တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံႏွင့္ အာရွအေရး၊ ျမန္မာ့အေရး

၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ပထမငါးလတာကာလအတြင္း၊ အာရွစစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရးေလာကမွာ ေပၚထြက္လာခဲ့တဲ့ ထိပ္တန္း သတင္းေတြထဲမွာ စစ္ေရးအကဲခတ္ေတြ၊ စစ္မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရး သုေတသီေတြ၊ အာရွ- ပစိဖိတ္လံုျခံဳေရး ေလ့လာသူေတြကို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ သတင္းေလးပုဒ္ရွိခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံတို႕အၾကားက ေရပိုင္နက္ ပဋိပကၡ၊ သီရိလကၤာစစ္တပ္ရဲ႕ တမီးလ္ေတာ္လွန္ေရး သမားေတြကို အျပီးသတ္ေခ်မွဳန္းေရးစစ္ပြဲ၊ လတ္တေလာျဖစ္ေနတဲ့ ပါကစၥတန္စစ္တပ္ရဲ႕ တာလီဘန္ ေခ်မွဳန္းေရးစစ္ပြဲ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံက အာဏာရွင္လက္ပါးေစစစ္တပ္ရဲ႕ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစု လက္နက္ကိုင္မ်ားကို အင္အားေလွ်ာ့ေပါ့ေရးစီမံခ်က္နဲ႕ အတိုက္အခံ ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ကို မတရားအမွဳဆင္ ဖမ္းဆီးျပီး၊ ေခါင္းေဆာင္နဲ႕ ေတာ္လွန္ေရး ျပတ္ေတာက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ၾကိဳးပမ္းေနမွဳ စတာေတြဟာ သီးျခားစီ၊ သူ႕ႏိုင္ငံနဲ႕ သူျဖစ္ပြားေနတာ မွန္ေပမယ့္၊ ေဒသရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ အခ်က္အခ်ာ အက်ဆံုးေနရာေတြအားလံုးမွာ တျပိဳင္နက္တည္း ျဖစ္ပြားေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။


တိတိက်က်ဆိုရရင္ တရုတ္ျပည္သူ႕ သမၼတႏိုင္ငံရဲ႕ 'String of Pearl's Strategy' အရ အဓိကက်တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာက် ဆိပ္ကမ္းတည္ေဆာက္မွဳ ကြန္ယက္တြင္းမွာ ရွိေနတဲ့ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံ ဂ်ီ၀ါဒါဆိပ္ကမ္း၊ သီရိလကၤာႏိုင္ငံ ဟမ္ဘာတိုတာ ဆိပ္ကမ္းနဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေက်ာက္ျဖဴ ဆိပ္ကမ္းစတဲ့ ဆိပ္ကမ္းေတြရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ တျပိဳင္နက္တည္းလိုလို စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ေခ်မွဳန္းေရး ထိုးစစ္ေတြ ျဖစ္ပြားေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဒီဆိပ္ကမ္းေတြဟာ အေရးၾကီးရသလဲဆိုတာ ေလ့လာၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။



တရုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီၾသဇာအာဏာ


(၂၀၀၀) ခုႏွစ္မွာ တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံက ထုတ္ေ၀တဲ့ အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရးအစီရင္ခံစာမွာ တရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႕ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လံုျခံဳေရး အခင္းအက်င္းအသစ္ကို ရွာေဖြေနတယ္လို႕ တရား၀င္ထုတ္ျပန္ထားခဲ့ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ ျပည္ပပို႕ကုန္ အေျချပဳ စီးပြားေရးစနစ္ေၾကာင့္ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳ ရွိလာတာ ျဖစ္ေပမယ့္၊ ၁၉၉၀ ေနာက္ပိုင္းကာလေတြကစျပီး ႏိုင္ငံတကာေရးရာေတြမွာ တစတစနဲ႕ aggressive ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားနဲ႕ နယ္ေျမအျငင္းပြားမွဳဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြ၊ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံအစိုးရေတြကို ပံ့ပိုးမွဳေတြ၊ သူလွ်ိဳျပႆနာေတြ၊ လက္နက္ကန္႕သတ္ေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္မ်ားအေပၚ ေဖာက္ဖ်က္မွဳစတာေတြက တစတစ မ်ားျပားလာခဲ့ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ကမာၻ႕ေရးရာ ျပႆနာေတြျဖစ္တဲ့ အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းေရး၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး၊ ျပည္သူ႕က်န္းမာေရး၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတပ္ဖြဲ႕ေစလႊတ္ေရး၊ နယူးကလီးယားလက္နက္ထိန္းခ်ဳပ္ေရး၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေငြေၾကးစနစ္ ခိုင္မာေတာင့္တင္းမွဳ စတာေတြမွာလဲ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ တစတစ ၾကီးထြားလာခဲ့ပါတယ္။


တရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႕ အာရွတိုက္အေပၚ လႊမ္းမိုးဖို႕ ၾကိဳးပမ္းရျခင္း အေၾကာင္းရင္းတခုကေတာ့ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ အာဏာ သက္ေရာက္မွဳကို ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ဖို႕ျဖစ္ပါတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအေနနဲ႕ ၁၉၅၀ ျပည့္လြန္ကာလမ်ားကတည္းက တရုတ္ျပည္မွာ အာဏာရွင္စနစ္ကေန ဒီမိုကေရစီစနစ္ဆီကို ေရြ႕ေလ်ာ ကူးေျပာင္းသြားမွာကို စိုးရိမ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ စီးပြားေရးရာမွာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္နဲ႕ ျပည္ပပို႕ကုန္အေျချပဳ စီးပြားေရးအေဆာက္အအံုကို တည္ေဆာက္က်င့္သံုးေနေပမယ့္ ႏိုင္ငံေရးရာမွာေတာ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳျပီး၊ ပါတီရဲ႕ ၾသဇာအာဏာ ေလ်ာ့နည္းလာမွာကို လိုလားျခင္း မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ အာဏာသက္ေရာက္မွဳကို ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ဖို႕က ျပည္တြင္းထိန္းခ်ဳပ္ ကန္႕သတ္မွဳေတြ လိုအပ္သလို၊ ျပည္ပႏိုင္ငံ မ်ားအေပၚမွာလဲ ၾသဇာသက္ေရာက္ဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ အစိုးရေတြကို ပံ့ပိုးေနျခင္းမွာလဲ ဒီအခ်က္က အခ်က္တခုအေနနဲ႕ ပါ၀င္ပါတယ္။


ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားအေပၚ ၾသဇာသက္ေရာက္ဖို႕ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ လက္သံုးစကားကေတာ့ stability တည္ျငိမ္မွဳပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတြင္းမွာ ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရးတည္ျငိမ္မွဳရွိေအာင္လုပ္ဖို႕၊ ျငိမ္၀ပ္ပိျပားမွဳရွိဖို႕ကို အထူးတလည္ ေျပာဆိုေလ့ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္တဦးကေတာ့ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ တရားဥေပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႕ ျငိမ္၀ပ္ပိျပားမွဳႏွစ္မ်ိဳးမွာ ျငိမ္၀ပ္ပိျပားမွဳရွိေရးကို ဦးစားေပးတြန္းအားေပးေလ့ရွိျပီး၊ ဒီအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရေတြက တရားဥပေဒကို လ်စ္လ်ဴရွဳလာမွဳေတြကိုပါ အားေပးအားေျမွာက္လုပ္တတ္တယ္လို႕ ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။


တရုတ္ႏွင့္ စြမ္းအင္လံုျခံဳေရး


တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးတိုးတက္မွဳႏွဳန္းဟာ ျပည္ပက တင္သြင္းတဲ့ စီးပြားေရး အရင္းအျမစ္မ်ားအေပၚမွာ အမ်ားၾကီး မူတည္ေနပါတယ္။ စြမ္းအင္နဲ႕ ပတ္သက္ရင္ လက္ရွိကာလမွာ ေန႕စဥ္ 4 million barrels of oil ကို တရုတ္ျပည္ထဲ တင္သြင္းဖို႕ လိုအပ္ေနပါတယ္။ ဒီပမာဏဟာ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္က်ရင္ 6 millions ျဖစ္လာပါမယ္။ ဒီလို အေျခအေနမွာ အနာဂတ္စြမ္းအင္လံုျခံဳေရးအတြက္ အဓိက က်လာတာက ျပည္ပေရနံနဲ႕ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕အရင္းအျမစ္ေနရာေဒသေတြအေပၚ လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ျခယ္မွဳ ရွိလာႏိုင္ေစေရးျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၈၉ ခု၊ တရုတ္ေက်ာင္းသားမ်ား လဳွပ္ရွားမွဳကို အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္း သတ္ျဖတ္ပြဲအျပီးမွာ အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္နဲ႕ တျခားႏိုင္ငံေတြက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မွဳလုပ္ခဲ့ဖူးတာကို တရုတ္အေနနဲ႕ ၾကံဳေတြ႕ခဲ့ရဖူးပါတယ္။ ဒီလိုထပ္မျဖစ္လာႏိုင္ဖို႕အတြက္က တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးအေဆာက္အအံု လည္ပတ္မွဳအတြက္ အေရးပါတဲ့ စီးပြားေရးအရင္းအျမစ္ေတြအေပၚမွာ ဘယ္ႏိုင္ငံကမွ ထိပါးႏိုင္စြမ္း မရွိဖို႕ ႏိုင္ငံေရးအရ၊ စီးပြားေရးအရ ပါ၀ါၾကီးမားလာဖို႕ လိုအပ္တယ္လို႕ တရုတ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက တြက္ဆၾကပါတယ္။


အဲဒီမွာတင္ စြမ္းအင္လံုျခံဳေရးအတြက္ အဓိကက်တဲ့ ေဒသ (၅) ခုနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး၊ လႊမ္းမိုးထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ Geostrategy ထြက္ေပၚလာပါေတာ့တယ္။ ဒီမဟာဗ်ဴဟာအရ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ အာရွအလယ္ပိုင္းႏိုင္ငံမ်ားနဲ႕ ဆက္ဆံေရးကို တိုးျမွင့္ေဆာင္ရြက္လာပါတယ္။ (၁၉၉၆) ခုႏွစ္ကစျပီး ရုရွားႏိုင္ငံကို တရုတ္နဲ႕ အာရွအလယ္ပိုင္းႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ေတြ႕ဆံုပြဲေတြမွာ ဖိတ္ၾကားမွဳေတြ စလုပ္လာခဲ့ျပီး၊ (၂၀၀၁) ခုႏွစ္မွာေတာ့ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳ အဖြဲ႕အစည္းၾကီးတခုျဖစ္တဲ့ Shanghai Pact ေပၚေပါက္လာပါတယ္။ ဒီမဟာမိတ္အဖြဲ႕မွာ ရုရွား၊ တရုတ္နဲ႕ အာရွအလယ္ပိုင္းႏိုင္ငံၾကီးေလးခုက ပါ၀င္လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ပါတယ္။ ရုရွားရဲ႕ စြမ္းအင္အရင္းအျမစ္နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး တရုတ္နဲ႕ ဂ်ပန္တို႕ရဲ႕ အျပိဳင္အဆိုင္ ရယူၾကိဳးပမ္းမွဳျပႆနာေတြက အခုထိ ရွိေနဆဲပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရုရွားနဲ႕ တရုတ္တို႕အၾကားက proposed pipelines ေျမပံုမွာ ၂၀၁၀ မွာ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕စတင္ ထုတ္လႊတ္မွဳျပဳလုပ္မယ့္ ရုရွား- တရုတ္ပိုက္လိုင္းကို ေတြ႕ျမင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။




