ပညာသင္ယူျခင္း နည္းလမ္းႏွစ္သြယ္

လူတဦးတေယာက္ရဲ႕ အေတြးအေခၚနဲ႕ ပညာသင္ယူႏိုင္မွဳ အရည္အခ်င္းေတြကို ေလ့လာဆန္းစစ္တဲ့ အခါမွာ သက္ဆိုင္သူ အသံုးျပဳတဲ့ ပညာသင္ယူျခင္း နည္းလမ္းကို ၾကည့္ရွဳအကဲျဖတ္ႏိုင္တယ္လို႕ ပညာသင္ၾကားေရးနဲ႕သင္ယူေရး သုေတသန နယ္ပယ္က ပညာရွင္ေတြက အဆိုျပဳထားခဲ့ၾကပါတယ္။ ပညာရပ္တခုကို ေလ့လာသင္ယူတဲ့အခါမွာ လူတေယာက္ဟာ ဒီပညာရပ္ကို အေပၚယံ ေလ့လာသင္ယူျခင္း နည္းလမ္း (Surface approach to learning) ကို အသံုးျပဳသလား၊ နက္ရွိဳင္းစြာ ေလ့လာသင္ယူျခင္း နည္းလမ္း (Deep approach to learning) ကို အသံုးျပဳသလားဆိုတာကို သိရင္ ဒီလူရဲ႕ အေတြးအေခၚနဲ႕ အရည္အခ်င္းကို ေလ့လာအကဲျဖတ္လို႕ ရႏိုင္ပါတယ္။



အေပၚယံေလ့လာသင္ယူျခင္း

ပညာရပ္တခုကို ေလ့လာတဲ့အခါ အေပၚယံေလ့လာသင္ယူျခင္း နည္းလမ္းကို အသံုးျပဳတတ္သူမ်ားဟာ အဓိကအားျဖင့္ စာေမးပြဲေအာင္ေရး၊ ဘြဲ႕လက္မွတ္ရရွိေရး၊ ပညာရပ္တပိုင္းတစကို ေရတိုမွာ လိုသလို ဆြဲသံုးႏိုင္ေရး စတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ဟာ အလုပ္တခုကို ေရဆံုးေရဖ်ား ထိထိေရာက္ေရာက္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္သူမ်ား မဟုတ္ပဲ၊ ေရသာခို ေလွၾကံဳစီးတတ္သူမ်ား ျဖစ္လာေလ့ရွိပါတယ္။ သူတို႔အတြက္ ေလ့လာသင္ယူျခင္းဆိုတာ အလြတ္မွတ္မိျခင္းနဲ႕ မွတ္ထားတာေတြကို မွတ္ထားတဲ့ အတိုင္း ျပန္ေျပာႏိုင္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

အေပၚယံေလ့လာသင္ယူတတ္သူမ်ားရဲ႕ ေလ့လာသင္ယူျခင္းဆိုင္ရာ ဗ်ဴဟာေတြကေတာ့ ေလ့လာရမယ့္ စာအုပ္စာေပထဲက ေကာင္းႏိုးရာရာ အခ်က္အလက္ေတြကို စြဲထုတ္ျပီး၊ အလြတ္မွတ္မိေနေအာင္ က်က္မွတ္ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေလ့လာေနတဲ့ ပညာရပ္ကို ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ နားလည္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေလ့မရွိပါဘူး။ အလြတ္က်က္မွတ္ျခင္းကိုပဲ ျပဳလုပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ သေဘာတရားေတြကို ဆက္စပ္ေတြးေခၚျခင္း မရွိပဲ၊ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ ပညာေတြ က်န္ဖို႕ထက္ စာေမးပြဲအေျဖလႊာေပၚမွာ ေရးခ်လိုက္ႏိုင္ဖို႕ကိုသာ အာရံုစိုက္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။

ပညာေရးဆိုင္ရာ ေလ့လာသူ Entwistle နဲ႕ Marton တို႕ကေတာ့ ပညာေလ့လာသင္ယူျခင္းဆိုတာ အလြတ္မွတ္မိျခင္းလို႕ ရွဳျမင္တတ္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ပညာရပ္ေတြကို အေပၚယံပဲ ေလ့လာတတ္ေလ့ရွိတာေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာပညာရပ္ကို နက္နက္နဲနဲ သိနားလည္ျခင္း မရွိၾကဘူးလို႕ ဆိုထားခဲ့ပါတယ္။

