳဟာ အစိုးရေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းဆိုတာထက္ ဒီနည္းဗ်ဴဟာရဲ႕ ထိေရာက္မွဳေၾကာင့္လို႕ ဆိုရင္ မမွားပါဘူး။ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္း၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အတြင္းမွာရွိတဲ့ ဒီလိုစိတ္ဓာတ္ေတြကို မျပင္ႏိုင္သေရြ႕ ေတာ္လွန္ေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာဟာ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြဘက္ကို ေရာက္ဖို႕ မလြယ္ပါဘူး။
ေနာက္နည္းလမ္းတခုကေတာ့ လူထုက ေတာ္လွန္ေရးအေပၚ ယံုၾကည္မွဳ ကင္းမဲ့ေအာင္ ျပဳလုပ္တဲ့ နည္းလမ္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုျပဳလုပ္ရမွာ အနိမ့္ဆံုးပုဂၢိဳလ္ေရးရာ အပုပ္ခ်မွဳေတြကေန အျမင့္ဆံုးေတာ္လွန္ေရးတရပ္လံုးရဲ႕ image ကို ပ်က္စီးေစတဲ့အထိ အဆင့္ဆင့္ ေဆာင္ရြက္မွဳေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ရာမွာ ပထမဆံုးအေနနဲ႕ လူထုရဲ႕ တန္ဖိုးထားမွဳ အသြင္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေဖာ္ထုတ္ရပါတယ္။ ျပီးတဲ့အခါမွာက်မွ ဒီတန္ဖိုးထားမွဳေတြနဲ႕ ပ႗ိပကၡျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြရဲ႕ အားနည္းခ်က္ေတြကို ရွာေဖြရပါတယ္။ လူအမ်ားနဲ႕ စုဖြဲ႕ထားတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဘယ္လိုမွေရွာင္လႊဲလို႕မရတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေရးအားနည္းခ်က္ ေတြကေတာ့ အမ်ားၾကီးရွိေနတတ္တာပါပဲ။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္၊ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ အမွားအယြင္းေတြ လံုး၀ကင္းစင္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာ ကမၻာေပၚမွာ မရွိခဲ့ေသးပါဘူး။ အေရးၾကီးဆံုးကေတာ့ လူနဲ႕ စနစ္ကို ခြဲထုတ္ျမင္တတ္မွဳပါပဲ။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အဲဒီအျမင္ ခိုင္ခိုင္မာမာ မရွိေသးတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာက်ေတာ့ ပုဂၢိဳလ္ေရးအားနည္းခ်က္ေတြကို အသံုးျပဳျပီး၊ လူထုက ေတာ္လွန္ေရးအေပၚ၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြအေပၚ ယံုၾကည္မွဳကင္းမဲ့ေအာင္ ျပဳလုပ္တဲ့နည္းက ထိေရာက္လွပါတယ္။ ဒီနည္းေၾကာင့္ လူထုက အစိုးရဘက္မွာ ပါသြားတာ မဟုတ္ရင္ေတာင္၊ ေတာ္လွန္ေရးဘက္မွာလဲ မရွိေတာ့ပဲ ၾကားေနဆိုတဲ့ လူတန္းစားၾကီး တရပ္ ထုနဲ႕ထည္နဲ႕ ေပၚေပါက္လာတတ္ေတာ့တာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္မွာ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရးယႏၱရားတခု ခိုင္ခိုင္မာမာ ရွိေနသင့္တယ္လို႕ ေတာ္လွန္ေရးေတြနဲ႕ ပတ္သက္တာေတြကို ေလ့လာသူေတြက အဆိုျပဳထားခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီလို ေတာ္လွန္ေရးတရပ္မွာ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရးယႏၱရားရွိဖို႕လိုအပ္သလို၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြဘက္ကလဲ မိမိတို႕ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ အတြင္းေရးကိစၥေတြကို မေပါက္ၾကားေအာင္ ထိန္းသိမ္းတတ္ႏိုင္မွဳကလဲ လိုအပ္လွပါတယ္။ ဒါနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး တခ်ိဳ႕က ပြင့္လင္းမွဳ၊ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြကို အသံုးျပဳျပိး။ အတြင္းေရးရာ ကိစၥေတြကို ေျပာသင့္တယ္လို႕ ျပန္လွန္ျငင္းဆိုမွဳေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒီရွဳေထာင့္ကေန ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ မွန္ေပမယ့္၊ စစ္ေရး၊ နိုင္ငံေရး၊ ကုန္သြယ္ေရးကိစၥေတြမွာ အရာအားလံုးကို လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ တခုတည္းနဲ႕ တိုင္းတာသတ္မွတ္လို႕မရပါဘူး။ “ငါတို႕ အေမရိကန္တပ္ေတြေတာ့ ဘယ္ေန႕ဘယ္ရက္၊ ဘယ္အခ်ိန္မွာ အီရတ္ကို က်ဴးေက်ာ္ေတာ့မယ္ေဟ့” လို႕ ဘယ္ပင္တဂြန္အရာရွိကမွ ထုတ္ေျပာခဲ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ အဖြဲ႕အစည္းေရးရာေတြမွာ လွ်ိဳ႕၀ွက္သင့္တာကို လွ်ိဳ႕၀ွက္ရပါမယ္။ ရိုးသားပြင့္လင္းမွဳဆိုျပီး၊ သမၼတက်မ္းက်ိန္ပြဲက်မွ “ငါ ေလးတန္းတုန္းကေလ၊ သူငယ္ခ်င္း တေယာက္ဆီက ေငြတမတ္ခုိးဖူးတယ္။ အခုမွ ဒါဟာ မရိုးသားမွဳဆိုုျပီး ေနာင္တရေနမိတယ္”လို႕ ထေျပာတဲ့ သမၼတေတြလဲ ကမၻာမွာ ရွိမယ္မထင္ပါဘူး။ တခ်ိဳ႕ေသာ အေၾကာင္းအရာေတြဟာ မလိုအပ္ပဲနဲ႕ အက်ိဳးမရွိပဲ ေတာ္လွန္ေရးပံုရိပ္ကို ထိုးႏွက္ဖို႕ ရန္သူ႕လက္နက္ေတြ ျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။
COIN နည္းဗ်ဴဟာကေတာ့ ဒီလိုနည္းမ်ိဳးစံုကို အသံုးခ်ျပီး လူထုနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးကို ကင္းကြာေအာင္လုပ္ဖို႕ လမ္းညႊန္ထားပါတယ္။ ဒီလိုျပဳလုပ္ဖို႕ အေကာင္းဆံုးလူေတြကေတာ့ လက္နက္ခ်လာသူေတြပါ။ သူတို႕ကို အသံုးျပဳရင္ ပိုျပီးေအာင္ျမင္ႏိုင္တယ္လို႕ အဆိုရွိထားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ လက္နက္ဆိုတာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး၊ ျငင္းခုန္မွဳေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ လက္နက္ဆိုတာက လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး၊ စစ္ေရး စစ္မ်က္ႏွာမွာဆိုရင္ လက္နက္ခဲယမ္းမီးေက်ာက္ေတြကို ဆိုလိုတာျဖစ္ျပီး၊ ႏိုင္ငံတကာစစ္မ်က္ႏွာမွာဆိုရင္ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ႕ ေထာက္ခံမွဳရယူဖို႕ စည္းရံုးလွံဳ႕ေဆာ္ေရးဆိုင္ရာ နည္းလမ္းေတြကို ဆိုလိုပါတယ္။ ကိုယ္လုပ္တာကို ေထာက္ခံမွဳလို႕ က်ြန္မဆိုထားပါတယ္။ သူတို႕ လုပ္ခိုင္းတာကို လိုက္လုပ္မွဳ၊ သူတို႕ပဲ လုပ္ေပးပါဆိုျပီး အားကိုးမွဳကို က်ြန္မဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူမွဳ၊ စီးပြား စစ္မ်က္ႏွာမွာဆိုရင္ေတာ့ ရံပံုေငြရွာေဖြေရး၊ ရဲေဘာ္ရဲဘက္မ်ားအခ်င္းခ်င္း သာေရး၊ နာေရးကိစၥရပ္ေတြမွာ ကူုညီေဆာင္ရြက္ေရး၊ တဘက္ရန္သူရဲ႕ စီးပြားေရးယႏၱရားကို ထိုးႏွက္ေရးဆိုင္ရာ နည္းလမ္းေတြကို ဆိုလိုပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးစစ္မ်က္ႏွာမွာဆိုရင္ေတာ့ လူထုစည္းရံုးေရး၊ ေျမေအာက္ ကလာဘ္စည္းတည္ေဆာက္ေရး၊ သတင္းအခ်က္အလက္စုေဆာင္းေရး စတဲ့ နည္းလမ္းေတြကို ဆိုလိုပါတယ္။ အေတြးအေခၚခံယူခ်က္ ေရးရာ စစ္မ်က္ႏွာကေတာ့ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိေရး၊ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆအေတြးအေခၚမ်ား ျပန္႕ႏွံ႕ေရး၊ စာေပျဖင့္ စည္းရံုးလွံဳ႕ေဆာ္ေရးစတဲ့ နည္းလမ္းေတြကို ဆိုလိုပါတယ္။ ဒီလိုစစ္မ်က္ႏွာမ်ိဳးစံုက နည္းလမ္းေတြကို အသံုးျပဳျပီး ေတာ္လွန္ေရးမွာ ပါ၀င္တာမဟုတ္ေတာ့ပဲ၊ ေဘးထြက္ထိုင္ေနတာလဲ မဟုတ္ေတာ့ပဲ၊ မိမိရဲ႕ အေတြးအေခၚ ခံယူခ်က္ေတြမွားယြင္းခဲ့ပါတယ္ဆိုျပီး၊ တဘက္ရန္သူထံကို အညံ့ခံလိုက္တဲ့အခါမွာ ေတာ္လွန္ေရးသမားတေယာက္ လက္နက္ခ်သြားတယ္လို႕ သတ္မွတ္ပါတယ္။ COIN နည္းဗ်ဴဟာကေတာ့ ဒီလို လက္နက္ခ်လာသူေတြကို ေတာ္လွန္ေရးပံုရိပ္က်ဆင္းေစရန္ ထိုးႏွက္မွဳေတြအတြက္ အသံုးျပဳရမယ္လို႕ ဆိုထားပါတယ္။
(၃) အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားခိုင္မာေအာင္ တည္ေဆာက္ျခင္း
တိုင္းျပည္မွာျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အေျခအေနေတြကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့အစိုးရဟာ လူထုရဲ႕ ေထာက္ခံအားေပးမွဳရဖို႕ မလြယ္ပါဘူး။ စစ္ေရးပညာရွင္ Thompson ဆိုခဲ့သလိုပဲ သင့္ေလ်ာ္ထိေရာက္တဲ့ အစိုးရယႏၱရားမရွိပဲ COIN operations ေအာင္ျမင္ဖို႕ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို ခိုင္မာေအာင္ တည္ေဆာက္ဖို႕က အေရးၾကီးဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႕ ေဒသဆိုင္ရာ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားမွာ နားလည္တတ္က်ြမ္းတဲ့ အရပ္သားပညာရွင္ေတြ ခန္႕အပ္ျပီး၊ bureaucratic routines, fiscal responsibility, legal procedures ဆိုတဲ့ အေရးၾကီးလုပ္ငန္းတာ၀န္ၾကီးေတြကို စနစ္တက် အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
