“မယားေနစ၊ ေၾကာင္ေသမွ“
“ၾကက္မတြန္လို႔ မိုးမလင္း“
“မိန္းမဆိုတာ ႏွာေခါင္းသာမပါလွ်င္ အကုန္စားလိမ့္မည္“
“အရိုးကြဲေအာက္ရိုက္မွ အသည္းစြဲေအာင္ခ်စ္သည္“
ထိုစကားလံုးမ်ားသည္ ျမန္မာ့လူ႔ေဘာင္တြင္ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် သံုးႏွဳန္းေနေသာ စကားလံုးမ်ား ျဖစ္သည္။ အစဥ္အဆက္ သံုးႏွဳန္းေနေသာ စကားလံုးမ်ား ျဖစ္ေနသျဖင့္ ထိုစကားလံုးမ်ားသည္ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔စည္းကမ္း ဥပေဒမ်ားအရ ျပစ္မွဳေျမာက္ေစေသာ စကားလံုးမ်ားမွန္း သိရွိသူနည္းပါးလွသည္။ လူမွဳထံုးတမ္းစဥ္လာမ်ားတြင္လည္း အမ်ိဳးသားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအားခြဲျခားထားမွဳမ်ား ရွိေနျပန္သည္။ “အိမ္တြင္းမွဳလုပ္၊ သိမ္းထုတ္ေသခ်ာ“ စေသာ မယား၀တၱရား သတ္မွတ္မွဳ၊ လင္ေယာက်္ားအား အိမ္ၾကီးအရွင္သခင္ သတ္မွတ္ကာ ရိုေသကိုင္းညြတ္ေစမွဳမ်ားသည္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား တန္းတူအခြင့္အေရးရရွိေရး၊ လူအခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ေလးစားေရးမ်ားကို ထိခိုက္ေစေသာ အခ်က္မ်ားပင္ျဖစ္သည္။
ယင္းထက္ပိုမိုဆိုးရြားေသာ အခ်က္မွာကား အမ်ိဳးသမီးမ်ားအား ဥပေဒအရ ကာကြယ္ေပးမွဳ၊ ေစာင့္ေရွာက္ေပးမွဳ နည္းပါးျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အၾကမ္းဖက္ခံရမွဳ ပေပ်ာက္ေရးသည္ ကမာၻ႕လူေဘာင္၏ အေရးၾကီးေသာ က႑တရပ္ျဖစ္သည္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ား အၾကမ္းဖက္ခံရမွဳမွ ကင္းေ၀းေရးအတြက္ မည္သို႔ေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားသည္ အၾကမ္းဖက္မဳွျဖစ္သည္ကို ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ား သိရွိနားလည္ရန္ လိုအပ္ေပသည္။ အမ်ားအားျဖင့္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပစ္မွဳမ်ားကိုသာ အၾကမ္းဖက္မွဳ ဟူ၍ ထင္ျမင္ ယူဆထားၾကေလသည္။
လက္ေတြ႔တြင္ကား ကိုယ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္ေစမွဳမ်ားအားလံုးသည္ အၾကမ္းဖက္မွဳ ေျမာက္ေပသည္။ မိမိအိမ္အတြင္းတြက္ လင္ေယာက်္ားျဖစ္သူမွ ဆူပူေအာ္ဟစ္ၾကိမ္းေမာင္းျခင္း၊ ေ၀ဖန္ျခင္း၊ အျပစ္တင္ျခင္းမွသည္ ျပင္ပတြင္ လူယုတ္မာမ်ားမွ ေစာ္ကားဖ်က္ဆီးမွဳမ်ားအထိ အက်ံဳး၀င္ေပသည္။ အဆံုးစြန္ဆိုရလွ်င္ ခ်စ္သူေဟာင္းမ်ား၊ ျပတ္စဲျပီးေသာ လင္ေယာက်္ားမ်ားမွ လိုက္လံေႏွာင့္ယွက္ျခင္း၊ အိမ္အ၀င္အထြက္ ျပဳလုပ္ရန္ ၾကိဳးစားျခင္း၊ စာေရးသား ဆက္သြယ္ျခင္း၊ ျခိမ္းေခ်ာက္ျခင္းမ်ား စသည္မ်ားသည္လည္း သက္ဆိုင္ရာ အမ်ိဳးသမီး၏ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာကို အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစပါက အၾကမ္းဖက္ျပစ္မွဳေျမာက္ေပသည္။