အေပၚယံေလ့လာသင္ယူတတ္သူမ်ားဟာ ပညာရပ္ရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားေတြကို ေလ့လာတာထက္ စာေမးပြဲမွာ ပါႏိုင္မယ့္ ေမးခြန္းေတြမွာ အေျဖဘယ္လိုေပးရမလဲဆိုတာကိုပဲ ၾကိဳျပီး ေတြးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ စာေမးပြဲနဲ႕ အျခား စစ္ေဆးခ်က္ေတြမွာ က်ရွံဳးမွာကို အလြန္ပဲ စိုးရိမ္ပူပန္တတ္ၾကပါတယ္။ ပညာေလ့လာသင္ယူေနခ်ိန္ေတြမွာလဲ ပ်င္းရိျခင္းေတြ၊ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္းေတြ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။

နက္ရွိဳင္းစြာေလ့လာသင္ယူျခင္း
နက္ရွိဳင္းစြာ ေလ့လာသင္ယူျခင္းနည္းလမ္းကို အသံုးျပဳတဲ့ ပညာေလ့လာသင္ယူသူမ်ားကေတာ့ ပညာရပ္တခုကို ေလ့လာတဲ့အခါမွာ ဒီပညာရပ္နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ စာေမးပြဲေတြ ေအာင္ဖို႕နဲ႕ ေရတိုအသံုးခ်ႏိုင္ေရးကိုပဲ အာရံုထားေလ့ မရွိၾကပါဘူး။ ဒီပညာရပ္ကို အေသးစိတ္၊ နက္နက္ရွိဳင္းရွိဳင္း နားလည္ေအာင္ ၾကိဳးပမ္းေလ့လာၾကပါတယ္။ ဒီပညာကို အသံုးျပဳျပီး လက္ေတြ႕မွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ၊ ျပႆနာေတြကို အေျဖရွာႏိုင္ဖို႕ ဆက္စပ္ေတြးေတာေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ပညာသင္ယူျခင္းအေပၚမွာ ပ်င္းရိျငီးေငြ႕ျခင္း မရွိပဲ ပညာရပ္ေတြကို တဆင့္ခ်င္း စနစ္တက် ေလ့လာသင္ယူၾကပါတယ္။ ျဖတ္လမ္းလိုက္ေလ့ မရွိၾကပါဘူး။

ပညာေလ့လာသင္ယူျခင္းမွာ ျဖတ္လမ္းလိုက္တတ္တဲ့ အက်င့္ဆိုးဟာ မိမိကိုယ္တိုင္ကိုသာမက အမ်ားကိုပါ ဒုကၡေရာက္ေစတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ- ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳ indicators ေတြေပၚမွာ အေျခခံျပီး Multivariate analysis လုပ္တယ္ ဆိုပါစို႕။ ပညာေလ့လာသင္ယူမွဳမွာ ျဖတ္လမ္းလိုက္တတ္သူဟာ ဒီလိုဆန္းစစ္ခ်က္စာတမ္း တခ်ိဳ႕ကို ဖတ္မွတ္၊ အေရးပါတဲ့ အခ်က္ေတြကို ဆြဲႏွဳတ္ျပီး၊ ဒီအေၾကာင္းကို သိသေယာင္ေယာင္နဲ႕ တတ္ေယာင္ကား လုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္လုပ္ႏိုင္မယ့္ အေျခခံသေဘာတရားေတြျဖစ္တဲ့ variable approximations, dimension reductions, linear combinations for separation, Higher-dimensional approximations, allocation rules, misclassification စတာေတြကို သေဘာမေပါက္တဲ့ အခါက်ေတာ့ လက္ေတြ႕ျပဳလုပ္ရတဲ့ အခါမွာ ကိုးရို႕ကိုးယားေတြ ထြက္လာတတ္ပါတယ္။ သိပၸံပညာရပ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ၀ိဇၨာ ပညာရပ္မွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အေျခခံသေဘာတရားေတြကို ကၽြမ္းက်င္ပိုင္ႏိုင္မွဳမရွိပဲ ျဖတ္လမ္းလိုက္ ဆရာလုပ္လိုသူေတြ မ်ားလာတဲ့အခါ သက္ဆိုင္ရာ ပညာရပ္နယ္ပယ္မွာသာမက၊ ပညာရပ္နဲ႕ လက္ေတြ႕ဆက္စပ္ေနတဲ့ အသံုးခ်မွဳ နယ္ပယ္ေတြမွာပါ ကေသာင္းကနင္း ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ျဖတ္လမ္းလိုက္ျခင္းဟာ လူတဦးတည္းအတြက္သာမက အမ်ားျပည္သူကိုပါ ဒုကၡေရာက္ေစတတ္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ နက္ရွိဳင္းစြာ ေလ့လာသင္ယူျခင္း နည္းလမ္းကို ပညာေလ့လာသူအမ်ားက အသံုးျပဳၾကဖို႕ အလြန္ပဲ အေရးၾကီးလွပါတယ္။