တိုင္းျပည္တခုရဲ႕ ဖရိုမရဲျဖစ္ေနခ်ိန္ေတြမွာ၊ ေတာ္လွန္ေရးကာလေတြမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားက အေရးၾကီးဆံုးပါ။ တခါတရံမွာ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြဘက္က အားသာျပီး၊ အစိုးရဘက္က ရွံဳးနိမ့္ေနတာေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေသာ ႏိုင္ငံေတြမွာ စစ္ေရးနဲ႕ လူထုတိုက္ပြဲ ပူးေပါင္းေဖာ္ေဆာင္မွဳ ရလာဒ္ေၾကာင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ အစိုးရရဲ႕ အာဏာသက္ေရာက္မွဳ ေလ်ာ့နည္းသြားတာမ်ိဳးေတြလဲ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ အသက္သြင္းႏိုင္တဲ့ဘက္က အႏိုင္ရတာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္လဲ COIN နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ပညာရွင္ေတြက political stability မရွိတဲ့ ႏိုင္ငံတခုရဲ႕ အစိုးရဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားတခုလံုး ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြ လက္ထဲ မက်ေရာက္ႏိုင္ေအာင္ ေျမျပင္၊ ေ၀ဟင္အတားအဆီးေတြ ျပဳလုပ္ထားရမယ္လို႕ အၾကံျပဳထားၾကပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြအေနနဲ႕ကလဲ အစိုးရျဖဳတ္ခ်ရံုဆိုတာတခုနဲ႕ မျပီးေသးပဲ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို အခ်ိန္တိုအတြင္း ေမာင္းႏွင္အသက္သြင္းႏိုင္ဖို႕အတြက္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္မွ စစ္မွန္တဲ့ ေအာင္ပြဲက ကိုယ့္လက္ထဲ ေရာက္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအထိ မျပင္ဆင္ထားပဲနဲ႕ ဆိုရင္ အခ်ိန္ကုန္၊ လူပမ္းျပီး၊ ေပးဆပ္ရတဲ့ အသက္နဲ႕ ဘ၀ေတြ အလဟႆျဖစ္တာပဲ အဖတ္တင္ပါလိမ့္မယ္။ ကားတစီးကို မိမိတို႕ ယံုၾကည္ရာလမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ ေမာင္းႏွင္ႏိုင္ဖို႕အေရးမွာ ကားကို ေက်ာက္ခဲနဲ႕ လွမ္းထုရံု၊ ကားေပၚတက္ထိုင္ျပီး ေမာင္းမယ့္သူကို ဆြယ္တရားေဟာရံုနဲ႕ ရဖို႕မလြယ္ပါဘူး။ ကားကိုရပ္တန္႕ႏိုင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျပီး၊ driving seat ကို ၀င္ထိုင္ႏိုင္ေအာင္ ၾကိဳးပမ္းရပါမယ္။ ၀င္ထိုင္ျပီးလဲ ကားေမာင္းတတ္ဖို႕ေတာ့ လိုပါေသးတယ္။ သူတပါးေမာင္းလာတဲ့ ကားကိုရပ္တန္႕ေအာင္လုပ္ႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္းရွိတိုင္းလဲ ကားကို က်င္လည္ေအာင္ ေမာင္းတတ္မယ္လို႕ ဘယ္သူမွ မေျပာႏိုင္သလို၊ ကားေမာင္းတတ္သူတိုင္းလဲ သူတပါးေမာင္း လာတဲ့ကားကို ရပ္တန္႕ေအာင္ လုပ္ခ်င္မွ လုပ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ဒီလိုပဲ အစိုးရျပဳတ္က်ေအာင္ ေတာ္လွန္ေရးလုပ္တတ္တဲ့လူရွိသလို၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားမွာပဲ က်ြမ္းက်င္သူေတြလဲ ရွိပါတယ္။ အခ်ိန္အခါနဲ႕အညီ လူမွန္၊ ေနရာမွန္ ျဖစ္ဖို႕ပါပဲ။
၁၉၅၀ ၀န္းက်င္ ကာလေတြမွာတုန္းက ကမၻာနဲ႕အ၀ွမ္းမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လြတ္လပ္ေရးရလာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လြတ္လပ္ေရးရစ ႏိုင္ငံတိုင္းလိုလိုမွာ ျပည္တြင္းစစ္ေတြ ေတာက္ေလာင္ခဲ့ပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားေတြကို စနစ္တက် မတည္ေဆာက္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါဘူး။ အဓိကျပႆနာကေတာ့ အခ်ိန္အခါနဲ႕အညီ၊ လူမွန္၊ ေနရာမွန္ျဖစ္ဖို႕ ကိစၥေတြမွာ သေဘာထားကြဲကုန္ၾကတာပဲ။ သူတပါးတိုင္းျပည္ေအာက္က လြတ္ေျမာက္ဖို႕လြတ္လပ္ေရး ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ မိမိတို႕တိုင္းျပည္တြင္းက အာဏာရွင္လက္ေအာက္က လြတ္ေျမာက္ဖို႕ လြတ္ေျမာက္ေရး ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ အသက္၊ ေသြး၊ ေခ်ြး ေပးဆပ္ရတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဘ၀ေတြ ေပးဆပ္ရတာေတြရွိပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ လြတ္ေျမာက္လာတဲ့အခါ ေပးဆပ္ခဲ့သူေတြမွာလဲ ျဖစ္စဥ္သမိုင္းအတြက္ မိမိကိုယ္ကို ဂုဏ္ယူ၀မ္းေျမာက္မွဳေတြ ရွိေနတတ္သလို၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားမွာ ယခင္အာဏာရွင္ေတြလက္ထက္ကတည္းက ပါ၀င္ေနၾကတဲ့ အရာရွိ၊ ၀န္ထမ္းမ်ားကလဲ ေကာင္းခဲ့သည္ျဖစ္ေစ၊ ဆိုးခဲ့သည္ျဖစ္ေစ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရာယႏၱရားမွာ အေတြ႕အၾကံဳရွိသူေတြအျဖစ္ မိမိကိုယ္ကို ခံယူထားတတ္ၾကပါတယ္။ တခါ ႏွစ္ဖက္စလံုးမွာ မပါ၀င္ခဲ့တဲ့ အသိပညာရွင္၊ အတတ္ပညာရွင္ေတြကလဲ သူတို႕ရဲ႕ တိုင္းေရးျပည္ရာ အသိဥာဏ္ပညာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး မိမိကိုယ္ကို ဂုဏ္ယူ၀မ္းေျမာက္ေနတာေတြ ရွိေနတတ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာတင္ ဒီလူတန္းစားသံုးမ်ိဳး ပ႗ိပကၡျဖစ္ၾကေတာ့တာပါပဲ။ ေတာ္လွန္ေရးသမားေဟာင္းေတြက ယခင္အာဏာရွင္ေဟာင္းလက္ထက္က အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၀န္ထမ္းေတြကို ဗ်ဴရိုကရက္ေတြလို စြပ္စြဲမယ္။ ပညာရွင္ေတြကိုလဲ တကယ္ေပးဆပ္ရတဲ့ကာလတုန္းက မပါခဲ့ပဲ အခုမွ ေရကန္အသင့္ ေနရာလာမယူနဲ႕လို႕ စြပ္စြဲမယ္။ တခါ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ၀န္ထမ္းေဟာင္းေတြကလဲ အစိုးရ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြနဲ႕ ပတ္သက္ရင္ လုပ္ဖူးလို႕လားလို႕ ျပန္လွန္ျငင္းခံုၾကမယ္။ ပညာရွင္ေတြ ကလဲ ဘယ္သူကဘယ္ေလာက္တတ္လို႕လဲ။ သူတို႕က ဘယ္လိုကမၻာေက်ာ္တကၠသိုလ္ေတြက ဆင္းလာတာ၊ ဘာဘြဲ႕ေတြရလာတာလို႕ ျပန္ေျပာတာေတြရွိမယ္။ ဒါမ်ိဳးေတြက အကူးအေျပာင္းကာလေတြရဲ႕ ျဖစ္ရိုးျဖစ္စဥ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဒါေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ က်ြန္မတို႕ ျမန္မာျပည္မွာလဲ ဦး၊ ဗိုလ္၊ သခင္ အကြဲအျပဲေတြ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါေတြကို သင္ခန္းစာျပန္ယူျပီး၊ ေရွာင္ရွားတတ္ဖို႕ အေရးၾကီးပါတယ္။ ၁၉၆၀ ျပည့္လြန္ကာလမ်ားမွာ လြတ္လပ္ေရးရျပီးစ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ စစ္အာဏာသိမ္းယူမွဳေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အဓိက အေၾကာင္းရင္းဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို စနစ္တက် အသက္သြင္းႏိုင္မွဳမရွိပဲ၊ ႏိုင္ငံေရးေလာကမွာ သူဘာလဲ၊ ငါဘာလဲ ျငင္းခံုေနရာလုမွဳေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ားမွာဆိုရင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္လံုး၀မရွိေတာ့ပဲ သူတလူ၊ ငါတမင္းျဖစ္ကုန္တဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့ရဖူးပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္ေတြအတြက္ေတာ့ ဒါေတြဟာ အာဏာသိမ္းယူဖို႕ ဖိတ္ေခၚေနတဲ့ အျပဳအမူေတြပါပဲ။
(၄) အခ်ိန္ယူ၍ ေသြးခြဲျခင္း၊ အယူအဆ ကြဲျပားေအာင္ျပဳလုပ္ျခင္း
COIN နည္းဗ်ဴဟာေတြထဲက ေနာက္ထပ္အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္တခ်က္ကေတာ့ အခ်ိန္အတန္ၾကာယူျပီး ေသြးခြဲျခင္းနဲ႕ အယူအဆ ကြဲလြဲေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ေရးက်ြမ္းက်င္သူေတြက common sense ကို အသံုးျပဳဖို႕ အၾကံျပဳၾကပါတယ္။ စစ္ပြဲရဲ႕ အဆံုးသတ္ေအာင္ပြဲဆိုတာ ရန္သူကို သတ္ျဖတ္ေခ်မွဳန္းတာ၊ ဖမ္းဆီးလိုက္ႏိုင္တာတခုပဲ မဟုတ္ရဘူးလို႕ သူတို႕က ဆိုထားပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ အေတြးအေခၚ၊ အယူုအဆေတြကို ေ၀၀ါးေအာင္ ျပဳလုပ္ျပီး ေအာင္ပြဲယူရမယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးခရီးဆိုတာ ၾကမ္းတမ္းပါတယ္။ အခ်ိန္ၾကာပါတယ္။ မ်ိဳးဆက္တဆက္ကေနတဆက္ လက္ဆင့္ကမ္းျပီး လုပ္ၾကရတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးအထိလဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မ်ိဳးဆက္တခုနဲ႕ တခုၾကားက အေတြးအေခၚ လက္ဆင့္ကမ္းမွဳေတြကို ျဖတ္ေတာက္ႏိုင္ရင္ ေတာ္လွန္ေရးခါးဆက္ဟာ ျပတ္သြားတတ္ပါတယ္။ COIN operations ျပဳလုပ္မယ့္သူေတြက ဒီအခ်က္ကို အခြင့္အလမ္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ရမယ္လို႕ သူတို႕က ဆိုပါတယ္။