တရုတ္နဲ႕ ရုရွားတို႕ရဲ႕ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႕ အေနာက္အုပ္စုအေပၚ ထားရွိတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာကို ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ေတြက အဆင့္ႏွစ္ဆင့္ မဟာဗ်ဴဟာလို႕ သတ္မွတ္ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ ပထမတဆင့္က ႏွစ္ႏိုင္ငံလံုးဟာ အေနာက္အုပ္စုႏိုင္ငံမ်ားနဲ႕ ပံုမွန္ ဆက္ဆံေရးကို ဆက္လက္ထားရွိျပီး၊ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳ၊ ကုန္သြယ္ေရးေတြမွာ အျပန္အလွန္အက်ိဳးအျမတ္ရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယတဆင့္ကေတာ့ အေနာက္အုပ္စုအေပၚမွာ ႏိိုင္ငံေရး နည္းလမ္းတခ်ိဳ႕ကို အသံုးျပဳျပီး ဆန္႕က်င္ဖို႕ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုဆန္႕က်င္ရာမွာ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံမ်ားကို အကာအကြယ္ေပးမွဳနဲ႕ အေနာက္အုပ္စုနဲ႕ မဟာမိတ္ျဖစ္သြားႏိုင္ေခ်မရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ နယူးကလီးယား ဓာတ္ေပါင္းဖိုမ်ား တည္ေဆာက္ေရး ပေရာဂ်က္ေတြ ေပၚေပါက္လာဖို႕ အကူအညီေပးေရး ျဖစ္ပါတယ္။ နယူးကလီးယား နည္းပညာမွာ reactors နဲ႕ weapons ထုတ္လုပ္ႏိုင္မွဳဟာ nuclear chain reaction ကို ဘယ္လိုစီမံခန္႕ခြဲတယ္ဆိုတဲ့အေပၚမွာပဲ မူတည္ပါတယ္။ regulated process နဲ႕ reactor energy output ရေအာင္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္သလို၊ uncontrolled and rapid chain reaction နဲ႕ ေပါက္ကြဲအား ျပင္းထန္တဲ့ fission weapons နဲ႕ thermonuclear weapons လို႕ အမ်ားသိထားၾကတဲ့ fusion weapons ေတြကို ထုတ္လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဓာတ္ေပါင္းဖို ရွိျပီးသား ႏိုင္ငံေတြဟာ လိုအပ္လာတဲ့ အခ်ိန္တခုမွာ လက္နက္ေတြကိုပါ ေျပာင္းလဲ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ တရုတ္နဲ႕ ရုရွားတို႕က အေနာက္အုပ္စုကို ဆန္႕က်င္တဲ့ အာဏာရွင္အစိုးရေတြကို နယူးကလီးယားနည္းပညာမ်ား ပ႔ံပိုးေပးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ေလာကမွာ ဘာလုပ္ခ်င္လိုက္တာ၊ ဘာျဖစ္ခ်င္လိုက္တာဆိုတဲ့ intent ေတြ ထိုင္ေအာ္ေနလို႕ ဘာမွ အက်ိဳးမရွိပါဘူး။ အခ်ိန္မေရြးထလုပ္ႏိုင္တဲ့ capability ကိုပဲ ဦးစားေပးတည္ေဆာက္ရပါတယ္။ capability ရွိမွ intent ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ပါတယ္။


တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ Geostrategy ကို ဆက္လက္တင္ျပပါမယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံစြမ္းအင္လံုျခံဳေရးရဲ႕ (၈၀) ရာခိုင္ႏွဳန္းဟာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။ သဘာ၀အရင္းအျမစ္ေတြ မ်ားျပားလွတဲ့ ဒီေဒသဟာ ကမာၻ႕အင္အားၾကီးႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ ရတနာသိုက္ၾကီး သဖြယ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျဗိတိသွ် ေရနံေကာ္ပေရးရွင္းက ထုတ္ေ၀တဲ့ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ကမၻာ့စြမ္းအင္ သံုးသပ္ခ်က္ အစီရင္ခံစာအရ ကမာၻ႕ေရနံထုတ္လုပ္မွဳရဲ႕ ၃၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းေက်ာ္ဟာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသကျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၀ ကာလေတြမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသ မဟာဗ်ဴဟာကေတာ့ အီရန္နဲ႕ အီရတ္တို႕အၾကားက tensions ကို တိုးျမွင့္ထားျပီး containment လုပ္ဖို႕ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ရဲ႕ ဗ်ဴဟာကေတာ့ ဒီေဒသထဲမွာ အေမရိကန္က state-sponsored terrorism ရွိတယ္လို႕ သတ္မွတ္ထားတဲ့ လစ္ဗ်ား၊ အီရန္ႏိုင္ငံတို႕ကို မဟာမိတ္ဖြဲ႕ေရး ျဖစ္ပါတယ္။


လက္တင္အေမရိက ေဒသနဲ႕ ပတ္သပ္တဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ geostrategy ကေတာ့ က်ဴးဘားနဲ႕ ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရး ဆက္ဆံမွဳ ခိုင္ျမဲေအာင္ တည္ေဆာက္ေရးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို တည္ေဆာက္ရင္း ေတာင္ပိုင္းနယ္စပ္မွာရွိတဲ့ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံမ်ားကို အကူအညီေပးျပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ေပးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ က်ဴးဘားနဲ႕မဟာမိတ္တည္ေဆာက္ထားတာ၊ ဗင္နီဇြဲလား အာဏာပိုင္ေတြကို အကူုအညီေပးမွဳေတြဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီေဒသနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ စြမ္းအင္အရင္းအျမစ္ ရရွိႏိုင္မွဳကို အာမခံခ်က္ေပးႏိုင္တယ္လို႕ တရုတ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ယူဆပါတယ္။


အခုဆက္လက္ျပီး တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးအရင္းအျမစ္နဲ႕ ပင္လယ္ေရေၾကာင္း ထြက္ေပါက္ေတြမွာ အေရးၾကီးဆံုးျဖစ္တဲ့ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္နဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးမွာ အေရးၾကီးတဲ့ က်ြန္းစုမ်ား ကို ဆက္လက္တင္ျပပါမယ္။ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ကစျပီး ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ဟာ တရုတ္ပိုင္ေရပိုင္နက္ျဖစ္ေၾကာင္း တရုတ္အစိုးရက ထပ္ခါတလဲလဲ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အျငင္းပြားစရာျဖစ္တဲ့ က်ြန္းစုေတြကို သိမ္းပိုက္ျပီး ေျဖရွင္းတာေၾကာင့္ ဖိလစ္ပိုင္၊ ဂ်ပန္၊ မေလးရွား၊ ဗီယက္နမ္တို႕နဲ႕ အျငင္းပြားမွဳေတြ ေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္က်ေတာ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္မွာ freedom of navigation ရွိဖို႕ဟာ အာရွ- ပစိဖိတ္ေဒသရဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႕ တိုးတက္ေရးအတြက္ အေရးၾကီးေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။


ေတာင္-တရုတ္ပင္လယ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႕ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ၾကိဳးပမ္းမွဳဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပထစီ၀င္ strategic doctrine ျဖစ္တဲ့ first island chain of defense ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ strategic doctrine ရဲ႕ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ အေရးပါေသာ ပင္လယ္ေဒသမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းအားျဖင့္ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရးနဲ႕ စီးပြားေရး အရင္းအျမစ္မ်ားကို ကာကြယ္ဖို႕ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ ေတာင္တရုတ္ ပင္လယ္သာမက တရုတ္- အိႏၵိယေဒသမွာ အေရးၾကီးတဲ့ ေရေၾကာင္းလမ္းမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေရးကိုပါ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္လာပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ အာဏာရွင္အစိုးရကို ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးျပီး၊ တရုတ္ေရတပ္ အေျခစိုက္စခန္းမ်ား ေဆာက္လုပ္ထားမွဳနဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ ဆိပ္ကမ္းမ်ား တည္ေဆာက္မွဳမွာလဲ ဒီအခ်က္က အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒီေဒသရဲ႕ ေရေၾကာင္းလမ္းမ်ား ေျမပံုေပၚမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပင္လယ္လမ္းေၾကာင္းမ်ားအတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ ေနရာတခုျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေသခ်ာ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။




အခုဆက္လက္ျပီး တရုတ္- အိႏၵိယ ေဒသရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ အခ်က္အခ်ာက်ႏိုင္ငံမ်ားနဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံတို႕ၾကားက ဆက္ဆံေရးကို ေရးသားတင္ျပပါမယ္။


တရုတ္ႏွင့္ အိႏၵိယ ဆက္ဆံေရး


တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အာရွေဒသကို လႊမ္းမိုးထားခ်င္တဲ့ ေနာက္ထပ္အေၾကာင္းရင္းတခုကေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႕ မဟာမိတ္ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ အာရွေဒသတြင္းမွာ ျဖန္႕က်က္ေရာက္ရွိေနတဲ့ ပါ၀ါကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အိႏၵိယႏိုင္ငံနဲ႕ တရုတ္ျပည္တို႕အၾကားက မဟာဗ်ဴဟာ ဆက္ႏြယ္မွဳေတြက အေရးၾကီးလာပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႕ အိႏၵိယႏိုင္ငံတို႕အၾကားမွာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အတြင္းက civil nuclear agreement ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ Nuclear supplier's Group အစည္းအေ၀းမွာ တရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႕ အေမရိကန္နဲ႕ အိႏၵိယတို႕အၾကားက သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ပ်က္ျပယ္ဖို႕ အားထုတ္ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြ ျပဳလုပ္လာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ အာရွတိုက္ရဲ႕ အင္အားၾကီးႏိုင္ငံႏွစ္ခုျဖစ္တဲ့ တရုတ္နဲ႕ အိႏၵိယတို႕အၾကား ဆက္ဆံေရးဟာ မဟာဗ်ဴဟာ ျပိဳင္ပြဲသ႑ာန္ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္၊ ၀ါရွင္တန္ေပၚလစီေရး ေလ့လာသူေတြ၊ အာရွေရးရာ ေလ့လာသူေတြအတြက္ အထူးပဲ စိတ္၀င္တစားေစာင့္ၾကည့္ေနၾကရတဲ့ ဆက္ဆံေရးျဖစ္ေနပါတယ္။


