ပညာေရးႏွင့္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး (အပိုင္း-၁)
စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ economic model ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ capital နဲ႕ labour ဟာအဓိကက်ပါတယ္။ အေစာပိုင္းကာလမ်ားကေတာ့ capital လို႔ဆိုရင္ physical capital ကုိပဲထည့္သြင္းစဥ္းစားၾကေပမယ့္ တစတစနဲ႔တခ်ိဳ႕ေသာ ၾကြယ္၀တဲ့တိုင္း ျပည္ေတြဟာ physical capital အမ်ားအျပားမရွိပဲ အခ်ိန္နဲ႕ေငြကိုပညာေရးမွာ ျမွဳပ္ႏွံရာကေန Human capital ရလာျပီး တိုင္းျပည္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ျဖစ္လာၾကတာကို ပညာရွင္ေတြ သတိျပဳမိလာၾကပါတယ္။ ဒီကေနတဆင့္ Human capital investment ဆိုတဲ့စကားလံုးေတြ၊ Human Resources Development ဆိုတဲ့စကားလံုးေတြဟာ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ကို ျဖစ္လာေတာ့တာပါပဲ။ production function ေတြတြက္တဲ့အခါမွာလဲ production function for goods ကုိသာမက production function for knowledge ဆိုတာကို ထည့္သြင္းလာၾကရပါတယ္။ investment နဲ႕ပတ္သက္တဲ့ discussions မ်ားမွာ high priority အျဖစ္ေနရာယူလာတာကေတာ့ Human capital ပါပဲ။ အခုဒီေဆာင္းပါးမွာ Human Capital accumulation ရဲ႕ source တခုျဖစ္တဲ့ ပညာေရးရဲ႕ အခန္းက႑အေၾကာင္းကို ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။
ပညာေရးသည္ကုန္ပစၥည္းတခုျဖစ္သည္။
ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုင္ရာစီးပြားေရးပညာရပ္က ပညာေရးကို ကုန္ပစၥည္းတခုအေနနဲ႔ ရွဴျမင္သံုးသပ္ပါတယ္။ ကုန္ပစၥည္းတိုင္းမွာ သက္ဆိုင္ရာသြင္ျပင္လကၡဏာရပ္ေတြရွိသလို ပညာေရးဆိုတဲ့ ကုန္ပစၥည္းမွာလဲ သီးျခားသြင္ျပင္လကၡဏာရပ္ေတြျဖစ္တဲ့ consumption (ဥပမာ- ပညာတတ္ျခင္းအားျဖင့္ ဘ၀အာမခံခ်က္ရွိျခင္း)၊ direct investment (ပညာတတ္ေတြကို လုပ္ငန္းေတြမွာ လစာေငြတိုးေပးျခင္းအားျဖင့္ သူတို႔ရဲ႕စြမ္းရည္ေတြကို အသံုးခ်ျပီး ထုတ္လုပ္မွုစြမ္းအားတက္ေစျခင္း) စတာေတြပါရွိပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ေသာပညာရွင္မ်ားကေတာ့ ဒီလကၡဏာရပ္ေတြအျပင္ ပညာေရးဟာ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ့ economic system နဲ႔ social system ကို functioning လုပ္ေပးႏိုင္တဲ့အေရးၾကီးဆံုးသြင္ျပင္တရပ္ကို ပိုင္ဆိုင္ထားတယ္လို႕လဲ အဆိုရွိၾကပါတယ္။
consumption အေနနဲ႕တခါထပ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္လဲ ပညာေရးဟာ စားသံုးသူမ်ားကို လက္ရွိတြင္သာမက အနာဂတ္အတြက္ပါ ေက်နပ္ႏွစ္သိမ့္မွဳေပးႏိုင္ပါတယ္။ ေက်ာင္းေနေပ်ာ္ျခင္းဆိုတဲ့ current consumption သာမက ဘ၀အာမခံခ်က္ရွိျခင္း ဆိုတဲ့ future consumption ကိုပါျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုအနာဂတ္မွာပါ ပညာေရးရဲ႕အသီးအပြင့္ကို ခံစားႏိုင္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ ပညာေရးဟာ ေရရွည္ခံတဲ့ကုန္ပစၥည္းအမ်ိဳးအစား (durable good) ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ပညာေရးဆီမွာ investment feature ရွိတယ္လို႔ဆိုရတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအေနနဲ႔ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ပညာေရးရဲ႕ consumption နဲ႔ investment ဆိုင္ရာသြင္ျပင္ေတြကို ခြဲျခားေနျခင္းက အေရးသိပ္မၾကီးလွပါဘူး။ ဒါဆိုဘာကအေရးၾကီးတာလဲ။
ပညာေရးရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳကေန ဘာေတြကို generate လုပ္ေပးႏိုင္သလဲ
အေရးၾကီးဆံုး ခြဲျခားၾကည့္ရမယ့္အရာကေတာ့ ပညာေရးရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳကေန generate လုပ္ေပးႏိုင္မယ့္ imputed income (ေနာင္တခ်ိန္ဘ၀အာမခံခ်က္ရရွိျခင္း) နဲ႕ ပညာတတ္တေယာက္ရဲ႕လုပ္အားေၾကာင့္ ထြက္ေပၚလာႏိုင္မယ့္ factor earnings တိုးျမင့္ျခင္းပါပဲ။ဒီႏွစ္ခ်က္ဟာ education programme ေတြရဲ႕ pattern ေပၚမွာ လာျပီး reflect ျဖစ္တာအတြက္ေၾကာင့္ ေပၚလစီမ်ားေရးဆြဲရမွာ ႏွစ္ခုၾကားမွာ weighted လုပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ education capital stock ဟာ အလ်င္အျမန္ေျပာင္းလဲေစႏိုင္တာေတာ့ မဟုတ္တဲ့အတြက္ investment planning ခ်တဲ့အခါမွာ long-term development ရွဴေထာင့္ကေန ၾကည့္ႏိုင္ဖို႕ေတာ့ အလြန္ပဲအေရးၾကီးပါတယ္။ဒီေနရာမွာ education asset ရဲ႕ ေရရွည္အသံုး၀င္မွဳသက္တမ္းကို ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အနာဂတ္မွာ ေတာင္းဆိုလာမယ့္ skills ေတြကို ျပည့္မွီေစမယ့္ education အမ်ိဳးအစားေတြကို စနစ္တက်ၾကိဳတင္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္လာပါတယ္။
ပညာေရးက႑ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳရဲ႕တန္ဖိုး
တန္ဖိုးကို တြက္ခ်က္ရာမွာ လုပ္ေလ့လုပ္ထရွိတဲ့ နည္းလမ္းကေတာ့ ေက်ာင္းသားတေယာက္ရဲ႕ အနာဂတ္မွာ ရရွိလာႏိုင္တဲ့ earnings ကို တြက္ခ်က္ျပီး၊ လက္ရွိတန္ဖိုးရရွိဖို႕ discount လုပ္တဲ့နည္းပါ။ ဒီလိုလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ လက္ရွိတန္ဖိုးဟာ တခ်ိန္မွာျပန္ရဖို႔ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံထားရတဲ့ cost နဲ႔ ဆက္စပ္မွဳရွိေနပါတယ္။ ဒီနည္းဟာ ဖြံ႕ျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံေတြမွာ ပညာေရးက႑ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳတန္ဖိုးတြက္ခ်က္ျခင္းအတြက္ အသံုးအမ်ားဆံုးပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီနည္းက ပညာတတ္တေယာက္အတြက္အက်ိဳးေက်းဇူးကိုပဲ တြက္ခ်က္တာျဖစ္ျပီး၊ ပညာရည္ျမင့္မားျခင္းျဖင့္ အမ်ားအတြက္ ရလာႏိုင္မယ့္ တန္ဖိုးမ်ားကိုေတာ့ ထည့္သြင္းထားျခင္းမရွိပါဘူး။
ပညာေရးက႑ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳရဲ႕ အျခားေသာတန္ဖိုးတခုကေတာ့ social climate နဲ႕ cultural climate ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲႏိုင္ျခင္းပါပဲ။ ဒီအခ်က္ဟာ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ မရွိမျဖစ္အေရးၾကီးတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ပညာေရးရဲ႕ အမ်ိဳးအစား၊ အဆင့္အတန္း၊ ပညာတတ္အေရအတြက္ဆိုတာေတြက အေရးပါလာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕အရည္အခ်င္းေတြကို အနာဂတ္သင့္ေလ်ာ္ရာေနရာမွာ ထုတ္ယူအသံုးမျပဳႏိုင္တဲ့ ပညာတတ္မ်ား ေမြးထုတ္ထားရျပန္တာ ဆိုရင္လဲ ဒါဟာ external dis-economy သာျဖစ္ျပီး၊ instability ျဖစ္ရျခင္းရဲ့ source တခုသာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဥပမာ- ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ က်န္းမာေရးက႑မွာ တိုးတက္ဖြံ႕ျဖိဳးဖို႕အတြက္ ဆရာ၀န္အေရအတြက္မ်ားလာဖို႕ရည္ရြယ္ျပီး ေဆးေက်ာင္းတက္ေရာက္ႏိုင္သူ အေရအတြက္ကို တိုးျမွင့္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ costs of investment တက္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ “ဆရာ၀န္ဘြဲ႕ရရင္ျပီးေရာ၊အျမင့္ဆံုးတကၠသိုလ္ကို တက္ရရင္ျပီးေရာ၊ ၀ါသနာပါပါမပါပါ၊ လုပ္စားဖို႕မရည္ရြယ္ပါ” ဆိုျပီးတက္ေရာက္သူေတြမ်ားလာတဲ့အခါ rate of return မရွိေတာ့ပါဘူး။ တျခားပညာရပ္မ်ားေတြမွာလဲ ဒီလိုပါပဲ။ ဘြဲ႕ရရင္ျပီးေရာျဖစ္လာပါတယ္။ ဖြံ႕ျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံေတြမွာ အေၾကာင္းမဟုတ္လွေပမယ့္ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲတိုင္းျပည္ေတြအတြက္က်ေတာ့ development ရဲ႕ early stages ေတြကို ထိခိုက္ေစပါတယ္။ ဒီလို individual investment လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ရွိေစႏိုင္တဲ့ risks ေတြကို ဘယ္လို ေလွ်ာ့ခ်မလဲ။
ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမည့္ပညာေရးအမ်ိဳးအစားႏွင့္ capital equipment ကို complement ျဖစ္ေစျခင္း
individual investment လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ရွိေနႏိုင္တဲ့ risks ေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမယ့္ပညာေရးအမ်ိဳးအစားနဲ႔ capital equipment ေတြကို complement ျဖစ္ေစရပါမယ္။ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးမွာ စနစ္တက်ရင္းႏွီးျမွုဳပ္ႏွံရပါမယ္။ ဆရာ၀န္အေရအတြက္မ်ားလာသလို က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳမ်ားကလဲ မ်ားလာရပါမယ္။ တခါဘြဲ႕ရပညာတတ္ေတြထြက္လာျပီဆိုရင္လည္း သူတို႕ရဲ့ educated manpower ကို absorption လုပ္ႏိုင္မယ့္ capacity rate ရွိရပါမယ္။ ျမင္သာေအာင္ဆိုရရင္ စက္မွဳလယ္ယာလုပ္မယ္ဆိုရင္ လယ္ထြန္စက္ေမာင္းဖို႕ trained driver ေတြလိုပါတယ္။ driver ေတြ trained ထားရင္လဲ ေမာင္းရမယ့္ လယ္ထြန္စက္ေတြ ရွိေနဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။
ဒီလို sensible education target ေတြခ်တဲ့အခါ economy ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္၊ စီမံခ်က္ေတြျပည့္မွီေအာင္ျမင္ေစမယ့္ ေတာင္းဆိုခ်က္၊ absorption capacity rate ျမင့္မားေစမယ့္စနစ္ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္စတာ ေတြကို ေသခ်ာစဥ္းစားဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ ဖြံံျဖိဳးဆဲတိုင္းျပည္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ပညာတတ္ေတြမရွိျခင္း၊ ရွိတဲ့ပညာတတ္ေတြကို အသံုးမျပဳႏိုင္ျခင္း၊ လြဲမွားေသာ attitudes မ်ားျဖင့္ ပညာရပ္ကိုခ်ဥ္းကပ္ျပီး၊ rate of return ျပန္မလုပ္ေပးႏိုင္မည့္ ပညာတတ္ေတြကို ေမြးထုတ္မွဳမ်ားေနျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးမတည္ျငိမ္မွဳမ်ားေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ယိိုစီးမွဳ ျပႆနာျဖစ္ေနျခင္း စတဲ့အေၾကာင္းရင္း မ်ိဳးစံုေၾကာင့္ Human capital ဟာ shortage ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလို manpower shortage ကို မေျဖရွင္းႏိုင္ရင္ economic modernization ဘယ္လိုမွ မျဖစ္လာႏိုင္တဲ့အတြက္ တိုင္းျပည္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳေတြဟာ ေႏွာင့္ေႏွးေနဦးမွာပါပဲ။ ဒီျပႆနာကို ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔အတြက္ ထိေရာက္တဲ့ လူစြမ္းအားအရင္းအျမစ္တိုးတက္ေရးမဟာဗ်ဴဟာ (Strategy of Human Resources Development) လိုအပ္လာပါတယ္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
ခင္မမမ်ိဳး (၂၀၊ ၆၊ ၂၀၀၈)