ဂရိ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္း လွဳပ္ရွားမွဳ

"စစ္အာဏာရွင္ေတြကို စစ္အရာရွိေတြ ကိုယ္တိုင္က ဆန္႕က်င္လိုက္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္
ဂရိႏိုင္ငံတြင္းက ေတာ္လွန္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြရဲ႕ အရွိန္အဟုန္ကို တိုးျမွင့္ေပးလိုက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
တိုးျမင့္လာတဲ့ ႏိုင္ငံေရး ေရခ်ိန္နဲ႕အတူ တိုက္ပြဲေဖာ္ေဆာင္ဖို႕ လိုအပ္တယ္ဆိုတာကို သတိျပဳမိတာေၾကာင့္ ႏို၀င္ဘာလေရာက္ေတာ့ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေတြ လက္တြဲျပီး အာဏာရွင္ကို သပိတ္ေမွာက္ၾက ပါေတာ့တယ္"

ေရွးေခတ္ ဂရိလူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အမ်ိဳးသားေတြထက္ နိမ့္က်သူမ်ားအျဖစ္သာ ယူဆထားခဲ့ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ လူမွဳေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးရာေတြမွာ ဘာမွ အေရးၾကီးသူေတြ မဟုတ္ဘူးလို႕ ထင္ျမင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ဂုဏ္ရည္ျမင့္မားျပီး ေလးစားဖြယ္ရာ ေကာင္းတဲ့ အမ်ိဳးသားေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးသူမ်ားအျဖစ္သာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းက သတ္မွတ္ထားခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုထံုးတမ္းစဥ္လာေတြ ရွိတဲ့ ဂရိလူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ သီးျခားကိုယ္ပိုင္ ရပ္တည္ခြင့္ မရွိပါဘူး။ ဘ၀တသက္တာလံုး ဖခင္ေတြ၊ အိမ္ေထာင္ဘက္ေတြနဲ႕ သားေယာက်္ားေလးေတြအေပၚမွာပဲ မီွခိုေနၾကရပါတယ္။

ေရွးေခတ္ဂရိႏိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းတာ၀န္ဆိုတာ ကေလးေမြးဖြားတာ၊ အစားအစာ ခ်က္ျပဳတ္တာနဲ႕ အိမ္မွဳကိစၥေတြ ျပဳလုပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းတာ၀န္ ဆိုတာ ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးရာ ေတြးေခၚစဥ္းစားတာ၊ အၾကံေပးတာ၊ စစ္မက္ျဖစ္ပြားခ်ိန္မွာ တိုက္ပြဲ၀င္တာေတြနဲ႕ မိသားစုကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရွးေခတ္ဂရိျပည္က အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အမ်ိဳးသားေတြရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ဆန္႕က်င္ကန္႕ကြက္မွဳေတြ မလုပ္ရဲၾကပါဘူး။ အိမ္ေထာင္ဘက္ လင္ေယာက်္ားေတြကို မရိုေသရင္ နတ္ဘုရားေတြက စိတ္ဆိုးျပီး ျပစ္ဒဏ္ခတ္တယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆေတြကလဲ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းထဲမွာ အျမစ္တြယ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အမ်ိဳးသားေတြရဲ႕ ရိုက္ႏွက္ညွဥ္းပမ္းမွဳေတြ၊ နတ္ဘုရားေတြက ေပးမယ့္ ျပစ္ဒဏ္ေတြကို ေၾကာက္ရြံ႕ျပီး ဘ၀တေလွ်ာက္လံုး အမ်ိဳးသားေတြထက္ နိမ့္က်သူေတြအျဖစ္ပဲ ခံယူက်င့္သံုးေနခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒါေပမယ့္လဲ (၁၉) ရာစုေရာက္ေတာ့ ဂရိလူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ အမ်ိဳးသမီး စာေရးဆရာေတြ အမ်ားအျပား ေပၚေပါက္လာပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီး စာေရးဆရာေတြျဖစ္တဲ့ Artemis၊ Thaleia၊ Eurydice တို႕ဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ပညာေရး၊ လူမွဳေရး အေျခအေန နိမ့္က်မွဳေတြကို မီးေမာင္းထိုး ေဖာ္ျပလာၾကပါတယ္။ (၁၈၈၇) ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္း လွဳပ္ရွားသူ Calliope Parren က ဦးေဆာင္ျပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဆိုတဲ့ သတင္းစာကို စတင္ထုတ္ေ၀ပါေတာ့တယ္။ အေၾကာက္တရားေတြ လႊမ္းမိုးေနတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတခုအတြင္းမွာ လူ႕အခြင့္အေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့အခါ ကေလာင္လက္နက္ဟာ အေရးၾကီးလွပါတယ္။ လွဳပ္ရွားမွဳၾကီးရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားေတြ၊ စည္းမ်ဥ္းေတြ၊ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ၊ အေတြးအေခၚေတြကို လူထုထဲမွာ ကနဦး ခ်ျပဖို႕ လိုပါတယ္။ ဒီလို ခ်ျပျပီး အေတြးအေခၚ အုတ္ျမစ္ခ်ျပီးမွ ေဖာ္ေဆာင္တဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြဟာ ေကာက္ရိုးမီးေတာက္ပမာ ၀ုန္းခနဲ ထေတာက္တဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြထက္ ပိုျပီး ေအာင္ျမင္တတ္ပါတယ္။ ဂရိအမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္း လွဳပ္ရွားသူေတြဟာ ဒီကေလာင္လက္နက္ကို အသံုးျပဳျပီး အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အလမ္း လွဳပ္ရွားမွဳၾကီးကို စတင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