အိႏၵိယႏိုင္ငံ မဟာဗ်ဴဟာေရး က်ြမ္းက်င္သူေတြကေတာ့ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ အိႏၵိယႏိုင္ငံနဲ႕ ဆက္ဆံေရးမွာ ေရရွည္မဟာဗ်ဴဟာႏွစ္ရပ္ကို ၁၉၉၀ ကာလေတြကတည္းက စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ထားတယ္လို႕ ယူဆၾကပါတယ္။ ပထမတခုက ကုန္သြယ္မွဳတိုးျမွင့္ျပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရးတိုးတက္ေကာင္းမြန္လာေအာင္ တည္ေဆာက္တာျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယတခုကေတာ့ တျပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ ေဒသတြင္း မဟာဗ်ဴဟာ အခ်က္အခ်ာေဒသေတြကို လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ျပီး အိႏၵိယႏိုင္ငံကို ၀န္းရံတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံ ဂ်ီ၀ါဒါဆိပ္ကမ္း၊ သီရိလကၤာႏိုင္ငံ ဟမ္ဘာတိုတာ ဆိပ္ကမ္းနဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေက်ာက္ျဖဴ ဆိပ္ကမ္းေတြဟာ တရုတ္- အိႏိၵယႏိုင္ငံေတြအတြက္ အေရးပါတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ ဆိပ္ကမ္းေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီဆိပ္ကမ္းေတြကို လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္ေရးဟာ အိႏိၵယႏိုင္ငံ၊ မဟာမိတ္ျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႕ တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံတို႕အတြက္ အလြန္ပဲ အေရးၾကီးလွတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ ဂိမ္းတခုျဖစ္ပါတယ္။




တရုတ္- ပါကစၥတန္ ဆက္ဆံေရး


ႏိုင္ငံတကာေရးရာမွာ တရုတ္ႏိုင္ငံနဲ႕ ပါကစၥတန္တို႕အၾကားက ဆက္ဆံေရးကို Sino-Pakistani Relations အေနနဲ႕ သံုးသပ္ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံကို ပထမဆံုးအသိအမွတ္ျပဳခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံအုပ္စုေတြထဲမွာ အပါအ၀င္ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္မွာ ပထမဆံုးသံတမန္ေရးရာ ဆက္ႏြယ္မွဳစတင္ခဲ့ျပီးကတည္းက ဒီႏိုင္ငံႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကားက ဆက္ဆံေရးဟာ ေျပျပစ္ေခ်ာေမာ တိုးတက္ေကာင္းမြန္ခဲ့ပါတယ္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ခ်စ္ၾကည္ေရးတည္ေဆာက္မွဳဆိုတာက တဘက္မွာ သံတမန္ေရး၊ စစ္ေရး၊ မဟာဗ်ဴဟာေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳေတြ လိုအပ္သလို တဘက္မွာလဲ ကုန္သြယ္ေရး၊ စီးပြားေရး၊ ယဥ္ေက်းမွဳပိုင္းမွာ ကူးလူးဆက္ႏြယ္မွဳေတြ လိုအပ္တယ္ဆိုတာ တရုတ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားေရာ၊ ပါကစၥတန္ေခါင္းေဆာင္းမ်ားပါ သေဘာေပါက္ခဲ့ၾကပါတယ္။


ဒါေၾကာင့္ တရုတ္ႏိုင္ငံမွာ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံနဲ႕ ကုန္သြယ္ေရးနဲ႕ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳကို တိုးျမွင့္ခဲ့ျပီး၊ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံကလဲ Exclusive Industrial Zones ေတြ ဖြင့္လွစ္ျပီး၊ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳေတြကို ဖိတ္ေခၚခဲ့ပါတယ္။ ေတာင္အာရွမွာ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံဟာ သီရိလကၤာတႏိုင္ငံတည္းနဲ႕သာ လြတ္လပ္စြာ ကုန္သြယ္မွဳ သေဘာတူညီခ်က္ရွိေနတာေၾကာင့္၊ ေဘဂ်င္း ေပၚလစီက ပါကစၥတန္ပို႕ကုန္ တေထာင္နီးပါးကို tariffs ေလွ်ာ့ခ်ေပးမွဳဟာ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံအတြက္ ကုန္သြယ္မွဳအက်ိဳးအျမတ္မ်ားစြာ ရရွိလာခဲ့ပါတယ္။


စစ္ေရးပိုင္းမွာဆိုရင္ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံကို အဓိက လက္နက္ေရာင္းခ် ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ႏိုင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္နဲ႕ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံတို႕အၾကားမွာ defence production pact ေကာ၊ defence co-operation pact တို႕ပါ သေဘာတူလက္မွတ္ေရးထိုးျပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ႏွစ္ႏိုင္ငံ စစ္ဘက္ ထိပ္သိီးေခါင္းေဆာင္မ်ား ေတြ႕ဆံုမွဳမွာ တရုတ္နဲ႕ပါကစၥတန္တို႕ရဲ႕ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကား bilateral strategic partnership ကို တိုးျမွင့္သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း ေဆြးေႏြးေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ဟာ ပါကစၥနဲ႕ တရုတ္တို႕ရဲ႕ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ခ်စ္ၾကည္ေရးနဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကို အဆံုးစြန္တိုးျမွင့္ေပးခဲ့တဲ့ႏွစ္ပါ။ ေဘဂ်င္းအိုလံပစ္ကို သပိတ္ေမွာက္ဖို႕ ျပဳလုပ္ေနတာေတြ ရပ္ဖို႕ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံေရး၀န္ၾကီးဌာနက သံုးၾကိမ္ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ တခါ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံတြင္းမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္ရဲ႕ war on terror တိုက္ခိုက္မွဳေတြကို ရပ္တန္႕ဖို႕ တရုတ္ႏိုင္ငံက သတိေပးေျပာၾကားခဲ့သလို တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ advanced state of the art navy frigate ျဖစ္တဲ့ F-22 Frigate ကို ပါကစၥတန္ေရတပ္ကို ပ႔ံပိုးေပးခဲ့ပါတယ္။


ဒီ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ထဲမွာပဲ တရုတ္နဲ႕ ပါကစၥတို႕ ပူးတြဲအေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတဲ့ Gwadar Port မွာ ပထမဆံုးသေဘၤာ ေက်ာက္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ဒီ ဆိပ္ကမ္းဟာ တရုတ္နဲ႕ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံတို႕အတြက္ အေရးပါတဲ့ အခ်က္အခ်ာ ဆိပ္ကမ္း တခုပါ။ အခုလက္ရွိမွာ တရုတ္ျပည္မွာ အသံုးျပဳေနတဲ့ oil ေတြရဲ႕ ရွစ္ဆယ္ရာခိုင္ႏွဳန္းဟာ မလကၠာ ေရလက္ၾကားကေန ၀င္တာျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ ဒီေရလက္ၾကားကို တခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ပိတ္ဆို႕ျပီး တရုတ္ႏိုင္ငံကို ထိန္းခ်ဳပ္မွာကို စိုးရိမ္မွဳရွိပါတယ္။ ဒီအတြက္ String of Pearl's Strategy ဆိုတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာတရပ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို oil movement ကို အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက ထိန္းခ်ဳပ္လို႕မရေအာင္ line of defense တည္ေဆာက္ဖို႕ပါ။ ဒီလိုတည္ေဆာက္ဖို႕မွာ ပါကစၥတန္ ဂ်ီ၀ါဒါ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ စစ္တေကာင္း၊ သီရိလကၤာ ဟာဘမ္တိုတာ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ စစ္ေတြ၊ ေက်ာက္ျဖဴဆိပ္ကမ္းေတြဟာ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္အခ်ာေနရာေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။




ဒီလိုစီမံခ်က္ေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနစဥ္မွာပဲ ဘင္လာဒင္ဦးေဆာင္တဲ့ တာလီၤဘန္အၾကမ္းဖက္ သမားေတြကို အေၾကာင္းျပဳျပီး၊ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ပစ္မွတ္ျဖစ္လာႏိုင္တာကို တရုတ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႕ ပါကစၥတန္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္လာၾကပါတယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္မ်ိဳးမွာ အေကာင္းဆံုးလုပ္ႏိုင္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ ထြက္ေပါက္ကေတာ့ ေခ်မွဳန္းေရး ထိုးစစ္ေတြ စတင္ျပီး၊ အေနာက္အုပ္စုရဲ႕ ေဒသတြင္းလႊမ္းမိုးမွဳ ပါ၀ါကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းပါပဲ။


တရုတ္- သီရိလကၤာ ဆက္ဆံေရး


သီရိလကၤာ ႏိုင္ငံ၊ ဟာဘမ္တိုတာ ဆိပ္ကမ္းဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ ဆိပ္ကမ္းတည္ေဆာက္မွဳကြန္ယက္အတြင္းက ဆိပ္ကမ္းတခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဒသအတြင္းက Trincomalee ဆိပ္ကမ္းကို ျဗိတိသွ်ေရတပ္က ၁၉၅၇ အထိ စစ္အေျခစိုက္စခန္းအေနနဲ႕ အသံုးျပဳခဲ့ျပီး၊လက္ရွိအခ်ိန္အထိ အနီးအနားက က်ြန္းစုတခုျဖစ္တဲ့ Diego Garcia က်ြန္းကို စစ္ေရးအခ်က္အခ်ာ ေနရာတခုအေနနဲ႕ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႕အတူ ပူးတြဲအသံုးျပဳေနဆဲပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဒသအတြင္းမွာ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ ဆိပ္ကမ္းတခု ေပၚထြက္လာေနတာကို အေနာက္အုပ္စုနဲ႕ အိႏၵိယႏိုင္ငံတို႕အေနနဲ႕ အေတာ္ပဲ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ေနၾကပါတယ္။


တရုတ္ႏုိင္ငံအေနနဲ႕ သီရိလကၤာႏိုင္ငံကို ၁၉၉၀ ေႏွာင္းပိုင္းကာလက စတင္ျပီး လက္နက္ေရာင္းခ်မွဳေတြ အမ်ားအျပားျပဳလုပ္လာခဲ့ပါတယ္။ သီရိလကၤာ စစ္တပ္ရဲ႕ တမီးလ္ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြအေပၚ ရက္စက္စြာ ႏွိမ္နင္းမွဳေတြေၾကာင့္ အေနာက္အုပ္စုက ျပည္တြင္းစစ္အတြက္သံုးမယ့္ လက္နက္ေတြကို မေရာင္းခ်ဖို႕ ကိုလန္ဘိုကို ျငင္းဆိုထားခ်ိန္မွာ တရုတ္ႏိုင္ငံက ၾကား၀င္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္းမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက သီရိလကၤာႏိုင္ငံအစိုးရရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွဳ ေတြကို အေၾကာင္းျပဳျပီး စစ္ေရးေထာက္ပံ့မွဳရပ္ဆိုင္းထားခ်ိန္မွာ သိရိလကၤာႏိုင္ငံကို တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ လက္နက္ေရာင္းခ်မွဳႏွုန္းေတြက တစတစ တိုးတက္ျမင့္မားလာပါတယ္။ ၂၀၀၇ခုႏွစ္၊ ေအျပီလဆန္းပိုင္းမွာတင္ တရုတ္နဲ႕ ကိုလန္ဘိုအစိုးရတို႕အၾကား ေဒၚလာ ၃၇ သန္းေက်ာ္ တန္ဖိုးရွိတဲ့ လက္နက္ေရာင္း၀ယ္မွဳ စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၾကပါတယ္။ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံကိုလဲ သီရိလကၤာကို လက္နက္ပစၥည္းမ်ား ပိုမိုတိုးျမွင့္ေရာင္းခ်ေပးဖို႕နဲ႕ ေလတပ္အရာရွိေတြကို တရုတ္တိုက္ေလယာဥ္မ်ား ေမာင္းႏွင္တဲ့သင္တန္းမ်ားေပးဖို႕ တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ F7 တိုက္ေလယာဥ္ ခုနစ္စီးကို ကိုလန္ဘိုအစိုးရေလတပ္ကို အခမဲ့ လႊဲေျပာင္းေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ထဲမွာပဲ တမီးတိုက္ဂါးလ္တို႕ရဲ႕ တိုက္ေလယာဥ္ေတြကို တရုတ္ေလတပ္က ပစ္ခ်ခဲ့တဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြလဲ ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။