ဒီလို ေတာ္လွန္ေရးခါးဆက္ျပတ္သြားေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ရင္ ေတာ္လွန္ေရးဟာ တစတစ ပိုျပီး အခ်ိန္ၾကာပါတယ္။ အခ်ိန္ၾကာတာနဲ႕အမွ် မ်ိဳးဆက္ေဟာင္းေတြအၾကားမွာ အယူအဆကြဲလြဲမွဳေတြ တစတစ ပိုမိုၾကီးထြားလာပါတယ္။ စစ္မ်က္ႏွာအသီးသီးမွာ လွဳပ္ရွားေနသူေတြ အခ်င္းခ်င္း သူ႕စစ္မ်က္ႏွာက ထိေရာက္တယ္၊ သူ႕စစ္မ်က္ႏွာက မထိေရာက္ စသျဖင့္ အျငင္းပြားမွဳေတြ မ်ားျပားလာပါတယ္။ ဟန္ခ်က္ညီလုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွဳထက္ ျပိဳင္ဆိုင္မွဳေတြ၊ သူမွန္တယ္၊ ငါမွန္တယ္ ျငင္းခုန္မွဳေတြ၊ အခ်ိန္ၾကာေနတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး သူ႕အျပစ္၊ ကိုယ့္အျပစ္ပံုခ်မွဳေတြက ပိုမိုၾကီးထြားလာပါတယ္။ ဒါေတြဟာ အခ်ိန္ၾကာေနတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးတိုင္းရဲ႕ ျဖစ္ရိုးျဖစ္စဥ္ ဓမၼတာေတြပါပဲ။ "Walking the walk” လို႕ စစ္မဟာဗ်ဴဟာေလာကမွာ ေခၚဆိုၾကတဲ့ ဒီနည္းလမ္းဟာ အစိုးရေတြအတြက္ေတာ့ အေတာ္ကို ထိေရာက္တဲ့ နည္းလမ္းလို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ဒါေတြကို အသံုးျပဳျပီး၊ မ်ိဳးဆက္သစ္နဲ႕ မ်ိဳးဆက္ေဟာင္းေတြအၾကားမွာ ေသြးခြဲမွဳေတြ၊ စိတ္ဓာတ္က်ေစမွဳေတြ၊ အယံုအၾကည္ကင္းမဲ့မွဳ ျဖစ္ေစႏိုင္လို႕ပါပဲ။ အာဖဂန္နစ္စတန္ စကားပံုတခုက ဆိုထားသလိုပဲ "You have the watches, we have the time” ဆိုတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးပါ။ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြအေနနဲ႕ ဒါကို အထူးသတိျပဳဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။
နိဂံုး
နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ အခုက်ြန္မ အထက္မွာ ေရးသားျပထားတဲ့ နည္းလမ္းေတြဟာ စစ္ေရးက်ြမ္းက်င္သူမ်ားက Counterinsurgency နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အသံုးျပဳဖို႕ ေဖာ္ထုတ္သုေတသနျပဳထားၾကတာေတြပါ။ ႏိုင္ငံေပါင္းမ်ားစြာက ျဖစ္ရပ္ေတြ၊ သင္ခန္းစာယူစရာ အခ်က္မ်ားစြာဟာ ဒီနည္းလမ္းေတြနဲ႕ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ က်ြန္မတို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံက စစ္အုပ္စုဟာ စစ္အစိုးရပီပီ ဒီနည္းလမ္းေတြကို အသံုးျပဳခဲ့၊ အသံုးျပဳေနဆဲပဲဆိုတာ သမိုင္းျဖစ္စဥ္ေတြနဲ႕ ယွဥ္ထိုးၾကည့္ရင္ ျမင္သာထင္ရွားလွပါတယ္။ ဒီနည္းလမ္းေတြရဲ႕ ေထာင္ေခ်ာက္ေတြထဲကို မက်ေရာက္ႏိုင္ဖို႕ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြအေနနဲ႕ ေဆာင္သင့္တာေဆာင္၊ ေရွာင္သင့္တာေရွာင္ျပီး၊ ေတာ္လွန္ေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ကိုယ့္ဘက္မွာ အေလးပိုသာႏိုင္ဖို႕အေရးအတြက္ ေရွးရွဳလုပ္ေဆာင္သင့္ပါေၾကာင္း တိုက္တြန္းႏွိဳးေဆာ္လိုက္ရပါတယ္။
ခင္မမမ်ိဳး (၂၉၊ ၄၊ ၂၀၀၉)
ရည္ညႊန္းကိုးကား-
Galula, David (2006) Counterinsurgency Warfare: Theory and Practice, Westport: Praeger Security International
Hammes Thomas X. (2006) The Sling and the Stone: On War in the 21st century, St Paul:Zenith Press
Kilcullen, David (2006) “Counterinsurgency Redux”, Survival, Volume 48
Mao Tse-Tung (2000) On Guerrilla Warfare, Translated by Samuel B. Griffith II Urbana, University of Illinois Press
Persson, Per-Ann I. & Nyce, James M (2007) “Intuitive Tools? Design Lessons from the Military Intelligence Community”, American Intelligence Review
Thompson, Robert (1966) Defeating the Communist Insurgency, New York, Hailer Publishing
ဘေလာ့ လိပ္စာသစ္သို႕ ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္း
ယခုအခါတြင္ ဘေလာ့ကို ဖြင့္ရန္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္မွဳမ်ား ရွိေနေၾကာင္း၊ စာဖတ္သူအခ်ိဳ႕မွ အေၾကာင္းၾကားလာပါသျဖင့္ www.khinmamamyo.info တြင္ စာမ်က္ႏွာသစ္ကို ဖြင့္လွစ္ထားပါသည္။
စာမ်က္ႏွာသစ္တြင္ အခ်ိဳ႕ေသာ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ေဆာင္ပါးမ်ားႏွင့္ ရသစာစုမ်ား (ႏွစ္ရာေက်ာ္ခန္႕)ကိုလည္း က႑မ်ားခြဲ၍ ျပန္လည္ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ယခုဘေလာ့စာမ်က္ႏွာကို ဆက္လက္ထားရွိထားမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ယေန႕မွစ၍ ပို႕စ္အသစ္မ်ား ထပ္မံ တင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ပါေၾကာင္းႏွင့္ ပို႕စ္အသစ္မ်ားကို စာမ်က္ႏွာသစ္တြင္သာ တင္ေတာ့မည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေလးစားစြာ အသိေပး အေၾကာင္းၾကားပါသည္။
စာမ်က္ႏွာသစ္သို႕ အလည္လာေရာက္ပါရန္ကိုလဲ လွိဳက္လွဲစြာ ဖိတ္ေခၚအပ္ပါသည္။
ေလးစားစြာျဖင့္
ခင္မမမ်ိဳး (၁၇၊ ၁၀၊ ၂၀၁၁)
www.khinmamamyo.info
COIN အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း
Wednesday, April 29, 2009
ညေနက အာဖဂန္စစ္မ်က္ႏွာကေန ျပန္လာတဲ့ သူငယ္ခ်င္း မတ္ခ္နဲ႕ စားေသာက္ဆိုင္တခုမွာ dinner အတူစားျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ မေတြ႕ရတာၾကာျပီျဖစ္တဲ့အတြက္ စကားေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေျပာျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး အစံုအလင္ပါပဲ။ စစ္ပြဲက ျပန္လာသူတေယာက္နဲ႕ ဆံုေတြ႕ရင္ စစ္ပြဲစကားေတြဟာ ေျပာျဖစ္ၾကစျမဲမို႕ မတ္ခ္တို႕ရင္ဆိုင္တိုက္ပြဲ၀င္ေနရတဲ့ အာဖဂန္ေတာင္ပိုင္း အေျခစိုက္ တာလီဘန္ေတြအေၾကာင္း ေျပာျဖစ္ၾကပါတယ္။
FBF Newsletter (April 5, 2009)
Sunday, April 5, 2009
ေက်ာင္းသားလက္စြဲ - သင္ခန္းစာမ်ားအား ျပန္လွန္က်က္မွတ္ျခင္း
Saturday, April 4, 2009
စာေမးပြဲမ်ား နီးလာတဲ့အခါ ေက်ာင္းသားေတြအေနနဲ႕ ေလ့လာသင္ယူထားတဲ့ သင္ခန္းစာေတြကို ျပန္လွန္က်က္မွတ္ၾကရပါတယ္။ ေက်ာင္းသားတေယာက္အတြက္ ဒီအခ်ိန္ဟာ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်ိန္ပါ။ တႏွစ္ပတ္လံုး ေက်ာင္းအတူတက္၊ စာအတူက်က္ခဲ့ၾကျပီး ဒီအခ်ိန္ေရာက္မွ အခ်ိန္ကို အက်ိဳးရွိရွိ အသံုးမခ်တတ္မွဳ၊ လြန္မင္းစြာ အသံုးခ်မွဳေတြနဲ႕ အျခားေသာ အေလ့အထမွား တခ်ိဳ႕ဟာ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ စာေမးပြဲရမွတ္ေတြအေပၚမွာ သက္ေရာက္မွဳရွိပါတယ္။ ပညာေရးနဲ႕ သင္ယူမွဳပိုင္းဆိုင္ရာ ေလ့လာသူေတြက ဒီလိုအေလ့အထမွားေတြကို သံုးသပ္ျပီး၊ ဒါေတြကို ဘယ္လိုေက်ာ္လႊားမလဲ ဆိုတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ေတြးေတာအၾကံေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလိုအၾကံျပဳခ်က္ေလးေတြထဲက တခ်ိဳ႕အခ်က္ေလးကို စာေရးသူရဲ႕ အေတြ႕အၾကံဳတခ်ိဳ႕နဲ႕ ေပါင္းစပ္ျပီး ေရးသားတင္ျပပါမယ္။
(၁) စာေတြကို ထပ္ခါထပ္ခါဖတ္ျပီး၊ မွတ္စုေတြ ထပ္တလဲလဲ ထုတ္ေနျခင္း
တခ်ိဳ႕ေသာ ေက်ာင္းသားေတြက စာေမးပြဲနီးလာတဲ့အခါမွာ သင္ရိုးစာအုပ္ေတြကို ထပ္ခါတလဲလဲ ဖတ္ေနတတ္ၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ သင္ရိုးစာအုပ္ေတြကို ေလ့လာသင္ယူေနတဲ့ အခ်ိန္မွာကတည္းက နားလည္ေအာင္ ၾကိဳတင္ဖတ္ထားသင့္ပါတယ္။ ျပန္လွန္က်က္မွတ္တဲ့အခ်ိန္က်မွ နားလည္ေအာင္ လိုက္လုပ္ေနရတယ္ဆိုတာ သင္ခန္းစာေတြကို ေက်ညက္ေအာင္ မေလ့လာထားလို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လဲ ျပန္လွန္က်က္မွတ္တဲ့အခ်ိန္ေရာက္မွ မွတ္စုေတြ ထပ္တလဲလဲ ထုတ္ေနျခင္းပါ။ စာေရးသူလဲ ျဖစ္ဖူးပါတယ္။ စစ္မဟာဗ်ဴဟာနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ စာေမးပြဲတခု ေျဖစဥ္တုန္းကပါ။ တကယ္ေတာ့ စစ္ဗ်ဴပညာရွင္ကေလာ့၀စ္ရဲ႕ အဆိုအမိန္႕၊ အေတြးအျမင္ေတြကို စာေမးပြဲမတိုင္မီ သံုးလေလာက္ကတည္းက မွတ္စုထုတ္ျပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ရဲ႕သေဘာသဘာ၀ေတြ၊ သီအိုရီေတြ၊ ဗ်ဴဟာေတြကို က႑အလိုက္ခြဲျပီး ေလ့လာျပီးသားပါ။ ဘာေၾကာင့္မ်ား စာေမးပြဲေျဖခါနီး ႏွစ္ရက္အလိုက်မွ အဲဒီစစ္က်မ္းၾကီးကို ျပန္ေကာက္ကိုင္မိတယ္မသိဘူး။ ရလာဒ္ကေတာ့ စာအုပ္ကို ေကာက္ကိုင္လိုက္၊ မွတ္စုေတြ ျပန္လွန္လိုက္၊ ဟိုဟာေလးထပ္ျဖည့္ရင္ေကာင္းမလား၊ ဒီဟာေလးမ်ား လိုေနမလားနဲ႕ ေတာ္ေတာ္ဗ်ာမ်ားခဲ့ဖူးပါတယ္။ အခ်ိန္ကုန္၊ လူပင္ပန္းနဲ႕ စာေမးပြဲခန္းေရာက္မွ တခ်ိဳ႕ quotation ေတြကို မနည္းျပန္စဥ္းစားယူရျပီး ေနာင္တရခဲ့ဖူးပါတယ္။
ေကာင္းတာကေတာ့ စာေမးပြဲနည္းလာျပီဆိုတာနဲ႕ အဓိက အခ်က္အလက္ေတြပါတဲ့ ကတ္ျပားေတြ (ဒါမွမဟုတ္) မွတ္စုစာအုပ္ေတြကိုပဲ ျပန္ဖတ္သင့္ပါတယ္။ mindmaps ေတြ၊ ရုပ္ပံုေတြနဲ႕ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို မွတ္သားသင့္ပါတယ္။ အတိုေကာက္စာလံုးေလးေတြနဲ႕ မွတ္သားထားရင္ စာေမးပြဲခန္းထဲမွာ ျပန္မွတ္မိႏိုင္တာမို႕ အက်ိဳးရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အားလံုးကိုခ်ည္းပဲ အတိုေကာက္ေတာ့ မမွတ္ပါနဲ႕ရွင္။ အစျပန္ေဖာ္လို႕ မရေတာ့တာေတြလဲ ၾကံဳဖူးလို႕ပါ။
(၂) အက္ေဆးမ်ားကို အလြတ္က်က္မွတ္ျခင္း