အေတြးအေခၚ အုတ္ျမစ္ခ်ျပီး လွဳပ္ရွားတဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဂရိအမ်ိဳးသမီး အခြင့္အလမ္း လွဳပ္ရွားမွဳဟာ တစတစ က်ယ္ျပန္႕လာခဲ့ျပီး၊ မ်ိဳးဆက္သစ္ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္း ေခါင္းေဆာင္အမ်ားအျပားကို ေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ (၁၉၂၀) ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ အမ်ိဳးသမီး ဂီတဆရာမတဦးျဖစ္တဲ့ Theodoropoulou က အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးလွဳပ္ရွားမွဳ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၃၀ ကာလေတြေရာက္ေတာ့ စစ္အာဏာရွင္ Ioannis Metaxas ရဲ႕ လက္ေအာက္မွာ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အလမ္း လွဳပ္ရွားမွဳေတြကို တားဆီးပိတ္ပင္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လဲ ဂရိအမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ဒုတိယကမၻာစစ္ကာလ ေတာ္လွန္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳေတြမွာ က်ရာေနရာကေန တက္တက္ၾကြၾကြ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ ဒုတိယကမၻာစစ္ျပီးကာလ ေရာက္ေတာ့ ဂရိလူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳေတြ အမ်ားအျပား ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ျမိဳ႕ျပ လူေနမွဳအေဆာက္အအံု ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာမွဳ၊ စက္မွဳႏိုင္ငံေတာ္သစ္ တည္ေဆာက္လာမွဳ၊ လူလတ္တန္းစား လူဦးေရ မ်ားျပားလာမွဳေတြနဲ႕အတူ အမ်ိဳးသမီးမဲေပးခြင့္ အခြင့္အလမ္းေတြလဲ ရရွိလာပါတယ္။