လက္ရွိမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ တမီးတိုက္ဂါးတို႕ကို အဆံုးသတ္ေခ်မွဳန္းေရးတိုက္ပြဲမွာဆိုရင္ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွဳေတြ၊ စစ္ပြဲဇုန္အတြင္းမွာ အရပ္သားေတြ ပိတ္မိေနတာေတြ အမ်ားၾကီးရွိခဲ့ပါတယ္။ တမီး လ္တို႕ဘက္က အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႕ ကမ္းလွမ္းတာေတြမွာလဲ ကိုလန္ဘိုအစိုးရက ျငင္းပယ္ခဲ့ပါတယ္။ အလံုးစံုေခ်မွဳန္းေရးထိုးစစ္ၾကီးကို အျပီးသတ္ ဆင္ႏႊဲခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံမ်ားစြာမွာ တမီးလ္လူမ်ိဳးတို႕ရဲ႕ ဆႏၵျပပြဲေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြကို ၾကား၀င္ေစ့စပ္ဖို႕ ေတာင္းဆိုမွုေတြ မ်ားစြာ ေပၚေပါက္ခဲ့ေပမယ့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအပါအ၀င္ အေနာက္အုပ္စုအေနနဲ႕ ေၾကျငာခ်က္ေတြ ထုတ္ျပန္ေပးတာက လြဲလို႕ ဘာမွ ထိေရာက္စြာ ကူညီႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။


ႏိုင္ငံတကာမ်က္ႏွာစာေပၚေရာက္တဲ့ ျပႆနာေတြျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ၀င္ေရာက္ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႕အတြက္ အဆင့္ဆင့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္မွဳေတြ၊ ၀င္ေရာက္ေျဖရွင္းရင္ ရႏိုင္မယ့္ အက်ိဳးအျမတ္ေတြ၊ ဆံုးရွံဳးမွဳေတြအတြက္ တြက္ခ်က္ျပီး ၀င္ေရာက္ဖို႕ တန္သလား- မတန္သလား ေရြးခ်ယ္ရမွဳေတြ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီကို ေရာက္သြားခဲ့ရင္လဲ တရုတ္နဲ႕ ရုရွားတို႕ရဲ႕ ၾသဇာကို ေရွာင္ရွားေက်ာ္လႊားႏိုင္ဖို႕က ခက္ခဲလွပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အာရွပါ၀ါတည္ေဆာက္ေနတဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံနဲ႕ ထိပ္တိုက္ျဖစ္လာခဲ့ရင္ ႏိုင္ငံတကာက ေရွာင္လႊဲသြားေလ့ရွိပါတယ္။


အေနာက္အုပ္စုအေနနဲ႕ ဒီေဒသနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ Strategic imperative က လက္ရွိအေျခအေနအထိမွာ အိႏၵိယရဲ႕ ပါ၀ါကို က်ားကန္ေပးျပီး၊ regional balance ကို တည္ေဆာက္ဖို႕နဲ႕ အိႏၵိယနဲ႕ တရုတ္တို႕အၾကားက ဆက္ဆံေရး dynamics ကို မ်က္ေခ်မျပတ္ေစာင့္ၾကပ္ေနဖို႕ အဆင့္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ဘယ္လိုအေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႕ပဲျဖစ္ျဖစ္ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ အက်ိဳးစီးပြားေတြကို တိုက္ရိုက္ထိခိုက္ျပီး ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ဖို႕ အဆင့္ထိဟာ ေနာင္ဆယ္ႏွစ္တာ ကာလအတြင္းျဖစ္လာဖို႕ေတာင္ ခဲယဥ္းပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္တခ်က္က တမီးလ္တိုက္ဂါးေတြက long-term political struggles ရဲ႕ frustration ေတြကို သည္းမခံႏိုင္ပဲ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳၾကားမွာ စည္းျခားထားတဲ့ ျပည္သူလူထုအသက္အိုးအိမ္ကို မထိပါးေရးဆိုတဲ့ စည္းကို ေက်ာ္လြန္ထားျပီျဖစ္တဲ့အတြက္ ၂၁ရာစုရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအေျခအရ သူတို႕ဘက္မွာ ႏိုင္ငံတကာက ၀င္ရပ္ေပးဖို႕ ဆိုတာ အလြန္ပင္ခဲယဥ္းသြားခဲ့ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ နယူးေဒလီအေျခစိုက္ ေပၚလစီသုေတသန ဌာနက Brahma Chellaney ဆိုထားခဲ့သလိုပဲ ကိုလန္ဘိုအစိုးရရဲ႕ တမီးလ္တိုက္ဂါးမ်ားကို အဆံုးသတ္ေခ်မွဳန္းေရးစီမံခ်က္မွာ အဆံုးအျဖတ္ေပးခဲ့တဲ့ အခ်က္ကေတာ့ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စစ္ေရး၊ သံတမန္ေရး ေထာက္ကူေပးမွဳပဲ ျဖစ္ပါတယ္။


တရုတ္- ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး





ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တည္ေနရာ အေနအထားဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာနည္းက် ေတြးေခၚေရးမွာ အေရးၾကီးတဲ့ က႑မွာ ရွိေနပါတယ္။ ျမန္မာ့ေရပိုင္နက္က ကိုးကိုးက်ြန္းဟာ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ ေရတပ္အေျခစိုက္စခန္းအတြက္ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ ျဖစ္ေနသလို၊ ျမန္မာျပည္အေနာက္ပိုင္း စစ္ေတြ၊ ေက်ာက္ျဖဴေဒသဟာ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ စြမ္းအင္လံုျခံဳေရး မူ၀ါဒထဲမွာ အေရးပါေနျပန္ပါတယ္။ People's Liberation Army Navy (PLAN) ရဲ႕ ေရရွည္မဟာဗ်ဴဟာျဖစ္တဲ့ အိႏၵိယသမုဒၵရာကို ျဖန္႕က်က္ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏုိင္ေရး၊ အိႏၵိယေရတပ္ လွဳပ္ရွားမွဳကို မ်က္ေခ်မျပတ္ေစာင့္ၾကပ္ႏိုင္ေရးအတြက္ အိႏၵိယေရတပ္ရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ အဒန္မန္က်ြန္းစုေတြနဲ႕ ကီလိုမီတာ (၃၀) ပဲကြာေ၀းတဲ့ ျမန္မာ့ေရပိုင္နက္ထဲက ကိုးကိုးက်ြန္းဟာ အလြန္ပဲ အေရးၾကီးပါတယ္။ (၂၀၅၀) ခုႏွစ္မွာ ကမၻာ့အဆင့္မီ blue water navy status ကို ေရာက္ရွိဖို႕ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ တရုတ္ေရတပ္အတြက္ ကိုးကိုးက်ြန္းကို လက္လႊတ္ခံလို႕ လံုး၀ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္လဲ တရုတ္ေရတပ္ရဲ႕ ေရဒါနဲ႕ electronic surveillance အေျခစိုက္စခန္း ျဖစ္ေအာင္ ျမန္မာစစ္အာဏာရွင္ေတြနဲ႕ ပူးေပါင္းတည္ေဆာက္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။


ေနာက္ထပ္ေနရာတခုကေတာ့ strings of Pearl's strategy မွာ ပါေနတဲ့ စစ္ေတြ၊ ေက်ာက္ျဖဴေဒသျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ ဒီေဒသကေနျမန္မာျပည္အထက္ပိုင္းကို ျဖတ္ျပီး ယူနန္နယ္ထဲကို တိုက္ရိုက္၀င္ေရာက္မယ့္ ပိုက္လိုင္းတည္ေဆာက္ဖို႕ ျမန္မာစစ္အုပ္စုေတြနဲ႕ သေဘာတူညီထားျပီးျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီေဒသဟာ ပိုက္လိုင္းစီမံကိန္းအတြက္သာမကပဲ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ၀င္ေပါက္ၾကီးသဖြယ္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၁၉၉၀ ေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာ ျမန္မာျပည္အထက္ပိုင္းေဒသ နယ္ေျမစိုးမိုးေရးကို ျမန္မာစစ္အုပ္စုက ဦးစားေပးလုပ္လာတာေတြ၊ လမ္းတံတားတည္ေဆာက္မွဳေတြ၊ နယူးကလီးယားစီမံကိန္း ေဖာ္ေဆာင္မွဳ တည္ေနရာေတြ၊ ေမျမိဳ႕၀န္းက်င္ေဒသေတြမွာ အာဏာပိုင္မ်ားအတြက္ အထူးလံုျခံဳေရး အိမ္ျခံေျမတည္ေဆာက္မွဳေတြ၊ စစ္ေရးအခ်က္အခ်ာက်တဲ့ ေက်ာက္ဂူ- အင္ေတာ နယ္ေျမအတြင္းက လွဳပ္ရွားစစ္ေၾကာင္းေတြ၊ ေနာက္ဆံုး ျမိဳ႕ေတာ္ကို ေနျပည္ေတာ္ေရႊ႕ေျပာင္းမွဳေတြဟာ တခ်ိဳ႕အတိုက္အခံေတြ အဆိုရွိသလို ျမန္မာ့အေရး ကုလသမဂၢလံုျခံဳေရးေကာင္စီေရာက္သြားလို႕ မဟုတ္ပါဘူး။ မေရာက္ခင္ကတည္းက ၾကိဳတင္စီမံထားၾကတဲ့ ကြင္းဆက္ျဖစ္စဥ္ၾကီးျဖစ္ပါတယ္။


