ေက်ာင္းစာဖတ္ျခင္း (အပိုင္း-၁)
က်ြန္မတို႔ငယ္ငယ္တုန္းကဆိုရင္ ေက်ာင္းစာက်က္ျခင္းနဲ႔ အျပင္စာဖတ္ျခင္းဆိုတဲ့ စကားစုေလးေတြကိုသာ ရင္းႏွီးက်ြမ္း၀င္ခဲ့ရပါတယ္။ ေက်ာင္းစာဖတ္ျခင္းဆိုတဲ့ စကားစုေလးနဲ႔ မရင္းႏွီးခဲ့ရသလို ၾကားဖူးျခင္းေတာင္ မရွိခဲ့ရပါ။ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ျမန္မာ့ပညာေရးစနစ္ဟာ ၾကက္တူေရြးစာက်က္တဲ့စနစ္ကို ဦးစားေပးထားလို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ကိုယ္ေတြ႔
တကယ္ေတာ့ က်ြန္မတို႔ငယ္စဥ္ဘ၀ ပညာသင္ယူခဲ့ရပံုဟာ စဥ္းစားေတြးေျမာ္ျမင္မွဳ၊ ေဖာက္ထြက္ေတြးေတာမွဳ၊ ပညာဥာဏ္ဗဟုသုတတိုးပြားမွဳေတြ ရရွိဖို႔ ထက္စာရင္ သည္၊၏ မေရြး အလြတ္က်က္မွတ္မွဳေတြ၊ ဆရာ၊ဆရာမေတြရဲ့ ၾကိမ္လံုးေတြ၊ အေၾကာက္တရားေတြနဲ႔ ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရတာက ပိုမ်ားပါတယ္။ လူၾကီးမိဘအမ်ားစုကလဲ `စာက်က္စမ္း`လို႔သာ ေျပာေလ့ရွိၾကျပီး၊ စာဖတ္ဖို႔အားေပးတိုက္တြန္းတဲ့ မိဘေတြက အလြန္နည္းပါတယ္။ ေက်ာင္းကမွတ္စုစာအုပ္ေလးကိုမွ မကိုင္ထားရင္ ေက်ာင္းစာလုပ္ေနတယ္လို႔ အထင္မခံရေတာ့ပဲ စိတ္ေလေနတယ္၊ စာမလုပ္ခ်င္ဘူးလို႔သာ သတ္မွတ္ခံရတတ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းစာနဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ျပင္ပစာအုပ္ေတြ ကိုင္ဖို႔ေနေနသာသာ သင္ရိုးစာအုပ္ထဲက စာကိုဖတ္ျပီး၊ စာေမးပြဲမွာ ျပန္ေရးမိရင္ေတာင္ ဆရာမေပးထားတဲ့မွတ္စုနဲ႔ သည္၊၏ လြဲေနတယ္ဆိုျပီး အမွတ္ေလွ်ာ့ခံရျပန္ပါေရာ။
က်ြန္မကေတာ့ အေမေျပာဖူးသလို ငယ္ယ္ကတည္းက သူပုန္စိတ္ပါေနလို႔ထင္ပါရဲ့။ အမွတ္ဘယ္ေလာက္ေလ်ာ့ေလ်ာ့၊ ေနာက္ဆံုးအရိုက္ပဲခံရခံရ၊ ဆရာမမ်ားနဲ႔ ျပႆနာတက္သည္အထိကုိ ေခါင္းမာစြာနဲ႔ပဲ ေက်ာင္းစာေတြနဲ႕ ပတ္သက္မယ္ထင္တဲ့ ျပင္ပစာအုပ္မ်ားကို လိုက္လံရွာေဖြဖတ္ေလ့ရွိတယ္။ ေက်ာင္းစာဆိုတာဖတ္ရမယ္လို႔ မသိခဲ့ေပမယ့္ အျမဲက်က္မွတ္ေနရတာၾကီးကို မၾကိဳက္တာေၾကာင့္ပါ။ သင္ရိုးစာအုပ္ေတြကို ကိုင္ၾကည့္မိတိုင္း၊ ဒီစာအုပ္ေတြရဲ့လာရာလမ္းကို က်ြန္မစိတ္၀င္စားေနမိတတ္တယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီစာအုပ္ေတြ၊ မွတ္စုေတြဟာ စာအုပ္ေတြအမ်ားၾကီးထဲကေန ျပန္လည္ထုတ္ႏွဳတ္ေဖာ္ျပထားတာေတြမွန္း သိရေလေလ၊ မူရင္းစာအုပ္ေတြကို က်ြန္မစိတ္၀င္စားလာေလေလပဲ။ သင္ရိုးစာအုပ္ေတြကို ၾကည့္မိတိုင္း ရုပ္ရွင္ကားတခုလံုးမၾကည့္ရပဲ trailer ပဲၾကည့္ေနရသလိုလို ခံစားခဲ့ရတယ္။