က်ြန္မတို႕ ျမန္မာေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေတြ လုပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ေမးခြန္းေတြကို စေပါ့ရိုက္ျပီး၊ အလြတ္က်က္ၾကတာပါ။ တခ်ိဳ႕ေသာ အာရွတိုက္ကလာတဲ့ ေက်ာင္းသားမ်ားလဲ အလြတ္က်က္ၾကတာ ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ အခ်ိန္ကုန္၊ လူပင္ပန္းလြန္းလွပါတယ္။ ေမးခြန္းက ကိုယ္က်က္ထားတဲ့ ပံုစံမ်ိဳး လာခ်င္မွ လာမွာပါ။ ေမးခြန္းပံုစံမ်ားကို ေလ့လာျပီး၊ ဘယ္လိုေမးခြန္းလာရင္၊ ဘယ္လိုေျဖမယ္ဆိုတာမ်ိဳးကိုပဲ ျပင္ဆင္ထားျပီး၊ အခ်က္အလက္ေတြ မွတ္သားထားသင့္ပါတယ္။ စာေမးပြဲခန္းေရာက္မွ ေမ့သြားတာမ်ိဳးလဲ ရွိတတ္တာမို႕ ဒီလိုအေလ့အထမ်ိဳးကို ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါတယ္။
(၃) ျပန္လွန္ေလ့လာမွဳကို အာရံုစိုက္လြန္းျခင္း
တခ်ိဳ႕ေက်ာင္းသားေတြက်ေတာ့ အလြန္အက်ြံကို လုပ္တတ္ၾကျပန္ပါတယ္။ စာေမးပြဲနီးရင္ စာကို အလြန္အက်ြံလုပ္တတ္တဲ့ ေက်ာင္းသားႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ပထမတမ်ိဳးကေတာ့ စာရရဲ႕သားနဲ႕ စာေမးပြဲကို ေၾကာက္စိတ္၀င္ျပီး၊ မအိပ္ႏိုင္၊ မစားႏိုင္၊ စာအုပ္နဲ႕ မ်က္ႏွာနဲ႕ မျပတ္ျဖစ္တတ္သူေတြပါ။ ဒုတိယတမ်ိဳးကေတာ့ တႏွစ္ပတ္လံုး လုပ္ခ်င္ရာလုပ္၊ ျဖစ္ခ်င္ရာျဖစ္ေနျပီး၊ စာေမးပြဲနီးမွ အလြန္အက်ြံ စာက်က္တတ္သူေတြပါ။ က်န္းမာေရးထိခိုက္ႏိုင္တာေၾကာင့္ ေကာင္းမြန္တဲ့ အေလ့အထေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္မွာတုန္းက ဆယ္တန္းမို႕လို႕ တႏွစ္လံုး တီဗြီမၾကည့္ရ၊ ကက္ဆက္နားမေထာင္ရလို႕ အတင္းအၾကပ္ပိတ္ပင္တဲ့ မိဘမ်ိဳးေတြလဲ ေတြ႕ခဲ့ဖူးပါတယ္။ လူဆိုတာ စက္ရုပ္မဟုတ္ပါဘူး။ တစံုတခုထဲမွာပဲ တခ်ိန္လံုးအာရံုႏွစ္ထားတာဟာ စိတ္က်န္းမာေရးအတြက္ မေကာင္းပါဘူး။ စာေမးပြဲနီးလို႕ စိတ္အနားယူအပန္းေျဖေရးနဲ႕ ပတ္သက္တာေတြ လံုး၀မလုပ္ဘူး ဆိုတာဟာလဲ မေကာင္းပါဘူး။ ဒါေတြကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ အသံုးခ်တတ္ရင္ ေဆးေတာင္ ျဖစ္ပါေသးတယ္။ သီခ်င္းၾကိဳက္သူတေယာက္အတြက္ တဘာသာဖတ္ျပီး၊ ေနာက္တဘာသာ စမဖတ္ခင္ အခ်ိန္ေလးအတြင္းမွာ နာရီ၀က္ေလာက္ သီခ်င္းနားေထာင္လိုက္တာဟာ စိတ္လန္းဆန္းမွဳ အတြက္ကိုေတာင္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစပါေသးတယ္။ တခါတေလလဲ စာေတြ ဖတ္မွတ္ရင္း ျငီးေငြ႕လာတဲ့ အခ်ိန္ေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ သူငယ္ခ်င္းတခ်ိဳ႕နဲ႕အတူ စာတူတူ ဖတ္မွတ္ေဆြးေႏြးတဲ့ အခ်ိန္ေလးေတြရွိရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္။
(၄) မိမိကိုယ္ကို အတင္းကာေရာ စာထဲ အာရံုစိုက္ခိုင္းျပီး၊ ျငီးေငြ႕ေစျခင္း
လူတေယာက္နဲ႕ တေယာက္မွာ စိတ္ပါ၀င္စားတာ၊ အာရံုစိုက္ႏိုင္တာေတြ မတူပါဘူး။ စာေရးသူဆိုရင္ တခုတည္းကို အာရံုစိုက္လုပ္ရတာကို လံုး၀ႏွစ္ျမိဳ႕သူ မဟုတ္ပါဘူး။ စာတအုပ္ထဲကို ဖတ္ဖို႕လာေပးထားရင္ ဘယ္ေတာ့မွ ျပီးေအာင္ မဖတ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ စာအုပ္ႏွစ္အုပ္လာေပးရင္ေတာ့ တအုပ္ကိုဖတ္လို႕ ျငီးေငြ႕လာရင္၊ ေနာက္တအုပ္ကို ေကာက္ဖတ္လို႕ရတဲ့ အသိနဲ႕ အလုပ္ခြဲေ၀လိုက္တာေၾကာင့္ ဖတ္လို႕ျပီးသြားပါတယ္။ ကိုယ့္အေၾကာင္းကိုယ္သိဖို႕ အေရးၾကီးပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က တခုတည္းမွာ နာရီမ်ားစြာ ႏွစ္ျပီး အလုပ္လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္စိတ္ကမပါပဲ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အတင္းအၾကပ္အမိန္႕ေပးျပီး မခိုင္းပါနဲ႕။ ေနာက္ေန႕မွာ စာေမးပြဲေျဖရမွာ မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ တဘာသာတည္းကို နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ဖတ္ေနတာထက္စာရင္ ဒီတဘာသာကို ေခါင္းစဥ္တခုဖတ္၊ ေနာက္တဘာသာကို ေခါင္းစဥ္တခုဖတ္နဲ႕ အာရံုေျပာင္းေပးျပီး၊ ျပန္လွန္က်က္မွတ္တာက ပိုအက်ိဳးရွိမယ္ထင္ပါတယ္။ ေရတိုရည္မွန္းခ်က္ေလးေတြ ခ်သင့္ပါတယ္။ သိပ္ျပီး ျငီးေငြ႕လာရင္ အာရံုေျပာင္းလိုက္ပါ။ လမ္းထြက္ေလွ်ာက္တာ၊ အစားတခုခုစားတာ၊ သီခ်င္းနားေထာင္တာေတြ လုပ္သင့္ပါတယ္။ ေန႕လည္ေန႕ခင္း နာရီ၀က္ေလာက္ အိပ္စက္အနားယူလိုက္တာကလဲ အင္အားျဖစ္ေစပါတယ္။
(၅) စာေမးပြဲေၾကာက္စိတ္၀င္လာျခင္း
တခ်ိဳ႕ေက်ာင္းသားေတြက တႏွစ္လံုးေပါ့ေပါ့ေလ်ာ့ေလ်ာ့ေနလာျပီး စာေမးပြဲနီးမွ ေၾကာက္လန္႕တၾကား၊ စိုးရိမ္တၾကီးနဲ႕ ပ်ာယာခတ္ေနတတ္ၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လဲ စာရရဲ႕သားနဲ႕ ပ်ာယာပ်ာယာ ျဖစ္ေနၾကတာပါ။ စာေမးပြဲဆိုတဲ့ အရွိန္က အေတာ္ကို ၾကီးပါတယ္။ ဘယ္သူမဆို အနည္းနဲ႕ အမ်ားေတာ့ ေၾကာက္ၾကတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အလြန္အမင္း ေၾကာက္စိတ္၀င္ျပီး ပ်ာယာခတ္လာျပီဆိုရင္ စာဖတ္ေနတာကို ရပ္ျပီး၊ မိသားစု၀င္ေတြ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႕ စကားစေျပာသင့္ပါတယ္။ စာေမးပြဲနဲ႕ မဆိုင္တဲ့ အေၾကာင္းေတြေျပာရင္ ပိုေကာင္းပါလိမ့္မယ္။
မွတ္စုစာအုပ္ေတြကို ၾကည့္ျပီး ငါဒါေတြအားလံုး မွတ္မိပါ့မလား၊ ငါေလ့က်င့္ထားတဲ့ ေမးခြန္းေတြေကာ လာပါ့မလား စတဲ့ စိုးရိမ္ပူပန္စိတ္ေတြလဲ ၀င္လာတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါက်ရင္ က်န္တာေတြ မမွတ္မိတာအသာထား၊ အခုဖတ္ေနတဲ့ စာကို မွတ္မိရင္ျပီးေရာ ဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္ကို ျပန္သြင္းရပါမယ္။ စီမံခန္႕ခြဲေရးဘာသာေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး၊ ဂိုက္လုပ္စဥ္တုန္းက ဆယ့္ငါးမိနစ္အတြင္းမွာတင္ ေျဖရမယ့္ ေလးဘာသာရဲ႕ စာအုပ္ေတြကို ဟိုဟာေကာက္ကိုင္လိုက္၊ ဒီဟာေကာက္ကိုင္လိုက္နဲ႕ လူကိုျပဴးတူးျပဲတဲ ၾကည့္တတ္တဲ့ ကေလးတေယာက္ကို ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ စာအုပ္တအုပ္ထဲကို ေပးျပီး၊ က်န္တဲ့သံုးအုပ္ကို အံဆြဲထဲ ထည့္သိမ္းထားလိုက္ရပါေတာ့တယ္။ တနာရီခြဲေလာက္ၾကာမွ ေနာက္တအုပ္ကို ထုတ္ေပးျပီး၊ အရင္ဖတ္ေနတဲ့ တအုပ္ကို ျပန္သိမ္းရပါတယ္။
စိတ္သက္သာရာရေစမယ့္ နည္းလမ္းေတြကိုလည္း ရွာၾကံေတြးေတာသင့္ပါတယ္။ စာေရးသူလဲ ဆယ္တန္းေလာက္အထိ စာေမးပြဲဆို ပူပန္ေၾကာင့္ၾကတတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီတုန္းကေတာ့ စာေမးပြဲမွာ ရမွတ္မ်ားဖို႕၊ အဆင့္ေကာင္းဖို႕ေတြပဲ သိနားလည္ခဲ့တာေၾကာင့္ပါ။ ဆယ္တန္းေအာင္ျပီး၊ လူ႕ေလာကထဲ လက္ေတြ႕ေရာက္လာေတာ့မွ စာေမးပြဲေအာက္လက္မွတ္ေတြဆိုတာ အေရးၾကီးတာ မွန္ေပမယ့္ ဘ၀ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတခုပဲဆိုတာ နားလည္လာခဲ့ရပါတယ္။ ဒီေတာ့ သိပ္ပူပန္စိတ္မ်ားလာရင္ ကိုယ့္ဘက္က အတတ္ႏိုင္ဆံုးၾကိဳးစားခဲ့သလားဆိုတာ ကိုယ့္ဟာကို ျပန္ေမးလိုက္ပါ။ အခ်ိန္ေတြကို အလဟႆ မျဖဳန္းခဲ့ပဲ လုပ္သင့္တာေတြ လုပ္ခဲ့ျပီးျပီဆိုမွေတာ့ ရွံဳးမွာကို ေၾကာက္စရာမလိုေတာ့ပါဘူး။ အမွတ္နည္းမွာ၊ မ်ားမွာကိုလဲ စိုးရိမ္စရာမလိုပါဘူး။ ကိုယ့္ဘက္က တာ၀န္ေက်တယ္ဆိုရင္ သူတပါးဆံုးျဖတ္ခ်က္ေၾကာင့္ ေပၚထြက္လာမယ့္ ရလာဒ္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားစရာ မလိုအပ္ပါဘူး။ က်သြားရင္လဲ ေအာင္ေအာင္ ထပ္ၾကိဳးစားလို႕ရပါတယ္။ ကိုယ္ကျဖစ္ခ်င္စိတ္ရွိတယ္ဆိုရင္ စိတ္မေလွ်ာ့ေသးသေရြ႕ မရွံဳးေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ စာေမးပြဲနီးရင္ ရလာဒ္နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ပူပန္ေၾကာင့္ၾကစိတ္ေတြကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ျပီး၊ ေသြးေအးေအးနဲ႕ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္မွဳေတြ လုပ္သင့္ပါတယ္။
(၆) အခ်ိန္မလံုေလာက္သလို ခံစားရျပီး၊ လုပ္ခ်င္တာမ်ားေနျခင္း၊ ကုန္သြားေသာအခ်ိန္မ်ားအား ျပန္လည္တမ္းတေနျခင္း