တခါက ေဆာင္းပါးတပုဒ္မွာလဲ က်ြန္မေရးခဲ့ျပီးျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အေနာက္အုပ္စုက စစ္ေရးအရ ၀င္ေရာက္ကူညီေပးႏိုင္မွဳအခြင့္အလမ္း ရလာႏိုင္ေခ် တစ္ ရာခိုင္ႏွဳန္းေလာက္သာ ရွိေပမယ့္၊ တကယ္၀င္ေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ အခ်ိန္မွာ အေမရိကန္က ျမန္မာျပည္ေအာက္ပိုင္း၊ တရုတ္က ျမန္မာျပည္အထက္ပိုင္း ၀င္လိုက္ရတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးပဲ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ပါ၀ါရွိတာ အေမရိကန္တခုတည္း မဟုတ္ပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ ေဒသအေနအထားအရ ၀င္ေရာက္ရေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ အေနအထားမွာ တရုတ္က အေမရိကန္နဲ႕ မဟာမိတ္ဖြဲ႕ခ်လိုက္ျပီး၊ ျမန္မာျပည္အထက္ပိုင္းကို အလြယ္တကူပဲ ၀င္ေရာက္ထိန္းခ်ဳပ္သြားမွာပါပဲ။ ဒါကလဲ အဆံုးစြန္အေနအထားမွာမွ ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ အခ်က္အခ်ာႏိုင္ငံထဲကို အေနာက္အုပ္စု မ၀င္လာႏိုင္ေအာင္ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႕ ၾကိဳတင္ကာကြယ္တားဆီးမွာကေတာ့ အေသအခ်ာပါပဲ။


ျမန္မာျပည္နဲ႕ပတ္သက္တဲ့ ေနာက္ထပ္ မဟာဗ်ဴဟာ အခ်က္အခ်ာေနရာကေတာ့ အင္ဒိုနီးရွား ဆာဘင္ က်ြန္းစုအနီး ျမန္မာ့ေရပိုင္နက္ထဲက ဇာဒက္ၾကီးက်ြန္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီက်ြန္းမွာလဲ တရုတ္ေရတပ္က စစ္လက္နက္ပစၥည္းေတြ တပ္ဆင္ထားရွိထားပါတယ္။ ဒီကိစၥဟာ အာဆီယံနဲ႕ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ တရုတ္ရဲ႕ အနာဂတ္ maritime ambitions အေပၚမွာ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ေနရတဲ့ အခ်က္တခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၈၉ အထိ တရုတ္- ျမန္မာ စစ္ေရးဆက္ဆံေရးဟာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳ နည္းခဲ့ေပမယ့္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွာ ပထမဆံုးျမန္မာစစ္အုပ္စု ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ ေဘဂ်င္းကို ေရာက္သြားစဥ္ကတည္းက စျပီး လက္နက္အေရာင္းအ၀ယ္စာခ်ဳပ္မ်ားသာမက၊ ျမန္မာစစ္တပ္ကို ေလ့က်င့္ေပးဖို႕ သေဘာတူညီခ်က္ေတြပါ ရွိထားခဲ့ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စစ္ဦးစီးေကာလိပ္မွာ ျမန္မာအရာရွိမ်ားအတြက္ ေနရာေပးထားမွဳမ်ားပါ ရွိခဲ့ပါတယ္။ စစ္ေရးမွာသာမက ယူနန္နယ္နဲ႕ ဆက္သြယ္ေရး လြယ္ကူေခ်ာေမြ႕လာဖို႕အတြက္ လိုအပ္တဲ့ infrastructure တည္ေဆာက္ေရးမွာပါ အကူအညီေပးထားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာျဖစ္ျဖစ္ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ ႏိုင္ငံတကာ စစ္မ်က္ႏွာမွာ သူ႕ရဲ႕ strategic interests ကို အကာအကြယ္ေပးေနမွာပဲ ဆိုတာ အေသအခ်ာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ျမန္မာအတိုက္အခံေတြအေနနဲ႕ ဘယ္လို နည္းလမ္းေတြကို အသံုးျပဳသင့္သလဲ။ ဘာေတြ လုပ္သင့္သလဲ။ တရုတ္ရဲ႕ အားၾကီးသူဘက္က ေထာက္မေပးတတ္တဲ့ မူ၀ါဒနဲ႕ အေနာက္အုပ္စုရဲ႕ အားနည္းသူဘက္က လိုက္ပါေပးေလ့ရွိတဲ့ မူ၀ါဒႏွစ္ခုတို႕ရဲ႕ အားျပိဳင္မွဳကို ကနဦးတင္ျပခ်င္ပါတယ္/


တရုတ္၏အားၾကီးသူေဒါက္တိုင္ မူ၀ါဒႏွင့္ အေနာက္အုပ္စု၏ အားနည္းသူမူ၀ါဒတို႕ အားျပိဳင္မွဳ


အာရွေရးရာမွာသာမက အာဏာရွင္ႏိုင္ငံအမ်ားစုမွာ အေမရိကန္နဲ႕ မဟာမိတ္ႏိုင္ငံေတြက ဒီမိုကေရစီနဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးကို အားေပးျပီး၊ ပါ၀ါမရွိတဲ့ ျပည္သူေတြ ဘက္က ရပ္တည္တဲ့ မူ၀ါဒကို သံုးေလ့ရွိပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံကက်ေတာ့ ပါ၀ါရွိေနျပီးသား အာဏာရွင္အစိုးရေတြကို ကူညီအားေပးတဲ့ မူ၀ါဒကို သံုးေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္လာတဲ့အခါ အာဏာရွင္အစိုးရေတြက ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ တရုတ္ႏိုင္ငံရွိလာတဲ့အတြက္ ပိုမိုရမ္းကားမွဳေတြ လုပ္လာတာေတြ ရွိလာပါတယ္။ ဒီကိစၥကို အေနာက္ႏိုင္ငံနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြက ကန္႕ကြက္အေရးယူမွဳေတြ လုပ္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ တရုတ္ႏိုင္ငံက ေရွ႕ကေန မားမားမတ္မတ္ရပ္ျပီးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေနာက္ကေန ၾကိဳးဆြဲလို႕ပဲျဖစ္ျဖစ္ အကူအညီေပးပါတယ္။ တစတစမ်ားလာတဲ့အခါက်ေတာ့ က်ံဳးသြင္းခံလိုက္ရျပီး၊ စီးပြားေရးအရေရာ၊ အေတြးအေခၚ၊ မူ၀ါဒေရးရာေတြမွာပါ တျဖည္းျဖည္း ၀ါးမ်ိဳခံရေတာ့တာပါပဲ။


တျပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ ပါ၀ါမရွိတဲ့ အဖိႏိွပ္ခံ ေတာ္လွန္သူေတြကလဲ အေမရိကန္နဲ႕ ႏိုင္ငံတကာကို အားကိုးရာက တစတစ ကယ္တင္ရွင္လို ထင္မွတ္လာတတ္ၾကပါတယ္။ အေရးၾကီးတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါတိုင္း မိမိတို႕ကံၾကမၼာကို မိမိတို႕ဘာသာ ဆံုးျဖတ္လုပ္ကိုင္ဖို႕ ၾကိဳးပမ္းမွဳမရွိေတာ့ပဲ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ၀င္ေရာက္ကူုညီေပးမွဳအေပၚမွာပဲ အလံုးစံုပံုအပ္လာတာေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ ၂၁ရာစု ကမၻာ့အေျခအေနေျပာင္းလဲလာမွဳေတြထဲမွာ အေရးပါတဲ့ အခ်က္တခုျဖစ္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မွဳေခ်မွဳန္းေရးကိစၥကလဲ အတိုက္အခံေတြကို ေတာ္ေတာ္ဂယက္ရိုက္ေစလာပါတယ္။ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းတိုင္းဟာ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕ေတြမဟုတ္ေပမယ့္ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕ အစည္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းဘ၀ကေန တိုက္ပြဲၾကန္႕ၾကာမွဳ အေပၚမွာ စိတ္မရွည္ျဖစ္မွဳေတြ၊ ခံစားခ်က္ကို ဦးစားေပးရင္း လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳအၾကားမွာ တားဆီးထားတဲ့ စည္းတခုျဖစ္တဲ့ အျပစ္မဲ့ျပည္သူအေပၚတိုက္ခိုက္ျခင္း စည္းေက်ာ္သြားမွဳေတြ၊ တခါတရံမွာလဲ ဒီလိုစည္းေက်ာ္မွဳျဖစ္ေအာင္ အာဏာရွင္ေတြဘက္က အေကာက္ၾကံဥာဏ္ဆင္မွဳေတြ စတဲ့အခ်က္ေတြေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္းအျဖစ္ အသြင္ကူးေျပာင္းသြားတာေတြ ျဖစ္လာတာေၾကာင့္၊ အေနာက္အုပ္စုအေနနဲ႕ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးကို တရား၀င္အားေပးလို႕ မရတာေတြ ျဖစ္လာျပီး၊ အတိုက္အခံေတြအေပၚမွာ ေထာက္ပံ့ေရးဆိုင္ရာ စည္းေဘာင္ကန္႕သတ္ခ်က္ေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။


ဒီလိုနဲ႕ ႏွစ္ဘက္အားကိုးမွဳေတြအေပၚ အေျခတည္လာတဲ့ ႏိုင္ငံေရးဟာ တခါတရံမွာ political deadlock ျဖစ္သြားျပီး၊ တခါတရံမွာက်ေတာ့ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ထိုးစစ္ေတြနဲ႕ ေခ်မွဳန္းခံရတတ္တာေတြ ရွိလာပါတယ္။ အဆံုးသတ္တိုက္ပြဲကို ႏိုင္ငံတကာစစ္မ်က္ႏွာေပၚမွာပဲ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးတိုင္းဟာ အခ်ိန္ၾကန္႕ၾကာမွဳရွိသလို ေရရွည္မွာ အားေပ်ာ့လာတတ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ တကယ္အေရးေပၚျဖစ္လာတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ေတာ္လွန္ေရးသမားနဲ႕ ျပည္သူေတြအတြက္ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြဆီက ရလာႏိုင္တဲ့ ပံ့ပိုးမွဳက စတိတ္မင့္ေတြနဲ႕၊ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ မိန္႕ခြန္းမ်ား ျဖစ္ေလ့ရွိျပီး၊ အာဏာရွင္အစိုးရေတြကို တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေထာက္မေပးမွဳကက်ေတာ့ အေရးပါတဲ့ အၾကံဥာဏ္ေတြနဲ႕ သံတမန္ေရးရာ အကာအကြယ္ေပးမွဳေတြ ျဖစ္ေနလို႕ပါပဲ။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးနဲ႕ နိဂံုးခ်ဳပ္မခံရေလေအာင္ အတိုက္အခံေတြဘက္မွာ ျပင္ဆင္မွဳေတြ ျပဳလုပ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။