ျမန္မာ့လူ႔ေဘာင္သည္ ဟီရိၾသတၱပ တရားထြန္းကားေသာ လူ႔ေဘာင္ျဖစ္သည္။ အရွက္အေၾကာက္တရားဟူသည္ ရွက္သင့္သည္ကိုရွက္ျပီၚ၊ ေၾကာက္သင့္သည္ကို ေၾကာက္ရန္သာျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ ထိုရွက္ျခင္း၊ ေၾကာက္ျခင္းသည္ အမွန္တရားဖြင့္လွစ္ေျပာဆိုရန္ ေႏွာင့္ေႏွးျခင္း၊ မိမိကံကိုသာ ရိုးမယ္ဖြဲ႕ျခင္းမ်ား မျဖစ္သင့္ပါ။ ေလာကတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို မိခင္ေလာင္းမ်ားဟု သေဘာမထားတတ္သူ၊ ႏွမခ်င္းမစာနာတတ္သူ လူယုတ္မာမ်ားကား ဒုႏွင့္ေဒး။ ဤသည္ကို ေရငံုႏွဳတ္ပိတ္ကာ သူတို႕စိတ္ၾကိဳက္ဘ၀တြင္ ဆက္လက္ေနပါက မိမိတို႔ဘ၀ပင္ နစ္မြန္းမည္ျဖစ္သည္။ ပတ္၀န္းက်င္အေနျဖင့္လည္း ထိုသို႔ေသာ အမ်ိုးသမီးမ်ားအား ကူညီေဖးမရန္ လိုအပ္ေပသည္။
လူမိုက္အားေပးမလုပ္ရ ဆိုေသာ စကားရွိေပသည္။ ေရွးအခါကဆုိလွ်င္ လူယုတ္မာမ်ားအားေဖာ္ထုတ္ရန္ မၾကိဳးစားပဲ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကိုသာ ျပစ္တင္ေမာင္းမဲျခင္း၊ ေနာက္ကြယ္အတင္းစကားဆိုျခင္း၊ ရြာျပင္ထြက္ေနရန္ ျခိမ္းေခ်ာက္ျခင္းစသည္တို႔ေၾကာင့္ မဆံုးရွံဳးသင့္ပဲ အသက္ဆံုးခဲ့ရသည့္ သာဓကမ်ားစြာ ရွိခဲ့သည္။ မိဘေမာင္ဘြားမ်ားမွလည္း “တရွက္မွႏွစ္ရွက္မျဖစ္ခ်င္“ဆိုကာ ေရငံုႏွဳတ္ပိတ္ေနတတ္ၾကသည္။ ဤနည္းမ်ားသည္ လူယုတ္မာမ်ားအားပိုမိုအတင့္ရဲလာေစရန္ အားေပးအားေျမွာက္ျပဳျခင္းပင္ျဖစ္သည္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ားက အမွန္တရားကို ရင္ဆိုင္ကာ တရားဖက္ျပိဳင္လွ်င္လည္း “ေငြမ်ားတရားႏိုင္“ဟူေသာ တရားေရးစနစ္ႏွင့္ ၾကံဳၾကရျပန္သည္။ နစ္နာရသူ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္မွ တရားေရးစရိတ္မ်ား ထုတ္ေပးမွဳမရွိသျဖင့္ တရားရံုးေရာက္ျပီးမွ ေက်ေအးလိုက္ရေသာ အမွဳမ်ားစြာ ရွိေပသည္။ ရံဖန္ရံခါတြင္လည္း အမ်ိဳးသားဘက္မွ ေလ်ာ္ေၾကးစသျဖင့္ေပးျခင္း၊ တရားေရး၀န္ထမ္းမ်ားအား လာဘ္ေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ကာ တရားလိုစိတ္ဓာတ္က်သြားေစရန္ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ျပီးဆံုးလိုက္ရသည္မ်ား ရွိေပသည္။
ထိုလူယုတ္မာမ်ားက အဆံုးသတ္တြင္ ပါးစပ္အျငိမ္မေနပဲ ေငြလိုခ်င္၍ တရားစြဲဆို အမွဳဆင္ခံရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုတတ္ၾကေလသည္။ ထိုသို႔ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ရွိေကာင္းရွိမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ျမန္မာ့လူ႔ေဘာင္အေျခအေနအရ အေရအတြက္ အခ်ိဳးက် နည္းပါးလွပါသည္။ အမ်ိဳးသားမ်ားဘက္တြင္ ပိုမိုအေလးသာေနေသာ တရားေရးစနစ္အတြင္းမွေန၍ ေငြရရန္ ၾကိဳးပမ္းမွဳသည္ အလြန္ပင္ ခက္ခဲလွေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္သည္။