ဒါေပမယ့္လဲ (၁၉၆၇) ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ ဂရိႏိုင္ငံမွာ Papadopoulos စစ္အာဏာသိမ္းမွဳ ျဖစ္ပြားပါေတာ့တယ္။ စစ္အာဏာရွင္ေတြဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ၀တ္စားဆင္ယင္မွဳနဲ႕ လွဳပ္ရွားသြားလာမွဳေတြကိုပါ ကန္႕သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေက်ာင္းသားပြဲေတာ္ေတြမွာ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႕ ယွဥ္တြဲျပီး ေက်ာင္းသူေတြ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲခြင့္ကိုပါ တားျမစ္ပိတ္ပင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အာဏာသိမ္းစကာလမွာ လူအမ်ားစုေ၀းခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ေဟာေျပာခြင့္ေတြကို ပိတ္ပင္ထား တာေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ လွဳပ္ရွားမွဳေတြ ေခတၱရပ္တန္႕သြားေပမယ့္၊ အခ်ိန္အနည္းငယ္အတြင္းမွာပဲ ေျမေအာက္လွဳပ္ရွားမွဳ ကြန္ယက္ေတြကို ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္း ႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကာလေတြမွာ တႏိုင္ငံလံုးစစ္က်ြန္ဘ၀ကို က်ေရာက္ေနခ်ိန္ျဖစ္တာေၾကာင့္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို ျဖိဳဖ်က္ျပီးမွသာ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႕ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္းေတြ ရရွိလာႏိုင္မယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ဂရိအမ်ိဳးသမီး ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ ေက်ာင္းသူေတြက သိနားလည္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြမွာ တက္တက္ၾကြၾကြ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။

(၁၉၇၃)ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳၾကီးက အရွိန္ေကာင္း လာခဲ့ပါတယ္။ ေမလမွာ ဂရိေရတပ္မေတာ္က အရာရွိေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာ စစ္ေရး ပူးတြဲေလ့က်င့္မွဳ လုပ္ေနရာကေန ဂရိႏိုင္ငံကို မျပန္ေတာ့ပဲ ေရတပ္သေဘၤာကို ေရာမကို ဦးတည္ ခုတ္ေမာင္းသြားခဲ့ပါတယ္။ အနီးဆံုး ေလဆိပ္ကေန တယ္လီဖုန္းနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ သတင္းစာနယ္ဇင္းေတြကို အေၾကာင္းၾကားျပီး ဂရိစစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ လူထုအေပၚ ဖိႏွိပ္မွဳေတြကို ေဖာ္ထုတ္ဆန္႕က်င္လိုက္ၾကပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္ေတြကို စစ္အရာရွိေတြ ကိုယ္တိုင္က ဆန္႕က်င္လိုက္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီျဖစ္ရပ္ဟာ တကမၻာလံုးကို ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားျပီး ဂရိႏိုင္ငံတြင္းက ေတာ္လွန္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြရဲ႕ အရွိန္အဟုန္ကို တိုးျမွင့္ေပးလိုက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ တိုးျမင့္လာတဲ့ ႏိုင္ငံေရး ေရခ်ိန္နဲ႕အတူ တိုက္ပြဲေဖာ္ေဆာင္ဖို႕ လိုအပ္တယ္ဆိုတာကို သတိျပဳမိတာေၾကာင့္ ႏို၀င္ဘာ လေရာက္ေတာ့ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေတြ လက္တြဲျပီး အာဏာရွင္ကို သပိတ္ေမွာက္ၾက ပါေတာ့တယ္။ ေက်ာင္းသားလွဳပ္ရွားမွဳေတြကို အာဏာရွင္ေတြက သတ္ျဖတ္ႏွိမ္နင္းတာေၾကာင့္ ဂရိစစ္တပ္တြင္းက အရာရွိေတြကိုယ္တိုင္က စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို လက္မခံႏိုင္ၾကေတာ့ပဲ (၁၉၇၄) ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ အာဏာရွင္စနစ္ၾကီး ျပိဳလဲသြားခဲ့ပါတယ္။