ဘာေတြ လုပ္ႏိုင္သလဲ၊ ဘာေတြ ေရွာင္သင့္သလဲ


အတိုက္အခံေတြ ျပဳလုပ္ႏိုင္တဲ့ အဓိကနည္းေတြကတာ့ ႏိုင္ငံတကာ စစ္မ်က္ႏွာကို ျပည္တြင္းစစ္မ်က္ႏွာအျဖစ္ ေျပာင္းလဲႏိုင္မွဳနဲ႕၊ ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕ အၾကမ္းဖက္မွဳတို႕အၾကားက စည္းေဘာင္ကို လံုး၀ မေက်ာ္မိေစေအာင္ ထိန္းညွိေရးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အာဏာရွင္ဘက္က ဒီစည္းေဘာင္ေက်ာ္ေအာင္ ေထာင္ေခ်ာက္ဆင္မွဳရွိလာတဲ့အခါမွာလဲ အတိုက္အခံမ်ားနဲ႕ လံုး၀ မဆိုင္ေၾကာင္း ျပန္လွန္ထုတ္ ျပန္ေၾကညာခ်က္ေတြ ျပဳလုပ္ဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။ အတိုက္အခံမ်ားအတြင္းက ထုတ္ျပန္ေၾကျငာခ်က္ေတြ ထြက္ေပၚလာခဲ့ရင္လဲ အခ်င္းခ်င္းျပန္လည္ထိန္းညွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ အမ်ားျပည္သူကို ထိခိုက္ျခင္း ဆိုတာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ထပ္မံ ေဆြးေႏြးလိုပါတယ္။ ဒီအခ်က္က အၾကမ္းဖက္မွဳနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးကို စည္းျခားထားတဲ့ အေရးအၾကီးဆံုး အခ်က္ပါ။ အမ်ားျပည္သူသြားလာက်က္စားတဲ့ေနရာမွာ ဗံုးခြဲျခင္း၊ ဗံုးခြဲမည္ဟု ျခိမ္းေခ်ာက္ျခင္း၊ လူထုကို အထိတ္တလန္႕ျဖစ္ေစျခင္းေတြက ႏိုင္ငံတကာ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားအရ အၾကမ္းဖက္မွဳ ေျမာက္ပါတယ္။ လူထုတိုက္ပြဲေတြမွာ အာဏာရွင္ေတြဘက္က အၾကမ္းဖက္တာကို ျပန္လွန္ခုခံျခင္း၊ အာဏာရွင္ ဘက္ေတာ္သားမ်ားကို ေခ်မွဳန္းျခင္း၊ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးစစ္မ်က္ႏွာေတြမွာ တပ္စခန္းမ်ားကို တိုက္ခိုက္ျခင္း၊ ရန္သူ႕စစ္တပ္ကို မိုင္းဆြဲ တိုက္ခိုက္ျခင္း စတာေတြကက်ေတာ့ အၾကမ္းဖက္မွဳ မေျမာက္ပါဘူး။ ဒါက ေတာ္လွန္ေရး လုပ္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးတိုင္း ျငိမ္းခ်မ္းစြာနဲ႕ ေအာင္ပြဲရခ်င္မွ ရပါတယ္။ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးနဲ႕ လူထုတိုက္ပြဲေပါင္းစပ္မွ ေအာင္ျမင္တာေတြလဲ ရွိပါတယ္။


အေရးၾကီးဆံုးက လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးစည္းကေန အၾကမ္းဖက္မွဳဆီကို ဦးမတည္သြားမိေစဖို႕နဲ႕ ဦးတည္ေအာင္ အာဏာရွင္ေတြဘက္က ေထာင္ေခ်ာက္ဆင္မွဳေတြမွာ ေမ်ာမပါသြားဖို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုလတ္တေလာျဖစ္ခဲ့တဲ့ တမီးလ္အေရးမွာ ဖိႏွိပ္ခံရသူေတြ လူမ်ိဳးစုေတြဘက္က ဖိႏွိပ္သူေတြကို ေတာ္လွန္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးအသြင္နဲ႕ အစျပဳခဲ့တာျဖစ္ေပမယ့္ ဒီစည္းေဘာင္ကို ေက်ာ္လြန္သြားတာေၾကာင့္ အမွန္က အမွားျဖစ္ျပီး၊ အလံုးစံု စစ္ပြဲအသြင္နဲ႕ ေခ်မွဳန္းခံလိုက္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္မ်ားရဲ႕ အေျမာ္အျမင္ၾကီးမွဳနဲ႕ စိတ္ခံစားမွဳကို ဦးစားမေပးပဲ သံုးသပ္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မွန္ကန္မွဳေတြက ေတာ္လွန္ေရးတိုင္းရဲ႕ အဓိက ေသာ့ခ်က္ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။


ျမန္မာ့အေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျမန္မာ့အေရးမွာ အတိုက္အခံေတြဘက္က strategic failure ေတြ ရွိေနပါတယ္။ အဆိုးဆံုးအခ်က္ကေတာ့ တစံုတရာ ႏိုင္ငံေရးေျပာင္းလဲမွဳေတြျဖစ္လာတိုင္း အေမရိကန္နဲ႕ အေနာက္အုပ္စုကို အားကိုးတၾကီး ေျပးတြယ္ျပီး၊ လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွာ ျပႆနာေျဖရွင္းဖို႕ လုပ္တဲ့ ဗ်ဴဟာကိုသာ အဓိကထားလုပ္ေဆာင္ေနျခင္းပါပဲ။ ဒီလိုလုပ္တဲ့အခါတိုင္း အေနာက္အုပ္စုက စတိတ္မင့္ေတြထုတ္တာ၊ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ေတြက ျမန္မာစစ္အုပ္စုကို သတိေပးေျပာၾကားတာ၊ ျပင္းထန္တဲ့ အေရးယူမွဳေတြလုပ္မယ္လို႕ ျခိမ္းေခ်ာက္ျပီး တကယ္တမ္းက်ေတာ့ မဟာဗ်ဴဟာ လိုအပ္ခ်က္ခုအေနနဲ႕သာ အေရးၾကီးျပီး၊ အဆံုးသတ္တိုက္ပြဲအတြက္ လက္ေတြ႕မွာ အသံုးမ၀င္တဲ့ unilateral economic sanction ခ်မွတ္တာေတြလုပ္ျပျပီး ကူညီေပးပါတယ္။ တခါတရံမွာလဲ လံုျခံဳေရးေကာင္စီေရာက္သြားလိုက္၊ တရုတ္နဲ႕ ရုရွားက ကန္႕ကြက္လိုက္နဲ႕ လံုးခ်ာလည္သံသရာလည္ေနတတ္ပါေသးတယ္။


အင္အားနည္းသူတို႕ ထံုးစံအတိုင္း အေရးၾကီးလာတဲ့အခါမွာ အင္အားၾကီးသူဆီ ေျပးတြယ္တတ္တာ အျပစ္မဟုတ္ပါ။ စစ္မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရးေလာကမွာေတာ့ ဒါကို comfort blanket လို႕ သံုးႏွဳန္းၾကပါတယ္။ လူေတြ၊ အဖြဲ႕ေတြ အသာထားလို႕ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ေတြမွာေတာင္ အင္အားနည္း ႏိုင္ငံေတြက အင္အားၾကီးႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ေစာင့္ေရွာက္ေပးမွဳ၊ ဒါမွမဟုတ္ အမွန္တကယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးတာ မဟုတ္ေတာင္မွ သူတို႕ umbrella ေအာက္၀င္ေရာက္ျပီး စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးတည္ေဆာက္မွဳေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လဲ တကယ့္လက္ေတြ႕ ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရးေတြမွာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးတခုတည္းနဲ႕ မလံုေလာက္ေတာ့ပါဘူး။ ကိုယ္အားကိုးသူဟာ အားကိုးရေလာက္ရဲ႕လားဆိုတာ ျပန္လွန္သံုးသပ္မွဳလဲ လုပ္ဖို႕ လိုပါေသးတယ္။ ေနာက္တခါ ေနရာတိုင္းမွာ သူမ်ားကိုပဲ အားကိုးေနလို႕လဲ အက်ိဳးမရွိပါဘူး။ အသက္အရြယ္အရ၊ အခ်ိန္အခါအရ ကိုယ့္ဘာသာ လုပ္ႏိုင္တာေလးေတြလဲ လုပ္ရပါေသးတယ္။


ဥပမာ- လမ္းေပၚသြားရင္း ေခြးလိုက္ဆြဲခံရလို႕ သံုးႏွစ္အရြယ္ကေလးငယ္ေလးက သူ႕အေမဆီ ေျခကားရား၊ လက္ကားရားေလးနဲ႕ ျပန္ေျပးလာတဲ့ ပံုက လူျမင္လို႕ေကာင္းပါတယ္။ မိခင္ကလဲ အားကိုးခံရသူပီပီ သားငယ္ေလးကို ရင္ခြင္ထဲေပြ႕ျပီး၊ ေက်ာေလးသပ္ေပး၊ ေၾကာက္စိတ္ေလး ေျပေအာင္လုပ္ေပး၊ လိုက္တဲ့ေခြးကို ဟန္႕ေပး၊ ေခြးပိုင္ရွင္ေတြကို ကိုယ့္ေခြးကိုယ္ ဂရုတစိုက္ထိန္းဖို႕ သြားေျပာေပး လုပ္ရတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အသက္သံုးဆယ္အရြယ္ ေယာက်္ားရင့္မာၾကီးက အသက္ခုနစ္ဆယ္အရြယ္ အေမအိုၾကီးဆီ ေခြးလိုက္ခံရလို႕ ဆိုျပီး ေျခကားရား၊ လက္ကားရား ေျပးလာပံုၾကီးဆိုရင္ေတာ့ လူျမင္လို႕လဲ မေကာင္းပါဘူး။ အေမမ်ားရဲ႕ ထံုးစံအတိုင္း ေျဖသိမ့္မွဳေတာ့ လုပ္ေပးရမွာအမွန္ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္လဲ ေန႕စဥ္ေန႕တိုင္း မ်က္ႏွာၾကီးကိုမဲ႕၊ ငိုယိုေအာ္ဟစ္ျပီး - အေမေရ- ကယ္ပါဦး လုပ္ေနရင္- အဲဒီအေမ မေျပာနဲ႕။ ေဘးက လူေတာင္ နားျငီးလာမွာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ တခါတရံမွာ ကိုယ္ပိုင္အေတြ႕အၾကံဳအရ၊ ရင့္က်က္မွဳအရ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ စဥ္းစားေတြးေခၚျပီး ဆံုးျဖတ္လုပ္ကိုင္ဖို႕ လိုအပ္တာေတြလဲ အမ်ားၾကီး ရွိပါတယ္။ အရြယ္ေရာက္ေနျပီး လူတေယာက္ဟာ ဒီေခြးတေကာင္ရဲ႕ ထိခိုက္ႏိုင္ရည္စြမ္းကို တြက္ခ်က္ႏိုင္ စြမ္းရွိရပါမယ္။ အမ်ားကို ထိခိုက္လာျပီဆိုရင္ အမ်ားကို စည္းရံုးျပီး ဘယ္လိုႏွိမ္နင္းမလဲဆိုတာ စုေပါင္း တိုင္ပင္ႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္းေတြ ရွိေနရေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္။ ထစ္ခနဲရွိတိုင္း- အေမရယ္- ကယ္ပါဦး စိတ္ဓာတ္ဟာ ေရရွည္မွာ အလုပ္မျဖစ္ပါဘူး။