စာေမးပြဲနီးလာတာနဲ႕အမွ် ေက်ာင္းသားေတြဆီမွာ ေနာင္တ တစြန္းတစေလးေတြ ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ ဒီစာေတြကို ေစာေစာမ်ားက်က္ခဲ့မိရင္၊ အဲဒီတုန္းကသာ အတန္းမလစ္ခဲ့မိရင္ စတဲ့စတဲ့ စိတ္ေလးေတြပါ။ ဒါေပမယ့္ “ကုန္ဆံုးသြားတဲ့ အခ်ိန္တမိနစ္ကို မကုန္ဆံုးႏိုင္တဲ့ အခ်ိန္သမုဒၵရာၾကီးက ျပန္လည္ျဖည့္ဆည္း မေပးႏိုင္ပါဘူး” ဆိုတဲ့ အဆိုအမိန္႕လိုပဲ အတိတ္က ကုန္ဆံုးသြားတဲ့ အခ်ိန္ေတြအတြက္ ေနာင္တရျပီး၊ လက္ရွိတန္ဖိုးရွိေနတဲ့ အခ်ိန္ေတြကို ထပ္မံ မျဖဳန္းတီးမိၾကဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အတိတ္ကို ျပန္ေတြးျပီး သင္ခန္းစာယူတာနဲ႕၊ ေနာင္တရတမ္းတေဆြးေျမ့ေနတာနဲ႕ တျခားစီပါ။ ေလာကမွာ လူတိုင္းမွားဖူးပါတယ္။ လူတိုင္း အခ်ိန္ျဖဳန္းတီးဖူးပါတယ္။ ဒါကို တျမည့္ျမည့္နဲ႕ တမ္းတပူေဆြးေနစရာ မလိုအပ္ပါဘူး။ အေရးၾကီးတာက အခုလက္ရွိအခ်ိန္ကို ဘယ္လိုအက်ိဳးရွိေအာင္ အသံုးျပဳမလဲ ဆိုတာပါပဲ။ ျပန္လွန္ေလ့လာရမယ့္ စာေတြကို အပိုင္းပိုင္းခြဲလိုက္ပါ။ လိုအပ္မယ့္ အခ်ိန္ကို တြက္ခ်က္ပါ။ ဘယ္လိုမွ အခ်ိန္မရွိေတာ့ရင္ အေရးၾကီးဆံုးေတြကိုပဲ စိစစ္ထုတ္လိုက္ပါ။ ဖယ္ရွားထားပစ္ခဲ့ရတဲ့ အရာေတြအတြက္ ေနာက္ဆံမတင္းပါနဲ႕။ ဖယ္ထားဖို႕ ဆံုးျဖတ္ျပီးမွ ထားခဲ့ျပီးသားမို႕၊ မေတာ္တဆမ်ား စာေမးပြဲမွာ ဒီအပုဒ္ေတြလာခဲ့ရင္လဲ မေျဖရံုပဲရွိတယ္ လို႕သာ စိတ္ပိုင္းျဖတ္လိုက္ပါ။ ကိုယ္စကာတင္ ေရြးထားတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကိုသာ အာရံုစိုက္မွတ္သားပါ။ တခါတရံ ဘ၀မွာ စကာတင္ေရြးခ်ယ္ ဆံုးျဖတ္လိုက္ရတာေတြ ရွိေနတတ္စျမဲပါ။ မိမိရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ျပတ္သားပါ။ ေကာင္းလာခဲ့ရင္ စံမယ္၊ ဆိုးလာခဲ့ရင္ ရင္ဆိုင္မယ္ စိတ္ကို ေမြးလိုက္ပါ။ ဆန္႕ငင္ဆန္႕ငင္ စိတ္ေလးေတြဟာ ေကာင္းက်ိဳးထက္ ဆိုးက်ိဳးကိုသာ ပိုျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။
အခုဆက္လက္ျပီး၊ ျပန္လွန္ေလ့က်က္ရာမွာ အက်ိဳးရွိေစမယ့္ နည္းလမ္းေလးေတြကို တင္ျပေပးပါမယ္။
(၁) အျပဳသေဘာစိတ္ႏွင့္ တက္တက္ၾကြၾကြရွိေနပါ။
အခက္အခဲေတြကို စိန္ေခၚမွဳေတြအေနနဲ႕ မွတ္ယူလိုက္ပါ။ အခက္အခဲမ်ားေၾကာင့္ စိတ္ဓာတ္က်မည့္အစား၊ ဘယ္လို ေက်ာ္လႊားေဖာက္ထြက္မလဲ၊ ဘယ္လိုအကူအညီေတြ ရယူသင့္သလဲ ဆိုတာကိုသာ ေတြးပါ။
(၂) အခ်ိန္ကို အက်ိဳးရွိစြာ အသံုးျပဳပါ။
အခ်ိန္ဇယားဆြဲပါ။ အေရးၾကီးသည္အလိုက္ အမွတ္စဥ္တပ္ျပီး ဦးစားေပးရမည္မ်ားကို ဦးစားေပးလုပ္ပါ။ တေန႕တာကို ဘယ္လို အခ်ိန္ကုန္ဆံုးေစမလဲ ဆိုတာ စာနဲ႕ ေရးခ်ပါ။ အနားယူအပန္းေျဖရမယ့္ အခ်ိန္မ်ား ထည့္သြင္းထားပါ။
(၃) သူမ်ားနဲ႕ တြဲလုပ္ပါ။
ဒီအခ်က္ကေတာ့ မိမိအေပၚမွာသာ မူတည္ပါတယ္။ သူမ်ားနဲ႕ တြဲလုပ္ရမွာကို အက်ိဳးရွိတယ္ထင္ရင္ တြဲလုပ္ပါ။ သီးသန္႕လုပ္ရတာမွာ အားသာရင္လဲ မိမိဘာသာပဲ လုပ္ပါ။
(၄) အကူအညီေတာင္းပါ။
တခ်ိဳ႕စာေတြက ဖတ္ျပီး၊ မွတ္စုထုတ္တုန္းက နားလည္ေပမယ့္၊ ျပန္လွန္က်က္မွတ္ခ်ိန္ေရာက္မွ နားမလည္ေတာ့တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ေစတတ္တာလဲ ရွိပါတယ္။ အဲဒီလို ျဖစ္လာတဲ့အခါ သူငယ္ခ်င္းေတြ၊ ဆရာေတြဆီကို အကူအညီေတာင္းပါ။
(၅) active learning techniques မ်ားကို အသံုးျပဳပါ။
ရုပ္ပံုကားခ်ပ္ေတြ၊ ဇယားေတြဆြဲျပီး မွတ္သားပါ။ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို တခုနဲ႕တခု ခြဲျခားမွတ္သားပါ။ အတိုေကာက္စာလံုးေတြ၊ မွတ္မိေစႏိုင္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြနဲ႕ တြဲစပ္မွတ္သားပါ။
(၆) နားနဲ႕ ျပန္လွန္က်က္မွတ္မွဳလုပ္ပါ။
ဒီနည္းလမ္းဟာ ေတာ္ေတာ္ထိေရာက္လာပါတယ္။ စာေရးသူ ဒီနည္းလမ္းကို အသံုးခ်တာမွာ ေအာင္ျမင္တာေတြ႕ရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕စာေတြကို စကားေျပာသလို ထိုင္ေျပာျပီး ဖတ္မွတ္တာပါ။ ကိုယ့္အသံကို ကိုယ္ျပန္နားေထာင္တာဟာ မွတ္ဥာဏ္ကို တိုးတက္ေစတယ္လို႕ အခ်ိဳ႕ပညာရွင္မ်ားက ဆိုထားၾကပါတယ္။
(၇) ေမးခြန္းေဟာင္းမ်ားကို ေလ့လာပါ။
ေမးခြန္းေဟာင္းေတြကို ျပန္ၾကည့္ျပီး ဘယ္လိုေမးခြန္းေတြကို ဘယ္လိုေျဖမလဲဆိုတာ စဥ္းစားအေျဖရွာပါ။ အက္ေဆးေမးခြန္းေတြဆိုရင္ ေမးခြန္းရွဳေထာင့္မ်ိဳးစံုအတြက္ ျပင္ဆင္ျပီး plan ခ်ၾကည့္ပါ။ အခ်ိန္သတ္မွတ္ျပီး စာေမးပြဲေျဖၾကည့္ပါ။ ကိုယ့္လက္ေရးရဲ႕ အျမန္ႏွဳန္း၊ ကိုယ့္ဦးေႏွာက္ရဲ႕ မွတ္မိႏိုင္စြမ္းေတြကို စမ္းသပ္ၾကည့္လို႕ရပါတယ္။ လိုအပ္တာေတြကို ထပ္ျဖည့္ဆည္း ျပင္ဆင္မွဳေတြ လုပ္ဖို႕အတြက္ ဒီနည္းက ထိေရာက္လွပါတယ္။
(၈) မိမိကိုယ္ကို ဂရုစိုက္ပါ။
ဒီအခ်က္ကေတာ့ အေရးၾကီးဆံုး အခ်က္ပါပဲ။ ဘ၀ဆိုတဲ့ ခရီးရွည္ၾကီးမွာ ေက်ာင္းစာေမးပြဲေတြ တင္မဟုတ္ပဲ စာေမးပြဲေတြ အေျမာက္အျမား ေျဖဆိုၾကရဦးမွာပါ။ ကိုယ္က်န္းမာေရး၊ စိတ္ခ်မ္းသာေရးကလဲ အေရးၾကီးပါတယ္။ ပညာေတြတတ္၊ စာေမးပြဲေတြအမ်ားၾကီးေအာင္ျပီးမွ လူ႕ေလာကအတြက္ ဘာအက်ိဳးမွ မျပဳႏိုင္ရင္ အလကားပါပဲ။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ဂရုစိုက္ဖို႕က အလြန္ပဲ အေရးၾကီးပါတယ္။ ကိုယ္ေတြ႕ေျပာရမယ္ဆိုရင္ တခါတေလမွာ ဒီအခ်က္ကို လုပ္ဖို႕က အေတာ္ပဲ ခဲယဥ္းေနတတ္ပါတယ္။ ေဇာတခုခု ကပ္ေနခ်ိန္ဆိုရင္ ဒီအခ်က္ကို လူေတြက ေမ့ေနတတ္ၾကပါတယ္။ စာေရးသူလဲ အပါအ၀င္ပါ။ ဒါေပမယ့္ ၾကာၾကာ၀ါးမယ့္သြား၊ အရိုးၾကည့္ေရွာင္ဆိုသလိုပဲ အိပ္ေရး၀၀အိ္ပ္ဖို႕၊ အစားအစာအာဟာရျပည့္မွီေအာင္စားဖို႕၊ အပန္းေျဖအနားယူဖို႕၊ အခ်ိန္အားေလးေတြ ထားဖို႕ကိုလဲ ဂရုစိုက္သင့္ပါတယ္။ စာေမးပြဲခန္းေတြမွာ မူးလဲလို႕၊ မူးေမာ္ေခါင္းကိုက္ေနလို႕ “ျမင္းေကာင္းခြာလိပ္” ျဖစ္ခဲ့ရသူေတြ အမ်ားၾကီးပဲဆိုတာ သတိျပဳၾကပါ လို႕ ေရးသားတိုက္တြန္းလိုက္ရပါတယ္။
ခင္မမမ်ိဳး (၄၊ ၄၊ ၂၀၀၉)
ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ
Thursday, April 2, 2009
အၾကမ္းဖက္မွဳ (Terrorism) ဆိုတဲ့ စကားလံုးေလးဟာ ႏွစ္ဆယ္ရာစုေႏွာင္းပိုင္းနဲ႕ ႏွစ္ဆယ့္တစ္ရာစု ကာလတေလွ်ာက္မွာ ေရပန္းအေတာ္စားလာတဲ့ စကားလံုးေလးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစကားလံုးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အဓိပၸာယ္အမ်ိဳးမ်ိဳး ဖြင့္ဆိုခဲ့ၾကသလို၊ အၾကမ္းဖက္မွဳပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးကိုလဲ ေလ့လာသူေတြက ေလ့လာသံုးသပ္ခဲ့ၾကတယ္။ အခ်ိဳ႕ေသာ ပညာရွင္မ်ားက သမိုင္းရွဳေထာင့္က ေလ့လာၾကသလို၊ တခ်ိဳ႕ကလဲ အေတြးအေခၚပိုင္းကေန ေလ့လာသံုးသပ္ၾကတယ္။ ႏိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒ ပညာရွင္မ်ားကလဲ ဂိမ္းသီအိုရီေတြ၊ time series analysis, econometric analysis နည္းလမ္းေတြကို အသံုးျပဳျပီး၊ အၾကမ္းဖက္မွဳေခ်မွဳန္းေရးဆိုင္ရာ ေပၚလစီမ်ားရဲ႕ ထိေရာက္မွဳစတာေတြကို ဆန္းစစ္ခဲ့ၾကတယ္။
လူမွဳေရး၊ စိတ္ပညာ ပညာရွင္ေတြကလဲ သူတို႕ တတ္က်ြမ္းတဲ့ နည္းပညာေတြကို အသံုးျပဳျပီး အၾကမ္းဖက္သမားေတြရဲ႕ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေတြးအေခၚေတြ၊ သြင္ျပင္လကၡဏာေတြကိုပါ ေလ့လာေနၾကတယ္။ ႏိုင္ငံေပါင္းစံုက အစိုးရေတြရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရးဌာနေတြ၊ အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာလဲ အၾကမ္းဖက္မွဳေလ့လာေရးဆိုင္ရာ က်ြမ္းက်င္သူေတြ အမ်ားအျပား ခန္႕အပ္ေဆာင္ရြက္ၾကရတယ္။ အခ်ိဳ႕ေသာ တကၠသိုလ္ေတြအေနနဲ႕ကလဲ လိုအပ္လာတဲ့ ပညာရွင္အေရအတြက္ႏွဳန္းကို ပံ့ပိုးေပးႏိုင္ဖို႕ အၾကမ္းဖက္မွဳေလ့လာေရးဆိုင္ရာ ဘြဲ႕လြန္ ေအာင္လက္မွတ္အထူးသင္တန္းေတြ ဖြင့္လွစ္ၾကရျပန္တယ္။
စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ စိတ္ပညာ၊ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး၊ ဥပေဒေရးရာ စတဲ့ ဘာသာရပ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႕ ဆက္စပ္ေနတဲ့ multidisciplinary subject တခုျဖစ္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မွဳေလ့လာေရးဟာ ယေန႕ေခတ္ကမၻာရဲ႕ အေရးအၾကီးတဲ့ ပညာရပ္တခုအေနနဲ႕ တစတစ ေနရာယူစိုးမိုးလာခဲ့ပါတယ္။ ပညာရပ္အေနနဲ႕တင္မကပဲ ႏိုင္ငံတိုင္းရဲ႕ အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရး ရည္မွန္းခ်က္ (National security objectives) ေတြအထဲမွာလဲ ထိပ္ဆံုးက ေနရာယူလာပါတယ္။ အခုဒီေဆာင္းပါးမွာ အၾကမ္းဖက္မွဳ၊ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳနဲ႕ ျမန္မာေရးရာ အေျခအေနမ်ားကို ေရးသားတင္ျပလိုပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုရာ၀ယ္
အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသူေတြ၊ သတင္းနဲ႕ စာနယ္ဇင္းသမားေတြ၊ အစိုးရေတြက အဓိပၸာယ္မ်ားစြာ ဖြင့္ဆိုခဲ့ၾကတယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳေလ့လာေရးဆိုင္ရာမွာ နာမည္ၾကီးပညာရွင္တေယာက္ျဖစ္တဲ့ Walter Laquer က အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာကို ႏိုင္ငံေရး၊ ဘာသာေရး၊ ယံုၾကည္သက္၀င္မွဳဆိုင္ရာ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားျပည့္မွီဖို႕အတြက္ တရားမ၀င္လက္နက္ အင္အား အသံုးျပဳျပီး အျပစ္မဲ့ျပည္သူေတြကို ဦးတည္တိုက္ခိုက္မွဳလို႕ အနက္ဖြင့္ဆိုခဲ့တယ္။ အၾကမ္းဖက္မွဳေလ့လာေရးသင္တန္းအားလံုးမွာ မရွိမျဖစ္သင္ရိုးညႊန္းတမ္းျဖစ္တဲ့ 'Inside Terrorism' ဆိုတဲ့ စာအုပ္ကိုေရးသားခဲ့တဲ့ Bruce Hoffman ကလဲ အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာမွာ ႏိုင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္ဆိုင္ရာ လွံဳ႕ေဆာ္ခ်က္ေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မွဳရဲ႕ သားေကာင္ေတြ (သို႕) ပစ္မွတ္ေတြကိုသာမပဲ အမ်ားျပည္သူကိုပါ ထိတ္လန္႕ေစႏိုင္တဲ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္ေစမွဳေတြ၊ အၾကမ္းဖက္တဲ့နည္းနဲ႕ ေျဖရွင္းမွဳေတြ ပါ၀င္ေၾကာင္း ေရးသားထားခဲ့ပါတယ္။
အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုတာထဲမွာ လက္နက္အင္အားသံုးေျဖရွင္းတဲ့ အေျခခံသေဘာတရားပါ၀င္တာေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္မွဳ ျပဳလုပ္သူမ်ား ကိုင္စြဲတဲ့ လက္နက္ေတြဟာလဲ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။ ေခတ္သစ္အၾကမ္းဖက္မွဳကို ေလ့လာတဲ့ လက္နက္က်ြမ္းက်င္ ပညာရွင္မ်ားကေတာ့ ဒါေတြကို စစ္သံုးလက္နက္အမ်ိဳးအစားေတြ၊ ေပါက္ကြဲေစႏိုင္တဲ့ ဗံုးေတြ၊ အမ်ားအျပားေသေက်ပ်က္စီးေစတဲ့ လက္နက္ေတြနဲ႕ အေသခံဗံုးေဖာက္ခြဲသူေတြဆိုျပီး ခြဲျခားေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။
စစ္သံုးလက္နက္ေတြျဖစ္တဲ့ ပစၥတိုေတြ၊ ေအေက- ၄၇၊ အမ္- ၁၆ တို႕လို ေခ်မွဳန္းေရးရိုင္ဖယ္ေသနတ္ေတြ၊ အစၥေရးလုပ္အူဇီ၊ အေမရိကန္လုပ္ Ingramလို စက္ေသနတ္ေတြ၊ အာရ္ပီဂ်ီလို႕ အတိုေကာက္ေခၚၾကတဲ့ Rocket-propelled Grenades ေတြ၊ အေမရိကန္လုပ္ Stingerနဲ႕ ဆိုဗီယက္လုပ္ Grail တို႕လို Precision Guided Munitions လက္နက္မ်ိဳးစံုက္ု အၾကမ္းဖက္မွဳေတြမွာ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ ဥပမာ- မၾကာေသးခင္ကမွ ျဖစ္သြားတဲ့ မြန္ဘိုင္းတိုက္ခိုက္မွဳမွာဆိုရင္ ဒီအမ်ိဳးအစားလက္နက္ေတြကို အသံုးျပဳသြားခဲ့ၾကတာပါ။
ေပါက္ကြဲေစတတ္တဲ့ ဗံုးေတြမွာလဲ စီဇက္က တီထြင္ခဲ့တဲ့ Semtex, အေမရိကန္က တီထြင္ခဲ့တဲ့ Composite-4 (C-4) တို႕လို ပလပ္စတစ္ေပါက္ကြဲေစတတ္တဲ့ ပစၥည္းေတြ၊ ခ်ိန္ကိုက္ဗံုး၊ ဆြဲမိုင္းစတဲ့ triggers ေတြ၊ မိုလိုေတာ့ဗ္လို႕အမ်ားက ေခၚတတ္ၾကတဲ့ ဓာတ္ဆီဗံုးေတြ၊ ပိုက္ဗံုးေတြ၊ ကားဗံုးေတြ၊ ေလထုဖိအားသံုးျပီး ေပါက္ကြဲေစတတ္တဲ့ ဘာရိုမက္ထရစ္ဗံုးေတြ စသည္ျဖင့္ ပါ၀င္ပါတယ္။ ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ WMD လို႕အတိုေကာက္ေခၚၾကတဲ့ Weapons of Mass Destruction ပါ။ ဒီအထဲမွာ ဓာတုဆိုင္ရာ ေအးဂ်င့္ေတြ၊ ဇီ၀ဆိုင္ရာေအးဂ်င့္ေတြ၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ဆိုင္ရာ ေအးဂ်င့္ေတြကေန နယူးကလီးယား လက္နက္ေတြအထိ ပါ၀င္ပါတယ္။ 9/11 ျဖစ္ရပ္ျပီးကတည္းက ဖြံ႕ျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဒီလက္နက္ေတြနဲ႕ တိုက္ခိုက္မွာကို စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမွဳေတြ အမ်ားအျပား ျဖစ္လာခဲ့ျပီး၊ CBRNE လို႕ ဒီေလာကထဲမွာ အတိုေကာက္ေခၚၾကတဲ့ chemical, biological, radiological, nuclear explosives ေတြနဲ႕ တိုက္ခိုက္မွဳေတြျဖစ္လာခဲ့ရင္ ျပဳလုပ္ရမယ့္ စီမံခ်က္ေတြကို ေရးဆြဲလာၾကရပါတယ္။
ဒီလို ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးစီမံခ်က္ေတြ ေရးဆြဲေနၾကစဥ္မွာပဲ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကီးအကဲေတြ၊ ေပၚလစီေရးဆြဲေနသူေတြအတြက္ အခ်က္ၾကီးတခ်က္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစား လာၾကရျပန္ပါတယ္။ ဘာလဲဆိုေတာ့ အၾကမ္းဖက္မွဳကို က်ဴးလြန္သူေတြထဲမွာ non-state actors ေတြ ပါ၀င္သလို state actors ေတြလဲ ပါ၀င္ေနတဲ့ အခ်က္ပါ။ လူအမ်ား ေသေၾကပ်က္စီးႏိုင္တဲ့ လက္နက္ပစၥည္းေတြဟာ အျပစ္မဲ့ျပည္သူေတြကို တိုက္ခိုက္တတ္တဲ့ လူတစုလက္ထဲကို ေရာက္သြားတာနဲ႕ေတာင္ မလိုလားအပ္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္ႏိုင္ေစတယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳ က်ဴးလြန္ေနတဲ့ အာဏာရွင္အစိုးရေတြလက္ထဲ ဒီလက္နက္ပစၥည္းေတြ ေရာက္သြားတဲ့အခါ ေဒသဆိုင္ရာလံုျခံဳေရး၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလံုျခံဳေရး အေပၚမွာ ဘယ္ေလာက္ထိခိုက္ေစမလဲ ဆိုတာက အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္တခ်က္ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။
တကယ္ေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရဆိုတာ ျပည္သူေတြအေပၚ က်ေရာက္လာမယ့္ အႏၱရာယ္ေတြကို ကာကြယ္ေပးဖို႕၊ ျပည္သူေတြရဲ႕ စား၀တ္ေနေရး ျပည့္စံုဖူလံုေစဖို႕၊ ပညာေရးတိုးတက္ျမင့္မားေစဖို႕၊ က်န္းမာေရးတိုးတက္ေကာင္းမြန္ေစဖို႕ လူထုက ေရြးခ်ယ္တာ၀န္ေပး၊ အာဏာအပ္ႏွင္းခံထားရတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းတရပ္ပါ။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ေသာ ႏိုင္ငံေတြမွာ အာဏာဟာ လူထုက မသက္ဆင္းပဲ လူထုကို ျခိမ္းေခ်ာက္သတ္ျဖတ္ျပီး၊ မတရားအာဏာယူထားတဲ့ အစိုးရေတြ အုပ္ခ်ဳပ္ေနၾကပါတယ္။ ဒီလိုအစိုးရေတြဟာ အေၾကာက္တရားနဲ႔အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႕အတြက္ ျပည္သူလူထုကို အႏၱရာယ္ ျပဳတတ္ၾကပါတယ္။ လူထုရဲ႕ ပညာရည္အဆင့္အတန္းေတြ တိုးတက္ျမင့္မားလာရင္ ေတြးေခၚမွဳအဆင့္အတန္းေတြ တိုးျမင့္လာျပီး ႏိုင္ငံရဲ႕ ပကတိအမွန္တရားကို သိျမင္လာတာနဲ႕အမွ် ေတာ္လွန္ပုန္ကန္မွဳေတြ ေပၚေပါက္လာတတ္တာ ဓမၼတာမို႕ ဒီလို အစိုးရေတြဟာ ပညာရည္အဆင့္အတန္း ျမင့္မားမွဳမရွိေအာင္ ပညာေရးကို စနစ္တက် ဖ်က္ဆီးထားတတ္ၾကပါတယ္။ က်န္းမာေရး၊ စား၀တ္ေနေရး ျပည့္စံုဖူလံုေရးကိုလည္း ေစတနာမွန္နဲ႕ ျဖည့္ဆည္းေဆာင္ရြက္ေပးမွဳ မရွိၾကေတာ့ပါဘူး။ အာဏာတည္ျမဲေရးအတြက္ အာဏာရဲ႕ ေဒါက္တိုင္အဖြဲ႕အစည္းေတြ အမ်ားအျပား ေပၚေပါက္လာဖို႕အေရးနဲ႕ အင္အားၾကီးမားလာဖို႕အေရးကိုသာ ေရွးရွဳလုပ္ေဆာင္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ရင္း လူထုကို ျခိမ္းေခ်ာက္အၾကမ္းဖက္မွဳေတြကလဲ တစတစ တိုးျမင့္လာပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးကို ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳ (state terrorism) အမ်ိဳးအစားေတြထဲက state terrorism as domestic policy အျဖစ္ ပညာရွင္မ်ားက ေခၚဆိုသတ္မွတ္ၾကပါတယ္။
ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳဆိုရာ၀ယ္
ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳ (state terrorism) ဆိုတာကို အခ်ိဳ႕က "terrorism from above” လို႕ ေခၚဆိုသံုးႏွဳန္းၾကပါတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ဒီအၾကမ္းဖက္မွဳအမ်ိဳးအစားက ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ အာဏာကို ရယူထားတဲ့ အစိုးရေတြ၊ အစိုးရလက္ကိုင္တုတ္အဖြဲ႕အစည္းေတြက က်ဴးလြန္တာျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ပါ။ ဒီလိုက်ဴးလြန္မွဳမွာ ပံုစံႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။
ပထမတမ်ိဳးက ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳကို foreign policy domain ပံုသ႑ာန္နဲ႕ က်ဴးလြန္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုက်ဴးလြန္ရာမွာ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံမ်ားက sponsors အေနနဲ႕ ကူညီပံ့ပိုးေပးတာရွိသလို၊ တခ်ိဳ႕ကလဲ enablers ေတြအေနနဲ႕ပါ။ ဒီလိုပံ့ပိုးေပးၾကရမွာ အေတြးအေခၚပိုင္းဆိုင္ရာ ပံ့ပိုးမွဳ၊ ေငြေၾကးပံ့ပိုးမွဳ၊ စစ္အင္အားပ႔ံပိုးမွဳ၊ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မွဳကို ကနဦး အစပ်ိဳးေပးမွဳနဲ႕ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မွဳမွာ တိုက္ရိုက္ပါ၀င္မွဳဆိုျပီး အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ အခု ဒီေဆာင္းပါးမွာ domestic policy domain ကို အဓိကထား ေရးသားမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အေသးစိတ္ မေဖာ္ျပေတာ့ပါဘူး။