နက္ရွိဳင္းစြာ ေလ့လာသင္ယူျခင္းဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳအတြက္ လိုအပ္ခ်က္တရပ္ျဖစ္တဲ့ higher-order thinking (အေတြးအေခၚ အဆင့္အတန္း ျမင့္မားမွဳ) ကိုလဲ ေထာက္ကူေပးႏိုင္ပါတယ္။ အေတြးအေခၚ အဆင့္အတန္း ျမင့္မားသူေတြဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ ရွိေနတဲ့ အိုင္ဒီယာေတြကို အစဥ္အလာ ဓေလ့ထံုးစံေၾကာင့္ ဆိုျပီးေတာ့လဲ လက္ခံေလ့မရွိပါဘူး။ ဘယ္သူေျပာတဲ့ အဆိုအမိန္႕စကား ဆိုျပီးေတာ့လဲ မ်က္စိမွိတ္ယံုၾကည္ေလ့ မရွိပါဘူး။ အိုင္ဒီယာသေဘာတရားေတြကို စနစ္တက်ေလ့လာျပီးမွ လက္ခံက်င့္သံုးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ လက္ေတြ႕နယ္ပယ္နဲ႕ ကိုက္ညီမွဳရွိမရွိ ျပန္လွန္သံုးသပ္ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ျပႆနာေတြရဲ႕ အရင္းအျမစ္ေတြကို ရွာေဖြျပီး ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႕ ၾကိဳးစားေလ့ရွိၾကပါတယ္။ အေတြးအေခၚသစ္ေတြကို ၾကံဆရွာေဖြေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ျခင္း (Critical thinking) ကို က်င့္သံုးေလ့ရွိၾကပါတယ္။

နိဂံုး

နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ နက္ရွိဳင္းစြာ သင္ယူေလ့လာျခင္းကို အသံုးျပဳသူေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းဟာ အေပၚယံသင္ယူေလ့လာျခင္းကို အသံုးျပဳသူေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းေတြထက္ ေရရွည္မွာ ပိုမို တိုးတက္ေကာင္းမြန္တတ္တာေၾကာင့္ နက္ရွိဳင္းစြာ သင္ယူေလ့လာသူေတြ မ်ားျပားတဲ့ လူအဖြဲ႕ အစည္းဟာ အာဂံုေဆာင္ အလြတ္က်က္ျပီး အေပၚယံသင္ယူေလ့လာသူေတြ မ်ားျပားတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕ အစည္းထက္ ပိုျပီး ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပညာသင္ယူျခင္း နည္းလမ္းႏွစ္သြယ္ ခြဲျခားမွဳ ကို အသံုးျပဳျပီး လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕ အရည္အခ်င္းေတြကို ေလ့လာသံုးသပ္ႏို္င္ရံုမက၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ အနာဂတ္ကိုပါ ခန္႕မွန္းတြက္ခ်က္လို႕ ရႏိုင္ပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္။

ပညာရပ္မ်ားကို နက္ရွိဳင္းစြာ ေလ့လာသင္ယူျခင္းမွသည္ တိုးတက္ေသာ လူ႕ေဘာင္ဆီသို႕

ခင္မမမ်ိဳး (၁၅၊ ၉၊ ၂၀၁၀)

ရည္ညႊန္းကိုးကား။

Entwistle, N. J. and Maton, F. (1984) 'Changing Concepts of Learning', in Marton, F., Hounsell, D. and Entwistle, N. J. (eds) The Experience of Learning, Edinburgh, Scottish Academic Press

Marton, Saljo (1976) 'On Qualitative Differences in Learning I: Outcomes and Processes', British Journal of Educational Psychology, 45, 4-11.

Marton, Saljo (1976) 'On Qualitative Differences in Learning II: Outcome as a function of the learner's conception of the risk', British Journal of Educational Psychology, 46, 115-117.