ဒီဥပမာလိုပါပဲ။ က်ြန္မတို႕အတိုက္အခံေတြဟာလဲ ႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ကာလမွာ ႏိုင္ငံေရးရင့္က်က္မွဳနဲ႕ အေတြးအေခၚျမင့္မားမွဳေတြ ရွိလာသင့္တဲ့ အခ်ိန္တန္ေနျပီျဖစ္ပါတယ္။ ရန္ႏိုင္ငံ၊ မိတ္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ေပၚလစီ အသြားအလာ၊ မဟာဗ်ဴဟာ အခင္းအက်င္းေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္သံုးသပ္ႏိုင္မိဖို႕ အတြက္ကလဲ ႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ဆိုတဲ့အခ်ိန္ဟာ မ်ားေတာင္မ်ားေနပါေသးတယ္။ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ The Use of Force ဆိုင္ရာ ကန္႕သတ္ခ်က္ေတြ၊ ျပႆနာေတြကလဲ လယ္ျပင္မွာဆင္သြားျပသလို ထင္ရွားေနျပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးဦးတည္ခ်က္လမ္းေၾကာင္းေတြကို ေကြ႕ေကြ႕ေကာက္ေကာက္ေတြ လုပ္ျပမေနပဲ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အတုေတြ ေပးမေနပဲ ရိုးရိုးသားသားနဲ႕ အမွန္တရားကို ခင္းက်င္းျပျပီး၊ ပူးေပါင္းဖို႕ အဆိုရွိလိုက္တာနဲ႕ ဘာလုပ္ရမလဲဆိုတာ ေျပာစရာ မလိုေတာ့တဲ့ စစ္မွန္တဲ့ အင္အားကလဲ ရွိေနျပီးသားျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာမွ -ခြင့္သာတုန္းမွ မလိုက္ခ်င္ရင္ အမိုက္နင့္ျပင္ ရွိေသးရဲ႕လား - လို႕ ဆိုရေတာ့ မေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ခ်င္တိုင္းျဖစ္ေနၾကတဲ့ strategic failure ေတြကို မျပဳျပင္ရင္ ေနာင္တခ်ိန္မွာ ေနာင္တရစရာေတြ အမ်ားၾကီး ၾကံဳလာရပါလိမ့္မယ္။ ႏိုင္ငံတကာဖိအားကို မထိေရာက္ဘူးလို႕ က်ြန္မဆိုလိုတာမဟုတ္ပါဘူး။ အဆံုးသတ္ေအာင္ပြဲရေအာင္ အေထာက္အပံ့လံုး၀ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ အမွန္တရားကိုပဲ ေျပာေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ေအာင္ပြဲအလံ စိုက္ထူရမယ့္ ေနရာဟာ ႏိုင္ငံတကာ စစ္မ်က္ႏွာ မဟုတ္လို႕ပါပဲ။


ေနာက္ထပ္အေရးၾကီးတဲ့ strategic failure တခုကိုလဲ ထည့္သြင္းေျပာၾကားခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ရန္သူ႕မိတ္ေဆြ ကိုယ့္ရန္သူ လုပ္ေနၾကတဲ့ ကိစၥပါ။ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ ျမန္မာ စစ္အုပ္စုကို လူပုဂၢိဳလ္ေရး ခင္မင္ရင္းႏွီးလြန္းလို႕ အားေပးကူညီေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အခုေနမ်ား ျမန္မာအတိုက္အခံက အႏိုင္ရခဲ့ျပီး၊ ႏိုင္ငံတကာခံုရံုးမွာ စစ္အာဏာရွင္ေတြကို တရားစြဲခဲ့ရင္ သူ႕ႏိုင္ငံထဲ ခိုေအာင္းေနတာဆိုရင္ေတာင္ အလြယ္တကူ ထုတ္ေပးမွာပါပဲ။ ျမန္မာစစ္အုပ္စုကို တရုတ္ႏိုင္ငံ အကာအကြယ္ေပးေနမွဳက ျမန္မာစစ္အာဏာရွင္ေတြဘက္မွာ ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာ အေလးသာေနလို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ပါ၀ါရွိတဲ့ဘက္ကို အားေပးကူညီတာက တရုတ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ထံုးလုပ္နည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ပါ၀ါဆိုတာက ေရာင္ေတာ္ျပန္နဲ႕ ေရာလႊတ္ျပီး ရွိတဲ့ ပါ၀ါကို ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္သူလူထုရဲ႕ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ဖန္တီးႏိုင္တဲ့ ပါ၀ါကို ဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။


ျမန္မာ့အေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အေမရိကန္ရယ္ကယ္ပါ- အီးယူရယ္ကယ္ပါ လုပ္ေနသ၍ ကေတာ့ တရုတ္က ဒါကို စစ္မွန္တဲ့ လူထုပါ၀ါလို႕ အသိအမွတ္ျပဳမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေတြမပါပဲ လူထုတိုက္ပြဲကို စနစ္တက် အေကာင္အထည္ေဖာ္မွဳကေန ႏိုင္ငံေရးခ်ိန္ခြင္လွ်ာ လူထုဘက္ အေလးသာလာခ်ိန္မွာ တရုတ္ဘက္က deal ေတြ အလိုအေလ်ာက္ေပၚလာပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီလိုမဟုတ္ပဲ အေမရိကန္နဲ႕ အေနာက္အုပ္စုက စစ္ေရးအရ ၀င္ေရာက္ကူညီပါ၊ ပိုမိုထိေရာက္တဲ့ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မွဳလုပ္ေပးပါ၊ လံုျခံဳေရးေကာင္စီက အေရးယူေပးပါလို႕ စကားတခြန္း ဆိုလိုက္တိုင္းမွာ ျမန္မာစစ္အုပ္စုကို တကယ္ဖိအားေပးႏိုင္သလား၊ မေပးႏိုင္ဘူးလားဆိုတာ ေသခ်ာ မသိႏိုင္ေပမယ့္၊ ေသခ်ာတာကေတာ့ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ strategic interests ကို တခါျခိမ္းေခ်ာက္လိုက္သလို ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာပါပဲ။ အဲဒီအခါတိုင္း တရုတ္မွာ ေရြးစရာ လမ္းမရွိေတာ့ပဲ ျမန္မာစစ္အုပ္စုကိုသာ မ်က္စိမွိတ္အကာအကြယ္ေပးဖို႕ တလမ္းသာ က်န္သလို ျဖစ္ျဖစ္သြားပါေတာ့တယ္။ တခါတရံ တရုတ္ႏိုင္ငံက မဟာဗ်ဴဟာ ေလ့လာသူေတြအတြက္ မ်က္စိဆံပင္ေမႊးစူးစရာ ကိစၥေတြကလဲ ေပၚလာတတ္ပါေသးတယ္။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးဖိအားအတြက္ ဘယ္လိုမွ အသံုးမ၀င္ႏိုင္တဲ့ ေဘးဂ်င္းအိုလံပစ္ သပိတ္ေမွာက္တဲ့ ကိစၥေတြ၊ တိဘက္အေရးလွဳပ္ရွားသူမ်ားနဲ႕ ပူးေပါင္းအင္အားျပမွဳေတြ၊ တမီးလ္ေပ်ာက္က်ားေတြနဲ႕ ပူးတြဲအင္အားျပမွဳေတြ၊ တရုတ္ဒီမိုကေရစီလွဳပ္ရွားသူေတြနဲ႕ ပူးေပါင္းလွဳပ္ရွားမွဳေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီ ရလာျပီးရင္ေတာင္ အင္အားၾကီးတရုတ္ႏိုင္ငံ၊ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံ၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံတို႕ရဲ႕ ျပည္တြင္းေရးကို ၀င္ေရာက္ေျပာဆိုႏိုင္တဲ့ အဆင့္ျဖစ္လာဖို႕ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တည္ေဆာက္ရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရန္သူ႕မိတ္ေဆြ- တို႕ဲရန္သူ၊ ရန္သူ႕ရန္သူ- တို႕မိတ္ေဆြဆိုတဲ့ စဥ္းစားေတြးေခၚမွဳေတြဟာ ရပ္ကြက္ထဲမွာ လုပ္လို႕ရေပမယ့္ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္မွာ လုပ္လို႕မရပါဘူး။ အင္အားၾကီးမားတဲ့ ႏိုင္ငံၾကီးေတြေအာင္ double-edged policy ေတြ သံုးသင့္တဲ့အခါမွာ သံုးၾကရပါတယ္။



ဒီလို က်ြန္မဆိုေတာ့ ေမးတတ္သူေတြ ရွိပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံကိုမ်ား ဂရုစိုက္စရာလားလို႕ ဆိုလာသူေတြ ရွိပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံၾကီးကို ေျမပံုထဲမွာ ျဖတ္ေတာက္လို႕ရသလို ျဖတ္ေတာက္ခြာယူျပီး၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၊ အီးယူႏိုင္ငံေတြေဘးမွာ သြားကပ္လို႕ရရင္ေတာ့ ဂရုစိုက္စရာ လံုး၀မလိုတာ အမွန္ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာ ဒီလို မျဖစ္ႏိုင္တာမို႕ ဒီမိုကေရစီရျပီးခဲ့ရင္ေတာင္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံတခုအေနနဲ႕ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ သံတမန္ဆက္သြယ္ေရး၊ စစ္ေရး၊ စီးပြားေရး၊ ကုန္သြယ္ေရး၊ နယ္စပ္ေရးရာ စတာေတြမွာ မလြဲမေသြ ပတ္သက္ရမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ လံုး၀ဂရုမစိုက္လို႕ မရတာကေတာ့ အေသအခ်ာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ တခ်ိန္သံတမန္ဆက္ဆံေရးမွာ ရွဳပ္ေထြးႏိုင္မယ့္ ကိစၥေတြကို ၾကိဳတင္လမ္းမခင္းထားတာ အေကာင္းဆံုးပဲျဖစ္ပါတယ္။ အားမေပးရလို႕ ဆိုလိုတာမဟုတ္ပါ။ လူတိုင္းလြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ဆံုးျဖတ္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ အားေပးပံု၊ အားေပးနည္းမွာကေတာ့ လိမ္မာပါးနပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။