ျပည္တြင္းေပၚလစီအေနနဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳျပဳလုပ္ရာမွာ အဓိက ပါ၀င္ေလ့ရွိတဲ့ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္းေတြကေတာ့ အာဏာရွင္မ်ားရဲ႕ လက္ကိုင္ဒုတ္ျဖစ္ေနတဲ့ စစ္တပ္၊ ရဲ၊ အာဏာရွင္စိတ္တိုင္းက်ေရးဆြဲထားတဲ့ ဥပေဒကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနၾကရတဲ့ ဥပေဒ ဘက္ေတာ္သားေတြနဲ႕ အျခားေသာ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ႏိုင္ငံေတာ္က ပံ့ပိုးၾကိဳးကိုင္ထားတဲ့ ျပည္သူ႕စစ္အဖြဲ႕ေတြ၊ ေခ်မွဳန္းသုတ္သင္ေရးအဖြဲ႕ေတြလဲ ပါ၀င္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းေပၚလစီအေနနဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳ ျပဳလုပ္ရျခင္းရဲ႕ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ အစိုးရရဲ႕ အာဏာကို ျပသဖို႕နဲ႕ အတိုက္အခံမ်ားကို အေႏွာင့္အယွက္ျပဳဖို႕၊ ဖယ္ရွားဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္တရပ္ရဲ႕ အစိုးရဆိုတာမွာ ျပည္သူလူထုအက်ိဳးအတြက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာေတြ ရရိွျပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ျပည္သူလူထုက ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျပီး ယံုၾကည္စြာနဲ႕ အာဏာကို အပ္ႏွင္းၾကတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ျပည္သူလူထုက တရား၀င္ ေရြးေကာက္ထားတာမဟုတ္ရင္၊ ေရြးေကာက္ေအာင္ အတင္းအၾကပ္ ဖိအားေပးထားတာျဖစ္ေနရင္ ဒီလိုအစိုးရမ်ိဳးဟာ မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္ခ်က္ ရွိမေနပါဘူး။ ပမာဆိုရရင္ သူတပါးမယားကို ၾကာခိုေနရတဲ့ ေယာက်္ားဖ်င္း၊ ေယာက်္ားညံ့တေယာက္ရဲ႕ စိတ္မ်ိဳးျဖစ္ေနျပီး၊ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ပိုင္ရွင္ေပၚလာမလဲဆိုတဲ့ စိတ္က မသိစိတ္မွာ လႊမ္းမိုးေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ ပိုင္ရွင္အမွန္ျဖစ္တဲ့ လူထုက အာဏာျပန္ေတာင္းမွာကို တစတစ ေၾကာက္လာပါတယ္။ လူေတြဆိုတာ ေၾကာက္လာျပီဆိုရင္ ရမ္းမိရမ္းရာ ရမ္းျပီး၊ မလုပ္သင့္တာေတြ လုပ္တတ္ၾကစျမဲမို႕ ဒီလိုအာဏာသိမ္းအစိုးရေတြ၊ မသမာနည္းနဲ႕ အာဏာရယူထားတဲ့ အစိုးရေတြဟာ လူထုကို အတင္းအၾကပ္ဖိႏွိပ္ၾကပါေတာ့တယ္။
ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ ပီတ စီဒါဘတ္ခ္က ဒီလို ဖိႏွိပ္မွဳပံုသ႑ာန္ေတြကို vigilante state terrorism, official state terrorism နဲ႕ genocidal state terrorism ဆိုျပီး သံုးမ်ိဳးခြဲျခားေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ vigilante state terrorism ဆိုတာ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ လူပုဂၢိဳလ္ေတြကို အစိုးရက ေနာက္ကြယ္ကေန ၾကိဳးကိုင္ျပီး ႏိုင္ငံေရးအၾကမ္းဖက္မွဳ က်ဴးလြန္ေစျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ official state terrorism ဆိုတာမွာက်ေတာ့ overt နဲ႕ covert ဆိုျပီး ႏွစ္မ်ိဳးထပ္ခြဲလို႕ရတယ္။ overt official state terrorism ဆိုတာက ျမင္သာထင္ရွားတဲ့ စစ္တပ္၊ ရဲ ယူနီေဖာင္း၀တ္ေတြကို အသံုးျပဳျပီး ႏိုင္ငံေရးအၾကမ္းဖက္မွဳျဖစ္ပါတယ္။ covert official state terrorism ဆိုတာကေတာ့ လွ်ိဳ႕၀ွက္ရဲ၊ ေထာက္လွမ္းေရးစတဲ့ secret services ေတြကို အသံုးျပဳျပီး ႏိုင္ငံေရးအၾကမ္းဖက္မွဳေတြ ျပဳလုပ္တာျဖစ္ပါတယ္။
genocidal state terrorism ဆိုတာကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္းမွာ မီွတင္းေနထိုင္တဲ့ လူမ်ိဳးတမ်ိဳး (သို႕) လူမ်ိဳးႏြယ္တစုကို လူမ်ိဳးသုဥ္းေစတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ ေခ်မွဳန္းသတ္ျဖတ္တာျဖစ္ပါတယ္။ genocide ဆိုတဲ့စကားလံုးကို ၁၉၄၃ ခုႏွစ္က Dr. Raphale Lemkin ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ Axis Rule in Occupied Europe ဆိုတဲ့ စာအုပ္မွာ စတင္အသံုးျပဳခဲ့တာျဖစ္ျပီး၊ လက္တင္ဘာသာကေန ဆင္းသက္လာတဲ့ စကားလံုးျဖစ္ပါတယ္။ အဓိပၸာယ္ကေတာ့ geno ဆိုတာ race (or) tribe ျဖစ္ျပီး၊ cide ဆိုတာကေတာ့ killing (သတ္ျဖတ္ျခင္း) ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ အစြန္းေရာက္အစိုးရေတြဟာ လူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ ယဥ္ေက်းမွဳေတြကို ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ စစ္တပ္၊ ရဲအင္အားေတြသံုးျပီး ဒီလူမ်ိဳးစုေတြေနထိုင္ရာ ရြာေတြကို ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ အျပစ္မဲ့လူမ်ိဳးစု၀င္ေတြကို အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း စတာေတြ ျပဳလုပ္ေနျပီဆိုရင္ ဒါကို genocidal state terrorism က်ဴးလြန္ေနျပီလို႕ သတ္မွတ္လို႕ရပါတယ္။
အခုဆက္လက္ျပီး ျမန္မာႏိုင္ငံက ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳနဲ႕ ပတ္သက္တာေတြကို ေရးသားတင္ျပပါမယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ
ႏိုင္ငံတႏိုင္ရဲ႕ state authority ကို ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ေတြက typology ေလးမ်ိဳးခြဲျပီး ေလ့လာသံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ပထမအမ်ိဳးအစားကေတာ့ ဒီမိုကေရစီ အမ်ိဳးအစားပါ။ ဒီမိုကေရစီ state authority ရွိတဲ့ႏိုင္ငံမွာ စစ္တပ္၊ ရဲစတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ security institutions ေတြဟာ ဒုတိယေနရာမွာပဲ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္မွာ တရားမွ်တမွဳရွိတာအတြက္ေၾကာင့္ ဥပေဒရဲ႕ အထက္မွာ ဘယ္သူမွ မရွိပါဘူး။ အစိုးရဆိုတာဟာ ျပည္သူက ေရြးေကာက္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ အာဏာဟာ လူထုဆီကပဲ သက္ဆင္းပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ႏိုင္ငံတခုဟာ ဒီမိုကေရစိက်င့္သံုးေနလား၊ မက်င့္သံုးဘူးလားဆိုတာ ေရြးေကာက္ပြဲတခုတည္းနဲ႕ ဆံုးျဖတ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္တာနဲ႕ ဒီမိုကေရစီရျပီလို႕ မသတ္မွတ္ႏိုင္ပါဘူး။ အစိုးရရဲ႕အာဏာခြဲေ၀အသံုးျပဳမွဳ၊ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြကို secondary role မွာ ထားရွိမွဳ၊ ဘတ္ခ်က္ခြဲေ၀မွဳ၊ accountability ရွိမွဳ၊ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႕ rule of law ကို ေလးစားမွဳ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္လုပ္ႏိုင္တဲ့ အစိုးရရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္မွဳစြမ္းရည္၊ အစိုးရေပၚလစီေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး လူထုကို သတင္းအခ်က္အလက္ေပးမွဳ၊ လူထုက ေ၀ဖန္ေျပာဆိုႏိုင္မွဳ စတဲ့ အခ်က္အလက္အမ်ားၾကီးအေပၚမွာ မူတည္တာျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ authoritarianism လို႕ေခၚတဲ့ အာဏာရွင္စနစ္ပါ။ ဒီလိုစနစ္က်င့္သံုးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အရမ္းျမင့္မားပါတယ္။ အစိုးရရဲ႕ အာဏာဟာ minimal constraint ပဲ ရွိပါတယ္။ အစိုးရဟာ တရားမွ်တမွဳမရွိတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ ေရြးေကာက္ခံရတဲ့ အစိုးရျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒကက်ေတာ့ ျပည္သူလူထုက လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕၀င္ေတြက မတရားေစာ္ကားအႏိုင္က်င့္ရင္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္မယ့္ ဥပေဒ မဟုတ္ပါဘူး။ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကို ျမွင့္တင္ေပးထားတဲ့ အေျခခံဥပေဒျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုစနစ္က်င့္သံုးတဲ့ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္မွာ အကန္႕အသတ္ေတြရွိပါတယ္။လူအမ်ား မိမိတို႕ရဲ႕ ဆႏၵကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခြင့္၊ စုေ၀းေဟာေျပာခြင့္ မရွိပါဘူး။ ဥပေဒကို အစိုးရက သူတို႕စိတ္တိုင္းက် ျပင္ဆင္ေရးဆြဲျပီး၊ ဥပေဒ၀န္ထမ္းေတြကို အစိုးရေဒါက္တိုင္ေတြအျဖစ္ အသံုးခ်ေလ့ရွိပါတယ္။
ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ totalitarianism ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးအစားပါ။ ဒီစနစ္က်င့္သံုးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာဆိုရင္လဲ စစ္တပ္၊ ရဲစတဲ့ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အဆံုးစြန္အထိကို ျမင့္မားပါတယ္။ အစိုးရအာဏာဟာ unconstrained authority ျဖစ္သြားပါျပီ။ တရားမွ်တမွဳေတြ ဆိတ္သုဥ္းေနပါတယ္။ လူထုကို အေၾကာက္တရားနဲ႕ ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ထားပါတယ္။ အစိုးရဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို ထင္ရာစိုင္း အုပ္ခ်ဳပ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕အာဏာအရပ္ရပ္ဟာ အစိုးရဆီကပဲ သက္ဆင္းပါတယ္။ ဥပမာ- အာဖဂန္နစ္စတန္မွာ တာလီဘန္အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္က ပံုသ႑ာန္မ်ိဳးပါ။ ေနာက္ဆံုးတမ်ိဳးကေတာ့ crazy states ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးအစားပါ။ ဒီစနစ္ျဖစ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ လက္နက္ကိုင္ထားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အရမ္းျမင့္မားပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္မွာ central authority မရွိေတာ့ပါဘူး။ သက္ဆိုင္ရာေဒသအလိုက္ စစ္ဘုရင္ေတြ၊ စစ္ေသြးၾကြေတြက အုပ္ခ်ဳပ္ၾကပါတယ္။ state behaviour ဟာ ပံုမွန္မဟုတ္ေတာပါဘူး။ ဥပမာ- ယူဂန္ဒါႏိုင္ငံမွာ Idi Amin အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ကာလက အေျခအေနမ်ိဳးပါ။
ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံကို authoritarianism လို႕ေခၚတဲ့ အာဏာရွင္စနစ္ က်င့္သံုးတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံအေနနဲ႕ သတ္မွတ္ေခၚဆိုၾကပါတယ္။ အခုလတ္တေလာအေျခအေနမွာ (၂၀၁၀) ေရြးေကာက္ပြဲ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ က်င္းပမွာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အခ်ိဳ႕က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာပဲ ဒီမိုကေရစီရေတာ့ မေယာင္ေယာင္ ေျပာဆိုေနၾကပါတယ္။ အထက္မွာ က်ြန္မဆိုခဲ့သလိုပဲ ဒီမိုကေရစီစနစ္က်င့္သံုး၊ မသံုးဆိုတာဟာ ေရြးေကာက္ပြဲတခုတည္းနဲ႕ တိုင္းတာလို႕ ရတာမဟုတ္ပါဘူး။ (၂၀၁၀) ေရြးေကာက္ပြဲကို အေျခခံတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒဟာ လံုျခံဳေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကို secondary role မွာ မထားပဲ central role မွာ ထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာ အေရးၾကီးဆံုးက႑ေတြျဖစ္တဲ့ ျပည္ထဲေရး၊ ကာကြယ္ေရး၊ ႏိုင္ငံျခားေရးက႑ေတြအေပၚမွာ လူထုရဲ႕အာဏာသက္ဆင္းႏိုင္မွဳ မရွိပါဘူး။ ဘတ္ဂ်က္ခြဲေ၀သံုးစြဲမွဳနဲ႕ ပတ္သက္ျပီးလဲ ကန္႕သတ္ခ်က္ေတြ ရွိေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္းမွာ မီွတင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားရဲ႕ တန္းတူညီမွ်ခြင့္အတြက္ အာမခံခ်က္မရွိပါဘူး။
တကယ္ေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာဆိုတာ သံုးပံုတပံု၊ ေလးပံုတပံု ခ်ိဳးဖဲ့စားရတဲ့ ဘီစကြတ္မုန္႕ မဟုတ္ပါဘူး။ လူ႕ခႏၶာကိုယ္တခုလိုပဲ အာရံုေၾကာအဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ေသြးလည္ပတ္မွဳေတြ၊ ေျခလက္အဂါၤေတြ၊ အတြင္းကလီစာေတြနဲ႕ တည္ေဆာက္ထားတာမ်ိဳးပါ။ စစ္အုပ္စုလက္ရွိေရးဆြဲထားတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံုဆိုတာက လူကို ေခါင္းျဖတ္ျပီး၊ က်န္တဲ့ကိုယ္ပိုင္းကိုမွ ျပည္သူ႕အာဏာသက္ဆင္းေစတဲ့ ပံုသ႑ာန္မ်ိဳးပါ။ ကမၻာေပၚမွာ ဒီလို ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမ်ိဳးကို က်င့္သံုးတဲ့ႏိုင္ငံမ်ိဳးရွိတယ္လို႕လဲ မၾကားဖူးပါ။ ေခါင္းမရွိတဲ့ကိုယ္ၾကီးကို အသက္သြင္းဖို႕ဆိုတာ အလြန္ပင္ ခဲယဥ္းပါလိမ့္မယ္။
ဒီလို ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမ်ိဳးနဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္မွာ လက္ရွိျဖစ္ပြားေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳေတြကို တားဆီးႏိုင္ျခင္း ရွိမရွိဆိုတာကိုလဲ အေလးထားျပီး ထည့္သြင္းစဥ္းစားၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ state terrorism အမ်ိဳးအစားမ်ားကို ဆက္လက္ေလ့လာၾကည့္ၾကပါစို႕။
ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳ
ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳ ပံုသ႑ာန္အမ်ိဳးအစားမ်ားကို အသံုးျပဳျပီး ေလ့လာၾကည့္ရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳ ပံုသ႑ာန္သံုးမ်ိဳးလံုး ျဖစ္ပြားေနတယ္ဆိုတာ သိျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ပထမအမ်ိဳးအစားျဖစ္တဲ့ Vigilante state terrorism ကိုေတာ့ စစ္အုပ္စုဟာ ၾကံ့ဖြတ္၊ စြမ္းအားရွင္မ်ားကို အသံုးခ်ျပီး က်ဴးလြန္ေနပါတယ္။ ဒီပဲယင္းသတ္ျဖတ္မွဳအေရးအခင္း၊ စက္တင္ဘာေတာ္လွန္ေရး ကနဦးစ အေျခအေနမ်ားမွာ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားျဖစ္တဲ့ ၾကံ့ဖြတ္၊ စြမ္းအားရွင္မ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္က ၾကိဳးကိုင္ျပီး ႏိုင္ငံေရးအၾကမ္းဖက္မွဳေတြ က်ဴးလြန္ေစခဲ့ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ပံုသ႑ာန္တမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ official state terrorism ကိုလဲ နအဖစစ္အုပ္စုမွ က်ဴးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း ရွစ္ေလးလံုးလူထုတိုက္ပြဲ၊ ၉၆ခုႏွစ္ ေက်ာင္းသားမ်ား ဆႏၵျပအေရးဆိုမွဳ၊ စက္တင္ဘာ ေတာ္လွန္ေရးပံုရိပ္မ်ားက သက္ေသခံထားျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြတင္မက တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား ေနထိုင္ရာေဒသေတြက မုဒိမ္းက်င့္၊ လူသတ္၊ ရြာမီးရွိဳ႕မွဳေတြဟာလဲ ျမင္သာထင္ရွားတဲ့ overt official state terrorism ေတြျဖစ္သလို၊ စစ္ေၾကာေရးစခန္းေတြထဲက ႏိွပ္စက္ညွဥ္းပမ္း ရိုက္ႏွက္မွဳေတြ၊ လွ်ိဳ႕၀ွက္လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္မွဳေတြ၊ ျခိမ္းေခ်ာက္မွဳေတြဟာလဲ covert state terrorism က်ဴးလြန္မွဳမ်ားကို ညႊန္ျပေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဆိုးဆံုးကေတာ့ genocidal state terrorism လို႕ေခၚတဲ့ လူမ်ိဳးသုဥ္း ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳ ေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားေနျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Genocidal acts ဆိုတာက အခ်ိဳ႕က physical extermination လို႕ပဲ ထင္ေနၾကေပမယ့္ ဒီအထဲမွာ လူမ်ိဳးစုေတြရဲ႕ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မွဳ၊ စာေပနဲ႕ အျခားအစဥ္အလာဓေလ့ေတြ အေပၚမွာ အတင္းအၾကပ္တားျမစ္မွဳ၊ ျခိမ္းေခ်ာက္အႏိုင္က်င့္မွဳ၊ ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ ထိခိုက္နာက်င္ေစမွဳေတြလဲ ပါ၀င္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား ေနထိုင္ရာနယ္ေျမေတြက အစုလိုက္အျပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္မွဳေတြ၊ မုဒိမ္းျပဳက်င့္မွဳကို စစ္ဆင္ေရးလက္နက္တခုအျဖစ္ အသံုးခ်မွဳေတြ၊ ေက်းရြာမ်ား ေျပာင္းေရႊ႕ေနရာခ်မွဳေတြ၊ ေပၚတာဆြဲမွဳေတြ၊ စာေပနဲ႕ ယဥ္ေက်းမွဳအေပၚ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ကန္႕သတ္မွဳေတြဟာ genocidal state terrorism က်ဴးလြန္မွဳေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
နိဂံုး
နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ရွိအုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ စစ္အုပ္စုဟာ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္မွဳကို က်ဴးလြန္ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား ျဖစ္တာေၾကာင့္ ျပည္သူလူထုတရပ္လံုးအေနနဲ႕ စုေပါင္းေတာ္လွန္ဖို႕ လိုအပ္လွပါေၾကာင္း တိုက္တြန္းေရးသားလိုက္ရပါတယ္။
“စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ပ်က္သုဥ္းေရး- ဒို႕အေရး
ဒီမိုကေရစနစ္ထြန္းကားေရး- ဒို႕အေရး
ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား- အလိုမရွိ”
ခင္မမမ်ိဳး (၂၊ ၄၊ ၂၀၀၉)
ရည္ညႊန္းကိုးကား-
Hoffman, B. (1998) Inside Terrorism, London, Indigo
Laqueur, W. (2003) No End to War: Terrorism in the 21st century, Continuum, London
Lemkin, R. (1944) Axis Rule in Occupied Europe: Laws of occupation, Analysis of government, Proposals for Redress, Washington DC, Carnegie Endowment for International Peace
Li, Q. (2005) “Does democracy promote or reduce transnational terrorist incidents?, Journal of Conflict Resolution, 49 (2)
Martin, G. (2003) Understanding Terrorism: Challenges, Perspectives and issues, Sage, London
Sederberg, P. (1989) Terrorist Myths: Illusion, Rhetoric and Reality, Englewood Cliffs, Prentice Hall