ဒီလိုနဲ႔ဆယ္တန္းေအာင္ျပီး ေဆးတကၠသိုလ္ေရာက္ေတာ့ တကၠသိုလ္ေရာက္လာတာမို႔၊ ႏွဳတ္တိုက္စာက်က္ရတာေတြ ေလ်ာ့လာျပီး၊ ဖတ္မွတ္ေလ့လာရတာေတြ၊ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာရတာေတြ ပိုမ်ားလာမွာပဲ ထင္မိခဲ့တယ္။ အထင္နဲ႔အျမင္ပါစင္ေအာင္ လြဲပံုမ်ားကေတာ့ ေက်ာင္းသူအေဆာင္မွာ ခဏေလးသြားေနမိစဥ္ခဏ၊ စာအလြတ္ရြတ္ပြဲၾကီးေတြနဲ႔ သြားတိုးေနလို႔ ညဘက္ေတြမွာ နားဒုကၡအေတာ္ကို မ်ားခဲ့ရပါေလေရာ။ စာအလြတ္ရြတ္ပြဲေတြတင္မက ဆယ္တန္းအထိ တျငီးျငီးတညဴညဴနဲ႔တက္ခဲ့ရတဲ့ က်ဴရွင္ဆိုတာၾကီးနဲ႔ပါ ေဆးေက်ာင္းေရာက္တဲ့အထိ သြားတိုးခဲ့ရတာကေတာ့ က်ြန္မရဲ႕ ကံဆိုးမွဳပဲထင္ပါရဲ့။ တေန႔လံုးေက်ာင္းမွာ စာသင္ရတာကိုပဲ မေမာႏိုင္မပန္းႏိုင္၊ အခ်ိန္အားေလးေတာင္ မထားေတာ့ပဲ အေဆာင္ေက်ာင္းသူေတြစုျပီး၊ က်ဴရွင္ေခၚသင္ၾကတာပါ။ တကယ္ဆို ေဆးေက်ာင္းမွာ ရည္ညြန္းစာအုပ္ေတြ စကိုင္ရတာမို႔ ေက်ာင္းမွာသင္ျပီး၊ အေဆာင္မွာ ျပန္စာဖတ္ရင္ လံုေလာက္ေပမယ့္ ျမန္မာ့ယိုယြင္းပ်က္စီး ပညာေရးစနစ္ဆိုးၾကီးေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားေတြဟာ စာဖတ္ျခင္းကို စိတ္မ၀င္စားၾကေတာ့ပဲ က်ဴရွင္တက္ျပီး ဆရာမထုတ္ေပးတဲ့မွတ္စုကို အလြတ္ျပန္က်က္ၾကတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးကို ေရာက္ကုန္ပါေတာ့တယ္။သူငယ္ခ်င္းေတြရွိတဲ့ တျခားတကၠသိုလ္ေတြအေၾကာင္း စံုစမ္းၾကည့္ေတာ့၊ သူတို႔လဲ ဒီလိုပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ပဲဘြဲ႔ရေအာင္ လုပ္ေနၾကတာေတြ ၾကားလာရျပန္တယ္။ အမွန္တကယ္ဖတ္မွတ္ေလ့လာေနတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အမ်ားစုကေတာ့ ဘြဲ႕ရရင္ျပီးေရာေတြပဲ ျဖစ္ကုန္ၾကပါတယ္။