၂၀၀၈ တိဘက္အေရးမွာတုန္းက ျဗိတိန္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ကို မီဒီယာက ေမးပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မွဳေတြအတြက္ ဘယ္လို အေရးယူမွာလဲ ဆိုေတာ့ ကုန္သြယ္မွဳ မ်ားမ်ားလုပ္ေလေလ၊ ဒီလိုခ်ိဳးေဖာက္ႏိုင္မွဳေတြ ေလ်ာ့လာေလေလ ျဖစ္လာမွာပါလို႕ ဆိုပါတယ္။ ဒီလိုဆိုလိုက္လို႕ ျဗိတိန္ႏိုင္ငံဟာ တိဘက္အေရးအပါအ၀င္ လူ႕အခြင့္အေရးေရးရာေတြကို မေထာက္ခံ တာလားဆိုေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာ့ေရးရာေတြအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတကာ လူ႕အခြင့္အေရး တိုးျမွင့္ေရးေတြမွာ ျဗိတိန္ႏိုင္ငံဟာ ေရွ႕တန္းက ဦးေဆာင္ပါ၀င္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံပါ။ ဒါေပမယ့္ တရုတ္ႏိုင္ငံနဲ႕ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ကုန္သြယ္မွဳေၾကာင့္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ အက်ိဳးအျမတ္ေတြ ရွိေနပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္က ၂၀၀၃ ခုႏွစ္အတြင္းမွာ သေဘာတူညီခဲ့တဲ့ အီးယူနဲ႕ တရုတ္ႏိုင္ငံတို႕အၾကားက strategic partnership အရ ဥေရာပဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံကို failed state အျဖစ္မခံဖို႕ သေဘာထားရွိပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ soft power တိုးျမင့္လာမွဳနဲ႕ civil society အားေကာင္းလာမွဳေတြဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ aggressive behavior ကို ျပန္ျပီး ထိန္းခ်ဳပ္သြားႏိုင္လိမ့္မယ္လို႕ အီးယူက မဟာဗ်ဴဟာက်ြမ္းက်င္သူေတြက သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ျဗိတိန္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္က လိမၼာပါးနပ္စြာ စကားသံုးႏွဳန္းသြားတာပါ။


ဒါေၾကာင့္ က်ြန္မတို႕ အတိုက္အခံေတြလဲ တခ်ိဳ႕ေသာ အေၾကာင္းအရာေတြမွာ တရုတ္နဲ႕ ထိပ္တိုက္ျဖစ္ေစတာေတြ ရွိရင္ ေရွာင္ကြင္းျပီး၊ လိမၼာပါးနပ္စြာ က်င့္သံုးဖို႕ အခ်ိန္အခါရဲ႕ ေတာင္းဆိုမွဳအရ က်ြန္မတိုက္တြန္းေျပာၾကားေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။



နိဂံုး


နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ အခုဒီေဆာင္းပါးဟာ တရုတ္ဘက္ကေန ေရးသားထားတာမဟုတ္သလို၊ အေနာက္အုပ္စုဘက္ကေန ေရးသားထားတာလဲ မဟုတ္ပါဘူး။ Pro-American မဟုတ္သလို Pro-Chinese လဲ မဟုတ္ပါဘူး။ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အာရွေရးရာ၊ ျမန္မာ့ေရးရာေတြနဲ႕ ပတ္သက္တာေတြကို မဟာဗ်ဴဟာ ရွဳေထာင့္ကေန ရွဳျမင္သံုးသပ္ခ်က္သာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာအတိုက္အခံေတြအေနနဲ႕ ေရေၾကာမရွိတဲ့ေနရာမွာ အခ်ိန္ကုန္ခံျပီး၊ အေမာခံျပီး အ၀ီစိတြင္းတူးေနၾကတာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင့္ေနျပီမို႕ ၾကာရင္ လူပမ္းစိတ္ေမာနဲ႕ လံုးပါးပါးျပီး၊ ေရမထြက္တဲ့ တြင္းထဲ ျပဳတ္က်သြားမွာကို စိုးရိမ္တဲ့အတြက္ သတိေပးေျပာၾကားခ်က္မ်ားသာျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုမွ ေရွာင္လႊဲမရေတာ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ တည္ေနရာအေနအထားမွာ လိမၼာပါးနပ္စြာနဲ႕ ေရွာင္သင့္တာကို ေရွာင္ျပီး၊ လုပ္သင့္တာကို လုပ္ဖို႕ တိုက္တြန္းေရးသားခ်က္မ်ားသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ စစ္မ်က္ႏွာမွာ အလံုးစံုပံုအပ္ထားတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာေတြကို ျပန္လွန္သံုးသပ္ျပီး၊ ျပည္တြင္းစစ္မ်က္ႏွာနဲ႕ လူထုတိုက္ပြဲကို ဦးတည္ရေတာ့မယ့္ အခ်ိန္က တန္ရံုတင္မက လြန္ကို လြန္ေနျပီျဖစ္ပါတယ္။ တဦးတေယာက္၊ တဖြဲ႕တည္းက လုပ္ေဆာင္လို႕ ရတာ မဟုတ္ပဲ အားလံုး မဟာဗ်ဴဟာအရ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳ လုပ္ရေတာ့မယ့္အေနအထားကို ေရာက္ေနျပီျဖစ္ပါတယ္။


တေယာက္တေပါက္ ဗ်ဴဟာေတြ ခ်ေနရမယ့္ အခ်ိန္လဲမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ တေယာက္က တရုတ္နဲ႕ deal လုပ္ဖို႕ ၾကိဳးစားခ်ိန္မွာ ေနာက္တေယာက္က အေမရိကန္ကယ္ပါ သြားလုပ္ျပီး ယံုၾကည္မွဳ တည္ေဆာက္လုိ႕လဲ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ တေယာက္က လူထုတိုက္ပြဲ ေခၚတုန္းမွာ ေနာက္တေယာက္က အခုပဲ ယူအင္က အေရးထယူေတာ့မေယာင္ ေျပာလိုက္ျပန္ရင္လဲ လူထုရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ေရခ်ိန္က ျပန္က်သြားတတ္ပါတယ္။ တေယာက္က လိုအပ္ရင္ မိမိကိုယ္ကို ခုခံကာကြယ္ရမယ္ဆိုခ်ိန္မွာ ေနာက္တေယာက္က ျငိမ္းခ်မ္းစြာပဲေနရမယ္၊ ျပန္မခုခံရဘူးဆိုျပန္ရင္လဲ လူေတြက ဘာလုပ္ရမွန္းမသိ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တေယာက္က ခ်ဟဲ့လို႕ ဆိုေနခ်ိန္မွာ ေနာက္တေယာက္က မခ်နဲ႕၊ ေတာင္းပန္ျပီး ေတာင္းခံလိုက္ လုပ္ေနလို႕ကလဲ မျဖစ္ျပန္ပါဘူး။ ဟိုေကြ႕၊ ဟိုတက္နဲ႕ ေလွာ္၊ ဒီေကြ႕ဒီတက္နဲ႕ ေလွာ္ဆိုျပီး ေရွ႕က ညာေကြ႕ဖို႕လုပ္၊ ေနာက္က ဘယ္ေကြ႕ဖို႕လုပ္၊ အလယ္က ေလွ၀မ္းဗိုက္ေဖာက္ လုပ္ေနလို႕လဲ မရပါဘူး။ အကုန္လံုးစုန္းစုန္းျမွဳပ္ကုန္ပါလိမ့္မယ္။


ဒါေၾကာင့္ ပုဂၢိဳလ္ေရးေတြ ေရွ႕တန္းတင္ၾက၊ ဆရာတပည့္ေတြေမြးၾက၊ ေခါင္းေဆာင္ေနာက္လိုက္ေတြ ေရြးၾက၊ သူဘာလဲ၊ ငါဘာလဲေတြ လက္မေထာင္ၾကလုပ္ေနၾကမယ့္အစား၊ ေသြးစည္းညီညြတ္မွဳအဆင့္ မဟုတ္ရင္ေတာင္ မဟာဗ်ဴဟာအရ ေပါင္းစည္းမွဳ အဆင့္ကိုေတာ့ အနိမ့္ဆံုးထား တည္ေဆာက္ဖို႕ လိုအပ္ေနျပီျဖစ္ပါေၾကာင္း ေရးသားတိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။


(စာေရးသူသည္ ျဗိတိန္ႏိုင္ငံ၊ Aberdeen တကၠသိုလ္၊ ဘုရင့္ေကာလိပ္မွ ႏိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒအထူးျပဳ ေဘာဂေဗဒ မဟာ၀ိဇၹာဘြဲ႕၊ စစ္မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရးပညာ မဟာသိပၸံဘြဲ႕မ်ား ရရွိထားျပီး၊ အၾကမ္းဖက္မွဳႏွင့္ ႏိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ ရာဇ၀တ္မွဳႏွိမ္နင္းေရး၊ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ဆိုင္ရာ ေလ့လာသူ သုေတသီတဦး ျဖစ္ပါသည္)


ရည္ညႊန္းကိုးကား-

Chang, F. (2001) 'Chinese Energy and Asian Security;, Orbis, 45 (2)

Dreyer, J. T. (2007) 'China's Power and Will: The PRC's Military Strength and Grand Strategy', Orbis, Fall 2007

Dibb, P. (1995) Towards a New Balance of Power in Asia, Adelphi Paper 295

Erickson, A. & Collins, G. (2007) 'Beijing's Energy Security Strategy', Orbis, Fall 2007

Fravel, M. (2008) 'China's Search for Military Power', Washington Quarterly, 31 (3)

Grant, R. (1994) 'China and its Asian neighbours', Washington Quarterly, 17 (1)

Hale, D. & Hale, L. (2003) 'China Takes off', Foreign Affairs, 82 (6)

International Energy Agency (2000) China's worldwide Quest for Energy security

Jaffe, A. & Lewis, S. (2002) 'Beijing's Oil Diplomacy', Survival, 44 (1)

Kim, S. (1998) 'The South China Sea in China's strategic thinking', Contemporary Southeast Asia, 19 (4)

Lei, D. (2008) 'China Multi-Faceted Maritime Strategy', Orbis, 53 (1)

Malik, J. (1997) 'Myanmar's Role in Regional Security: Pawn or Pivot', Contemporary Southeast Asia, 19 (1)

Muni, S. (2002) 'China's strategic engagement with the New ASEAN, an exploratory study of China's post-cold War Political, Strategic and Economic Relations with Myanmar, Laos, Cambodia and Vietnam, Institute of Defence and Strategic Studies, IDSS, Monograph, No. 2, Singapore

Medeiros, E. & Fravel, M (2003) 'China's New Diplomacy', Foreign Affairs, 82 (6)

Menges, C. (2003) 'China: Its Geostrategy and energy needs', Testimony presented to the US-China Economic and Security Review Commission

Manning, R. (2000) The Asian Energy Factor, New York, Polygrave

People's Republic of China, State Council, Report on National Defence, 2002

Roy, D. (1995) 'Assessing the Asia-Pacific Power Vacuum', Survival, 37 (3)

Shambaugh, D. (ed.) (2006) Power Shift: China and Asia's New Dynamics

Shambaugh, D. (2005) 'The New Strategic Triangle: US and European Relations to China's Rise', Washington Quarterly, 28 (3)

Seekins, D. (1997) 'Burma- China Relations: Playing with Fire', Asian Survey, 37 (6)

Sutter, R. (2003) 'Why does China Matter', Washington Quarterly, 27 (1)

Segal, G. (1994) 'China changes Shape: Regionalism and Foreign Policy', Adelphi paper 287
Valencia, M. (1995) 'China and the South China sea disputes, Adelphi paper 298

Yoshihara, T. & Holmes, J. (2008) 'China's Energy- Driven Soft Power', Orbis, 53 (1)