အဆိုပါ အစဥ္အလာဓေလ့ဆိုးမ်ား၊ ယိုယြင္းပ်က္စီးေနေသာ တရားေရးစနစ္မ်ားတြင္ အာဏာရွင္စနစ္ဆိုးက ထပ္မံေပါင္းစပ္လိုက္ျပန္ေသာ အခါတြင္ကား၊ သားေကာင္ျဖစ္ရသူ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ဘ၀မ်ားမွ ဆိုဖြယ္ရာ မရွိေတာ့။ ျပည္တြင္းစစ္မ်ားတြင္ ဘ၀ပ်က္ခဲ့ရသူမ်ား၊ န၀တ၊ နအဖတို႔၏ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မွဳကို စစ္ဗ်ဴဟာတရပ္အျဖစ္ အသံုးျပဳမွဳတြင္ သားေကာင္ျဖစ္ခဲ့ရသူမ်ား၊ အာဏာရွင္စနစ္ဆိုးႏွင့္ အတူတြဲ၍ ရွိေနေသာ စီးပြားေရး ကပ္ဆိုဒ္မွဳမ်ားေၾကာင့္ လိင္လုပ္သားမ်ားျဖစ္ကာ နည္းမ်ိဳးစံု အၾကမ္းဖက္မွဳကို ခံေနၾကရသူမ်ား၊ တိုင္းတပါးတြင္ အိမ္ေဖာ္မ်ားအျဖစ္ ေနထိုင္ကာ အလုပ္လုပ္ရင္း အၾကမ္းဖက္ခံေနရသူမ်ား၊ စီးပြားေရးရာ အဆင္မေျပမွဳမ်ားေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမွဳမ်ားလာေသာ လင္ေယာက်္ားမ်ားမွ စိတ္ဖိစီးမွဳ ထြက္ေပါက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ ဇနီးမယားအား အႏိုင္က်င့္ႏွိပ္စက္လာမွဳမ်ား စသည္ျဖင့္ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် အၾကမ္းဖက္မွဳ နည္းလမ္းေပါင္းစံုကို ခံစားေနၾကရေပသည္။
ယင္းအျပင္ အေခ်ာင္နာမည္ေကာင္းယူကာ အမည္နာမအျဖစ္သာရွိေနေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကလည္း လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရွိေနျပန္ေသးရာ အလြန္ပင္ စိတ္ပ်က္ဖြယ္ေကာင္းလွသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအမ်ိဳးသမီးေရးရာအဖြဲ႔၊ အမ်ိဳးသမီးစီးပြားေရး စြမ္းေဆာင္ရွင္မ်ားအသင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမိခင္ႏွင့္ကေလးေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႔မ်ားသည္ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႔နာမည္မ်ား တပ္ကာ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႔၀င္မ်ား ထားရွိျပီး (၁၉၉၅) ဘီဂ်င္းညီလာခံကဲံသို႔ေသာ အမ်ိဳးသမီးညီလာခံမ်ားအား တက္ေရာက္ျပီး ျဖစ္ပါလ်က္ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးမ်ားအတြက္လည္း လွဳပ္ရွားမွဳမရွိ၊ အၾကမ္းဖက္ခံရသူ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအားလည္း ကူညီမွဳမရွိ၊ အမ်ိဳးသားမ်ားဘက္မွ အေလးသာေနေသာ တရားေရး စနစ္မ်ားကိုလည္း ေ၀ဖန္ေထာက္ျပမွဳ မရွိပဲ၊ အခ်ိန္တန္လွ်င္ တူညီ၀တ္စံုမ်ား၀တ္လ်က္ နအဖ၀ါဒျဖန္႕ခ်ီေရးပြဲမ်ားသို႕တက္ေရာက္ကာ အာဏာရွင္စနစ္တည္ျမဲေရး၀ါဒျဖန္႔ေနသည္မွာ အျမင္မေတာ္ဆင္ေတာ္ႏွင့္ ခေလာက္ဆိုသကဲ့သို႔ အဖြဲ႔နာမည္မ်ားႏွင့္ပင္ မေလ်ာ္ညီေပစြတကား။
ခ်ဳပ္၍ဆိုရေသာ္ တန္းတူညီမွ်မွဳ၊ လြတ္လပ္မွဳ၊ တရားမွ်တမွဳ၊ အျပန္အလွန္ေလးစားမွဳ၊ လူ႕အခြင့္အေရး အျပည့္အ၀ရွိမွဳစေသာ အေၾကာင္းတရားမ်ားေပၚတြင္ အေျခခံေပၚထြက္လာမည့္ တိုးတက္ေသာ ဒီမိုကရက္တစ္ လူ႔ေဘာင္အတြက္ အမ်ိုဳးသမီးမ်ား ဘ၀သာယာလံုျခံဳေရး၊ တန္းတူညီမွ် အခြင့္အေရးရေရး၊ အၾကမ္းဖက္ခံရမွဳပေပ်ာက္ေရး အခ်က္မ်ားသည္ အေရးၾကီးေသာ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္ပါေၾကာင္း ေရးသားလိုက္ရေပသည္။
ခင္မမမ်ိဳး (၂၅၊၁၁၊ ၂၀၀၆)