ေက်ာင္းစာဖတ္ျခင္းဆိုတာ လုပ္ကိုလုပ္ရမယ့္ အရာတခုလို႔ စတင္သိလာခဲ့ရတာကေတာ့ ျပင္ပစီမံခန္႔ခြဲေရးသင္တန္းတခုကို သြားတက္မိတဲ့အခ်ိန္မွာပါ။ ဘာသာရပ္တိုင္းမွာ assignment ဆိုတာေတြ တင္ရပါတယ္။ အက္ေဆးပံုစံမ်ား၊case studies မ်ားျဖစ္တာေၾကာင့္ စာၾကည့္တိုက္ထဲက စာအုပ္မ်ားကိုမွ မဖတ္ၾကည့္ရင္ ဘယ္လိုမွ ေအာင္ဖို႔မလြယ္ပါဘူး။ သင္ရိုးစာအုပ္နဲ႔လံုး၀မလံုေလာက္ေတာ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ က်ြန္မလက္ထဲကို အာဂံုေဆာင္က်က္စရာမလိုပ၊ဲ ဖတ္မွတ္ေလ့လာရမယ့္ စာအုပ္ၾကီးတအုပ္စတင္ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ ေရာ္ဘင္ေရးထားတဲ့ စီမံခန္႔ခြဲေရးစာအုပ္ပါ။ က်ြန္မအေတာ္ကို ႏွစ္ျခိဳက္သြားပါတယ္။ စာမ်က္ႏွာ တေထာင္နီးပါးစာအုပ္ၾကီးပါ။ ဒါေပမယ့္ စိတ္၀င္စားစရာအေတာ္ေကာင္းတာမို႔ လက္ကမခ်ႏိုင္ေအာင္ပါပဲ။ ဖတ္ရတာ စိတ္၀င္စားတာမို႔ ညအိပ္ရင္ေတာင္ ေခါင္းအံုးေဘးမွာထားျပီး အိပ္ျဖစ္တဲ့အထိပါ။ နံနက္မိုးလင္းတာနဲ႔ ဆက္ဖတ္ရမယ့္ အေၾကာင္းအရာေတြအတြက္ က်ြန္မရင္ခုန္ေနမိတယ္။ အဲဒီကေနစျပီး၊ `ေက်ာင္းစာဖတ္ျခင္း`ရဲ့ ခ်ိဳျမိန္ေသာ အရသာဟာ က်ြန္မကို စြဲမက္သြားေစခဲ့ပါတယ္။ ေက်ာင္းစာဆိုတာကို အလြတ္က်က္ရမယ္လို႔ သင္ၾကားေလ့က်င့္ေပးခဲ့တဲ့ အစဥ္အလာစနစ္ၾကီးကို က်ြန္မမုန္းလာမိတယ္။ စာေတြကို အတင္းသြတ္သြင္းက်က္မွတ္ခဲ့ရတဲ့ က်ြန္မရဲ့ ဦးေႏွာက္ေလးကို သနားလာမိတယ္။ ျပင္ပစာေပေတြမွာ ေပ်ာ္ေမြ႔တဲ့က်ြန္မတေယာက္ ေက်ာင္းစာေတြမွာလဲ ေပ်ာ္ေမြ႔သြားတာ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ေတြကို အိမ္လို သေဘာထားလာမိတဲ့အထိပါပဲ။ စာအုပ္တအုပ္ကိုဖတ္ျပီးတာနဲ႔ သူကိုးကားထားတဲ့ စာအုပ္စာရင္းကို မိတၱဴဆြဲ၊ ထပ္ရွာဖတ္နဲ႔ မျပီးဆံုးႏိုင္တဲ့ ခရီးရွည္ၾကီးကို ေလွ်ာက္ရသလိုပါပဲ။ စာအုပ္ေတြနဲ႔ ဘ၀နဲ႔က တထပ္တည္း ျဖစ္လာပါတယ္။ `ေက်ာင္းစာဖတ္ျခင္း`ဆိုတာက အဲဒီေလာက္အထိကို ဆြဲေဆာင္အားေကာင္းပါတယ္။
အဲဒီလိုဆြဲေဆာင္အားေကာင္းတဲ့ ေက်ာင္းစာဖတ္ျခင္းနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ဖတ္ရျခင္းအေၾကာင္းရင္း၊ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ ဖတ္ျခင္းမွ ရရွိေသာ အက်ိဳးေက်းဇူး၊ ဖတ္ပံုဖတ္နည္း၊ စာအုပ္ေရြးခ်ယ္ျခင္း၊ ဖတ္ေနစဥ္ေလ့လာမွတ္သားျခင္းနဲ႔ စာဖတ္ႏွဳန္းျမန္ဆန္ေအာင္လုပ္ျခင္းေတြနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေနာက္ပိုင္းမွာ ဆက္လက္ေဖာ္ျပသြားပါမယ္။
ခင္မမမ်ိဳး (၁၉၊ ၀၃၊ ၂၀၀၈)