ဂရိအမ်ိဳးသမီး တက္ၾကြလွဳပ္ရွားသူေတြနဲ႕ ေက်ာင္းသူအမ်ားအျပားဟာ အာဏာရွင္စနစ္ ဆန္႕က်င္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြမွာ ဖမ္းဆီးႏိွပ္စက္ သတ္ျဖတ္ျခင္းကို ခံခဲ့ၾကရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လဲ ဂရိအမ်ိဳးသမီး ေတြဟာ ဇြဲလံု႕လ မေလွ်ာ့ပဲ အဆံုးသတ္ေအာင္ပြဲရတဲ့အထိ အမ်ိဳးသားေတြနဲ႕ ရင္ေဘာင္တန္းျပီး တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အလမ္း လွဳပ္ရွားမွဳလမ္းေၾကာင္းကိုလဲ မေသြမဖည္ ဆုပ္ကိုင္ထားခဲ့ၾကျပီး အာဏာရွင္စနစ္ကို ဖယ္ရွားျပီး ေနာက္ပိုင္းကာလေရာက္ေတာ့ မျပီးဆံုး ေသးတဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြကို ဆက္လက္အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဂရိအမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ဇြဲလံု႕လနဲ႕ ေနာက္မဆုတ္စတမ္း တိုက္ပြဲ၀င္ရဲတဲ့ အားမာန္ေတြေၾကာင့္ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္မွာ က်ားမ တန္းတူညီမွ်ခြင့္ကို အသိအမွတ္ျပဳတဲ့ ေျမယာဥပေဒသစ္ ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ တန္းတူညီမွ် လုပ္အားခ ရရွိေရး၊ ပညာသင္ခြင့္ အခြင့္အလမ္း ရရွိေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြကိုလဲ ေအာင္ျမင္စြာ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ (၁၉၈၁) ခုႏွစ္ကေန စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့တဲ့ ဂရိအစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရား အဆက္ဆက္မွာလဲ အမ်ိဳးသမီး ၀န္ၾကီးတဦး အနည္းဆံုးပါ၀င္ျပီး၊ အမ်ိဳးသမီး ဒုတိယ၀န္ၾကီးမ်ားစြာ ပါ၀င္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြမွာလဲ အမ်ိဳးသမီး ေခါင္းေဆာင္အမ်ားအျပား ေပၚထြက္လာခဲ့ျပီး ၁၉၉၄ ခုႏွစ္မွာ ဂရိကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို အမ်ိဳးသမီးေခါင္းေဆာင္က ဦးေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။

အမ်ိဳးသမီးေတြဆိုတာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရးရာေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အေရးၾကီးသူေတြ မဟုတ္ဘူးလို႕ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတဲ့ ဂရိလူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ အခုဆိုရင္ အမ်ိဳးသမီး ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ အမ်ိဳးသမီး စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ အမ်ိဳးသမီး ပညာရွင္ေတြ၊ အမ်ိဳးသမီး အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္ေတြ အမ်ားအျပားေပၚထြက္လာခဲ့ျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး ပညာရွင္ Laura Cram က ဒီလိုေျပာင္းလဲမွဳေတြဟာ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရးနဲ႕ ဒီမိုကေရစနစ္ ထြန္းကားေရး တိုက္ပြဲေတြမွာ အမ်ိဳးသားေတြနဲ႕အတူ ရင္ေဘာင္တန္းတိုက္ပြဲ၀င္ရဲတဲ့ ရဲစြမ္းသတိၱနဲ႕ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အလမ္း လွဳပ္ရွားမွဳ လမ္းေၾကာင္းကို လက္ဆင့္ကမ္းပခံုးေျပာင္းျပီး မဆုတ္မနစ္ ကိုင္စြဲခဲ့ၾကတဲ့ ဇြဲလံု႕လေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုထားပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၂၀၀၉)

(၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံ၊ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အလမ္း အစီအစဥ္တြင္ ထုတ္လႊင့္ခဲ့ေသာ အသံလႊင့္ေဆာင္းပါး ျဖစ္ပါသည္)